Assange 1000 dagen zonder aanklacht opgesloten. Past dat een rechtsstaat?

Julian Assange viert vandaag een bedenkelijk jubileum. Hij zit 1000 dagen zonder aanklacht ‘opgesloten’. Wat betekent dat-ie niet vrij is in z’n bewegingen en voor 100% met de transparantie-organisatie WikiLeaks bezig kan zijn. De juridische strijd en z’n asiel in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen binden hem financieel, fysiek, organisatorisch en intellectueel. Het ondermijnen van z’n doelmatigheid is de opzet van de VS. Zoals de VS twee weken geleden de partner van Glenn Greenwald op Heathrow door de Britse veiligheidsdienst 9 uur liet vasthouden. Reden was niet een dreiging van terrorisme en evenmin intimidatie, maar het duidelijk maken aan kritische onderzoeksjournalisten dat ze zich bezig dienen te houden met hun eigen veiligheid en dat van hun bronnen. Dat kost tijd. Zodat ze afgeleid worden van hun onderzoek en minder doelmatig kunnen zijn.

Hoe triest is het dat iemand 1000 dagen zonder aanklacht opgesloten zit? Wat zegt dat over de rechtsstaten Zweden, VS en VK die dat in gang hebben gezet? Op 7 december 2010 werd Assange met eigen medewerking gearresteerd in Engeland. Aanleiding was een arrestatiebevel van Interpol dat niet om politionele redenen, maar onder politieke druk tot stand kwam. Dit leidde tot een Europees arrestatiebevel dat de Zweedse aanklaagster Marianne Ny deed uitgaan. Voor het onderzoek naar een overtreding die alleen Zweden kent en een maximale boete van 545 euro heeft. Als genadeklap blokkeerden Amerikaanse betaalmaatschappijen zonder juridische grond WikiLeaks zodat het 95% van haar inkomsten verloor. Beroep was niet mogelijk.

Sinds herfst 2010 hebben Assange, zijn advocaten en de Ecuadoriaanse regering herhaaldelijk aangeboden om Assange via een videoverbinding te laten getuigen in het Zweedse politie-onderzoek of hem onder garantie van de Zweedse regering naar Zweden te laten reizen. Dat laatste werd op onjuiste gronden door de regering-Reinfeldt geweigerd en over het eerste logen Zweedse aanklagers dat het niet mogelijk was. Leden van de conservatieve Zweedse regering, zoals minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt, hebben nauwe banden met de neo-conservatieven en het militaire apparaat van de VS. President Obama is niet krachtig genoeg om over die schaduwen heen te springen. Zweden en de VS hebben er belang bij om de zaak tegen Assange aan te laten slepen. Ze hebben geen argumenten om ‘m te veroordelen. Hun doel is de effectiviteit van WikiLeaks verminderen. Nu al 1000 dagen lang. Nederland dat zou kunnen bemiddelen laat het gebeuren.

Advertentie

Assange schetst politieke partij van de toekomst. Werkt het?

‘Parties should be fun. They should put the word party back into politics.‘ Aldus WikiLeaks’ Julian Assange in een interview met John Keane voor The Conversation. Aanleiding voor deze uitspraak is de oprichting van de Australische WikiLeaks Party.  Als er geen formele bezwaren opgeworpen worden gaat de Australiër Assange bij de verkiezingen van 14 september op voor een Senaatszetel in Victoria. Hij zit al acht maanden verschanst in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen vanwege de dreiging via Zweden uitgeleverd te worden aan de VS. Aangeklaagd is-ie verder niet. Mogelijk helpt de verkiezing tot senator als bevrijding uit zijn benarde situatie.

De bespiegelingen van Assange over het kenmerk van een politieke partij zijn interessant omdat hij niet vanuit de organisatie, maar de burger redeneert. Nooit af, maar immer een ‘work in progress‘. Naast plezier voegt-ie volgende kenmerken toe: burgerlijke moed, begrip, waarachtigheid, transparantie en vrije stroom van informatie. De partij combineert een kleine, gecentraliseerde leiding met maximale betrokkenheid en steun van de achterban. Door te vertrouwen op de gedecentraliseerde, digitale Wikipedia-stijl en ‘user-generated-structuren’ kan het werken zonder apparatsjiks. Schetst Assange de politieke partij van de toekomst?

Door hun onvermogen om te reageren ziet Assange in linkse partijen geen voorbeeld. ‘Slimme initiatieven’ zoals de Italiaanse vijfsterren beweging van Beppe Grillo, de Duitse Piratenpartij en de IJslandse Best Party bieden in z’n ogen een alternatief. Voor Nederland komt de Piratenpartij het dichtst in de buurt. Maar die partij mist op dit moment een breed geaccepteerde kleine, gecentraliseerde leiding die contouren schetst en vrijheid van opereren schept. Dat partijen leuk moeten zijn en gelijkgestemden verenigen lijkt logisch. Valkuil is om dat niet te laten uitdijen in vergaderen en procedures. Probleem blijft de acceptatie van degene die aanstuurt. Dat zet alles in werking en geeft ruimte. De geloofsbrieven van Assange, Beppe Grillo of Jón Gnarr zijn boven discussie verheven. In andere gevallen lijkt de cohesie van Assanges blauwdruk twijfelachtig.

