Petitie ‘Vrijspraak voor Julian Assange’ is gedateerd en onvolledig

Schermafbeelding van deel petitie ‘Vrijspraak voor Julian Assange‘ van Robert Bos op Petities.nl.

Ik ben het oneens met de petitie Vrijspraak voor Julian Assange. Ik vind dat de onderbouwing niet klopt en het uitgangspunt van de petitie fout is dat Assange een journalist is.

Wat de petitie vergeet is dat Julian Assange een ontwikkeling heeft doorgemaakt. Wat is er sinds 2012 veranderd? Het lijkt er sterk op dat Assange is geradicaliseerd. Wie hem op en gegeven moment hartstochtelijk verdedigden zijn daar een aanwijzing voor: complotdenker Alex Jones van Infowars, Sean Hannity van Fox News, UKIP-voorman en Brexiteer Nigel Farage en de Russische propagandazender RT. Dat is niet een gezelschap dat zweert bij democratie en rechtsstaat, maar juist het standpunt ondersteunt dat ‘media de vijand van de staat’ zijn. Dat roept de vraag op of Assange zelf wel een journalist is zoals hij claimt.

Over Assange bestaat sinds midden 2013 de controverse of hij een agent van Russische inlichtingendiensten is. Op zijn minst bestaat de verdenking dat hij er nauw mee heeft samengewerkt in de presidentscampagne van 2016 die Trump het presidentschap bracht. Roger Stone zou de tussenpersoon tussen het Kremlin en Trumps campagneteam zijn geweest.

Noam Chomsky geloofde in een gesprek met BBC’s Newsnight van mei 2017 niet dat aanklachten tegen Assange wegens een Zweedse verkrachtingszaak hout sneden. Daar heeft hij vermoedelijk gelijk in. In vele commentaren is in de jaren 2012-2014 op dit blog een lans gebroken voor Assange, zoals hier. Mijn toenmalige pro-Assange opstelling resulteerde in 2012 zelfs in kamervragen. Maar toen moest de Trump campagne en de Russische beïnvloeding via sociale media nog komen. Daarom is het perspectief van die Zweedse zaak niet actueel.

De vraag is hoe Assange beoordeeld moet worden. Is hij een journalist, een politieke activist of een ingelijfde medewerker van een ‘buitenlandse’ inlichtingendienst? En wat betekent dat dan voor zijn juridische positie?

Het heeft ermee te maken waar men de grens van de weerbare democratie legt. Bij gebleken of dreigende ondermijning is het aanvaardbaar dat counterintelligence diensten actie ondernemen om dat te beëindigen. Ze zijn immers bezig hun eigen democratie te beschermen. Dus als Assange deel van een operatie is om de Amerikaanse democratie en het electorale systeem te ondermijnen, dan kan hij verwachten dat er tegen hem wordt opgetreden door de zich aangevallen voelende instituties. 

Wat als achteraf blijkt dat hij eerst (zeg van 2010 – 2013) binnen de democratische spelregels een rol speelde die toentertijd in de Amerikaanse propaganda verkeerd werd voorgesteld als ondermijnend? De financieel-economische blokkade van WikiLeaks via druk van de regering Obama op PayPal en andere bedrijven maakte Assange afhankelijk van externe steun. Terwijl zijn steun daarvoor van kleine donoren kwam.

Wat als Assange uiteindelijk daadwerkelijk de ondemocratische, ondermijnende rol ging spelen die hem daarvoor abusievelijk door de Amerikaanse regering was toegekend? Waarbij zijn psyche door de omstandigheden pathologische trekjes ging vertonen en de self fulfilling prophecy uitkwam. Kan die omslag nog gereconstrueerd worden? 

Wie is er dan het meest schuldig, Assange, de Amerikaanse regering of de Russen die hem tegen de VS hebben opgezet? Of is dat gedeelde schuld?

John Schindler wees er in 2013 in een analyse op dat WikiLeaks via Israel Shamir waarschijnlijk geïnfiltreerd was door de Russische inlichtendienst. Dat verklaarde de opstelling van Wikileaks in de campagne van 2016 die volledig in lijn was met de opstelling van het Kremlin. De ‘progressieve’ Assange kwalificeerde tijdens de campagne de Democratische Hillary Clinton als kwalijker dan de Republikeinse Donald Trump. Daarmee probeerde Assange progressieve Democratische, pro-Bernie Sanders kiezers te ontmoedigen om te gaan stemmen. Achteraf kan dat alleen maar begrepen worden vanuit het idee van een georkestreerde campagne om verschillende doelgroepen in de richting van Trump en weg van de Democraten te laten bewegen.

