Trump wordt naar verwachting aangeklaagd in New York. Wat zegt dat voor zijn kansen in 2024?

Een nieuwe week, een nieuw geluid. Deze week richt de westerse pers zich op drie onderwerpen. Als er geen calamiteit of natuurramp tussendoor komt. De strijd om het Oekraïense Bachmoet met in het verschiet het Oekraïense lenteoffensief dat half april wordt verwacht. En het driedaagse bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan Moskou en zijn gesprekken met de Russische president Poetin.

En Trump. Steeds weer Trump. Het lijkt alsof rechtse en linkse Amerikaanse media geen genoeg van hem krijgen. Dat is begrijpelijk omdat zowel de Trump-kern van de Republikeinse partij als de Democraten een gemeenschappelijk belang hebben: aandacht voor Trump. De Trumpianen zien in Trump de grootste kanshebber om in 2024 president te worden en de Democraten beschouwen een beschadigde, grillige Trump de ideale tegenstander om te verslaan.

Beeldvorming van de media is niet neutraal voor de inhoud, maar bepaalt die ten dele. De laatste week ging het over Trump die deze week, waarschijnlijk dinsdag 21 maart 2023 in New York door Manhattan Officier van Justitie Alvin Bragg aangeklaagd wordt voor de zaak Stormy Daniels. Een pornoactrice die in 2016 door Team Trump met 130.000 USD ‘stil’ geld zou zijn afgekocht.

Het wordt niet ingeschat als een supersterke zaak, maar wel de eerste aanklacht tegen Trump. De zaken in Georgia, de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 of de door Trump achtergehouden topgeheime staatsdocumenten in Mar-A-Lago worden als zekerder voor de aanklagers ingeschat. Hier geldt echter het gezegde dat als een schaap over de dam is er meer volgen. Aanklagers willen blijkbaar niet de geschiedenis ingaan om als eerste een voormalig president aan te klagen.

Amerikanen zijn erover verdeeld of het van rechtsgelijkheid getuigt als iemand als Trump die in 2021 op het nippertje na een geslaagde staatsgreep pleegde na 26 maanden nog op vrije voeten is. Waarom zit hij niet allang in de gevangenis? Van de andere kant is dit een precaire zaak die goed voorbereid moet worden. Voormalig adviseur Anthony Coley van justitieminister Merrick Garland legde dat onlangs uit in de show van Ari Melber. Juridische molens malen langzaam.

Chuck Rosenberg legt in de video voor ‘Morning Joe’ uit dat Trump niet gearresteerd hoeft te worden om voor een rechter geleid te worden. Dat kan ook met een vrijwillige overgave (self-surrender). Dan hoeft Trump niet in de boeien te worden weggevoerd langs camera’s. Trump pocht op sociale media dat een aanklacht zijn campagne rugwind zal geven, maar tegelijk lijkt hij bang te zijn voor de procedure, zoals Maggie Haberman optekent. Ze stelt de zaak ietwat verkeerd voor als ze zegt dat de procedure noodzakelijkerwijze een arrestatie bevat.

De westerse bondgenoten zien het verbijsterd aan. Ook omdat Trump steeds dichter tegen Poetin aankruipt. Kunnen ze zo’n onstabiel land nog wel vertrouwen? En hoe moeten ze zelf in actie komen om zichzelf en elkaar te beschermen? Op de verre Amerikaanse oom valt niet op voorhand te vertrouwen.

Waarom de Democraten zich rijk rekenen met een aangeklaagde Trump is duidelijk. Hij kan zich koesteren in slachtofferschap en zal zo de kans op de nominatie van zijn partij als president in 2024 ermee versterken. Maar tegelijk zal het brede publiek bevreesd zijn om op een kandidaat te stemmen waar een juridisch luchtje aan hangt. Als Trump tegen die tijd al niet is veroordeeld en te boek staat als een boosdoener of crimineel en uitgesloten wordt om nog een politiek ambt uit te oefenen.

