Opperrechter Lindskog wijst weg in Haagse bemiddeling Assange

Update 3 april: Glenn Greenwald citeert in z’n Guardian-column van 2 april ook de argumenten van rechter Lindskog. Hij wijst op pogingen van Ecuador om tot een vergelijk te komen met Zweden. In zijn lezing in Adelaide noemde Lindskog de Zweedse beschuldigingen tegen Assange vanwege een sexueel misdrijf een rommeltje. Bij de commentaren reacties van kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Harry van Bommel (SP).

De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog geeft op 3 april 2013 een lezing over de zaak Assange aan de Universiteit van het Australische Adelaide. Hier kwam kritiek op van zowel Assange als de woordvoerder van de Australian Lawyers Alliance. Kan een rechter zich in de publiciteit uitspreken over een zaak die nog onder de rechter is? Door zich uit te spreken nemen de bewegingsvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechter af. Daarbij komt dat rechter Lindskog door zijn optreden het vertrouwen in de rechterlijke macht kan schaden.

Wat beweert Lindskog? De Australian Financial Review publiceert vandaag een samenvatting van zijn lezing in Adelaide. Lindskog herinnert eraan dat de regering-Reinfeldt Assange in ruil voor diens komst naar Zweden een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de VS: ‘If the Supreme Court holds that there is any legal impediment to extradition, the government is not allowed to approve the request. The government can, however, refuse extradition even if the Supreme Court has not declared against it.’

Dit inzicht wordt door de regering-Reinfeldt nog steeds niet gevolgd. Zo staat ook vandaag nog op de site van het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken een verklaring van 23 augustus 2012 te lezen. Zonder correctie of toelichting dat het inmiddels is herroepen. Zodat aangenomen kan worden dat deze verklaring nog steeds het officiële standpunt van de Zweedse regering is: ‘Many people are also wondering about the matter of extradition to the United States. Can we give a guarantee that Mr Assange will not be extradited? No: Swedish legislation does not allow the possibility to take decisions on a possible extradition in advance.’ 

De Zweedse politiek en de  rechterlijke macht staan dus lijnrecht tegenover elkaar over de vraag wie het laatste woord heeft over de uitlevering van Assange naar de VS. De regering-Reinfeldt wijst naar de rechter, en de rechter naar de politiek. Rechter Stefan Lindskog verwijt de regering-Reinfeldt zich uit gemakzucht te verschuilen achter het Hooggrechtshof en de eigen verantwoordelijkheid niet te nemen: ‘The reason for involving the Supreme Court is basically a variation of the blame game. It is convenient for the government to declare that the request for extradition must be denied because the Supreme Court has ordered so.’

Dit zijn harde woorden die opperrechter Lindskog laat horen over de Zweedse regering. Hij veegt het bordje van het Hooggerechtshof schoon door te suggereren dat de regering geen initiatief neemt in het zoeken naar een oplossing in de zaak Assange. Tot nu toe lieten mensenrechtenactivisten en politieke opponenten van de conservatieve regering-Reinfeldt zich het hardst horen. Door de taal is het Zweedse debat voor buitenlanders lastig te volgen. De afwijzing door de Zweedse regering van elke toenaderingspoging van de Ecuadoriaanse regering oogt nog vreemder nu ook een Zweedse opperrechter stelt dat de Zweedse regering zich verschuilt voor haar verantwoordelijkheid. Er wacht ook de Nederlandse regering nog steeds een rol om te bemiddelen.

Op 25 oktober 2012 antwoordde toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal op kamervragen van SP’er Harry van Bommel. Ook toen was al duidelijk dat Rosenthal aantoonbaar onjuiste informatie gaf over de mogelijkheid van de Zweedse regering om Julian Assange een garantie te geven. Rosenthals opvolger minister Frans Timmermans is staatsrechtelijk gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Ook als ze aantoonbaar fout zijn. Toch zou het gewenst zijn dat de fout van Rosenthal rechtgezet wordt. De PvdA kan hierin een constructieve rol spelen. De woorden van opperrechter Lindskog kunnen als nieuwe feiten dienen.

