Bram Vermeulen over Zuid-Afrika. Vol krassen en Julius Malema

Correspondent in Zuid-Afrika voor NRC, VPRO en NOS Bram Vermeulen gaf op 26 mei 2015 voor het Studium Generale van de TU Delft zijn visie op het land waar hij gestationeerd is. Want studeren is ook verder kijken en je een mening vormen. Een meeslepend betoog over Europa, buitenlanderhaat, vluchtelingenstromen, monumenten van het kolonialisme, anti-autoritair denken en krassen die Afrikaanse landen zelf oplopen.

Vermeulen legt feitelijk uit hoe de Soedanese president Omar al-Bashir die op bezoek was voor een top van de Afrikaanse Unie in Johannesburg ondanks een aanhoudingsverzoek van het Internationaal Strafhof Den Haag vandaag het land kon verlaten. Ondanks het Hooggerechtshof in Pretoria dat er nog over moest oordelen. De Zuid-Afrikaanse regering wordt gedomineerd door het ANC en lapt verplichtingen aan haar laars. Een kras. 

Foto: Tweet van Julius Malema, 14 juni 2015.

Schets van hedendaagse macht in een cartoon. Vol weemoed

Een cartoon van Mike Luckovich voor Truthdig over het Amerikaanse Hooggerechtshof. De perfecte illustratie van de corporatieve staat. Tot in de hoogste democratische instellingen oefenen grootbedrijven hun macht uit. Overheid en bedrijfsleven zijn hecht verknoopt en niet meer te ontwarren. Wie neemt de besluiten? De ene burger zit er nog tamelijk goedgemutst bij. Wel verloren als een 18de eeuwse Benjamin Franklin. Ach, arme.

Foto: Cartoon ‘Supreme‘ van Mike Luckovich voor Truthdig. 15 september 2013. 

SP stelt vragen over bemiddeling Nederland in kwestie Assange

De SP-fractie in de Tweede Kamer laat me weten dat het aanvullende kamervragen over de affaire Assange heeft ingediend. Met het oog op bemiddeling door Nederland. Mede naar aanleiding van stukken die hier en hier en hier en hier en hier verschenen. De vragen van woordvoerder buitenland Harry van Bommel geven minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken de mogelijkheid om voorbij te gaan aan de fouten van z’n voorganger Rosenthal. Door nieuwe feiten lijkt Timmermans niet langer gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Dat geeft de SP de mogelijkheid om opnieuw vragen over deze kwestie in te dienen. Dat nieuwe feit is een door de hoogste Zweedse opperrechter Stefan Lindskog in Adelaide op 3 april gemaakte opmerking dat de politiek het laatste woord heeft over een garantie aan Assange. Politiek opvallend is dat de PvdA bij monde van woordvoerders Désirée Bonis of Michiel Servaes niet in deze kwestie gedoken is. Ik geef de vragen weer:

Vragen van het lid Van Bommel (SP) aan de minister van Buitenlandse Zaken over de impasse in de zaak tegen WikiLeaks oprichter Julian Assange

1. Herinnert u zich het antwoord van uw voorganger op mijn vraag over WikiLeaks oprichter Julian Assange dat de Zweedse wet niet in de mogelijkheid van een vooraf af te geven garantie tegen uitlevering voorziet? 1)
2. Bent u bekend met de opvatting van de Zweedse opperrechter Stefan Lindskog dat de Zweedse regering Assange, in ruil voor diens komst naar Zweden, wel degelijk een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de Verenigde Staten? 2) Kunt u aangeven of u dit nieuwe inzicht deelt? Indien u dit niet deelt, waarom niet?
3. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat Zweden, indien Assange naar dat land zou gaan voor verhoor vanwege verdenking van seksuele delicten, de verzekering zou moeten geven dat hij niet aan de Verenigde Staten uitgeleverd zou worden met betrekking tot activiteiten voor WikiLeaks? 3)
4. Deelt u mijn opvatting dat een garantie tegen uitlevering de huidige impasse met betrekking tot deze zaak mogelijk kan doorbreken en dat het wenselijk is dat deze impasse wordt doorbroken? Indien neen, waarom niet?
5. Bent u bereid bij uw Zweedse collega’s te pleiten voor een garantie tegen uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten? Indien neen, waarom niet?
6. Herinnert u zich het antwoord van de minister op mijn vraag dat de Zweedse wet waarborgen kent op het gebied van uitlevering aan landen waar de persoon in kwestie het risico loopt op schending van zijn of haar mensenrechten? 4)
7. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat wanneer Assange in de huidige omstandigheden aan de Verenigde Staten zou worden uitgeleverd er een reëel risico bestaat dat dit hem zal blootstellen aan mensenrechtenschendingen, waaronder detentiecondities die neer kunnen komen op marteling? 5) Deelt u deze zorgen van Amnesty International? Indien neen, waarom niet?
8. Deelt u de opvatting van de opperrechter Lindskog dat het openbaren van een misdaad begaan door een land nooit als een misdaad zou moeten worden gezien? 6) Indien neen, waarom niet?
9. Bent u het met mij eens dat zolang de huidige impasse voortduurt en als de Zweedse regering niet bereid is tot concrete oplossingen er een rol is weggelegd voor Nederland, als de bakermat van het internationaal recht, om een oplossing te bieden voor deze internationale impasse, bijvoorbeeld door Assange op Nederlands grondgebied te laten ondervragen? Indien neen, waarom niet?
10. Bent u bereid om Nederlandse hulp te bieden om naar deze of andere oplossingen te zoeken? Indien neen, waarom niet?