De eerste aanklacht ooit van een (voormalig) president is een gebeurtenis die aangejaagd wordt door Amerikaanse media. Linkse en rechtse media zijn behoorlijk boven hun theewater.

Trump loopt een risico als de straatprotesten tegen zijn arrestatie of vrijwillige overgave tegenvallen. Dat zou een teken van zijn afnemende populariteit zijn. Een deel van de Republikeinse partijtop heeft protesten veroordeeld. Van de andere kant kan Trumps schietgrage achterban goedmaken wat ze op 6 januari 2021 menen gemist te hebben. De New Yorkse politie en veiligheidsdiensten zijn in hoogste staat van paraatheid. Op wat komen gaat.

Waarom ik aanklacht van burgerinitiatief om Willem Engel te stoppen onderteken

Schermafbeelding van deel site stopwillemengel.nl.

Vandaag heb ik de aangifte tegen Willem Engel ondertekend en is die officieel ontvangen door het OM. Dit burgerinitiatief om Engel te stoppen die van opruiing wordt beschuldigd is opgezet door Norbert Dikkeboom. Volgens berichten in de media hebben op dit moment al zo’n 10.000 mensen de aanklacht ondertekend.

De site met informatie over Engel (stopwillemengel.nl) is hier te vinden en de aanklacht kan hier (aangiftewillemengel.nl) ondertekend worden.

Schermafbeelding van deel site aangiftewillemengel.nl.

Ik ben het eens met de aanklacht tegen Engel en heb die daarom ondertekend.

De bedoeling is dat politie en Justitie een oordeel kunnen vellen over de praktijken (en gevolgen) van Willem Engel, zo wordt gezegd.

Schermafbeelding van deel site aangiftewillemengel.nl.

Het merkwaardige is dat een type als Engel voortdurend ophitsende en verdeeldheid zaaiende uitspraken in de media kan doen en Justitie daar niet op reageert. De site stopwillemengel.nl formuleert dat zo: ‘Engel creëert een klimaat waarin onrust, destabilisatie, geweld en opstand de boventoon voeren. Het Openbaar Ministerie ziet het met lede ogen aan en grijpt niet in. Nog niet‘.

Het gaat er niet om dat ik het niet eens ben met de meningen van Engel. In Nederland mag iedereen zich een eigen mening vormen en die naar voren brengen. Een land met 19 partijen in het parlement garandeert pluriformiteit. Dat moet zo blijven. Het gaat erom dat Engel bewust de democratie en de rechtsstaat ondermijnt. Hij ontkent dat en denkt zo geen verantwoording af te hoeven leggen. Justitie moet in deze zaak duiken om te toetsen of Engel binnen de wet handelt of daar buiten gaat. In dat laatste geval kan Justitie hem een sanctie opleggen.

Of de afwachtende houding van Justitie wordt ingegeven door koudwatervrees, angst, gebrek aan urgentie, lethargie of instemming met Engel blijft de vraag.

Justitie wil en mag niet politiek opereren, maar als agitatoren als Engel of Baudet bewust de samenleving, tijdens notabene een gezondheidscrisis vanwege de COVID-19 pandemie, met misleiding, onwetenschappelijke kwakzalverij, leugens en insinuaties over gebruik van geweld ondermijnen dan is op een gegeven moment de maat vol. Agitatie kent grenzen. Dan dient Justitie in actie te komen vanwege de weerbaarheid van de democratie. Afwachten en niet ingrijpen is geen optie omdat een langzame zelfmoord van de samenleving ongewenst is.

In de VS is iets vergelijkbaars aan de hand. Er zijn volop aanwijzingen dat voormalig president Donald Trump de initiator en regisseur van de opstand van 6 januari 2021 is die een hoogtepunt vond in de bestorming van het Capitool. Het gebruik van geweld door de opstandelingen leidde tot de verwonding en dood van ordehandhavers. Ook in de VS blijft Justitie op de handen zitten en onderneemt niks tegen Trump die de democratie omver wilde werpen.

