Assange en de WikiLeaks Party. Something New?

WikiLeaks heeft de laatste tijd de wind in de zeilen. Julian Assange ‘vierde’ onder veel publiciteit zijn eenjarig jubileum in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen. Klokkenluider Edward Snowden haalde de publiciteit met zijn ‘onthulling’ dat de Amerikaanse overheid 300 miljoen burgers bespioneert. In het geheim en illegaal. Omdat dit al jaren bekend is was het niet echt een onthulling. Maar bijzonder was dat Snowden documenten had die het zwart op wit aantoonden. Met als gevolg dat de regering-Obama het niet meer kon afdoen als een spookverhaal en moest reageren. In haar antwoorden ontkende ze het bestaan van de spionage van haar burgers niet. Wikileaks werkte samen met Snowden in zijn vlucht uit Hong Kong. De IJslandse woordvoerder van WikiLeaks Kristinn Hrafnsson gaf talloze interviews in de gevestigde media over de zaak Snowden.

Voor Australiër Julian Assange zal het aftreden door een partijcoup binnen de Labor Party van de Australische premier Julia Gillard het best smaken. Assange verborg nooit zijn minachting voor haar. De nieuwe leider is de oude leider Kevin Rudd. Hij neemt trouwens de minister van Buitenlandse Zaken Bob Carr mee die overliep van Gillard naar Rudd. Voortdurend verweet Assange Gillard zijn consulaire belangen tegenover de Amerikaanse regering onvoldoende te vertegenwoordigen. Begrijpelijk wie de berichten over het Five Eyes netwerk tussen de VS, VK, Canada, Nieuw-Zeeland en Australië volgt. Veel verschil zal premier Rudd vermoedelijk niet maken.

In een verklaring feliciteert de WikiLeaks Party Kevin Rudd en spreekt het de hoop uit dat-ie voor de rechten van Assange zal opkomen. WikiLeaks verzoekt hem om in gesprek te gaan met Zweden zodat Assange in Londen ondervraagd kan worden. Want de rechtlijnige Rudd is een van de weinige leidende Australische politici die de afgelopen jaren opkwam voor Assange’s rechten: ‘The Wikileaks Party now calls on Prime Minister Rudd to put the interests of this Australian citizen before Australia’s interests with the United States.’

Da’s de omwenteling van het verhaal, van WikiLeaks naar WikiLeaks Party. Assange en zijn medestanders doen mee aan de Senaatsverkiezingen van 14 september met hun nieuw opgerichte partij. Assange gaat op in de Australische deelstaat Victoria waar-ie volgens de voorspelling een zetel kan bemachtigen. Het nieuwe eraan is niet zozeer de vermenging van journalistiek, activisme en politiek, met een regionale, nationale en internationale focus. Dat komt vaker voor. Nieuw is dat de WikiLeaks Party stelling neemt tegen de zittende macht. Wat gebeurt er straks als senator Assange gelekte geheime informatie inzet tegen premier Rudd of de conservatieve leider Tony Abbott? Dan horen we eindelijk het verhaal eens van een andere kant.

Foto: ‘Luritja man demonstrating method of attack with boomerang under cover of shield. An indigenous man with headdress and body paint is posing with a boomerang in his hand raised behind his head, and a shield and a second boomerang held in front of him (Central Australia).‘ 1920.

