Geruchten nemen toe dat Julian Assange door Ecuador uit Londense ambassade wordt gezet. Hoe is het zover gekomen?

Update 11 april 2019: Julian Assange is door de politie gearresteerd in de Ecuadoraanse ambassade in Londen nadat Ecuador het asiel voor de oprichter van Wikileaks had beëindigd. Hij is naar een politiebureau in het centrum van Londen gebracht en wordt zo spoedig mogelijk voorgeleid aan de rechtbank van Westminster. 

De geruchten worden sterker dat de Australiër Julian Assange op korte termijn de Ecuadoraanse ambassade in Londen wordt uitgezet. Hij is vanwege zijn vrees om naar de VS uitgezet te worden (om daar in het geheim door een grand jury wegens spionage berecht te worden) in 2012 heengevlucht en heeft er asiel gekregen. Als hij op straat wordt gezet valt te verwachten dat hij rechtstreeks in een Amerikaanse gevangenis verdwijnt.

Wat is er sinds 2012 veranderd? Het lijkt erop dat Assange is geradicaliseerd. Wie hem hartstochtelijk verdedigen zijn daar een aanwijzing voor: complotdenker Alex Jones van Infowars, Sean Hannity van Fox News, UKIP-voorman en Brexiteer Nigel Farage en de Russische propagandazender RT. Dat is niet een gezelschap dat zweert bij democratie en rechtsstaat, maar juist het standpunt ondersteunt dat ‘media de vijand van de staat’ zijn. Dat roept de vraag op of Assange zelf wel een journalist is zoals hij claimt.

Over Assange bestaat sinds midden 2013 de controverse of hij een agent van Russische inlichtingendiensten is. Op zijn minst bestaat de verdenking dat hij er nauw mee heeft samengewerkt in de presidentscampagne van 2016 die Trump het presidentschap bracht. Roger Stone zou de tussenpersoon tussen het Kremlin en Trumps campagneteam zijn geweest. Nieuw is ook dat Lenin Moreno de nieuwe Ecuadoraanse president is die Assange niet langer in bescherming lijkt te nemen zoals zijn voorganger Rafael Correa. Assange hield zich niet aan de afspraak om zich te onthouden van politieke uitspraken en bleef in de ambassade via sociale media zijn gastheer in verlegenheid brengen. En het belang van Ecuador schaden. Enkele maanden terug werd Assange afgekoppeld van internet door Ecuador.

Noam Chomsky gelooft in een gesprek met BBC’s Newsnight van mei 2017 niet dat aanklachten tegen Assange wegens een Zweedse verkrachtingszaak hout snijden. Daar heeft hij vermoedelijk gelijk in. In vele commentaren is in de jaren 2012-2014 op dit blog een lans gebroken voor Assange, zoals hier. Mijn opstelling resulteerde in 2012 zelfs in kamervragen. Maar toen moest de Trump campagne en de Russische beïnvloeding via sociale media nog komen. Daarom is het perspectief van die Zweedse zaak niet actueel.

De vraag is hoe Assange beoordeeld moet worden. Is hij nou eigenlijk een journalist, een politiek activist of een ingelijfde medewerker van een ‘buitenlandse’ inlichtingendienst? En wat betekent dat dan voor zijn juridische positie in de ambassade? John Schindler wees er in 2013 in een analyse op dat WikiLeaks via Israel Shamir waarschijnlijk geïnfiltreerd was door de Russische inlichtendienst. Dat verklaarde de opstelling van Wikileaks in de campagne van 2016 die volledig in lijn was met de opstelling van het Kremlin. De ‘progressieve’ Assange kwalificeerde tijdens de campagne de Democratische Hillary Clinton als kwalijker dan de Republikeinse Donald Trump. Daarmee probeerde Assange progressieve Democratische, pro-Bernie Sanders kiezers te ontmoedigen om te gaan stemmen. Achteraf kan dat alleen maar begrepen worden in de georkestreerde campagne om verschillende doelgroepen in de richting van Trump te laten bewegen.

Dus? Verdient Assange juridische bescherming of heeft hij door vanaf 2013/2014 samen te spannen met het Kremlin zijn rechten verspeeld? Hoe dan ook is hij afgelopen 5 jaar door zijn activistische opstelling en handelswijze terechtgekomen in het kruisvuur tussen Kremlin en Witte Huis. Als hij in een kerker in Virginia verdwijnt, dan kan op zijn minst worden gezegd dat hij door zijn pro-Kremlin opstelling de Amerikanen alle munitie heeft gegeven om hem in handen te krijgen. Assange verdient het om berecht te worden voor zijn daden, maar een eerlijk proces zit er vermoedelijk niet in. Wie hoog spel speelt en verliest, heeft blijkbaar dat recht verspeeld. Dat is de harde praktijk van de strijd tussen landen. Wie niet oppast wordt daarin vermalen.