Nu is Willem Engel van een andere orde dan Donald Trump. Engel is een onruststoker in de marge zonder politieke macht. Zijn verdienmodel als voormalig dansleraar is flinterdun: opruien om er financieel, maatschappelijk en publicitair beter van te worden.

Het is de vraag of de aandacht die Engel nu krijgt door de aanklacht tegen hem uiteindelijk goed uitpakt. Het is een gok. Als Justitie krachtig ingrijpt, dan is de aanklacht zinvol. Als Justitie blijft aarzelen zoals het tot nu toe heeft gedaan, dan profiteert Engel en krijgt hij nog meer publiciteit.

Nogmaals, Justitie is onpartijdig en apolitiek. Dat moet zo blijven. Ook is de vrijheid van meningsuiting groot, maar niet onbeperkt. Dat zeggen de Grondwet en het het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het is aan Justitie om achteraf de uitspraken en daden van Engel te toetsen. Daar vraagt de aanklacht om.

De aanklacht tekenen om Willem Engel te stoppen kan hier.

Rachel Maddow doet verslag van Rusland-onderzoek van Robert Mueller: Sam Patten bekent schuld in connectie met Oekraïne

In haar show van 31 augustus 2018 verbindt Rachel Maddow de punten en loopt met ons door het verhaal van de samenwerking van het Kremlin met het Team Trump. Ze maakt de hete adem voelbaar van speciale aanklager Robert Mueller in de nek van president Donald Trump. Directe aanleiding is de Republikeinse medewerker Sam Patten die schuld heeft bekend als een ongeregistreerde buitenlandse agent die werkzaam was voor de Russisch-Oekraïense president Viktor Janoekovitsj die na een opstand in 2014 naar de Russische Federatie vluchtte. Patten was verbonden aan Trumps voormalige campagnedirecteur Paul Manafort die op 21 augustus geleden werd veroordeeld voor fraude en belastingontwijking. Manafort wacht in Washington DC in september een volgende zaak die focust op zijn lobbywerk voor Janoekovitsj. Aanklager Mueller neemt daar met de zaak Patten in zekere zin een voorschot op. Het gerucht gaat trouwens dat Paul Manafort vanwege schuldvermindering ook wilde samenwerken met justitie, maar daarvoor te lang wachtte en te veel vroeg.

In de Amerikaanse media werd afgelopen dagen gezinspeeld op een aanklacht tegen een grote naam zoals Donald Trump jr. omdat de ongeschreven regel is dat na Labor Day (eerste maandag in september) en tot de tussentijdse verkiezingen van 6 november de campagne niet verstoord en beïnvloed mag worden door politieke rechtszaken. Het idee was dat Mueller nu moest doorpakken. Maar de aanklager bepaalt zijn eigen tempo en laat zich niet afremmen of opjagen. Mueller liet zijn autonomie zien door zich niets aan te trekken van de loze claim van Trumps juridische publiciteitskanon Rudy Giuliani die 1 september als afronding voor de ‘Russia probe’ had gesteld. Die periode van Labor Day tot de verkiezingen is overigens geen harde regel en niets staat Mueller in de weg om iemand als consultant Roger Stone die op geen enkele manier formeel gebonden is aan Witte Huis of de Republikeinse partij nog voor die tussentijdse verkiezingen aan te klagen.

Men kan niets anders dan bewondering hebben voor de Amerikaanse journalistiek die nauwgezet, inzichtelijk en koersvast verslag doet van KremlinGate, het onderzoek van Mueller en alle reacties erop vanuit het Witte Huis. Deze media weten dat ze onder vuur van Trump en zijn waterdragers liggen en zich het beste kunnen verdedigen met goede journalistiek. Allerlei kwaliteitsmedia dragen bouwstenen aan waar andere media weer op voortbouwen. Rachel Maddow verbindt alle punten en loopt nu al langer dan een jaar dagelijks met ons door dit verhaal dat op die manier levend, zichtbaar en relevant blijft. De nachtmerrie wordt gedocumenteerd.