Foto 1: Regering Reinfeldt, 2010.

Foto 2: Schermafbeelding van antwoord 3 door minister Rosenthal op kamervraag 3 van SP’er Van Bommel. 25 oktober 2012.

Assange verontwaardigd over Zweedse rechter die lezing over z’n zaak geeft

Juriste Monica Claes zegt in een artikel voor de staatsrechtconferentie 2012 over de onafhankelijkheid van de rechter: ‘In het VK hebben de Senior Presiding Judge and the Senior President of Tribunals aan houders van een ‘judicial office’ een email gestuurd met richtlijnen over bloggen. Bloggen is voor rechters niet verboden, maar zij mogen zichzelf niet bekend maken als ‘members of the judiciary’. Zij mogen geen meningen uiten die het publieke vertrouwen in de rechterlijke macht of in hun onafhankelijkheid kunnen schaden.‘

Aanleiding voor dit citaat is dat rechter Stefan Lindskog van het Zweedse Hooggerechtshof aan de Universiteit van Adelaide op woensdag 3 april de lezing ‘The Assange Affair: freedom of speech and freedom of information, a global perspective‘ geeft. De aankondiging zegt: ‘As one of Sweden’s most eminent jurists he is uniquely able to provide an authoritative view of the Assange affair‘. Schaadt dat z’n onafhankelijkheid niet?

Julian Assange laat Fairfix Media weten dit optreden van opperrechter Linskog volstrekt schandelijk te vinden, absolutely outrageous. Hij ziet er een patroon in dat belangrijke Zweedse opinieleiders zich in het openbaar uitspreken over hem of WikiLeaks. Inclusief premier Fredrik Reinfeldt, minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt en van Justitie Beatrice Ask. Nu voegt volgens hem rechter Stefan Lindskog zich in dit gezelschap door zich uit te spreken over een zaak waarvan verwacht kan worden dat-ie er nog over moet gaan oordelen.

Er klinkt meer kritiek op het handelen van Lindskog. Advocaat en woordvoeder Greg Barns van de Australian Lawyers Alliance merkt op dat het een fundamenteel rechtsbeginsel is dat rechters niet in het openbaar spreken over zaken die nog voor de rechter kunnen komen of nog moet worden beslist. Barns ziet in de geplande lezing van Lindskog de vrees bewaarheid dat het Zweedse gerechtelijk systeem minder degelijk is dan gedacht wordt en dat het gepolitiseerd is: ‘That a Swedish supreme court judge thinks this is acceptable tends to confirm the fears people have about the impartiality and robustness of the Swedish judicial system. It gives great currency to the belief that Mr Assange’s case in Sweden has been heavily politicised.’

In een andere Zweedse ontwikkeling is aanklaagster Marianne Ny onverwachts van de zaak Assange gehaald en vervangen door Ingrid Isgren, een junior officier van Justitie. De reden is nog niet naar buiten gebracht. Ny kreeg kritiek door haar slechte communicatie en tegenstrijdige uitspraken over de voorwaarden waaronder Assange in Engeland door de Zweedse aanklager gehoord kan worden. In nog een andere ontwikkeling heeft Anna Ardin haar controversiële advocaat Claes Borgström aan de kant gezet. Zij is een van de twee vrouwen die sexueel misbruikt zouden zijn door Assange. Haar beschuldiging vormt de reden dat Assange naar Zweden uitgewezen moet worden om mee te werken aan een politieonderzoek naar zijn handelen ter plekke.

Foto: ‘Wikileaks founder Julian Assange prepares to speak from the balcony of Ecuador’s embassy, where he is taking refuge in London Aug. 19, 2012.‘ Credits: Chris Helgren, Reuters.