SP stelt vragen over bemiddeling Nederland in kwestie Assange

De SP-fractie in de Tweede Kamer laat me weten dat het aanvullende kamervragen over de affaire Assange heeft ingediend. Met het oog op bemiddeling door Nederland. Mede naar aanleiding van stukken die hier en hier en hier en hier en hier verschenen. De vragen van woordvoerder buitenland Harry van Bommel geven minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken de mogelijkheid om voorbij te gaan aan de fouten van z’n voorganger Rosenthal. Door nieuwe feiten lijkt Timmermans niet langer gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Dat geeft de SP de mogelijkheid om opnieuw vragen over deze kwestie in te dienen. Dat nieuwe feit is een door de hoogste Zweedse opperrechter Stefan Lindskog in Adelaide op 3 april gemaakte opmerking dat de politiek het laatste woord heeft over een garantie aan Assange. Politiek opvallend is dat de PvdA bij monde van woordvoerders Désirée Bonis of Michiel Servaes niet in deze kwestie gedoken is. Ik geef de vragen weer:

Vragen van het lid Van Bommel (SP) aan de minister van Buitenlandse Zaken over de impasse in de zaak tegen WikiLeaks oprichter Julian Assange

1. Herinnert u zich het antwoord van uw voorganger op mijn vraag over WikiLeaks oprichter Julian Assange dat de Zweedse wet niet in de mogelijkheid van een vooraf af te geven garantie tegen uitlevering voorziet? 1)
2. Bent u bekend met de opvatting van de Zweedse opperrechter Stefan Lindskog dat de Zweedse regering Assange, in ruil voor diens komst naar Zweden, wel degelijk een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de Verenigde Staten? 2) Kunt u aangeven of u dit nieuwe inzicht deelt? Indien u dit niet deelt, waarom niet?
3. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat Zweden, indien Assange naar dat land zou gaan voor verhoor vanwege verdenking van seksuele delicten, de verzekering zou moeten geven dat hij niet aan de Verenigde Staten uitgeleverd zou worden met betrekking tot activiteiten voor WikiLeaks? 3)
4. Deelt u mijn opvatting dat een garantie tegen uitlevering de huidige impasse met betrekking tot deze zaak mogelijk kan doorbreken en dat het wenselijk is dat deze impasse wordt doorbroken? Indien neen, waarom niet?
5. Bent u bereid bij uw Zweedse collega’s te pleiten voor een garantie tegen uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten? Indien neen, waarom niet?
6. Herinnert u zich het antwoord van de minister op mijn vraag dat de Zweedse wet waarborgen kent op het gebied van uitlevering aan landen waar de persoon in kwestie het risico loopt op schending van zijn of haar mensenrechten? 4)
7. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat wanneer Assange in de huidige omstandigheden aan de Verenigde Staten zou worden uitgeleverd er een reëel risico bestaat dat dit hem zal blootstellen aan mensenrechtenschendingen, waaronder detentiecondities die neer kunnen komen op marteling? 5) Deelt u deze zorgen van Amnesty International? Indien neen, waarom niet?
8. Deelt u de opvatting van de opperrechter Lindskog dat het openbaren van een misdaad begaan door een land nooit als een misdaad zou moeten worden gezien? 6) Indien neen, waarom niet?
9. Bent u het met mij eens dat zolang de huidige impasse voortduurt en als de Zweedse regering niet bereid is tot concrete oplossingen er een rol is weggelegd voor Nederland, als de bakermat van het internationaal recht, om een oplossing te bieden voor deze internationale impasse, bijvoorbeeld door Assange op Nederlands grondgebied te laten ondervragen? Indien neen, waarom niet?
10. Bent u bereid om Nederlandse hulp te bieden om naar deze of andere oplossingen te zoeken? Indien neen, waarom niet?

Bronnen:

1. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
2. Julian Assange: Swedish justice, http://www.afr.com/p/lifestyle/review/julian_assange_swedish_judge_view_UKXfH1WonxwgZeaG0XnizI, 28 maart 2013.
3. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
4. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
5. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
6. Julian Assange safe from extradition to US, says Justice Stefan Lindskog, http://www.news.com.au/national-news/julian-assange-safe-from-extradition-to-us-says-justice-stefan-lindskog/story-fncynjr2-1226612062993, 3 april 2013.

Foto: De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog spreekt over de kwestie Assange in het Australische Adelaide op 3 april 2013.

