Uitreiking aan grens van Noorse vredesprijs aan Edward Snowden is blamage voor Noorwegen

De affaires Assange en Snowden hebben het idee van neutraliteit en onafhankelijkheid van respectievelijk Zweden en Noorwegen beschadigd. Beide landen zijn niet in staat om zich te ontworstelen aan de druk van de VS dat Assange -notabene een Australisch staatsburger- en Snowden graag in een Amerikaanse gevangenis wil opsluiten om ze tot zwijgen te brengen. De regeringen van beide landen verschuilen zich achter de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht die het een regering niet zou toestaan om klokkenluiders op bezoek vooraf de garantie te geven dat ze niet uitgeleverd worden aan de VS. Maar dat voorrecht hebben de Zweedse en Noorse regering wel degelijk. Onder druk van de VS die om uitlevering van de klokkenluider vraagt durven ze er geen gebruik van te maken. Snowden heeft sinds 2013 asiel in de Russische Federatie omdat op doorvlucht naar Latijns-Amerika zijn paspoort door de Amerikaanse regering werd ingetrokken.

Edward Snowden heeft de Bjørnson prijs gekregen voor zijn onthullingen over onder meer de NSA die vanaf 2013 in The Guardian en andere media wereldwijd verschenen. De procedure is dat de Bjørnson Academie tijdens the Bjørnson Seminar in Molde op 5 september Edward Snowden de prijs overhandigt. Maar dat wordt onmogelijk gemaakt door de Amerikaanse druk. Dat is ontluisterend voor Noorwegen dat zo vaak kritiek heeft op landen die de mensenrechten schenden. Bijvoorbeeld bij de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede in 2010 aan de Chinese Liu Xiaobo die toen gevangen zat in China en de prijs in Oslo niet in ontvangst kon nemen. Deze dubbele standaard beschadigt ook de geloofwaardigheid van het Noorse Nobelcomité.

Wat nu? Er zijn drie opties om Snowden de prijs uit te reiken: in Noorwegen, in Rusland of aan de Noors-Russische grens. De symboliek is groot. Noorwegen lijkt de grote publicitaire verliezer te worden en voorgoed haar geloofwaardigheid van klein, neutraal land te verliezen. De Amerikaanse druk op Noorwegen verklaart ook waarom Snowden in Europese landen nooit een poot aan de grond kreeg, en van geen enkel Europees land asiel kreeg. Snowden kreeg van de Nederlandse regering niet eens antwoord op zijn asielverzoek.

In 2014 concludeerde ik bij kamervragen van Ronald van Raak: ‘Het wachten is op een omslag in het denken van de VS. Als het daar tot de gangen van de macht doordringt dat het in het Amerikaans belang is dat Snowden in Nederland of een ander Europees land en niet in de Rusland verblijft kan Snowden asiel krijgen. Dan pas, niet eerder. De vragen van Ronald van Raak gaan feitelijk over het gebrek aan autonomie en de onderhorigheid van de Nederlandse politiek aan de VS.’ Europese landen lopen nog steeds achter de VS aan.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Snowden may get freedom prize at border’ van Local.no op 28 augustus 2015.

Beschuldigingen tegen Assange verjaren. Maar hij blijft opgesloten in ambassade

Interview op 3 augustus 2015 van de Zweedse televisie met Thomas Olsson, de Zweedse advocaat van Julian Assange. (Klik op Ondertiteling Engels). Morgen en komende week verlopen drie van de vier beschuldigingen tegen Assange omdat hij nog steeds niet geïnterviewd is en het nu te laat is. Een voorwaarde voor vervolging.

De Zweedse aanklager Marianny Ny weigerde jarenlang Assange op niet-Zweedse bodem te interviewen en Assange weigerde naar Zweden te komen omdat hij uitlevering naar de VS vreesde. Tegen hem is nooit een aanklacht ingediend en daarom was hij formeel nooit verdachte. De vierde aanklacht wegens verkrachting verjaart in 2020 zodat er niets voor Assange verandert. Hij kan de Ecuadoriaanse ambassade in Londen niet verlaten op het gevaar af uitgeleverd te worden aan Zweden voor het vooronderzoek in de verkrachtingszaak.