In marge van Mueller-onderzoek naar Manafort: Speculeren welke Europese oud-leiders lobbyden voor Oekraïne van Janoekovitsj

Vrijdags vallen doorgaans spectaculaire onthullingen in het Rusland-onderzoek door speciale aanklager Robert Mueller te noteren. Gisteren kwamen aanvullende aanklachten wegens witwassen, belastingontduiking, frauduleus handelen en het afleggen van valse verklaringen tegen Trumps voormalige campagneleider Paul Manafort (juni-augustus 2017) en diens toenmalige rechterhand Rick Gates naar buiten. Gates lijkt intussen mee te werken aan het onderzoek, maar Manafort spartelt nog. De 68-jarige wacht jarenlange detentie.

Wat in Europa vooral  aandacht krijgt is de vraag wie de voormalige Europese leiders zijn die in 2012 en 2013 meededen aan het lobbywerk in Europa van Manafort voor de toenmalige Russische-gezinde president van Oekraïne Viktor Janoekovitsj en diens Partij voor de Regio’s. Bij de Maidan-opstand van februari 2014 vluchtte hij naar de Russische Federatie en kwam er een eind aan zijn bewind. Het is volop speculeren wie het betreft en wie smeergeld via Manafort van Janoekovitsj ontvingen om te lobbyen voor het toenmalige Oekraïne.

The Chicago Tribune legt in een bericht een verband met lobbyfirma Mercury LLC en verwijst naar oud-politici die bij de firma betrokken zijn. Dat zijn de Oostenrijkse sociaal-democratische oud-kanselier Alfred Gusenbauer (2007-08) en de centrumlinkse Italiaanse oud-premier Romano Prodi (1996-1998; 2006-2008). Wie ook genoemd wordt als mogelijke lobbyist voor het Oekraïne van voor 2014 is de Duitse sociaal-democratische oud-kanselier Gerhard Schröder (1998-2005) die nu als lobbyist voor het Russische Gazprom werkt en voorzitter van de toezichtraad van Nord Stream is waarin Gazprom een meerderheidsbelang heeft.

Foto: Passage uit de aanklacht (‘supersering indictment‘ ofwel vervangende aanklacht) van speciale aanklager Robert Mueller tegen Paul Manafort, gedateerd 16 februari 2018.

Aanklager Mueller klaagt Russen aan. Dat is nog nooit gebeurd. Verandert dat de politieke situatie in Washington fundamenteel?

Lawrence O’Donnell vraagt zich af wat president Putin weet over president Trump en of die wetenschap er dat een verklaring voor is dat Trump gestuurd wordt door Putin. Zoals het heet: Putin ‘owns’ Trump. Deze vragen worden al meer dan een jaar gesteld omdat het opvallend was dat Trump tot gisteren de Russische inmenging in de presidentsverkiezingen van 2016 en de doorgaande Russische inmenging in het Amerikaanse politieke systeem niet noemde, laat staan veroordeelde. De gisteren door speciale aanklager Robert Mueller naar buiten gebrachte aanklacht die door onderminister van Justitie Rod Rosenstein in het openbaar toegelicht werd laat er geen misverstand over bestaan. Russische staatsburgers in de VS mengden zich sinds 2014 via sociale media in het publieke debat. Ze overlegden met elkaar en opereerden volgens een masterplan. Ze deden zich voor als Amerikanen en communiceerden met medewerkers van Trumps campagneteam. Dit duidt vooralsnog niet op samenzwering (‘collusion’), maar evenmin op het omgekeerde. Muellers aanklacht pleit Trump niet vrij, maar benadrukt vooral zijn gebrek aan initiatief om de Amerikaanse democrate te vrijwaren van Russische invloed. Het valt te verwachten dat Mueller door zijn onderzoek het belastend materiaal vindt dat Putin over Trump heeft en deze verlamt, zodat door openbaarmaking Putins invloed op Trump teniet wordt gedaan.