Bradley Manning wint door openbaarheid aan geloofwaardigheid

In het proces tegen Bradley Manning verhult de Amerikaanse overheid de waarheid. Het probeert uit alle macht te beletten dat de beweegredenen van klokkenluider Manning het grote publiek bereiken. Maar journalisten en burgerrechtenbewegingen brengen de woorden van Manning in de openbaarheid. De Freedom of the Press Foundation publiceert de Manning Tapes. Geleidelijk dringt door dat Manning verantwoordelijk gehandeld heeft. Topgeheimen heeft-ie niet gelekt, maar alleen berichten die het onrecht aan de kaak stelden. Bradley Manning wilde enkel en alleen een publiek debat aanjagen. Da’s nooit van de grond gekomen.

Manning liet zijn geweten spreken. Wir haben es nicht gewußt, kan niet hem verweten worden. Manning wordt aangepakt en de anderen ontlopen de dans. De Amerikanen hebben de oorlogen in Irak en Afghanistan niet gewonnen, maar moesten evenmin boeten als verliezer. Daarom ontbreekt een proces van Neurenberg dat de verliezende kopstukken van het naziregime in 1945-46 voor hun kiezen kregen. Als slotakkoord achter deze ongelukkige episode was een internationaal tribunaal passend geweest voor president Bush, president Obama, vice-president Cheney, minister Rumsfeld, minister Gates, minister Panetta en de hoogste militairen.

De Amerikaanse overheid mag de oorlogen verloren hebben, het hoopt wel de propaganda-oorlog te winnen. Dat lukt alleen als de gevestigde media Obama blijven steunen. Want wat valt Manning te verwijten als-ie als een klassieke klokkenluider afgewogen geopereerd heeft met de opzet om een publiek debat te beginnen over de misdragingen van het leger en de verkeerde inzet van dat leger? Hij heeft daarbij geheel op eigen houtje gehandeld  en is niet door Julian Assange bewerkt. Zodat door de woorden van Manning ook Assange wordt ontlast. De publieke opinie zal het verschil moeten maken. Zoals ooit president Nixon het veld moest ruimen.

Gezien deze langzame verandering in de publieke opinie roep ik de Nederlandse regering opnieuw op haar invloed aan te wenden om te bemiddelen in de zaak Assange. Nu is het juiste moment. Voordat de publieke opinie zich in deze kwestie frontaal tegen de Amerikanen en haar bondgenoten keert. Nederland moet flexibel handelen. De Ecuadoriaanse president Rafael Correa is zojuist herkozen en door het uitblijven van elk Zweeds initiatief om een oplossing te zoeken wordt bij steeds meer mensen duidelijk dat Julian Assange onterecht gecriminaliseerd is zoals dat bij Manning ook geprobeerd werd. Maar uiteindelijk niet lukte. Er is nog hoop.

Assange schetst politieke partij van de toekomst. Werkt het?

‘Parties should be fun. They should put the word party back into politics.‘ Aldus WikiLeaks’ Julian Assange in een interview met John Keane voor The Conversation. Aanleiding voor deze uitspraak is de oprichting van de Australische WikiLeaks Party.  Als er geen formele bezwaren opgeworpen worden gaat de Australiër Assange bij de verkiezingen van 14 september op voor een Senaatszetel in Victoria. Hij zit al acht maanden verschanst in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen vanwege de dreiging via Zweden uitgeleverd te worden aan de VS. Aangeklaagd is-ie verder niet. Mogelijk helpt de verkiezing tot senator als bevrijding uit zijn benarde situatie.

De bespiegelingen van Assange over het kenmerk van een politieke partij zijn interessant omdat hij niet vanuit de organisatie, maar de burger redeneert. Nooit af, maar immer een ‘work in progress‘. Naast plezier voegt-ie volgende kenmerken toe: burgerlijke moed, begrip, waarachtigheid, transparantie en vrije stroom van informatie. De partij combineert een kleine, gecentraliseerde leiding met maximale betrokkenheid en steun van de achterban. Door te vertrouwen op de gedecentraliseerde, digitale Wikipedia-stijl en ‘user-generated-structuren’ kan het werken zonder apparatsjiks. Schetst Assange de politieke partij van de toekomst?