Bronnen:

1. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
2. Julian Assange: Swedish justice, http://www.afr.com/p/lifestyle/review/julian_assange_swedish_judge_view_UKXfH1WonxwgZeaG0XnizI, 28 maart 2013.
3. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
4. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
5. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
6. Julian Assange safe from extradition to US, says Justice Stefan Lindskog, http://www.news.com.au/national-news/julian-assange-safe-from-extradition-to-us-says-justice-stefan-lindskog/story-fncynjr2-1226612062993, 3 april 2013.

Foto: De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog spreekt over de kwestie Assange in het Australische Adelaide op 3 april 2013.

Nederlandse media negeren doorbraak in de zaak Assange

Wat is het toch met de Nederlandse journalistiek? Dan is er eens ‘breaking news‘ te melden over Julian Assange en zwijgt het over deze ontwikkeling. Is de belangstelling van Sylvie van der Vaart voor de penis van Balian Buschbaum belangrijker? Wat zegt dat over de professionaliteit van de Nederlandse journalistiek? Zorgt het nou voor verklaringen of voor afleiding bij het nieuws? Alleen persbureau Novum/AP doet verslag van het feit dat de Zweedse opperrechter en president van het Hooggerechtshof Stefan Lindskog zich onlangs in het Australische Adelaide uitgesproken heeft over Assange. Op dit blog was op 29 maart een verslag te lezen.

Ook Novum laat echter ongenoemd dat Lindskog heeft gezegd dat er geen beletsels zijn voor een Zweedse aanklager om naar de Ecuadoriaanse ambassade in Londen te reizen om daar Assange te ondervragen. Een optie die steevast door de Zweedse autoriteiten afgewezen wordt. Volgens thing2thing.com beweerde Lindskog dat in antwoord op een vraag na afloop en begreep-ie niet waarom dat nog niet gebeurd is: ‘I would like to comment upon the possibility of the prosecutor to go to London. It is possible that the prosecutor could travel to London and interrogate him there. I have no answer to the question why that hasn’t happened.’

De hoogste Zweedse rechter zet vragen bij de uitleg van de Zweedse regering dat Assange uitgeleverd moet worden aan Zweden. Dit speelt al sinds herfst 2010, is wereldwijd groot nieuws en leidde tot de beschuldiging dat de Zweedse autoriteiten inconsistent en onredelijk handelen. In Europese hoofdsteden wordt volgehouden dat Zweden een volwaardige rechtsstaat is terwijl de praktijk het tegendeel bewijst. Maar daarvan kun je nog zeggen dat regeringen hun diplomatieke poker face trekken. Maar media zijn toch vrij om te zeggen wat ze willen zeggen? Nu komt het bedrog uit van de Zweedse autoriteiten en missen Nederlandse media de essentie.

Zo blijft een opvallend standpunt van rechter Lindskog ongenoemd voor nieuwsconsumenten die zich op de Nederlandse berichtgeving baseren. Zijn de Nederlandse media Assange-moe? Vinden ze het onbelangrijk? Zijn ze onvoldoende geïnformeerd? Missen ze het feit dat de regering Reinfeldt met Carl Bildt als minister van Buitenlandse Zaken naar de pijpen van de VS danst en daardoor wapens verkoopt, alsof het nog in een progressieve Olaf Palme stand zou staan? In hun eigen cocon van nieuws dat pas nieuws wordt als het op de Haagse agenda staat. Nederlandse media raken aan onbenulligheid die volgt uit lui en onmondig denken.

