VOX verklaart de opkomst van IS. Straks geen rol voor Assad?

VOX legt in 6 minuten uit wat de omstandigheden waren die de opkomst van IS (of ISIS) bevorderden. Er zijn drie hoofdoorzaken. a) De Russische-Afghaanse oorlog die de voorwaarden schepte voor de opkomst van moslim-extremisten; b) De Irak-politiek van president Bush die de structuur van Irak ernstig verzwakte en de strijd tussen shiieten en soennieten voedde en c) De politiek van de Syrische president Bashar al-Assad die IS buiten schot hield en liet groeien omdat dat hem meer acceptabel zou maken in de ogen van de buitenwereld.

Dit geeft aan dat de oplossing van de Syrische oorlog niet via Assad loopt omdat hij deel van het probleem is. Daarover bestaat volgens Reuters begin van consensus nu ook de Russen niet meer vasthouden aan het aanblijven van Assad na de overgangssituatie. De dreiging van aanslagen blijft ook na het oprollen van IS.

Amerikaanse politiek in Midden-Oosten slaat nu terug op de EU

Glenn Greenwald verwijst in een artikel voor The Intercept naar onderstaande video met Michael Flynn, de toenmalige chef van de Amerikaanse Defense Intelligence Agency. De titel geeft een samenvatting van het onderwerp: ‘Exploiting Emotions About Paris to Blame Snowden, Distract from Actual Culprits Who Empowered ISIS’. Het is een terugkerend fenomeen: Amerikaanse media, commentatoren en politici brandmerken Edward Snowden of andere klokkenluiders als zondebok ter afleiding van het eigen falen. Greenwald toont niet voor het eerst overtuigend aan dat verwijten jegens Snowden dat hij door zijn onthullingen terroristen gealarmeerd zou hebben -waarna ze hun manier van opereren aangepast zouden hebben- feitelijk onjuist zijn. Het is de rol van verantwoorde media die berichten niet klakkeloos over te nemen zoals RTL Nieuws halfslachtig deed.

Ondertussen heeft de Midden-Oosten politiek van de VS van de afgelopen 15 jaar voor Europa rampzalige gevolgen gehad. De regering Obama wast de handen in onschuld. Vaak wordt beweerd dat de Amerikanen hun handen van Europa aftrekken, en hun blik naar Azië hebben verlegd. Die Amerikaanse betrokkenheid kent twee kanten: actieve steun aan Europa, maar ook het erger maken van problemen elders. Als de politieman die zijn eigen onmisbaarheid vergroot door zelf criminaliteit te organiseren. Vanuit het Midden-Oosten plukt de EU nu de wrange vruchten van Amerikaans wanbeleid in de vorm van de vluchtelingenstroom en terroristische aanslagen. Uiteraard zijn de VS niet de enige schuldigen, de Russische Federatie laat via Oekraïne en Syrië geen kans liggen om de EU te destabiliseren, maar de VS zijn door hun hegemonie wel het meeste schuldig.

Kritiek op de buitenlandpolitiek van de VS klinkt uiteraard al langer. Vooral vanuit de Russische propaganda of progressieve kringen in Europa en de VS. Merkwaardig genoeg nauwelijks vanuit de kern van de Europese politiek in de EU-lidstaten of de EU. De EU wordt onderhand gegijzeld door iedereen. Door Amerikanen die hun bescherming aanbieden, door Russen die hun agressie tot aan de grenzen van het acceptabele opvoeren en door de EU-lidstaten zelf die de EU niet op willen tuigen tot een politieke unie en een militaire macht. Een begin van verandering van de EU ligt in het besef dat de EU op zichzelf is aangewezen en zich door vrienden noch vijanden moet laten gijzelen. Vooral de intenties van de zogenaamde vriend zorgen voor misverstanden.

Financieerde de Saoedische regering de aanslagen van 9/11?