Door hun onvermogen om te reageren ziet Assange in linkse partijen geen voorbeeld. ‘Slimme initiatieven’ zoals de Italiaanse vijfsterren beweging van Beppe Grillo, de Duitse Piratenpartij en de IJslandse Best Party bieden in z’n ogen een alternatief. Voor Nederland komt de Piratenpartij het dichtst in de buurt. Maar die partij mist op dit moment een breed geaccepteerde kleine, gecentraliseerde leiding die contouren schetst en vrijheid van opereren schept. Dat partijen leuk moeten zijn en gelijkgestemden verenigen lijkt logisch. Valkuil is om dat niet te laten uitdijen in vergaderen en procedures. Probleem blijft de acceptatie van degene die aanstuurt. Dat zet alles in werking en geeft ruimte. De geloofsbrieven van Assange, Beppe Grillo of Jón Gnarr zijn boven discussie verheven. In andere gevallen lijkt de cohesie van Assanges blauwdruk twijfelachtig.

Foto: Campagne door Had-je-me-maar voor de Rapaille Partij in 1921

IJsland wees FBI-agenten uit vanwege onderzoek naar WikiLeaks

In augustus 2011 kwamen er FBI-agenten naar IJsland in een poging om WikiLeaks te onderzoeken. De IJslandse minister van Binnenlandse Zaken Ogmundur Jonasson (Links-Groene beweging) hoorde ervan en liet de FBI-agenten uitwijzen, aldus Brett Wilkins die zich baseert op een bericht van de IJslandse nationale omroep RUV: ‘The FBI arrived in private planes and landed at the Reykjavik airport… News of the visit reached [Interior Minister] Ögmundur Jónasson, who reacted sharply, as it was unbelievably presumptuous to come to Iceland that way… Jónasson demanded that the FBI agents pack their bags, get back on board, and leave the country. The matter was then brought before the cabinet and a formal protest was issued to US authorities.‘

Vanuit het idee om op te komen voor de vrijheid van meningsuiting is de steun in IJsland voor WikiLeaks altijd groot geweest. Zo werkten bij de totstandkoming van het International Modern Media Institute (IMMI) WikiLeaks en IJslandse volksvertegenwoordigers samen. Dit initiatief werd in juni 2010 aangenomen.

De actie van de FBI-agenten in IJsland in 2011 laat geen misverstanden bestaan over de heksenjacht van de regering-Obama tegen WikiLeaks. Die nooit staatsgeheimen openbaarde die de nationale veiligheid in gevaar brachten, maar wel de regeringen van Bush en Obama verschillende keren in verlegenheid bracht. WikiLeaks of Julian Assange zijn officieel nergens aangeklaagd. Conservatieve Amerikaanse politici stelden Wikileaks voor als een terroristische organisatie. De heksenjacht wordt vanachter de schermen geleid door de regering-Obama vanuit de illegaliteit van de veiligheidsdiensten. Zonder zicht op een oplossing uit de impasse.

Dat een IJslandse minister principieel optrad en FBI-agenten uitwees kan toeval zijn. Het duidt erop en laat de mogelijkheid open dat in andere minder principiële landen de Amerikaanse veiligheidsdiensten en regering meer bewegingsvrijheid hebben. Zoals in Nederland. Ons land is in deze zaak van belang omdat de regering Rutte II zou kunnen bemiddelen tussen Julian Assange en de regering-Obama. Vanwege Den Haag als zetel van het internationaal recht is zo’n bemiddelingspoging logisch. Maar Nederlandse partijen houden zo’n poging stelselmatig af. Met name de VVD blokkeert elk initiatief. De IJslandse episode geeft een kijkje in het opereren van de VS in Europese landen. En kan het gebrek aan initiatief van de Nederlandse politiek verklaren.