Olsson probeert druk op de Zweedse aanklager te zetten door te stellen dat ook in deze vierde beschuldiging een oplossing gevonden dient te worden. Opmerkelijk is dat Assange al sinds juni 2012 in de Ecuadoriaanse ambassade verblijft en de aanklager hem zo goed als genegeerd heeft. Des te opvallender omdat de Zweedse aanklager er geen probleem in ziet andere verdachten wel via Skype of op vreemde bodem te interviewen.

Voor Assange geldt een uitzondering. Velen zien in de starre en vertragende opstelling van de Zweedse aanklager en politiek een een-tweetje tussen Zweden en de VS om Assange in zijn actieradius te belemmeren en hem minder doelmatig te maken in zijn werk voor WikiLeaks. Bij uitlevering naar de VS wacht Assange een geheime jury in Virginia die al in december 2010 een aanklacht wegens spionage tegen hem heeft opgesteld.

Zweden vertelt VN: onbeperkte detentie zonder aanklacht is prima

In een uitspraak onderschrijft de directeur-generaal juridische zaken van het Zweedse ministerie van Buitenlandse  Zaken Anders Rönquist het principe dat iemand zonder aanklacht voor onbepaalde tijd kan worden gedetineerd. Dat principe treft Assange nu al 1500 dagen. Zweden ondervindt er schade van.

Met dit principe jaagt Zweden de Britse belastingbetaler op kosten. De bewaking van de Ecuadoriaanse ambassade in Londen heeft volgens Scotland Yard al meer dan 10 miljoen pond gekost, te weten 13,4 miljoen euro. Politiebewaking kost elke dag 14.000 euro. Assange heeft in juni 2012 zijn toevlucht tot die ambassade gezocht omdat hij vreest via Zweden aan de VS uitgeleverd te worden. En zoals het proces Chelsea Manning leert wacht hem daar een onrechtmatig en niet eerlijk proces, zo menen de juridische adviseurs van Assange. Dat het om detentie onderbouwt het hoofd van Assange’s juridische team Balthasar Garzon met argumenten.

Zweden laat zich als een van de trouwste en gewilligste Europese partners van de VS niet van z’n meest humanitaire en legalistische kant zien in de kwestie-Assange. Vele landen kennen  strikte voorwaarden aan het vasthouden van iemand zonder aanklacht. In juni 2014 ondersteunden 59 mensenrechtenorganisaties een verzoek aan de Zweedse regering voor een beleidswijziging inzake dat principe van pre-detentie.

Pussy Riot ontmoet Assange in Londen. Dissidenten onder elkaar

Vandaag slikten Julian Assange en zijn advocaten een bittere pil door de uitspraak van het Zweedse hof van beroep. The Guardian vat het samen. Het Europees arrestatiebevel dat op initiatief van aanklager Marianne Ny tegen hem is uitgegaan -ongebruikelijk omdat er geen aanklacht tegen hem loopt- wordt niet ingetrokken. Zodat Assange zich genoodzaakt ziet in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen te blijven waar hij nu al 885 dagen verschanst zit. Assange heeft vermoedens dat uitwijzing naar Zweden gevolgd zal worden door een uitleveringsverzoek van de VS. Een grand jury in Virginia heeft in het geheim in december 2010 een zaak wegens spionage tegen hem voorbereid. Hij wordt verdacht van seksuele intimidatie van twee vrouwen in Zweden, wat-ie ontkent. Er zijn vele tegenstrijdigheden. Het betreft dus een onderzoek in een mogelijke zaak.