Ari Melber praat in zijn programma ‘The Beat’ met voormalig Watergate-aanklager Nick Akerman en de Republikein Richard Painter die in de Amerikaanse media ‘Ethics Czar’ van George ‘W’ Bush genoemd wordt. Doordat Trump eindelijk de Russische inmenging heeft toegegeven, is de positie van speciale aanklager Mueller versterkt. Overigens brachten in januari 2017 de Amerikaanse inlichtingendiensten informatie over Russische inmenging al naar buiten. Maar tot gisteren bleef Trump dat ontkennen, of op zijn best negeren.

Het valt te bezien of de pogingen van de Republikeinen om het Rusland-onderzoek te vertragen en speciale aanklager Mueller in de wielen te rijden nu afnemen. Zolang ze het partijbelang boven het landsbelang blijven stellen zullen ze waar mogelijk op de rem blijven staan. En zo het Kremlin en president Trump ter dienste zijn. Het is in het Huis vooral voorzitter Devin Nunes van het Permanent Select Committee on Intelligence die in samenwerking me het Witte Huis een onafhankelijk onderzoek naar de banden tussen Team Trump en het Kremlin blokkeert. En hiermee het Amerikaanse politieke systeem verder heeft beschadigd dan Putin al deed.

Masterplan van speciale aanklager Mueller wordt duidelijk

Waarop te letten bij het nieuws dat sinds gisteren naar buiten komt over het Rusland-onderzoek van speciale aanklager Bob Mueller? Als gevolg ervan zijn drie verdachten aangeklaagd. Het gaat om Muellers strategie en hoe hij deze aanklachten voor zich laat werken. Het gaat om twee voormalige hooggeplaatste medewerkers die deel uitmaakten van het campagneteam van Trump (Paul Manafort en diens rechterhand Rick Gates) en om iemand die ‘geflipt’ is en een deal heeft gemaakt met Mueller (George Papadopoulos). De operatie wordt strak geleid en vanuit een masterplan gevoerd. Het creëert een eigen dynamiek in het Team Trump dat zomin mogelijk ontsnappingsmogelijkheid krijgt en klem staat. Er zullen komende maanden meer bommetjes vallen. Nieuwe mensen zullen aangeklaagd worden en bestaande aanklachten kunnen uitgebreid worden. Exciting. 

Springtime For Trump. Psychogram van een verkiezingsstrijd

Bij het overlijden van Gene Wilder werd de filmkomedie The Producers (1967) van Mel Brooks in herinnering gebracht. Het verhaal heeft actuele waarde, zoals blijkt. Het gaat om theaterproducent Max Bialystock (Zero Mostel) die met boekhouder Leo Bloom (Gene Wilder) een constructie bedenkt om de verliesgevende productie ‘Springtime for Hitler’ -die grenst aan de wansmaak en daarom niet kan slagen- op de planken te brengen. Maar de productie slaat aan ondanks de verwachtingen en de calculatie van Bialystock en Bloom en wordt een financieel succes. Alleen niet voor de producenten die een verlies nodig hadden om winst te maken.

Het verhaal van The Producers doet denken aan Donald Trump. De grandioze overdrijving, de slechte smaak, de pogingen om te mislukken die in hun tegendeel verkeren omdat het publiek het volstrekt anders opvat dan de initiatiefnemers het bedoelen. Ondanks alle moeite die Trump steeds weer doet om zijn eigen glazen in te gooien. Het sterke vermoeden bestaat dat Trump om twee redenen in de presidentsrace is gestapt. Om er financieel beter van te worden en om aan prestige te winnen die de statuur van de vastgoedmagnaat doet vergeten. Het plan van Trump was dat hij zou winnen door te verliezen. Verliest Trump straks door te winnen?