Foto: Reykjavik, IJsland.

Wanneer neemt Nederland afstand van Obama’s wanbeleid?

Glenn Greenwald fileert in twee sublieme artikelen in The Guardian de dubbele standaard van de regering-Obama, de heksenjacht op Bradley Manning en WikiLeaks, en het gevaar dat media in de VS lopen. Ze gaan over Bradley Manning en sterjournalist en topverdiener Bob Woodward. De consequentie van de door Obama ingezette weg is dat journalisten straks vanwege hun bronnen in de gevangenis verdwijnen. Hoewel lezing geen nieuwe feiten brengt zijn beide stukken onthutsend doordat het de slechte onderbouwing van het beleid op een rijtje zet. Aangetoond wordt dat vervolging van Manning en WikiLeaks niet ingegeven is door nationale veiligheid of behoefte aan een ordentelijke rechtsgang, maar door emotie en grilligheid van een staatshoofd.

In z’n stuk over Bradley Manning concludeert Greenwald dat zelfs een militaire rechtbank toegeeft dat deze aan een onmenselijk regime is onderworpen. Terwijl president Obama het tegendeel beweerde: ‘ … terms of his confinement are appropriate and are meeting our basic standards. They assure me that they are‘. En Bob Woodward maakte in z’n boek ‘Obama’s Wars‘ overduidelijk gebruik van bronnen uit de regering-Obama dat leidde tot het openbaren van ‘classified information‘ die geheimer was dan alles wat WikiLeaks naar buiten bracht. Osama bin Laden refereerde hier in een video-boodschap aan als bron van informatie. Maar Manning en Assange worden door de Amerikaanse overheid aangepakt, terwijl Bob Woodward met rust wordt gelaten.

In m’n kop resoneren de zinnen die ik VVD-kamerlid Klaas Dijkhoff op 22 augustus 2012 per e-mail stuurde: ‘De gezaghebbende New York Times die exact dezelfde gegevens publiceerde als WikiLeaks wordt door de Amerikaanse regering niet vervolgd. Die dubbele maat verbaast velen en suggereert dat er wel degelijk sprake is van een heksenjacht op Assange.’ Uit het antwoord van een medewerker van Mark Verheijen die de portefeuille van Dijkhoff in september overnam bleek dat de VVD-fractie niet op de hoogte is van de feiten en alles door elkaar schudt. Dat in mijn poging om de Nederlandse politiek tot een bemiddelingspoging aan te zetten. Maar omdat deze politiek de feiten verdraait of verkeerd voorstelt, houdt het zo’n poging af.

De geschiedenis is niet af. We zitten er midden in. Interessante tijden zijn woelige tijden. De teleurstelling die Barack Obama oproept dient als aanjager voor kritiek en zal naar verwachting in z’n komende termijn alleen maar in kracht toenemen. Deze tegenbeweging in de Angelsaksische landen tegen Obama die zich steeds meer verdiept en verbreedt is ook voor Nederland van belang omdat het de vanzelfsprekendheid van de leugens doorprikt zoals die door voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal werden verwoord. Autonoom denkende Nederlandse politici behoren zich geen knollen voor citroenen te laten verkopen. Toch?

Foto: Omslag van Bob Woodward, ‘Obama’s Wars‘.

Wenst VVD rol Timmermans als bemiddelaar in zaak-Assange?

De Tweede Kamer komt moeizaam in beweging om een bemiddelende rol te spelen in de zaak-Assange. Eerste aanleiding was het voorstel Hewson. SP-Kamerlid Harry van Bommel stelde kamervragen, maar werd door toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal met een kluitje in het riet gestuurd. Deze minister wilde geen initiatief nemen en sprak aantoonbaar niet de waarheid over garanties die de Zweedse regering zou kunnen geven om de zaak vlot te trekken. Moeilijkheid is dat zijn opvolger Frans Timmermans gebonden is aan deze antwoorden. Hoe dan ook ligt de sleutel bij de beide regeringspartijen VVD en PvdA. Minister Timmermans moet in staat worden geacht om Nederland een actieve, positieve rol te laten spelen.