De uitspraak biedt Assange ook perspectief, hoewel dat pas later speelt. De aanklagers krijgen een tik op de vingers van het hof omdat ze zich onvoldoende inspannen om te zaak tot een goed einde te brengen: ‘The Court of Appeal notes, however, that the investigation into the suspected crimes has come to a halt and considers that the failure of the prosecutors to examine alternative avenues is not in line with their obligation – in the interests of everyone concerned – to move the preliminary investigation forward.’ Aanklagers konden de zaak blijven vertragen vanwege de scheiding der machten die bemoeienis van de politiek verhindert. Door de uitspraak van het hof is dat veranderd omdat het een aanwijzing vanuit de rechterlijke macht zelf is.

Pussy Riot en Julian Assange zitten in het kamp van de tegenbeweging en zijn door hun marginale positie gedwongen elders bescherming te zoeken. Het chiasme van de dissident. Edward Snowden kan er nog aan toegevoegd worden. Hij verblijft gedwongen in de Russische Federatie omdat tijdens een overstap in Moskou zijn paspoort door de regering-Obama werd ingetrokken en hij strandde. Pussy Riot, Julian Assange en Edward Snowden zijn voorstanders van informatievrijheid en transparantie, een ruime interpretatie van de vrijheid van meningsuiting en tegenstanders van de inperking van burgerrechten door spionage van burgers. Maar Snowden geniet bescherming van president Putin, Assange maakte in 2012 een reeks praatprogramma’s met niet-Russische dissidenten die op de Russische propagandazender Russia Today werden uitgezonden terwijl Pussy Riot felle oppositie tegen het regime van Putin voert. Onmin hebben ze gemeenschappelijk.

Langzaam komt een oplossing voor de kwestie-Assange in zicht

De Portugees-Zweedse Marcello Ferrada de Noli prikt in een open brief door de argumenten van het Zweedse establishment in hun verdediging van de zaak Assange. Met de VS heeft de conservatieve regering Reinfeldt nauwe banden. Traditiegetrouw vooral met neoconservatieve Republikeinen. De oprichter van WikiLeaks is al 1155 dagen in z’n bewegingsvrijheid beperkt zonder aangeklaagd te zijn. Hij vreest doorverwijzing naar de VS als-ie naar Zweden uitgewezen wordt om ondervraagd te worden in een politie-onderzoek vanwege seksueel misbruik van twee vrouwen. Op deze justitiële dwaling waarvoor aanklager Marianne Ny verantwoordelijk is komt in Zweden steeds meer kritiek. Onder meer van parlementslid Johan Pehrson van de Liberale Volkspartij.

Ferrada de Noli verwijt de Zweedse procureur-generaal Anders Perklev hypocrisie. Onder verwijzing naar de scheiding der machten heeft Perklev de opmerkingen van Pehrson veroordeeld. Theoretisch heeft de procureur-generaal gelijk indien die scheiding der machten feitelijk zou bestaan en de rechterlijke macht onafhankelijk was. Maar da’s in Zweden niet het geval.  Juist in de zaak-Assange heeft de partijpolitiek vanaf het begin de vervolging van Assange gestuurd. In de aanklacht eerst door de sociaal-democratische partij die in 2010 aan de macht was en na een verloren verkiezing vooral door de conservatieve regering Reinfeldt.

Het is van tweeën een. Of alle politici onthouden zich van commentaar op de rechtsgang en de positie van personen die deel uitmaken van een onderzoek. Of alle politici mogen hun mening geven. De selectieve verontwaardiging van procureur-generaal Anders Perklev is krom. Hij meent niet alleen de liberale parlementariër Johan Pehrson die een oplossing uit de patstelling zoekt de les te kunnen lezen, maar doet alsof premier Reinfeldt, de huidige ministers Bildt of Haglund, of oud-minister Thomas Bodström zich nooit met de zaak-Assange hebben bemoeid. Er zijn voldoende feiten en citaten die dat weerspreken.