Verdient Assange juridische bescherming of heeft hij door vanaf 2013/2014 samen te spannen met het Kremlin zijn rechten verspeeld? Hoe dan ook is hij afgelopen 8 jaar door zijn activistische opstelling en handelswijze terechtgekomen in het kruisvuur tussen Kremlin en Witte Huis.

De internationale petitie ‘Defend press freedom, defend Julian Assange‘ uit 2019 heeft drie gebreken. 1) Niet alle steunverklaringen zijn recent en sommige ervan gaan terug tot voor 2013/2014 toen Assange nog opereerde als journalist. Dat gaat voorbij aan zijn latere politieke verandering en radicalisering. 2) De supporters eisen niet allen hetzelfde. De een vraagt erom om Assange niet uit te leveren aan de VS, de ander vraagt om vrijlating. 3) De toon van de meeste steunverklaringen is een anti-Trump sentiment dat een pro-Assange opstelling grotendeels lijkt te bepalen. Acht maanden presidentschap van Joe Biden heeft de opstelling van de VS niet veranderd.

Als Assange in een kerker in Virginia verdwijnt, waar het trouwens nog niet naar uitziet, dan kan op zijn minst worden gezegd dat hij door zijn pro-Kremlin opstelling de Amerikanen alle munitie heeft gegeven om hem in handen te krijgen. Assange verdient het om berecht te worden voor zijn daden, maar een eerlijk proces zit er vermoedelijk niet in. Wie hoog spel speelt en verliest, heeft blijkbaar dat recht verspeeld. Dat is de harde praktijk van de strijd tussen landen. Wie niet oppast wordt daarin vermalen. Assange heeft hoog spel gespeeld en verloren. Dat kan hij alleen zichzelf verwijten.

De petitie ‘Vrijspraak voor Julian Assange’ slaat de plank mis door uit te gaan van de aanname dat Julian Assange een journalist is. Of hij een goede journalist was wat de petitie claimt is een aanname binnen een aanname. Van Assange kan aan de hand van de feiten gezegd worden dat hij tot 2013/2014 functioneerde als journalist, maar daarna niet meer.

Het is ondanks alle bovenstaande overwegingen toch begrijpelijk dat organisaties op het gebied van journalistiek en mensenrechten het opnemen voor Assange. Zeker tegen de achtergrond van boeman Trump die in 2019 het grotere kwaad was. Maar onbegrijpelijk is dat ze daarbij de draai die Assange in 2013/2014 gemaakt heeft niet noemen en zich uitsluitend richten op de eerdere periode. Ze eisen een zorgvuldige en schappelijk behandeling van Assange, maar onderbouwen hun eis zelf niet zorgvuldig en schappelijk. Daarmee beschadigen ze vooral hun eigen geloofwaardigheid en uiteindelijk ook Assange’s zaak door zo aantoonbaar eenzijdig te zijn en niet zijn negatieve kanten te noemen.

Geruchten nemen toe dat Julian Assange door Ecuador uit Londense ambassade wordt gezet. Hoe is het zover gekomen?

Update 11 april 2019: Julian Assange is door de politie gearresteerd in de Ecuadoraanse ambassade in Londen nadat Ecuador het asiel voor de oprichter van Wikileaks had beëindigd. Hij is naar een politiebureau in het centrum van Londen gebracht en wordt zo spoedig mogelijk voorgeleid aan de rechtbank van Westminster. 

De geruchten worden sterker dat de Australiër Julian Assange op korte termijn de Ecuadoraanse ambassade in Londen wordt uitgezet. Hij is vanwege zijn vrees om naar de VS uitgezet te worden (om daar in het geheim door een grand jury wegens spionage berecht te worden) in 2012 heengevlucht en heeft er asiel gekregen. Als hij op straat wordt gezet valt te verwachten dat hij rechtstreeks in een Amerikaanse gevangenis verdwijnt.

Wat is er sinds 2012 veranderd? Het lijkt erop dat Assange is geradicaliseerd. Wie hem hartstochtelijk verdedigen zijn daar een aanwijzing voor: complotdenker Alex Jones van Infowars, Sean Hannity van Fox News, UKIP-voorman en Brexiteer Nigel Farage en de Russische propagandazender RT. Dat is niet een gezelschap dat zweert bij democratie en rechtsstaat, maar juist het standpunt ondersteunt dat ‘media de vijand van de staat’ zijn. Dat roept de vraag op of Assange zelf wel een journalist is zoals hij claimt.