Foto: Campagne door Had-je-me-maar voor de Rapaille Partij in 1921

Nederland wacht nog steeds rol als bemiddelaar in zaak Assange

De Zweedse, liberale EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken Cecilia Malmström was van 2006 tot 2010 minister in de conservatieve regering-Reinfeldt. Die nog steeds regeert. In de marge van een ontmoeting met journalisten werd haar gevraagd naar de zaak-Assange. De voorman van WikiLeaks tegen wie op initiatief van Zweden in 2010 een Europees arrestatiebevel is uitgevaardigd zonder formele Zweedse aanklacht.

Malmström zegt dat Julian Assange gewoon naar Zweden moet gaan, ‘just go‘ om vragen te beantwoorden. De zorgen van Assange dat-ie vanuit Zweden uitgewezen wordt naar de VS wimpelt ze af als theoretisch: ‘I don’t think that would happen. That’s purely theoretical.’ Ze gelooft geen minuut dat-ie door de Zweden zal worden uitgeleverd naar de VS. Het tegendeel kan ze evenmin garanderen. Daarom zijn haar woorden vrijblijvend.

Australische diplomaten worden in een opinie-artikel in de Sydney Morning Herald geciteerd en geven een andere lezing van het vervolg. Ze zien evenals Malmström slechts een uitkomst, namelijk uitwijzing naar Zweden, maar een andere afloop. In tegenstelling tot haar achten ze uitwijzing naar de VS niet  theoretisch, maar goed mogelijk. Ze schetsen hoe WikiLeaks om die reden economisch wordt gewurgd door de VS.

Opmerkelijk genoeg zegt Cecilia Malmström niet dat de regering-Reinfeldt aan Assange de garantie zal geven dat-ie niet uitgeleverd wordt aan de VS als-ie naar Zweden komt. Aangetoond is dat de regering daarover het laatste woord heeft. Nog onlangs publiceerde ze samen met de Amerikaanse minister van Justitie Eric Holder een stuk over pedofilie. Als oud-minister moet ze goede contacten hebben in de regering Reinfeldt.

De VS hebben de langste adem en winnen de strijd als Europese landen het niet opnemen voor Assange. Zoiets verloopt volgens het boekje hoe een machtige speler met oneindige financiële middelen de publiciteit koopt en een kleine speler verplettert. Gevestigde media die eerst positief tegenover WikiLeaks stonden zijn stuk voor stuk overstag gegaan richting Amerikaanse regering. De VS hebben Assange gecriminaliseerd met een drieledig doel. Zijn verdediging tegen vage beschuldigingen die nooit geformaliseerd zijn kost hem al zijn middelen en energie, zijn inkomstenbronnen via Amerikaanse bedrijven zijn geblokkeerd en dat alles leidt weer de aandacht af van de mensenrechtenschendingen door de VS die WikiLeaks aan de orde heeft gesteld.

Wat doet Nederland met Den Haag als hoofdstad van het internationaal recht? Ons land laat kansen liggen om te bemiddelen. Niet om stelling te nemen in het geschil tussen Assange en de VS, maar om toe te zien op een eerlijke rechtsgang. Op 28 september stelde SP-kamerlid Harry van Bommel kamervragen over Assange en de positie van Nederland om te bemiddelen aan toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Op 25 oktober antwoordde de minister. Zijn antwoorden waren teleurstellend omdat-ie elk initiatief afhield en zelfs een verkeerde voorstelling van zaken gaf op een essentieel aspect, namelijk de garantie die de regering-Reinfeldt aan Assange kan geven. Frans Timmermans is opvolger van minister Rosenthal. De nieuwe minister en Nederland kunnen aan ambitie en geloofwaardigheid winnen als ze Nederland aanbieden als bemiddelaar.

Foto: Internationaal Gerechtshof. Tijdens een bezoek aan het Vredespaleis, de zetel van het Internationale Hof van Justitie, vertelt een moeder haar dochter over ‘Justicia’-een standbeeld van Justitie. Den Haag, 1950. Credits: UN Photo.

Oplossing voor Julian Assange wordt in de beeldvorming niet als oplossing aanvaard

Als antwoord op het doorsturen van de link naar m’n vorige posting over Julian Assange antwoordde een kamerlid van een regeringspartij me gisteren: ‘Daarnaast wordt de heer Assange verdacht van verkrachting in Zweden. Ook dat is een ernstige aanklacht. XX heeft daarmee begrip voor Britse opstelling om uitlevering aan Zweden na te streven. XX heeft geen twijfels over het functioneren van de Zweedse rechtsstaat’.

Daarop schreef ik het kamerlid: ‘Zoals u uit de feiten kunt weten is er in Zweden geen aanklacht tegen Julian Assange ingediend. Gesteggel is er over de aard en de plaats van het onderzoek dat eventueel tot een aanklacht kan leiden. Maar in een rechtsstaat is een verdachte nog niet veroordeeld. Ook daarom is de zogenaamde Red Notice melding van Interpol die Assange kreeg in de ogen van velen prematuur en ongepast. Zoals er veel meer opmerkelijk is aan de rechtsgang in landen als Zweden die zich een rechtsstaat noemen.’