Het schaduwspel tussen Zweedse politiek en rechterlijke macht heeft lang genoeg geduurd. Het beschadigt het image van een land dat telkens een portie mensenrechten inzet om de eigen scheve schaatsen aan het gezicht te onttrekken. Zoals een wapendeal met Saoedi-Arabië. Om nog iets van de geloofwaardigheid in het buitenland te redden kan het niet langer vertragen. Of het nu de inmenging van de politiek is die de zaak compliceert of omdat de procureur geen rechtmatige zaak tegen Assange heeft is bijzaak. Zweden moet verantwoordelijkheid nemen om zo snel mogelijk een oplossing te vinden. Wie weet kan premier Rutte bemiddelen bij vice-premier en leider van de Liberalen Jan Björklund. In de EU ook deel van de ALDE-fractie.

Hoe draait het Zweedse establishment van partijpolitiek, rechterlijke macht en media een eind aan de zaak-Assange? Want de justitiële dwaling is nu al ruim drie jaar een steen in de maag van de Zweedse samenleving. Dat kan niet blijven duren en moet tot een einde worden gebracht. De oplossing is politiek. Met alle tegenstrijdigheden die het in zich heeft verschuilt de regering-Reinfeldt zich achter het primaat van de rechterlijke macht. De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog maakte in april 2013 in een lezing in Australië duidelijk dat het echter de politiek is die het laatste woord heeft over de positie van Julian Assange.

Foto: Luchtschip de USS Akron onder constructie, 1930.

Zie hier voor het dossier Assange op dit blog.

NSA werkt nauw samen met Zweden. Geheim: het is niet neutraal

Ook het grote publiek dat van puzzelen houdt wordt het beeld onderhand duidelijk. Nieuwe onthullingen door de Zweedse nationale omroep SVT over de hechte samenwerking tussen de Zweedse geheime dienst FRA (National Defence Radio Establishment) en de NSA bevestigen hoe nauw de Zweedse overheid samenwerkt met Amerikanen en Britten. Nieuwe onthullingen door Glenn Greenwald op basis van documenten van Edward Snowden bevestigen dat beeld. Indirect vertelt het iets over de Zweedse episode van Julian Assange.

Zweden is geen neutraal land, maar op veiligheidsgebied een van de trouwste partners van de VS. Qua belang komt het net na de samenwerking met andere Engelstalige partners van de VS (‘Five Eyes’). Het Zesde Oog is Zweden. Een document dat SVT publiceert zegt: ‘NSA’s cooperation with the FRA, an extraordinarily skilled, technically innovative and reliable partner, continues to grow. FRA gave the NSA access to their collected data cable 2011 and provided thus unique data on Russian high-priority targets.‘ Zweden zoekt al sinds de Tweede Wereldoorlog steun bij de VS tegen de dreiging van de Soviet-Unie, en nu van Rusland. Tegenover de eigen bevolking en andere landen werd de schijn opgehouden dat Zweden een neutraal land was. Dat was het niet.

Herfst 2010 en daarna liep Julian Assange tegen een reeks onwaarschijnlijke gebeurtenissen op. Ondanks de beschuldiging van een sexueel misdrijf werd-ie nooit ondervraagd door de politie, formeel nooit aangeklaagd, gaven aanklagers geen aannemelijke verklaringen voor hun handelen en blokkeren al ruim drie jaar Zweedse regeringen het vinden van een compromis. Ze logen zelfs niet het laatste woord te hebben om een compromis te vinden en verscholen zich valselijk achter de rechterlijke macht. Gevolg was dat Zweden Assange isoleerde en z’n bewegingsvrijheid inperkte, bezighield, op kosten joeg en zonder juridische onderbouwing op een Red Notice lijst van Interpol wist te plaatsen. Zweden zit klem tussen schijn en werkelijkheid. Het veinzen en de pretentie van neutraliteit maakt het onwaarachtig omdat het niet is wat het zegt te zijn. Iedereen kan het zien.