Over Assange bestaat sinds midden 2013 de controverse of hij een agent van Russische inlichtingendiensten is. Op zijn minst bestaat de verdenking dat hij er nauw mee heeft samengewerkt in de presidentscampagne van 2016 die Trump het presidentschap bracht. Roger Stone zou de tussenpersoon tussen het Kremlin en Trumps campagneteam zijn geweest. Nieuw is ook dat Lenin Moreno de nieuwe Ecuadoraanse president is die Assange niet langer in bescherming lijkt te nemen zoals zijn voorganger Rafael Correa. Assange hield zich niet aan de afspraak om zich te onthouden van politieke uitspraken en bleef in de ambassade via sociale media zijn gastheer in verlegenheid brengen. En het belang van Ecuador schaden. Enkele maanden terug werd Assange afgekoppeld van internet door Ecuador.

Noam Chomsky gelooft in een gesprek met BBC’s Newsnight van mei 2017 niet dat aanklachten tegen Assange wegens een Zweedse verkrachtingszaak hout snijden. Daar heeft hij vermoedelijk gelijk in. In vele commentaren is in de jaren 2012-2014 op dit blog een lans gebroken voor Assange, zoals hier. Mijn opstelling resulteerde in 2012 zelfs in kamervragen. Maar toen moest de Trump campagne en de Russische beïnvloeding via sociale media nog komen. Daarom is het perspectief van die Zweedse zaak niet actueel.

De vraag is hoe Assange beoordeeld moet worden. Is hij nou eigenlijk een journalist, een politiek activist of een ingelijfde medewerker van een ‘buitenlandse’ inlichtingendienst? En wat betekent dat dan voor zijn juridische positie in de ambassade? John Schindler wees er in 2013 in een analyse op dat WikiLeaks via Israel Shamir waarschijnlijk geïnfiltreerd was door de Russische inlichtendienst. Dat verklaarde de opstelling van Wikileaks in de campagne van 2016 die volledig in lijn was met de opstelling van het Kremlin. De ‘progressieve’ Assange kwalificeerde tijdens de campagne de Democratische Hillary Clinton als kwalijker dan de Republikeinse Donald Trump. Daarmee probeerde Assange progressieve Democratische, pro-Bernie Sanders kiezers te ontmoedigen om te gaan stemmen. Achteraf kan dat alleen maar begrepen worden in de georkestreerde campagne om verschillende doelgroepen in de richting van Trump te laten bewegen.

Dus? Verdient Assange juridische bescherming of heeft hij door vanaf 2013/2014 samen te spannen met het Kremlin zijn rechten verspeeld? Hoe dan ook is hij afgelopen 5 jaar door zijn activistische opstelling en handelswijze terechtgekomen in het kruisvuur tussen Kremlin en Witte Huis. Als hij in een kerker in Virginia verdwijnt, dan kan op zijn minst worden gezegd dat hij door zijn pro-Kremlin opstelling de Amerikanen alle munitie heeft gegeven om hem in handen te krijgen. Assange verdient het om berecht te worden voor zijn daden, maar een eerlijk proces zit er vermoedelijk niet in. Wie hoog spel speelt en verliest, heeft blijkbaar dat recht verspeeld. Dat is de harde praktijk van de strijd tussen landen. Wie niet oppast wordt daarin vermalen.

Jonas Staal en Moussa Ag Assarid over Azawad. De stateloze staat

Gisterenavond bezocht ik een debatavond op de ‘ambassade’ van Azawad in Utrecht. In kunstcentrum BAK. Een ambassade als onderdeel van een onderzoeksproject met de staat als culturele uiting en uitdrukking van het volk. Voordat het een concrete bureaucratische en zelfs militaire constructie wordt. Beeldend kunstenaar Jonas Staal zocht binnen zijn langlopend project over stateloze staten New World Summit samenwerking met de nu in Frankrijk wonende schrijver en vertegenwoordiger van het seculiere MNLA (Nationale Beweging ter Bevrijding van Azawad) Moussa Ag Assarid. Staal bezocht de regio in mei 2014 en deed er in NRC verslag van.

Azawad is het noordelijke deel van Mali dat in 2012 na een opstand door de MNLA tot staat werd uitgeroepen. Nog door geen enkel land erkend, hoewel er contacten zijn met de Franse missie en de VN-blauwhelmen in Mali. Vergemakkelijkt omdat MNLA en Fransen zich beide afzetten tegen de moslimterroristen van de lokale Al Qaida. Geleid door de Toeareg streeft de beweging voor de multi-etnische bevolkingsgroepen (ook: Songhai, Fula en Arabieren) geweldloos naar zelfbeschikking. Een referendum moet uitwijzen hoe reëel de steun voor onafhankelijkheid is. Omdat er  bodemschatten in de grond zitten kan Azawad economisch levensvatbaar zijn.