Amerikaanse media zijn vol van complottheorieën, zoals een commentaar van Brent Budowsky voor The Hill. Maar omdat het ook dient om Trumps kandidatuur in diskrediet te brengen is het toch minder eenduidig dan het op het eerste gezicht lijkt.  Evenmin is het onmogelijk dat Trump zich halverwege de race heeft bedacht. Of twijfelt of hij wil winnen of verliezen. Er zit daarom geen plan achter omdat elke uitkomst hem uitkomt.

Het onmogelijke gebeurt. Eerst wint Trump tamelijk gemakkelijk de nominatie van de Republikeinse partij door in te zetten op wansmaak, persoonlijke emotie, overdrijving en interne tegenstrijdigheid en al zijn opponenten te vermorzelen. En nu maakt hij een redelijke kans om president te worden. Zijn tegenstander Hillary Clinton is bijna even impopulair als Trump en kan in de peilingen geen afstand van hem nemen.

Clinton heeft een ijzer in het vuur door een goede voorbereiding van de ground game in de afzonderlijke staten. Zij heeft lokale kantoren geopend die de kiezers naar de stembus moeten brengen, terwijl Trump dat aspect verwaarloost. Hij hoopt op de blanke kiezer en op onthullingen over de Clinton Foundation en haar privé email server waar de FBI en het ministerie van Buitenlandse Zaken onderzoek naar instelden. Het is in alle opzichten een asynchrone strijd. Terwijl Trump wansmaak, wispelturigheid en overdrijving tot zijn handelsmerk heeft gemaakt en er niet door wordt beschadigd is dat bij Clinton anders. Zij zet in op ernst en het uitstralen van ervaring en deskundigheid. Beide kandidaten kunnen ondanks zichzelf (mis)lukken.

FBI beslist uniek over Hillary Clinton: geen aanklacht over haar privé server. Maar ze was ‘uiterst onzorgvuldig’. Hè, hoe kan dat?

In een verklaring zegt FBI directeur James Conway over het onderzoek tegen Hillary Clinton over haar privé server en het in gevaar brengen van de national veiligheid volgens de Espionage Act: ‘To be clear this is not to suggest that in similar circumstances, a person who engaged in this activity would face no consequences. To the contrary, those individuals are often subject to security or administrative sanctions. But that is not what we are deciding now. As a result, although the Department of Justice makes final decisions on matters like this we are expressing to Justice our view that no charges are appropriate in this case.’

Dit is een subtiele manier van James Comey om te zeggen dat het een politieke beslissing is van de FBI om het ministerie van Justitie niet te bewegen Hillary Clinton aan te klagen. De verklaring zegt dat elke andere persoon in soortgelijke omstandigheden gerede kans zou lopen om aangeklaagd te worden, maar dat ondanks overtuigend bewijs tegen Clinton de FBI in dit geval anders beslist. Comey’s verklaring is interessant in dubbelzinnigheid omdat het alle bewijzen van schuld van Clinton geeft en haar en haar persoonlijke medewerkers ‘uiterst onzorgvuldig’ handelen verwijt, maar vervolgens aangeeft niet de beslissing te nemen om uit die schuld de uiterste consequentie te trekken. Dit is de exacte beschrijving van klassenjustitie, zonder dat het woord gebruikt wordt. Maar in de komende maanden zal het naar verwachting vaak gebruikt worden.

De paradox van Comey’s verklaring is dat Clinton weliswaar juridisch wordt vrijgepleit, maar de twijfel over haar oordeelsvermogen er verder door toeneemt. Daarbij voedt deze politieke beslissing zeker de golf van anti-establishment gevoelens in de VS waar Trump op surft. Een en ander geeft Clintons tegenstanders volop wapens in handen om haar aan te vallen. Clinton heeft een slag gewonnen, maar of ze ook de oorlog tegen Trump wint is er vandaag onzekerder op geworden. Dit besluit van de FBI dient de democratie allerminst.

Foto: Schermafbeelding van deel verklaring van FBI-directeur James Comey over aanklacht tegen Hillary Clinton, 5 juli 2016.