Foto 1: NSA-document van Edward Snowden over relatie NSA en FRA.

Foto 2: Tweet Glenn Greenwald, 8 december 2013.

Assange 1000 dagen zonder aanklacht opgesloten. Past dat een rechtsstaat?

Julian Assange viert vandaag een bedenkelijk jubileum. Hij zit 1000 dagen zonder aanklacht ‘opgesloten’. Wat betekent dat-ie niet vrij is in z’n bewegingen en voor 100% met de transparantie-organisatie WikiLeaks bezig kan zijn. De juridische strijd en z’n asiel in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen binden hem financieel, fysiek, organisatorisch en intellectueel. Het ondermijnen van z’n doelmatigheid is de opzet van de VS. Zoals de VS twee weken geleden de partner van Glenn Greenwald op Heathrow door de Britse veiligheidsdienst 9 uur liet vasthouden. Reden was niet een dreiging van terrorisme en evenmin intimidatie, maar het duidelijk maken aan kritische onderzoeksjournalisten dat ze zich bezig dienen te houden met hun eigen veiligheid en dat van hun bronnen. Dat kost tijd. Zodat ze afgeleid worden van hun onderzoek en minder doelmatig kunnen zijn.

Hoe triest is het dat iemand 1000 dagen zonder aanklacht opgesloten zit? Wat zegt dat over de rechtsstaten Zweden, VS en VK die dat in gang hebben gezet? Op 7 december 2010 werd Assange met eigen medewerking gearresteerd in Engeland. Aanleiding was een arrestatiebevel van Interpol dat niet om politionele redenen, maar onder politieke druk tot stand kwam. Dit leidde tot een Europees arrestatiebevel dat de Zweedse aanklaagster Marianne Ny deed uitgaan. Voor het onderzoek naar een overtreding die alleen Zweden kent en een maximale boete van 545 euro heeft. Als genadeklap blokkeerden Amerikaanse betaalmaatschappijen zonder juridische grond WikiLeaks zodat het 95% van haar inkomsten verloor. Beroep was niet mogelijk.

Sinds herfst 2010 hebben Assange, zijn advocaten en de Ecuadoriaanse regering herhaaldelijk aangeboden om Assange via een videoverbinding te laten getuigen in het Zweedse politie-onderzoek of hem onder garantie van de Zweedse regering naar Zweden te laten reizen. Dat laatste werd op onjuiste gronden door de regering-Reinfeldt geweigerd en over het eerste logen Zweedse aanklagers dat het niet mogelijk was. Leden van de conservatieve Zweedse regering, zoals minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt, hebben nauwe banden met de neo-conservatieven en het militaire apparaat van de VS. President Obama is niet krachtig genoeg om over die schaduwen heen te springen. Zweden en de VS hebben er belang bij om de zaak tegen Assange aan te laten slepen. Ze hebben geen argumenten om ‘m te veroordelen. Hun doel is de effectiviteit van WikiLeaks verminderen. Nu al 1000 dagen lang. Nederland dat zou kunnen bemiddelen laat het gebeuren.

Antwoorden Timmermans over Assange teleurstellend en afhoudend

Minister Timmermans van Buitenlandse Zaken heeft de vragen van Harry van Bommel (SP) over De impasse in de zaak Julian Assange beantwoord. Hij stelt zich formeel op en laat geen ruimte voor bemiddeling. Op de vraag ‘dat de Zweedse regering Assange, in ruil voor diens komst naar Zweden, wel degelijk een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land‘ antwoordt de minister dat de Zweedse opperrechter Stefan Lindskog dat ‘in zijn artikel‘ niet heeft gezegd. De rechter heeft dit echter wel uitgesproken.