Assange zegt Ecuadoriaanse ambassade te verlaten. Na uitspraak VN over zijn zaak

‘This is an application framed by political events, but at its heart, it is about a person who has been deprived of his liberty in an arbitrary manner for an unacceptable length of time. If all the names, details and events were redacted, it could be distilled to the simple and irrefutable fact that a political refugee, who has never been charged, has been deprived of their liberty for nearly four years, and confined in a very small space for over two years. The matter has come to a head because his mental and physical health are imperiled. This situation does not only affect him, but also his young children who are being denied the protection and affection of their father. The situation is in urgent need of a remedy. WGAD has both the power and the duty to grant it.’ Aldus de conclusie van het verzoek van Julian Assange aan de United Nations Working Group on Arbitrary Detention (WGAD) die op vrijdag 5 februari in Genève uitspraak doet in zijn zaak.

Het is een merkwaardige ontwikkeling in een kwestie die al sinds 19 juni 2012 loopt toen WikiLeaks-voorman Julian Assange naar de ambassade van Ecuador in Londen vluchtte. Hij vreesde door de Britse regering via Zweden naar de VS uitgewezen te worden om daar door een geheime jury berecht en levenslang opgesloten te worden wegens spionage. Zweden en de VS zijn hechte bondgenoten die door de recente militaire expansie van de Russische Federatie in Europa alleen nog maar meer naar elkaar toe zijn getrokken. Niet toevallig verschijnen artikelen in de Britse pers over Zweden dat het front in de nieuwe koude oorlog zou zijn.

Assange neemt een dubbele gok. Want hij weet niet hoe de WGAD beslist en weet evenmin hoe de Britten in samenspraak met de Zweden en Amerikanen reageren. Zelfs niet als de uitspraak voor hem gunstig is. Het bericht in de tweet kan ook bedoeld zijn  om de zaak onder aandacht te brengen van de publieke opinie. Assange heeft al eerder beweerd de Ecuadoriaanse ambassade te verlaten, zonder dat ook werkelijk te doen. Assange heeft een slechte gezondheid en zegt betere verzorging nodig te hebben dan hij nu kan krijgen.

Foto: Schermafbeelding van tweet van WikiLeaks, 4 februari 2016.

Beschuldigingen tegen Assange verjaren. Maar hij blijft opgesloten in ambassade

Interview op 3 augustus 2015 van de Zweedse televisie met Thomas Olsson, de Zweedse advocaat van Julian Assange. (Klik op Ondertiteling Engels). Morgen en komende week verlopen drie van de vier beschuldigingen tegen Assange omdat hij nog steeds niet geïnterviewd is en het nu te laat is. Een voorwaarde voor vervolging.

De Zweedse aanklager Marianny Ny weigerde jarenlang Assange op niet-Zweedse bodem te interviewen en Assange weigerde naar Zweden te komen omdat hij uitlevering naar de VS vreesde. Tegen hem is nooit een aanklacht ingediend en daarom was hij formeel nooit verdachte. De vierde aanklacht wegens verkrachting verjaart in 2020 zodat er niets voor Assange verandert. Hij kan de Ecuadoriaanse ambassade in Londen niet verlaten op het gevaar af uitgeleverd te worden aan Zweden voor het vooronderzoek in de verkrachtingszaak.

Olsson probeert druk op de Zweedse aanklager te zetten door te stellen dat ook in deze vierde beschuldiging een oplossing gevonden dient te worden. Opmerkelijk is dat Assange al sinds juni 2012 in de Ecuadoriaanse ambassade verblijft en de aanklager hem zo goed als genegeerd heeft. Des te opvallender omdat de Zweedse aanklager er geen probleem in ziet andere verdachten wel via Skype of op vreemde bodem te interviewen.

Voor Assange geldt een uitzondering. Velen zien in de starre en vertragende opstelling van de Zweedse aanklager en politiek een een-tweetje tussen Zweden en de VS om Assange in zijn actieradius te belemmeren en hem minder doelmatig te maken in zijn werk voor WikiLeaks. Bij uitlevering naar de VS wacht Assange een geheime jury in Virginia die al in december 2010 een aanklacht wegens spionage tegen hem heeft opgesteld.

Zweden komen naar Londen om Assange te verhoren. Doorbraak?