Uitsluitsel over aanklacht FBI tegen Hillary Clinton binnen twee weken verwacht. Media proberen beeldvorming te beïnvloeden

Dit fragment van CNN bevat een verslag van twee medewerkers die elkaar tegenspreken. Ze volgen een andere beeldvorming. Het geeft aan hoe de media feitenvrij ‘spinnen’ en ‘framen’. Onderzoeksjournalist Chris Frates doet verslag van het interview van Hillary Clinton door de FBI. Er loopt een onderzoek naar haar vanwege de privé server die ze in haar huis had geïnstalleerd toen ze minister van Buitenlandse Zaken was. Hiervoor had ze geen toestemming en het zou de nationale veiligheid hebben beschadigd. Volgens oud-Defensieminister Robert Gates is de kans groot dat Rusland, China en Iran in deze privé server ingebroken hebben. Frates citeert anonieme bronnen die menen dat het zo’n vaart niet loopt en Clinton niet aangeklaagd zal worden.

Analist wetshandhaving en oud-medewerker van de FBI Tom Fuentes zegt echter dat niemand kan weten hoe het onderzoek tegen Clinton zal aflopen omdat de FBI dit soort gegevens niet lekt en de beslissing nog niet genomen is. Hij acht de kans op een aanklacht 50% en verwacht dat binnen twee weken. Dat is nog voor de Democratische conventie die op 25 juli in Philadelphia begint. Het ministerie van Justitie beslist erover, maar Attorney General Loretta Lynch heeft al gezegd de aanbeveling van de FBI te volgen. Of ze dat werkelijk doet is de vraag. Gezien de ernst van Clintons overtreding en het principe van rechtsgelijkheid lijkt de kans op een aanklacht groter dan 50%. Oud-medewerkers van veiligheidsdiensten als Thomas Drake werden voor minder aangeklaagd wegens spionage. De sfeer in de VS die zich tegen het establishment keert maakt een dubbele standaard voor Clinton minder waarschijnlijk. De FBI heeft met haar eigen geloofwaardigheid rekening te houden. Als Clinton na een onderzoek van een jaar hiermee wegkomt zal zich dat tegen de dienst keren.

De zaak die verborgen moest worden is de corruptie bij de Clinton Foundation. Dat is een vehikel om geld op te halen bij geldschieters in en buiten de VS. Dat wil Clinton verbergen. Regeringen zoals die van Saoedi-Arabië stortten geld in de kas van de Clinton Foundation en verwachtten daar een tegenprestatie voor terug. Dat mechanisme moest aan het zicht onttrokken worden door de installatie van de privé server. Clintons geloofwaardigheid is tot een dieptepunt gedaald, zoals blijkt uit een artikel in The Washington Post. Haar verdediging dat het gebruik van de privé server diende voor haar gemak (convenience) is onderuit gehaald omdat zij en haar medewerkers bewust een systeem wilden hebben dat verder ging dan gemak alleen.

Als er in de loop van de week van 18 juli een aanklacht van de FBI tegen Clinton komt die wel of niet door het ministerie van Justitie wordt overgenomen, dan is haar politieke positie weg. Want de sfeer in het land is er niet naar dat Clinton ermee wegkomt als Loretta Lynch of president Obama Clinton in bescherming nemen. Trouwens Obama en Clinton staan niet bekend als vrienden. In de campagne van 2008 was Clinton agressief en racistisch tegenover Obama. Ze mag ondanks dat hopen op amnestie van president Obama zodat ze niet de gevangenis in hoeft. De andere kandidaat van de Democratische partij Bernie Sanders die zonder dat met zoveel woorden te willen zeggen in de race is gebleven vanwege de aanklacht tegen Hillary Clinton is dan in de leidende positie voor de Democratische nominatie. Vanwege zijn hogere favorability ratings en zijn positionering als anti-establishment kandidaat maakt hij een veel betere kans om Trump te verslaan. Alleen, de banken en mega-ondernemingen van Wall Street willen Sanders niet omdat ze Clinton in de zak hebben.