Uit antwoorden via e-mails van kamerleden of hun medewerkers blijkt dat de VVD moeite heeft om de finesses van de zaak-Assange goed weer te geven. Of het moet bewust haar mening verhullen, maar dat valt moeilijk te geloven. De PvdA houdt zich op de vlakte en de VVD lijkt eerlijk over haar beweegreden. Vandaag antwoordde ik de medewerker van VVD-kamerlid Mark Verheijen. Onder meer lid van de commissies Europese Zaken en Buitenlandse Zaken. Kern van het bezwaar van de VVD is niet makkelijk terug te vinden. Mij gaat het niet om de verdediging van Assange, maar de promotie van een liberaal Nederland dat open de wereld inkijkt. Dat niet afwacht, maar in zichzelf gelooft door ambitie en zelfvertrouwen te tonen. En zo zichzelf terugvindt:

“Van uw antwoord begrijp ik weinig. Julian Assange is in juridische zin geen verdachte in een verkrachtingszaak. Hij is noch in Zweden noch elders aangeklaagd. Julian Assange is een persoon die door diverse leden van de Zweedse sociaal-democratische partij tot onderdeel gemaakt is in een Zweeds onderzoek door de politie. Daarop is vervolgens een beeld gebouwd van iemand die verdachte zou zijn. Juist dat zou naar mijn idee de nieuwsgierigheid van de VVD naar de ware toedracht moeten prikkelen.

Het is correct dat er door WikiLeaks informatie uit Amerikaanse regeringsdocumenten (‘Cablegate’) is gepubliceerd. Andere journalistieke bronnen zoals de New York Times of The Guardian hebben dezelfde informatie geopenbaard. Als er dus al diplomaten of informanten in gevaar zijn gekomen door deze informatie, dan is dat in commissie gebeurd. Dit rechtvaardigt niet waarom alleen WikiLeaks met de publicatie geassocieerd wordt. Uw idee dat er ‘mogelijk’ diplomaten in gevaar zijn gekomen door publicatie is een aanname die tot nu toe niet aangetoond is.

Of Zweden een stabiele rechtsstaat is staat ter discussie. De reputatie van Zweden is niet zo brandschoon als u suggereert. Zoals u wellicht weet heeft The European Convention for the Prevention of Torture in rapportages herhaaldelijk kritiek geuit op de zogenaamde ‘pre-trial detentie’ (‘Häktning’) in Zweden. Precies het regime dat het mogelijk zou maken om Julian Assange zonder mogelijkheden tot communicatie weg te stoppen in detentie.

Zowel Julian Assange, vertegenwoordigers van de Ecuadoriaanse regering, advocaten en juridische adviseurs van Assange hebben sinds herfst 2010 de Zweedse overheid meermalen laten weten bereid te zijn mee te werken aan het Zweedse politie-onderzoek. Zij streven de transparantie na die u noemt. In de publiciteit valt na te gaan dat het de Zweedse aanklager Marianne Ny is die elke samenwerking en zoeken naar een oplossing blokkeert. Over die weigering heeft zij in het openbaar tot nu toe geen verantwoording afgelegd. De Zweedse regering-Reinfeldt die formeel het laatste woord heeft weigert Assange garanties over zijn komst naar Zweden te geven.