Eindelijk gerechtigheid in de zaak Assange? Het Zweedse openbaar ministerie biedt voor het eerst aan om naar de Ecuadoriaanse ambassade in Londen te komen om Julian Assange daar te verhoren. Hij is daar in juni 2012 heengevlucht omdat hij vreesde voor uitlevering naar de VS via Zweden. Een optie waar de advocaten van Assange al herhaaldelijk op gewezen hebben. De Zweden weigerden tot nu toe om Assange te verhoren of anderszins deze zaak vlot te trekken. Het ging om een vooronderzoek. Ze lieten het slepen zonder dat er een aanklacht tegen Assange bestond. Op deze ontwijkende manier van handelen kwam ook in Zweden kritiek. Politieke en rechterlijke autoriteiten verscholen zich achter elkaar. De eersten beweerden dat de laatsten volstrekt autonoom konden handelen, hoewel feitelijk de politiek het laatste woord heeft over de aanpak in de zaak Assange. Zweden is een van de trouwste bondgenoten van de VS in Europa. Nu lijkt er een doorbraak.

Foto: Tweet van Wikileaks, 13 maart 2015.

Zweden vertelt VN: onbeperkte detentie zonder aanklacht is prima

In een uitspraak onderschrijft de directeur-generaal juridische zaken van het Zweedse ministerie van Buitenlandse  Zaken Anders Rönquist het principe dat iemand zonder aanklacht voor onbepaalde tijd kan worden gedetineerd. Dat principe treft Assange nu al 1500 dagen. Zweden ondervindt er schade van.

Met dit principe jaagt Zweden de Britse belastingbetaler op kosten. De bewaking van de Ecuadoriaanse ambassade in Londen heeft volgens Scotland Yard al meer dan 10 miljoen pond gekost, te weten 13,4 miljoen euro. Politiebewaking kost elke dag 14.000 euro. Assange heeft in juni 2012 zijn toevlucht tot die ambassade gezocht omdat hij vreest via Zweden aan de VS uitgeleverd te worden. En zoals het proces Chelsea Manning leert wacht hem daar een onrechtmatig en niet eerlijk proces, zo menen de juridische adviseurs van Assange. Dat het om detentie onderbouwt het hoofd van Assange’s juridische team Balthasar Garzon met argumenten.

Zweden laat zich als een van de trouwste en gewilligste Europese partners van de VS niet van z’n meest humanitaire en legalistische kant zien in de kwestie-Assange. Vele landen kennen  strikte voorwaarden aan het vasthouden van iemand zonder aanklacht. In juni 2014 ondersteunden 59 mensenrechtenorganisaties een verzoek aan de Zweedse regering voor een beleidswijziging inzake dat principe van pre-detentie.

Pussy Riot ontmoet Assange in Londen. Dissidenten onder elkaar

Vandaag slikten Julian Assange en zijn advocaten een bittere pil door de uitspraak van het Zweedse hof van beroep. The Guardian vat het samen. Het Europees arrestatiebevel dat op initiatief van aanklager Marianne Ny tegen hem is uitgegaan -ongebruikelijk omdat er geen aanklacht tegen hem loopt- wordt niet ingetrokken. Zodat Assange zich genoodzaakt ziet in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen te blijven waar hij nu al 885 dagen verschanst zit. Assange heeft vermoedens dat uitwijzing naar Zweden gevolgd zal worden door een uitleveringsverzoek van de VS. Een grand jury in Virginia heeft in het geheim in december 2010 een zaak wegens spionage tegen hem voorbereid. Hij wordt verdacht van seksuele intimidatie van twee vrouwen in Zweden, wat-ie ontkent. Er zijn vele tegenstrijdigheden. Het betreft dus een onderzoek in een mogelijke zaak.

De uitspraak biedt Assange ook perspectief, hoewel dat pas later speelt. De aanklagers krijgen een tik op de vingers van het hof omdat ze zich onvoldoende inspannen om te zaak tot een goed einde te brengen: ‘The Court of Appeal notes, however, that the investigation into the suspected crimes has come to a halt and considers that the failure of the prosecutors to examine alternative avenues is not in line with their obligation – in the interests of everyone concerned – to move the preliminary investigation forward.’ Aanklagers konden de zaak blijven vertragen vanwege de scheiding der machten die bemoeienis van de politiek verhindert. Door de uitspraak van het hof is dat veranderd omdat het een aanwijzing vanuit de rechterlijke macht zelf is.

