Zweedse regering blokkeert compromis in zaak Assange

Op 22 augustus stuurde ik aan kamerleden die zich bezighouden met Europa een mailtje over het voorstel van John Hewson met de suggestie om Nederland te laten bemiddelen in de kwestie Assange. Uit de antwoorden bleek dat ze geen rol voor Nederland weggelegd zagen omdat ze het als een zaak tussen Assange en Zweden zien. De Zweedse rechter moet spreken. Daarin hebben ze gelijk. Maar juist hun interventie kan Assange voor de rechter brengen. Omdat de Zweedse regering als laatste spreekt heeft Nederland ruimte om via minister Uri Rosenthal of staatssecretaris Ben Knapen invloed uit te oefenen en zich als neutrale partij aan te bieden.

Afgelopen weekend onderbouwde Glenn Greenwald met verwijzing naar juridische experts in The Guardian dat niet de Zweedse rechter maar de Zweedse regering het laatste woord heeft over de uitlevering van Assange naar de VS en het vinden van een compromis om de zaak in Zweden op te lossen. Er zijn twee opties. Als de rechters uitlevering afwijzen kan de regering dat niet herroepen. Maar als rechters uitlevering toestaan kan de regering dat overrulen. De regering Reinfeldt kan ten allen tijde garanderen dat Assange niet naar een derde land wordt uitgeleverd. Trouwens een prerogatief dat in vele landen bestaat en niet uniek Zweeds is.

Een voorstelbaar compromis is dat Julian Assange vooraf de garantie van de Zweedse regering krijgt dat-ie niet uitgeleverd wordt aan de VS en daarop naar Zweden reist om mee te werken aan een onderzoek dat volgt uit de aangifte van verkrachting door twee vrouwen. Bij voldoende aanwijzingen kan dat tot een aanklacht leiden en kan de rechter spreken. De Ecuadoriaanse president Rafael Correa heeft gezegd dat als de Zweedse regering garandeert dat Assange niet uitgeleverd wordt aan de VS hij het asiel van Julian Assange intrekt.

Zweden is het probleem in het smeden van een compromis. Utrikesdepartementet, het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken verklaart op 23 augustus in ‘On the Julian Assange case -part 2: ‘Many people are also wondering about the matter of extradition to the United States. Can we give a guarantee that Mr Assange will not be extradited? No: Swedish legislation does not allow the possibility to take decisions on a possible extradition in advance.‘ Da’s onjuist, want de Zweedse regering kan als het dat zelf wenst ten allen tijde de uitlevering van Assange naar de VS blokkeren. Vertrouwelijk kan het vooraf de garantie geven bij monde van premier Reinfeldt of buitenlandminister Bildt dat het een toestemming tot uitlevering van de rechter blokkeert.

Dat de Zweden niet gaan voor een compromis is tekenend voor hun halsstarrigheid. Juist bij een compromis kan het recht haar optimale loop hebben. De Zweedse regering heeft meer bewegingsruimte dan het in de publiciteit suggereert. Het verschuilt zich achter de rechter. In ieder geval kan Nederland in de contacten met de Zweedse regering haar bemiddeling aanbieden onder verwijzing naar het prerogatief dat de Zweedse regering heeft om Assange de garantie te geven niet aan de VS of een ander derde land uitgeleverd te worden.

Foto: De Zweedse premier Fredrik Reinfeldt begroet de Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken Hillary Rodham Clinton als ze aankomt voor besprekingen op Rosenbad in Stockholm, Zweden, 3 juni, 2012. (AP Photo/Erik Martensson)