Gezien het bovenstaande vraag ik u daarom om uw antwoord te heroverwegen. En de zaak met dhr. Verheijen te bespreken. Assange en Zweden hebben zich ingegraven en zitten vast in hun loopgraven. Een geloofwaardige buitenstaander als Nederland kan behulpzaam zijn om de impasse te doorbreken. Ons land moet naar mijn idee in staat worden geacht om met beide partijen, en de VS, een voldoende verstandhouding hierover op te kunnen bouwen. Ik vermoed dat de regering Rutte-Asscher met een bemiddelingspoging veel te winnen heeft voor Nederland. En het profiel van minister Timmermans lijkt passend om een bemiddelende rol te spelen.

Als u meent dat een neutrale positie als bemiddelaar Nederland vanwege de betrekkingen met het Verenigd Koninkrijk en de VS niet uitkomt, dan begrijp ik dat. Dan moet Nederland om bondgenootschappelijke redenen passen. Maar dan kunt u dat beter zeggen dan de zaak-Assange anders voor te stellen dan deze is.”

Foto: L.M. Cordonnier en J.A.G. van der Steur ‘Centrale hal van het Vredespaleis Den Haag‘.

Nederland wacht nog steeds rol als bemiddelaar in zaak Assange

De Zweedse, liberale EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken Cecilia Malmström was van 2006 tot 2010 minister in de conservatieve regering-Reinfeldt. Die nog steeds regeert. In de marge van een ontmoeting met journalisten werd haar gevraagd naar de zaak-Assange. De voorman van WikiLeaks tegen wie op initiatief van Zweden in 2010 een Europees arrestatiebevel is uitgevaardigd zonder formele Zweedse aanklacht.

Malmström zegt dat Julian Assange gewoon naar Zweden moet gaan, ‘just go‘ om vragen te beantwoorden. De zorgen van Assange dat-ie vanuit Zweden uitgewezen wordt naar de VS wimpelt ze af als theoretisch: ‘I don’t think that would happen. That’s purely theoretical.’ Ze gelooft geen minuut dat-ie door de Zweden zal worden uitgeleverd naar de VS. Het tegendeel kan ze evenmin garanderen. Daarom zijn haar woorden vrijblijvend.

Australische diplomaten worden in een opinie-artikel in de Sydney Morning Herald geciteerd en geven een andere lezing van het vervolg. Ze zien evenals Malmström slechts een uitkomst, namelijk uitwijzing naar Zweden, maar een andere afloop. In tegenstelling tot haar achten ze uitwijzing naar de VS niet  theoretisch, maar goed mogelijk. Ze schetsen hoe WikiLeaks om die reden economisch wordt gewurgd door de VS.

Opmerkelijk genoeg zegt Cecilia Malmström niet dat de regering-Reinfeldt aan Assange de garantie zal geven dat-ie niet uitgeleverd wordt aan de VS als-ie naar Zweden komt. Aangetoond is dat de regering daarover het laatste woord heeft. Nog onlangs publiceerde ze samen met de Amerikaanse minister van Justitie Eric Holder een stuk over pedofilie. Als oud-minister moet ze goede contacten hebben in de regering Reinfeldt.

De VS hebben de langste adem en winnen de strijd als Europese landen het niet opnemen voor Assange. Zoiets verloopt volgens het boekje hoe een machtige speler met oneindige financiële middelen de publiciteit koopt en een kleine speler verplettert. Gevestigde media die eerst positief tegenover WikiLeaks stonden zijn stuk voor stuk overstag gegaan richting Amerikaanse regering. De VS hebben Assange gecriminaliseerd met een drieledig doel. Zijn verdediging tegen vage beschuldigingen die nooit geformaliseerd zijn kost hem al zijn middelen en energie, zijn inkomstenbronnen via Amerikaanse bedrijven zijn geblokkeerd en dat alles leidt weer de aandacht af van de mensenrechtenschendingen door de VS die WikiLeaks aan de orde heeft gesteld.