Pussy Riot en Julian Assange zitten in het kamp van de tegenbeweging en zijn door hun marginale positie gedwongen elders bescherming te zoeken. Het chiasme van de dissident. Edward Snowden kan er nog aan toegevoegd worden. Hij verblijft gedwongen in de Russische Federatie omdat tijdens een overstap in Moskou zijn paspoort door de regering-Obama werd ingetrokken en hij strandde. Pussy Riot, Julian Assange en Edward Snowden zijn voorstanders van informatievrijheid en transparantie, een ruime interpretatie van de vrijheid van meningsuiting en tegenstanders van de inperking van burgerrechten door spionage van burgers. Maar Snowden geniet bescherming van president Putin, Assange maakte in 2012 een reeks praatprogramma’s met niet-Russische dissidenten die op de Russische propagandazender Russia Today werden uitgezonden terwijl Pussy Riot felle oppositie tegen het regime van Putin voert. Onmin hebben ze gemeenschappelijk.

Opnieuw aandacht voor Assange. Opgesloten zonder aanklacht

In een merkwaardige persconferentie op de Ecuadoriaanse ambassade in Londen hebben de minister van Buitenlandse Zaken van Ecuador Ricardo Patiño en Julian Assange meer vragen opgeroepen dan beantwoord. Assange zou de ambassade ‘spoedig’ verlaten, maar wat het tijdstip en de reden zijn in raadselen gehuld. In een reeks tweets zegt Esther Addley van The Guardian –met dit medium heeft Assange een moeizame verhouding– dat volgens een woordvoerder van WikiLeaks Assange zich niet overlevert aan de Britse politie.

De persconferentie jaagt de publiciteit over de positie van Assange aan. Hij is vandaag al 1350 dagen zonder aanklacht -waarvan 790 dagen in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen- kaltgestellt. Dit bemoeilijkt hem om op te komen voor de doelstelling van WikiLeaks die te maken heeft met openbaarheid van bestuur en privacybescherming van de burger. Zweden treft de grootste blaam omdat het Assange’s rechten schendt. De persconferentie vestigt opnieuw de aandacht op dit onrecht. Volgens velen wacht Assange vanuit Zweden uitzetting naar de VS waar een geheime grand jury een zaak tegen hem heeft voorbereid. Zonder juridische bescherming of in de openbaarheid z’n zaak te kunnen bepleiten dreigt hem in de VS levenslange opsluiting.

Nederland wacht in deze zaak nog steeds een rol als bemiddelaar. Eerdere pogingen om Nederland deze rol op zich te laten nemen liepen spaak. Zie hier en hier. Als reactie op een voorstel van John Hewson schreef ik in augustus 2012: ‘Ik voeg graag een zesde land toe: Nederland. Als goede partner van Groot-Brittanië en de VS en als land dat zich graag profileert met het internationaal recht, zoals het Internationaal Strafhof in Den Haag, biedt Nederland geloofwaardigheid die Zweden in de ogen van het kamp Assange mist. Onder Zweeds recht zou Assange in Nederland ondervraagd kunnen worden, om mogelijk daarna aangeklaagd, berecht en veroordeeld te worden. Het voorstel van Hewson dient dan als basis met de toevoeging dat bij veroordeling en uitzitten van de straf in Nederland Assange met garantie van Zweden en Nederland vrij naar Australië kan reizen.’ De Nederlandse politiek steekt geen vinger uit om te bemiddelen in deze zaak. Een gemiste kans.

Foto: Schermafbeelding van tweets van Esther Addley (The Guardian) .

NOS begrijpt het na vier jaar nog steeds niet: de kwestie-Assange

Waarschijnlijk praat een NOS-journalist de BBC na. Die zegt dat er ‘charges’ (aanklachten) tegen Assange zijn en dat-ie vervolgd wordt. Onzin. Julian Assange wordt niet verdacht van seksueel geweld tegen vrouwen. Hij wordt verzocht naar Zweden te komen om mee te werken aan een politie-onderzoek. Wat hij, z’n advocaten of de Ecuadoriaanse regering al meermalen hebben voorgesteld. Om een uitweg te zoeken voor Assanges verblijf in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen. Op voorwaarde dat de Zweedse regering de garantie geeft dat Assange niet uitgeleverd wordt aan de VS. De Zweedse regering heeft formeel de bevoegdheid voor deze garantie, maar verschuilt zich achter de Zweedse aanklager die zo’n garantie niet kan geven. In Zweden is politiek alleen onderhorig aan het recht als het de politiek uitkomt. Het is lastig voor de bureauredacteur van de NOS om het allemaal te begrijpen. De zaak speelt pas sinds augustus 2010. Assange gaan in hoger beroep.

Foto 1: Schermafbeelding van NOS-bericht ‘Arrestatiebevel Assange blijft’, 16 juli 2014.