Dit naar aanleiding van mijn suggestie om Nederland een rol te geven bij het oplossen van de kwestie Assange. Ik vervolgde: ‘Uitgaande van bovenstaande feiten en context verdient het wellicht toch de moeite om een poging te doen Nederland een rol in de oplossing te geven. Het gaat ook niet om de positie van Assage, maar om de positie van de betrokken landen. Zaak voor allen is om er zonder gezichtsverlies uit te komen. Hoewel alle landen iets op zullen moeten offeren vanwege de tegengestelde posities. Bij het vinden van deze oplossing zou een neutraal klein land als Nederland behulpzaam kunnen zijn. Zo was mijn idee, en hoop.‘

Assange is niet brandschoon en heeft fouten gemaakt door documenten naar buiten te brengen die informanten in Afghanistan in gevaar brachten. Dit gebeurde nadat WikiLeaks door toedoen van Amerikaanse betaalmaatschappijen als PayPal, en naar men vermoedt onder druk van de regering-Obama, in december 2010 afgesloten werd voor donateurs. Zodat WikiLeaks financieel aan de rand van de afgrond stond en de gewenste journalistieke zorgvuldigheid niet meer kon waarborgen. Medestanders van het eerste uur hebben hem daarom de rug gekeerd. David House zegt in een tweet van 31 juli: ‘Assange deviated from these core values. Either he must be replaced at #WikiLeaks, or WikiLeaks must be displaced within OpenGov movement‘.

Door de Zweedse aanklager Marianne Ny zijn fouten gemaakt. Zij ontloopt publieke verantwoording. Hier is een opsomming van onregelmatigheden. Zo stelde Ny eerst dat het haar wettelijk verboden was om Assange in Engeland te horen, maar nu geeft Karin Rosander namens de Zweedse aanklager toe dat het aan Ny persoonlijk is daarover te beslissen. Het kamerlid heeft geen twijfel over het functioneren van Zweden als rechtsstaat. Dat verbaast me omdat Zweden bij herhaling kritiek heeft gekregen van de Raad van Europa en het Committee for the Prevention of Torture voor de zogenaamde pre-trial detentie. Het regime waaraan ook Assange onderworpen zou worden. En als reden gezien wordt om hem via Zweden naar de VS uit te wijzen.

De standpunten van het kamerlid en mij tekenen werelden van verschil die lastig te overbruggen zijn. De kwestie Assange die op 20 augustus 2010 in Zweden begon loopt deze week precies 2 jaar. En is complex omdat het zich op het raakvlak van politiek en recht afspeelt in verschillende landen. Feiten zijn niet altijd wat ze lijken. Feiten worden soms verborgen gehouden of verdraaid. Media zijn het spoor al lang bijster en reageren doorgaans welwillend op de autoriteiten. Zodat iedereen voor duiding op zichzelf aangewezen is.

Foto: Zweedse aanklager Marianne Ny die de zaak Julian Assange behandelt

WikiLeaks doorbreekt voorlopig Amerikaanse bankblokkade via Frankrijk

Na een ‘onrechtmatig blokkade door de Amerikaanse financiële reuzen VISA en MasterCard’ van bijna twee jaar, kan WikiLeaks weer donaties ontvangen. Aldus de klokkenluiderssite in een persbericht. WikiLeaks zegt dat om operationeel te blijven het snel 1 miljoen euro nodig heeft. Het breken van de Amerikaanse blokkade is mogelijk geworden door medewerking van de Franse non-profit instelling FDNN (Fund for the Defense of Net Neutrality). VISA en Mastercard-systeem kunnen het Franse creditcard-systeem Carte Bleue op dit moment contractueel niet afsnijden.

WikiLeaks adviseert donateurs om via deze weg gebruik te maken voordat deze naar verwachting door de Amerikanen wordt afgesloten. Hetzelfde gebeurde afgelopen week toen het IJslandse Datacell dat donaties aannam voor WikiLeaks door VISA ondanks contractuele verplichtingen werd afgesloten. Het is tijd dat de EU zich krachtig uitspreekt tegen het Wildwest-gedrag van de Amerikaanse bedrijven. Voor de toekomst zou de EU een betaalmaatschappij moeten ontwikkelen die niet afhankelijk is van de Amerikaanse politiek.

FDNN zegt in een verklaring: Since 7th December 2010 a financial blockade has been imposed on WikiLeaks by large US financial institutions – Bank of America, VISA, MasterCard, PayPal and Western Union. The blockade destroyed 95% of their revenue. Although the US government found that there were no lawful grounds to add WikiLeaks to a US financial blockade, the blockade of WikiLeaks continues.

WikiLeaks requested FDNN’s assistance in fighting this blockade and FDNN agreed. FDNN uses the French national banking system, Carte Bleue, to process these payments, rather than using Visa and Mastercard directly. So, for the moment, whilst we are still able to run this, we are enabling the public to use their credit cards to donate to WikiLeaks.

Foto: Folim, Information Wants To Be Free