Wat doet Nederland met Den Haag als hoofdstad van het internationaal recht? Ons land laat kansen liggen om te bemiddelen. Niet om stelling te nemen in het geschil tussen Assange en de VS, maar om toe te zien op een eerlijke rechtsgang. Op 28 september stelde SP-kamerlid Harry van Bommel kamervragen over Assange en de positie van Nederland om te bemiddelen aan toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Op 25 oktober antwoordde de minister. Zijn antwoorden waren teleurstellend omdat-ie elk initiatief afhield en zelfs een verkeerde voorstelling van zaken gaf op een essentieel aspect, namelijk de garantie die de regering-Reinfeldt aan Assange kan geven. Frans Timmermans is opvolger van minister Rosenthal. De nieuwe minister en Nederland kunnen aan ambitie en geloofwaardigheid winnen als ze Nederland aanbieden als bemiddelaar.

Foto: Internationaal Gerechtshof. Tijdens een bezoek aan het Vredespaleis, de zetel van het Internationale Hof van Justitie, vertelt een moeder haar dochter over ‘Justicia’-een standbeeld van Justitie. Den Haag, 1950. Credits: UN Photo.

Van Bommel stelt kamervragen over bemiddeling in zaak Assange

Op 29 mei 2012 sprak ik in een stukje m’n verbazing uit over het gebrek aan initiatief van de politiek: ‘Welke politieke partij neemt het in Nederland op voor Julian Assange? Er is een Nederlands/Belgisch Bradley Manning Steuncomité waar SP’er Harry van Bommel tot is toegetreden. Over Assange zwijgt de Nederlandse politiek of laat het individuele vertegenwoordigers wat tegengas geven.’  Nu is Harry van Bommel tot actie overgegaan.

Kamerleden stuurde ik e-mails over een oplossing in de zaak Assange. Op 22 augustus onder verwijzing naar een posting over het voorstel Hewson en: ‘Graag wijs ik u op het voorstel van de Australische liberaal John Hewson om de impasse te doorbreken in de kwestie Julian Assange. Wellicht dat u via kamervragen een en ander kunt volgen. Kan Nederland als neutraal land van het internationaal recht niet bemiddelen? Andere landen zouden ons land dankbaar zijn om van dit probleem verlost te worden’. En op 30 augustus onder verwijzing naar een posting over een starre Zweedse regering: ‘Er zijn aanwijzingen dat de Zweedse regering een compromis in de kwestie Assange blokkeert. Want niet de Zweedse rechter, maar de Zweedse regering heeft het laatste woord. Ofwel, de oplossing kan vanuit de politiek komen. Met een compromis wordt de rechtsgang optimaal gediend. Dat geeft ruimte voor bemiddelaars als Nederland binnen de Europese Unie‘.

Vandaag stelde SP-kamerlid Harry van Bommel kamervragen over de zaak Assange aan minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal (VVD). De SP’er verwijst naar diens antwoorden op vragen van 17 augustus 2012 van het inmiddels terugtreden kamerlid Arjan El Fassed (GroenLinks) waarin de minister meent dat er voor Nederland geen rol weggelegd is om te bemiddelen. Van Bommel vraagt de minister na twee inleidende vragen die naar de bekende weg vragen om terug te komen op een formeel-defensieve houding.

Eerst vraagt Van Bommel: ‘Deelt u de mening dat, als de Zweedse regering niet bereid is tot bovengenoemde oplossingen, er een rol is weggelegd voor Nederland, als de bakermat van het internationaal recht, om een oplossing te bieden voor deze internationale impasse, bijvoorbeeld door Assange op Nederlands grondgebied te laten ondervragen?’ En hij sluit af: ‘Bent u bereid om Nederlandse hulp te bieden om naar deze of andere oplossingen te zoeken?‘. Ik ben benieuwd naar de antwoorden van minister Rosenthal. Harry van Bommel verdient een pluim omdat hij het debat over een bemiddelende rol van Nederland naar een hoger niveau tilt.

Foto: Julian Assange en de VS. Olle Johansson / Sweden, 2010, Politicalcartoons.com