Foto 2: Schermafbeelding van FREE ASSANGE NOW – FAQ, 16 juli 2014.

Democracy Now! interviewt Assange. Is er zicht op gerechtigheid?

Amy Goodman van Democracy Now! interviewt Julian Assange in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen. Waar hij tegen zijn zin nu al twee jaar verblijft. Hij is meer dan 1300 dagen zonder aanklacht min of meer gedetineerd. Opmerkelijk in een westerse rechtsstaat, wat Zweden suggereert te zijn maar praktisch niet altijd is. Er is echter beweging in de zaak. De Zweedse overheid kan niet langer vertragen. Sinds 1 juli maakt nieuwe Europese wetgeving het voor verdachten die op een bepaalde manier van hun vrijheid beroofd zijn mogelijk om hun onschuld aan te tonen. Dat bewijs kan naar verluidt de Zweedse politie overleggen. De rechts-conservatieve regering kan zich niet langer aan de rechtsgang onttrekken wat het nu al sinds 2010 doet door Assange te beschuldigingen, maar niet te horen. Assange vermoedt dat Zweden hem zal uitleveren aan de VS waar een geheime Grand Jury een zaak tegen hem heeft voorbereid. Daar dreigt-ie opgesloten te worden zonder zich te kunnen verdedigen. Hier is de volledige versie van het interview te zien.

Verzocht VS in 2010 Nederland om Assange aan te klagen?

Glenn Greenwald publiceert bovenstaand document in de marge van de publicatie van z’n boek ‘No Place to Hide’ dat gisteren verscheen. Ook in Nederlandse vertaling. Het gaat om een verzoek van 10 augustus 2010 van de VS  aan ‘andere landen met troepen in Afghanistan’ om strafvervolging tegen Julian Assange in te dienen. Australië, Groot-Brittannië en Duitsland worden met name genoemd. Het ‘met inbegrip‘ (including) laat ruimte voor de suggestie dat het Amerikaanse verzoek ook andere landen bereikte. Zoals Nederland.

In augustus 2010 was het kabinet Balkenende IV demissionair. Het werd nog gesteund door CDA en Christen-Unie. De bewindslieden van de PvdA waren in februari 2010 uit het kabinet gestapt. Notabene over Uruzgan. Eimert van Middelkoop (CU) was minister van Defensie en Ernst Hirsch Ballin (CDA) minister van Justitie.

Julian Assange is tot op de dag nooit formeel aangeklaagd en da’s rechtsstatelijk onaanvaardbaar. Men zou denken dat de profilering van Den Haag als stad van internationaal recht niet vrijblijvend is en verplichtingen met zich meebrengt. Maar de Nederlandse politiek bleef grotendeels doof. In april 2013 schreef ik: ‘De SP-fractie in de Tweede Kamer laat me weten dat het aanvullende kamervragen over de affaire Assange heeft ingediend. Met het oog op bemiddeling door Nederland. Mede naar aanleiding van stukken die hier en hier en hier en hier en hier verschenen. De vragen van woordvoerder buitenland Harry van Bommel geven minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken de mogelijkheid om voorbij te gaan aan de fouten van z’n voorganger Rosenthal.’ De zittende politiek hield opnieuw de boot af en verzon allerlei onwaarachtigheden om de asielaanvraag van Assange niet op de agenda te zetten. Het document verklaart mogelijk waarom. Julian Assange wordt nu al 1253 dagen zonder aanklacht gedetineerd. Hoogste tijd voor nieuwe kamervragen. 

De Task Force Uruzgan (TFU) was de Nederlandse operatie in Afghanistan. Deze duurde van maart 2006 tot augustus 2010. Pas in mei 2011 was al het militair materiaal teruggetrokken.  In naam was het een civiele actie, maar er waren op enig moment 1500 militairen bij betrokken. Nederland claimt dat het een succesvolle actie was, maar vraag is of dat meer dan wensdenken en het toedekken van een mislukking is. Uit de eindevaluatie van september 2011 blijkt dat er veel bereikt is, maar de omstandigheden moeilijk waren (p.100): ‘Vier jaar was echter niet genoeg om de lokale Afghaanse overheid in staat te stellen zelfstandig voor veiligheid, goed bestuur en ontwikkeling te zorgen. De geboekte vooruitgang is niet onomkeerbaar.’

PS: In een artikel van 18 februari 2014 voor The Intercept werd genoemd document voor het eerst -in fragmenten- gepubliceerd.

Foto: Schermafbeelding van document ‘Manhunting Timeline 2010’ (p.188), gepubliceerd door Glenn Greenwald.