Het antwoord is strijdig met de strekking van Lindskogs woorden. In een analyse van het optreden van rechter Lindskog in Adelaide concludeert Marcello Ferrada de Noli op z’n blog: ‘Minister Carl Bildt incorrectly claimed that the Sweden government couldn’t make a guarantee that Assange won’t be extradited because the decision rests with the judiciary. This is now proven as flagrantly inaccurate. The final decision for approving an extradition rests with the government.’ Hoofdzaak is dat de politiek een garantie kan geven aan Assange om niet uitgeleverd te worden aan een derde land. Het klopt overigens dat rechter Lindskog niks nieuws zegt omdat al sinds augustus 2012 consensus bestaat over het feit dat de Zweedse politiek het laatste woord heeft over het geven van een garantie. Alleen aan minister Rosenthal was dit in november 2012 nog niet bekend.

Minister Frans Timmermans stelt dat de mogelijke uitlevering aan Zweden op basis van ‘verdenking van seksuele delicten‘ los staat van ‘de activiteiten van de heer Assange in het kader van WikiLeaks’. De minister gaat weer de fout in. Er is geen verdenking van seksuele delicten. Assange wordt in Zweden verzocht voor een politieonderzoek. Omdat er geen aanklacht tegen hem is ingediend is hij geen verdachte, maar getuige in deze zaak. Verder kan de minister niet aantonen dat er geen verband tussen de twee zaken bestaat. Daarom had-ie de opmerking beter achterwege gelaten. Er zijn trouwens wel aanwijzingen dat de Zweedse zaak en WikiLeaks in direct verband tot elkaar staan. Hierop duidt het instellen van een geheime Grand Jury in Virginia.

Op de vraag van Van Bommel of Nederland bereid is om te bemiddelen in deze zaak antwoordt de minister afwijzend. Hij noemt het een zaak tussen het Verenigd Koninkrijk en Zweden. Hij voegt eraan toe niet te twijfelen aan de rechtsgang in deze landen. Een ongelukkige opmerking omdat uit de aanpak door politie, aanklagers en regering evident blijkt dat Zweden juridisch onzorgvuldig heeft gehandeld. Het is begrijpelijk dat minister Timmermans in zijn functie een Europese partner niet voor het hoofd kan en wil stoten.

Er is vergeleken met de beantwoording van minister Rosenthal in november 2012 weinig vooruitgang geboekt door minister Timmermans. Het voortschrijdend inzicht op het ministerie van Buitenlandse Zaken is in de zaak Assange gering. Nog steeds gaan de antwoorden vergezeld van feitelijke onwaarheden. De wil om zich open te stellen en werkelijk in deze zaak te verdiepen, laat staan te bemiddelen ontbreekt bij de directie Europa van Buitenlandse Zaken. Dat is voor nu een gemiste kans. Maar de hoop is dat wat in antwoorden op kamervragen niet gezegd kan worden in het vertrouwelijk overleg met de Zweedse regering Reinfeldt toch met kracht van argumenten naar voren kan worden gebracht. Dan heeft de inspanning van Harry van Bommel geholpen.

Foto: Minister Frans Timmermans. Credits: Hollandse Hoogte / Evert-Jan Daniels.

SP stelt vragen over bemiddeling Nederland in kwestie Assange

De SP-fractie in de Tweede Kamer laat me weten dat het aanvullende kamervragen over de affaire Assange heeft ingediend. Met het oog op bemiddeling door Nederland. Mede naar aanleiding van stukken die hier en hier en hier en hier en hier verschenen. De vragen van woordvoerder buitenland Harry van Bommel geven minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken de mogelijkheid om voorbij te gaan aan de fouten van z’n voorganger Rosenthal. Door nieuwe feiten lijkt Timmermans niet langer gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Dat geeft de SP de mogelijkheid om opnieuw vragen over deze kwestie in te dienen. Dat nieuwe feit is een door de hoogste Zweedse opperrechter Stefan Lindskog in Adelaide op 3 april gemaakte opmerking dat de politiek het laatste woord heeft over een garantie aan Assange. Politiek opvallend is dat de PvdA bij monde van woordvoerders Désirée Bonis of Michiel Servaes niet in deze kwestie gedoken is. Ik geef de vragen weer:

Vragen van het lid Van Bommel (SP) aan de minister van Buitenlandse Zaken over de impasse in de zaak tegen WikiLeaks oprichter Julian Assange

1. Herinnert u zich het antwoord van uw voorganger op mijn vraag over WikiLeaks oprichter Julian Assange dat de Zweedse wet niet in de mogelijkheid van een vooraf af te geven garantie tegen uitlevering voorziet? 1)
2. Bent u bekend met de opvatting van de Zweedse opperrechter Stefan Lindskog dat de Zweedse regering Assange, in ruil voor diens komst naar Zweden, wel degelijk een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de Verenigde Staten? 2) Kunt u aangeven of u dit nieuwe inzicht deelt? Indien u dit niet deelt, waarom niet?
3. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat Zweden, indien Assange naar dat land zou gaan voor verhoor vanwege verdenking van seksuele delicten, de verzekering zou moeten geven dat hij niet aan de Verenigde Staten uitgeleverd zou worden met betrekking tot activiteiten voor WikiLeaks? 3)
4. Deelt u mijn opvatting dat een garantie tegen uitlevering de huidige impasse met betrekking tot deze zaak mogelijk kan doorbreken en dat het wenselijk is dat deze impasse wordt doorbroken? Indien neen, waarom niet?
5. Bent u bereid bij uw Zweedse collega’s te pleiten voor een garantie tegen uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten? Indien neen, waarom niet?
6. Herinnert u zich het antwoord van de minister op mijn vraag dat de Zweedse wet waarborgen kent op het gebied van uitlevering aan landen waar de persoon in kwestie het risico loopt op schending van zijn of haar mensenrechten? 4)
7. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat wanneer Assange in de huidige omstandigheden aan de Verenigde Staten zou worden uitgeleverd er een reëel risico bestaat dat dit hem zal blootstellen aan mensenrechtenschendingen, waaronder detentiecondities die neer kunnen komen op marteling? 5) Deelt u deze zorgen van Amnesty International? Indien neen, waarom niet?
8. Deelt u de opvatting van de opperrechter Lindskog dat het openbaren van een misdaad begaan door een land nooit als een misdaad zou moeten worden gezien? 6) Indien neen, waarom niet?
9. Bent u het met mij eens dat zolang de huidige impasse voortduurt en als de Zweedse regering niet bereid is tot concrete oplossingen er een rol is weggelegd voor Nederland, als de bakermat van het internationaal recht, om een oplossing te bieden voor deze internationale impasse, bijvoorbeeld door Assange op Nederlands grondgebied te laten ondervragen? Indien neen, waarom niet?
10. Bent u bereid om Nederlandse hulp te bieden om naar deze of andere oplossingen te zoeken? Indien neen, waarom niet?

Bronnen:

1. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
2. Julian Assange: Swedish justice, http://www.afr.com/p/lifestyle/review/julian_assange_swedish_judge_view_UKXfH1WonxwgZeaG0XnizI, 28 maart 2013.
3. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
4. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
5. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
6. Julian Assange safe from extradition to US, says Justice Stefan Lindskog, http://www.news.com.au/national-news/julian-assange-safe-from-extradition-to-us-says-justice-stefan-lindskog/story-fncynjr2-1226612062993, 3 april 2013.

Foto: De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog spreekt over de kwestie Assange in het Australische Adelaide op 3 april 2013.

Opperrechter Lindskog wijst weg in Haagse bemiddeling Assange

Update 3 april: Glenn Greenwald citeert in z’n Guardian-column van 2 april ook de argumenten van rechter Lindskog. Hij wijst op pogingen van Ecuador om tot een vergelijk te komen met Zweden. In zijn lezing in Adelaide noemde Lindskog de Zweedse beschuldigingen tegen Assange vanwege een sexueel misdrijf een rommeltje. Bij de commentaren reacties van kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Harry van Bommel (SP).