Al sinds 9/11 gaat het gerucht dat Saoedi-Arabië de aanslagen met de vliegtuigen financierde. Van de 19 terroristen waren er 15 Saoedisch. Aanwijzing voor een doofpot is dat 28 pagina’s van The 9/11 Commission Report niet in de publieksversie zijn opgenomen. President Bush hield ze er in 2004 buiten. Tussen de familie Bush en de koninklijke Saoedische familie bestonden hechte zakelijke en vriendschappelijke banden. Westerse landen als Zweden, Duitsland of Frankrijk doen regelmatig schimmige deals met de Saoedies waarmee ze niet alleen wapens, maar eerder politieke steun kopen. Dan smelt kritiek in de VN of andere internationale fora op die salafistische staat met een onverdraagzame versie van de islam weg als sneeuw voor de zon.

Die 28 geschrapte pagina’s kunnen te maken hebben met geheime diensten als de CIA of NSA die de signalen voor de aanslagen negeerden zodat dit achteraf toegedekt moet worden of met met de financiering door de Saoedische regering. Weliswaar staat er op p. 169: ‘The origine of the funds remains unknown, although we have a general idea of how al Qaeda financed itself during the period leading to 9/11‘, maar op p.171 staat: ‘Saudi Arabia has long been considered the primary source of al Qaeda funding, but we found no evidence that the Saudi government as an institution or senior officials within the Saudi government funded al Qaeda.‘

Op z’n minst kneep de Saoedische regering een oogje dicht zoals het rapport concludeert, maar al vanaf 9/11 bestaat het vermoeden bij onderzoeksjournalisten dat het land direct betrokken was bij de financiering van de aanslagen op onder meer de Twin Towers. Het onthullen hiervan is een moeizaam proces dat afhankelijk is van vele aspecten. Zoals de positie van de Amerikaanse inlichtingendiensten, fabrikanten die wapens slijten aan Saoedi-Arabië, de interne democratisering in dat land en het machtsevenwicht in het Midden-Oosten.

Bob Woodward hoort eerder in gevangenis dan Bradley Manning

Hartstochtelijk pleidooi van Cenk Uygur van The YoungTurks voor rechtsgelijkheid in de VS. Hoe kan het dat de vermeende klokkenluider Bradley Manning onder mensonterende omstandigheden die sommigen doen spreken over marteling in detentie wordt gehouden, terwijl journalist Bob Woodward nog op vrije voeten is? Inclusief degenen uit de regeringen Bush en Obama die Woodward van informatie voorzagen? Wat is de logica dat Manning wordt opgesloten voor lekken van informatie aan WikiLeaks die minder geheim is dan wat Woodward in zijn stukken naar buiten bracht? Het antwoord is ontluisterend voor het mensenrechtenbeleid van president Obama. Manning en Julian Assange brachten de Amerikaanse regering in verlegenheid, en Woodward was een werktuig van die overheid. Met staatsveiligheid en rechtsgelijkheid heeft de harde aanpak van Manning en WikiLeaks niets te maken. En media laten zich tot medeplichtige van die overheid maken.

Wanneer neemt Nederland afstand van Obama’s wanbeleid?

Glenn Greenwald fileert in twee sublieme artikelen in The Guardian de dubbele standaard van de regering-Obama, de heksenjacht op Bradley Manning en WikiLeaks, en het gevaar dat media in de VS lopen. Ze gaan over Bradley Manning en sterjournalist en topverdiener Bob Woodward. De consequentie van de door Obama ingezette weg is dat journalisten straks vanwege hun bronnen in de gevangenis verdwijnen. Hoewel lezing geen nieuwe feiten brengt zijn beide stukken onthutsend doordat het de slechte onderbouwing van het beleid op een rijtje zet. Aangetoond wordt dat vervolging van Manning en WikiLeaks niet ingegeven is door nationale veiligheid of behoefte aan een ordentelijke rechtsgang, maar door emotie en grilligheid van een staatshoofd.