Cenk Uygur biedt Bernie Sanders een thuiswedstrijd. Zijn er lessen voor Nederland uit te leren?

Presidentskandidaat Bernie Sanders speelt een thuiswedstrijd bij The Young Turks. Playing softball zoals het heet. Nu de campagne is afgereisd naar Californië treedt Cenk Uygur zelfs af en toe op om Sanders op bijeenkomsten in te leiden en het publiek op te warmen. Op de grens van journalistiek en politiek activisme.

Sanders zal het onder normale omstandigheden niet schoppen tot presidentskandidaat omdat Hillary Clinton een voorsprong van 272 gedelegeerden heeft die hij waarschijnlijk niet kan inhalen. Maar wat abnormale omstandigheden zijn is niet geheel duidelijk. Sanders wil niet speculeren over de mogelijkheid dat Clinton strafrechtelijk aangeklaagd wordt als gevolg van een FBI-onderzoek. Vanwege het in gevaar brengen van de nationale veiligheid. Het is gericht op haar en haar medewerkers vanwege het gebruik van een privé server uit de tijd dat ze minister van Buitenlandse Zaken was. Ook als Clinton niet aangeklaagd wordt zal de veenbrand niet stoppen. Zij is een opvallend impopulaire kandidaat die vooral negatieve gevoelens oproept vanwege een gebrek aan ‘verbinding’ met de bevolking en haar aanleunen tegen Wall Street en het bedrijfsleven.

Valt uit dit fragment iets te leren voor Nederland? In elk geval dat het de politiek niet moet ‘Amerikaniseren’ en het essentieel is dat het grote geld geen kans krijgt om door te dringen tot de kern van de Nederlandse politiek. Daartoe moet de overheidssubsidie van politieke partijen eerder verhoogd dan verlaagd worden. Nederland heeft in Geert Wilders en in mindere mate de SP ook partijen die de populistische kaart trekken. Donald Trump is volgens velen een man zonder eigenschappen die onvoorspelbaarheid paart aan slecht doordacht en onuitvoerbaar beleid. Een leider die oplossingen belooft in de wetenschap dat hij die praktisch nooit kan invoeren. Ook dat kan een les zijn voor supporters van Wilders die hechten aan praktische politiek.

Tegelijk biedt de redelijk succesvolle opkomst van Bernie Sanders een links-liberale of progressive partij als GroenLinks een blauwdruk voor succesvol opereren. Met positivisme, ambitie, zelfvertrouwen en het benoemen van de verknoopte relatie van gevestigde politiek en bedrijfsleven heeft het goud in handen om bij de landelijke verkiezingen in maart 2017 de kiezers voor zich te winnen. De strategen van GroenLinks, maar ook van PvdA en D66 weten wat ze kunnen doen. Leren van de campagne van Sanders. En veel steviger dan tot nu toe afstand nemen van banken en bedrijven en de kloof met de burger verkleinen. Het Amerikaanse voorbeeld dat Sanders omschrijft als een schrikbeeld leert dat politici geen twee meesters kunnen dienen. Als ze de gevestigde belangen van bedrijven dienen, dan gaat dit direct ten koste van de belangen van de burger.

De opstand van onderop die nu in de VS vaart lijkt te krijgen kan ook nog op een andere manier effect op Nederland hebben. Want als Bernie Sanders op de een of andere manier de politieke macht van banken en bedrijfsleven weet terug te dringen, zal dat een weerslag hebben op de in Nederland opererende ondernemingen die zich vaak -mentaal- richten op wat in de VS gebeurt. Doorgaans doen ze dat in dreigende zin door te waarschuwen iets te doen of te laten. Maar als in de VS de macht van de mega-ondernemingen wordt teruggedrongen zijn ze in elk geval de verwijzing kwijt van een onbekommerd opereren dat ze in de Nederlandse politiek maar al te vaak gebruiken om dezelfde ruimte te claimen.