De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog geeft op 3 april 2013 een lezing over de zaak Assange aan de Universiteit van het Australische Adelaide. Hier kwam kritiek op van zowel Assange als de woordvoerder van de Australian Lawyers Alliance. Kan een rechter zich in de publiciteit uitspreken over een zaak die nog onder de rechter is? Door zich uit te spreken nemen de bewegingsvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechter af. Daarbij komt dat rechter Lindskog door zijn optreden het vertrouwen in de rechterlijke macht kan schaden.

Wat beweert Lindskog? De Australian Financial Review publiceert vandaag een samenvatting van zijn lezing in Adelaide. Lindskog herinnert eraan dat de regering-Reinfeldt Assange in ruil voor diens komst naar Zweden een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de VS: ‘If the Supreme Court holds that there is any legal impediment to extradition, the government is not allowed to approve the request. The government can, however, refuse extradition even if the Supreme Court has not declared against it.’

Dit inzicht wordt door de regering-Reinfeldt nog steeds niet gevolgd. Zo staat ook vandaag nog op de site van het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken een verklaring van 23 augustus 2012 te lezen. Zonder correctie of toelichting dat het inmiddels is herroepen. Zodat aangenomen kan worden dat deze verklaring nog steeds het officiële standpunt van de Zweedse regering is: ‘Many people are also wondering about the matter of extradition to the United States. Can we give a guarantee that Mr Assange will not be extradited? No: Swedish legislation does not allow the possibility to take decisions on a possible extradition in advance.’ 

De Zweedse politiek en de  rechterlijke macht staan dus lijnrecht tegenover elkaar over de vraag wie het laatste woord heeft over de uitlevering van Assange naar de VS. De regering-Reinfeldt wijst naar de rechter, en de rechter naar de politiek. Rechter Stefan Lindskog verwijt de regering-Reinfeldt zich uit gemakzucht te verschuilen achter het Hooggrechtshof en de eigen verantwoordelijkheid niet te nemen: ‘The reason for involving the Supreme Court is basically a variation of the blame game. It is convenient for the government to declare that the request for extradition must be denied because the Supreme Court has ordered so.’

Dit zijn harde woorden die opperrechter Lindskog laat horen over de Zweedse regering. Hij veegt het bordje van het Hooggerechtshof schoon door te suggereren dat de regering geen initiatief neemt in het zoeken naar een oplossing in de zaak Assange. Tot nu toe lieten mensenrechtenactivisten en politieke opponenten van de conservatieve regering-Reinfeldt zich het hardst horen. Door de taal is het Zweedse debat voor buitenlanders lastig te volgen. De afwijzing door de Zweedse regering van elke toenaderingspoging van de Ecuadoriaanse regering oogt nog vreemder nu ook een Zweedse opperrechter stelt dat de Zweedse regering zich verschuilt voor haar verantwoordelijkheid. Er wacht ook de Nederlandse regering nog steeds een rol om te bemiddelen.

Op 25 oktober 2012 antwoordde toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal op kamervragen van SP’er Harry van Bommel. Ook toen was al duidelijk dat Rosenthal aantoonbaar onjuiste informatie gaf over de mogelijkheid van de Zweedse regering om Julian Assange een garantie te geven. Rosenthals opvolger minister Frans Timmermans is staatsrechtelijk gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Ook als ze aantoonbaar fout zijn. Toch zou het gewenst zijn dat de fout van Rosenthal rechtgezet wordt. De PvdA kan hierin een constructieve rol spelen. De woorden van opperrechter Lindskog kunnen als nieuwe feiten dienen.

Foto 1: Regering Reinfeldt, 2010.

Foto 2: Schermafbeelding van antwoord 3 door minister Rosenthal op kamervraag 3 van SP’er Van Bommel. 25 oktober 2012.