In z’n stuk over Bradley Manning concludeert Greenwald dat zelfs een militaire rechtbank toegeeft dat deze aan een onmenselijk regime is onderworpen. Terwijl president Obama het tegendeel beweerde: ‘ … terms of his confinement are appropriate and are meeting our basic standards. They assure me that they are‘. En Bob Woodward maakte in z’n boek ‘Obama’s Wars‘ overduidelijk gebruik van bronnen uit de regering-Obama dat leidde tot het openbaren van ‘classified information‘ die geheimer was dan alles wat WikiLeaks naar buiten bracht. Osama bin Laden refereerde hier in een video-boodschap aan als bron van informatie. Maar Manning en Assange worden door de Amerikaanse overheid aangepakt, terwijl Bob Woodward met rust wordt gelaten.

In m’n kop resoneren de zinnen die ik VVD-kamerlid Klaas Dijkhoff op 22 augustus 2012 per e-mail stuurde: ‘De gezaghebbende New York Times die exact dezelfde gegevens publiceerde als WikiLeaks wordt door de Amerikaanse regering niet vervolgd. Die dubbele maat verbaast velen en suggereert dat er wel degelijk sprake is van een heksenjacht op Assange.’ Uit het antwoord van een medewerker van Mark Verheijen die de portefeuille van Dijkhoff in september overnam bleek dat de VVD-fractie niet op de hoogte is van de feiten en alles door elkaar schudt. Dat in mijn poging om de Nederlandse politiek tot een bemiddelingspoging aan te zetten. Maar omdat deze politiek de feiten verdraait of verkeerd voorstelt, houdt het zo’n poging af.

De geschiedenis is niet af. We zitten er midden in. Interessante tijden zijn woelige tijden. De teleurstelling die Barack Obama oproept dient als aanjager voor kritiek en zal naar verwachting in z’n komende termijn alleen maar in kracht toenemen. Deze tegenbeweging in de Angelsaksische landen tegen Obama die zich steeds meer verdiept en verbreedt is ook voor Nederland van belang omdat het de vanzelfsprekendheid van de leugens doorprikt zoals die door voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal werden verwoord. Autonoom denkende Nederlandse politici behoren zich geen knollen voor citroenen te laten verkopen. Toch?

Foto: Omslag van Bob Woodward, ‘Obama’s Wars‘.

Zero Dark Thirty verheerlijkt marteling in de jacht op Osama

Update 7 mei 2013: Gawker toont aan dat de CIA invloed had op het eindresultaat. Het wist scènes gewijzigd of verwijderd te krijgen. In de Nederlandse filmpers werd de film positief ontvangen. Nrc.next noemde de film zelfs ‘razendknappe geschiedschrijving‘. Dat geeft te denken over het niveau van de Nederlandse filmpers. 

Zero Dark Thirty is een film van Kathryn Bigalow. Een thriller over de jacht op Osama bin Laden die dicht tegen de werkelijkheid aanleunt. Met de slogan: ‘The Biggest Manhunt in History‘. Vanaf 24 januari 2013 in de Nederlandse bioscopen, uitgebracht door A-Film. In de VS ontstond over de film al controverse toen bleek dat de filmmakers nauw met het Pentagon en de CIA samenwerkten. De paradox was dat daartoe geheime informatie aan schrijver Mark Boal en Katryn Bigalow werd gegeven door de regering-Obama waarvoor klokkenluiders doorgaans door de overheid worden vervolgd. Critici spraken toen al over propaganda.

Zonder die gezien te hebben bekritiseert Glenn Greenwald in The Guardian de film. Kern van zijn kritiek is dat het marteling verheerlijkt omdat valselijk wordt geclaimd ‘dat waterboarding en andere vormen van ondervragingstactieken onder dwang’ cruciaal waren voor het vinden van Osama. Een idee uit de hoge hoed van voormalig vice-president Dick Cheney dat nooit aangetoond is. De voortgang die Zero Dark Thirty in de lucht houdt is gebouwd op een verzinsel. De film fabriceert de leugen die in werkelijkheid niet werkte. Ook blijven bezwaren van CIA-medewerkers tegen de immorele en contra-productieve martelingen ongenoemd.