Foto: Tulpen in Nederlandse stad, 2006.

Opperrechter Lindskog wijst weg in Haagse bemiddeling Assange

Update 3 april: Glenn Greenwald citeert in z’n Guardian-column van 2 april ook de argumenten van rechter Lindskog. Hij wijst op pogingen van Ecuador om tot een vergelijk te komen met Zweden. In zijn lezing in Adelaide noemde Lindskog de Zweedse beschuldigingen tegen Assange vanwege een sexueel misdrijf een rommeltje. Bij de commentaren reacties van kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Harry van Bommel (SP).

De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog geeft op 3 april 2013 een lezing over de zaak Assange aan de Universiteit van het Australische Adelaide. Hier kwam kritiek op van zowel Assange als de woordvoerder van de Australian Lawyers Alliance. Kan een rechter zich in de publiciteit uitspreken over een zaak die nog onder de rechter is? Door zich uit te spreken nemen de bewegingsvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechter af. Daarbij komt dat rechter Lindskog door zijn optreden het vertrouwen in de rechterlijke macht kan schaden.

Wat beweert Lindskog? De Australian Financial Review publiceert vandaag een samenvatting van zijn lezing in Adelaide. Lindskog herinnert eraan dat de regering-Reinfeldt Assange in ruil voor diens komst naar Zweden een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de VS: ‘If the Supreme Court holds that there is any legal impediment to extradition, the government is not allowed to approve the request. The government can, however, refuse extradition even if the Supreme Court has not declared against it.’

Dit inzicht wordt door de regering-Reinfeldt nog steeds niet gevolgd. Zo staat ook vandaag nog op de site van het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken een verklaring van 23 augustus 2012 te lezen. Zonder correctie of toelichting dat het inmiddels is herroepen. Zodat aangenomen kan worden dat deze verklaring nog steeds het officiële standpunt van de Zweedse regering is: ‘Many people are also wondering about the matter of extradition to the United States. Can we give a guarantee that Mr Assange will not be extradited? No: Swedish legislation does not allow the possibility to take decisions on a possible extradition in advance.’ 

De Zweedse politiek en de  rechterlijke macht staan dus lijnrecht tegenover elkaar over de vraag wie het laatste woord heeft over de uitlevering van Assange naar de VS. De regering-Reinfeldt wijst naar de rechter, en de rechter naar de politiek. Rechter Stefan Lindskog verwijt de regering-Reinfeldt zich uit gemakzucht te verschuilen achter het Hooggrechtshof en de eigen verantwoordelijkheid niet te nemen: ‘The reason for involving the Supreme Court is basically a variation of the blame game. It is convenient for the government to declare that the request for extradition must be denied because the Supreme Court has ordered so.’

Dit zijn harde woorden die opperrechter Lindskog laat horen over de Zweedse regering. Hij veegt het bordje van het Hooggerechtshof schoon door te suggereren dat de regering geen initiatief neemt in het zoeken naar een oplossing in de zaak Assange. Tot nu toe lieten mensenrechtenactivisten en politieke opponenten van de conservatieve regering-Reinfeldt zich het hardst horen. Door de taal is het Zweedse debat voor buitenlanders lastig te volgen. De afwijzing door de Zweedse regering van elke toenaderingspoging van de Ecuadoriaanse regering oogt nog vreemder nu ook een Zweedse opperrechter stelt dat de Zweedse regering zich verschuilt voor haar verantwoordelijkheid. Er wacht ook de Nederlandse regering nog steeds een rol om te bemiddelen.

Op 25 oktober 2012 antwoordde toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal op kamervragen van SP’er Harry van Bommel. Ook toen was al duidelijk dat Rosenthal aantoonbaar onjuiste informatie gaf over de mogelijkheid van de Zweedse regering om Julian Assange een garantie te geven. Rosenthals opvolger minister Frans Timmermans is staatsrechtelijk gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Ook als ze aantoonbaar fout zijn. Toch zou het gewenst zijn dat de fout van Rosenthal rechtgezet wordt. De PvdA kan hierin een constructieve rol spelen. De woorden van opperrechter Lindskog kunnen als nieuwe feiten dienen.

Foto 1: Regering Reinfeldt, 2010.

Foto 2: Schermafbeelding van antwoord 3 door minister Rosenthal op kamervraag 3 van SP’er Van Bommel. 25 oktober 2012.