Maar een film is een artistiek product met een eigen logica en vormtaal dat leent uit de werkelijkheid. Dramatisering via hoofdpersonages dient om een filmwerkelijkheud te bouwen en door identificatie de toeschouwer in het verhaal te trekken. Daarom snijdt de kritiek dat een film iets verheerlijkt of juist aanvalt pas hout als de relatie met de werkelijkheid als uitgangspunt wordt genomen. Bij The Hobbit of Star Trek gebeurt dat niet. Bij Zero Dark Thirty dient dat evenmin te gebeuren. Het vertelt een hedendaags sprookje dat de werkelijkheid verzint. Het verschil tussen de twee trailers is opvallend. De bovenste kiest voor de fabel en de onderste voor de werkelijkheid. De laatste ontmoet kritiek omdat het de schijn van echt verkoopt.

Had Osama bin Laden zijn recht verspeeld?

Politieke aanslagen komen niet altijd rationeel tot stand. Plegers van een aanslag zoeken legitimiteit in de binnenlandse of buitenlandse politiek. Daarmee is niet gezegd dat een aanslag een direct antwoord op het handelen van de macht is, bijvoorbeeld Amerikaans imperialisme of de gespannen situatie in het Midden-Oosten. Op voorhand staat dat niet vast. Zelfs niet als de pleger van de aanslag beweert dat het wel zo is.

Er zijn kleinschalige bewegingen die betrekkelijk autonoom opereren in het plegen van aanslagen. Ze hebben een omlijnd doel en vechten tegen een lokale tiran, een gestolen verkiezing of tegen uitsluiting uit etnische of religieuze motieven. Ze vallen buiten het kader van aanslagen die de hele wereld als plaats delict kunnen hebben en overstijgend van plaats zijn. Daarom blijven ze hier buiten beschouwing.

Plegers van aanslagen opereren binnen een eigen logistiek, geldcircuit, kader en hiërarchie. Ze werken soms samen in losse verbanden, maar zijn soms ook concurrenten die elkaar de loef proberen af te steken. Ze moeten radicaliseren om hun geldgevers blijvend tevreden te stellen. Of ze zwijgen tijdelijk als de politieke wind is gedraaid. Met andere woorden, ze worden gestuurd en zijn afhankelijk van politieke ontwikkelingen.

Een lijn die loopt vanaf de achterban of opdrachtgever naar de pleger vormt de ultieme reden voor de aanslag. Da’s de logica. Niet de rationaliteit die er in de begeleidende publiciteit opgelegd wordt en verwijst naar Israël, Rusland, de VS of een zittende macht in de hoofdstad. Da’s legitimatie die dient om de publieke opinie te bespelen of de opdrachtgever aan het zicht te onttrekken.

Motivatie kan gereconstrueerd worden. Neveneffect is dat een rechtszaal tot publiciteitsmachine wordt. Precies het verwijt dat onder andere omstandigheden Geert Wilders treft. Bij het proces Adolf Eichmann werkte de publiciteit trouwens de andere kant op. Een en ander is geen reden om het recht niet zijn loop te laten. Recht en politiek zijn neefjes van elkaar en hebben soms slaande ruzie over het laatste woord.

Om de relatie tussen opdrachtgever en pleger van een aanslag te ontrafelen kan een vooronderzoek helpen. Dit werkt slechts als er gerede kans bestaat dat het verband aangetoond kan worden. Dat klinkt zowel als patstelling en als smoes om het recht te ontlopen,maar is reëel indien plegers van hogerhand beschermd worden. Uitgewiste sporen leiden niet tot veroordeling. Van tevoren kent men die uitkomst echter niet. 

Indien veiligheidsdiensten een aanslagpleger uit de wind houden wordt vooronderzoek een loze exercitie. Zo zijn er sterke aanwijzingen over contacten tussen de Pakistaanse ISI en Osama bin Laden. Bij voorbaat leidt zo’n zaak tot niets. Dan rest de second best optie: liquidatie zonder proces die door zorgvuldige overwegingen en controle op de feiten tot stand komt. Probleem is dat de internationale rechtsorde bodem mist. 

Foto: Vele doden in explosie op Wall Street, New York. Soldiers and police establishing line at door of the Morgan Bank while bodies of the victims are lying in front of the Sub Treasury, 1920