Moussa Ag Assarid kreeg kritische vragen over de representativiteit van de MNLA die hij in welluidend en goed navolgbaar Frans -vertaald in het Engels- beantwoordde. Nicolaas Vrijboer schetste op 25 juni 2014 min of meer gelijkluidende bezwaren in een stuk voor de Max van der Stoel Stichting. Ag Assarid weersprak dat de MNLA samenwerkte met moslimterroristen. Hij verklaarde de beeldvorming op drie manieren: 1) Strijders van de MNLA en de terroristen bevonden zich soms in hetzelfde gebied zonder militair samen te werken; 2) Een minderheid van de MNLA ziet militair optreden als hoofddoel; 3) De Malinese regering heeft er belang bij de MNLA in een kwaad daglicht te stellen. Op dit moment vinden er in Algiers onderhandelingen plaats tussen de diverse bevrijdingsbewegingen (ook: HCUA en MAA) en de Malinese regering. Een langlopend proces.

Volgens een toelichting van Staal bestaat de stateloze ‘in de vorm van taal, poëzie, muziek en literatuur, en door symbolen en beelden. Het is kunst die de geschiedenis van van een volk draagt, en daarmee de belofte van een nieuwe wereld.’ Debatdeelnemer en oorlogsjournalist Arnold Karskens gaf het MNLA het advies mee die symboliek te benadrukken en contact met de media te zoeken om juist dat over te brengen. Het debat eindigde met een humanistisch betoog van Ag Assarid dat volkeren zich met elkaar moeten verbinden zonder zich te laten beperken door staatsbelang dat vaak dat volksbelang in de weg zit. Jonas Staal sprak even vlammend en weersprak daarmee terloops het idee dat kunst en kunstenaars maatschappelijk niet relevant kunnen zijn. Of zich in de kunstpraktijk weg moeten laten stoppen en temmen in het vakje ‘politieke kunst’.

Wat te denken van het streven naar een autonome staat Azawad? Juist in de week dat het Britse establishment alles op alles zet om te verhinderen dat het Schotse volk voor autonomie kiest. Deze gebeurtenis is ook van invloed op Azawad en andere stateloze staten die zowel een vorm als legitimatie voor hun aspiraties zoeken. Ze leggen dat uit als het corrigeren van fouten die tijdens de periode van het kolonialisme zijn gemaakt. Hoe grijpen ze hun kans? Sympathiek in het streven van de MNLA is dat uitgaat van culturele uitingen van het volk en militair optreden niet voorop zet. Maar zelfbeschikkingsrecht van volkeren opent een doos van Pandora die tot verzwakking en fragmentatie van bestaande staten kan leiden. Zoals de Russische Federatie waar talloze etnische niet-Russische volkeren naar federalisering of autonomie streven. Het voorbeeld Azawad toont aan dat staatsvorming niet altijd zo vanzelfsprekend is als het lijkt en er ruimte voor correcties wordt gezocht.

Foto 1: Moussa Ag Assarid, ‘The Revolution is Without Frontiers’, met vlag van Azawad.

Foto 2: Azawad, zoals geclaimd door de MNLA.

Opmerking: De reader ‘The Art of Creating a State’ geeft meer bijzonderheden over het project van Jonas Staal. 

FEMEN protesteert in Den Haag. Iets van gemerkt?

Vrouwelijk naakt dat bedekt wordt, geschreeuw, een ambassade en politie, dat moet een protest van de sextremistes van FEMEN zijn. Gisteren in Den Haag was het weer zo ver voor de Oekraïense ambassade op Zeestraat 78. Met een drieledig doel. Aandacht voor het vrouwelijk lichaam als wapen. Aandacht voor de inval van Oekraïense speciale troepen eerder deze week in de vestiging van FEMEN in Kiev. En het vermoedelijk door de politie plaatsen van wapens als reden voor de sluiting. En het afleiden van de aandacht voor de Tunesische Amina Tyler die wegens meningsverschillen over de strategie in de Arabische landen uit de beweging stapte. Nu gebeurt er wat te verwachten was. Het protest wordt op de koop toe genomen en haalt nog nauwelijks de media. De vrouwelijke activistes van FEMEN moeten iets anders verzinnen om op te vallen.

Foto: Na en voor. Protest van twee activistes van FEMEN voor de Oekraïense ambassade in Den Haag, 29 augustus 2013. Credits: Michael Kooren.

Journalistiek van de NRC gaat niet over mentale grenzen: Al Qaeda

NRC schreef maandag over de ‘Angst voor Al-Qaeda‘ in een hoofdredactioneel. Het eindigt zo: ‘De afgelopen dagen is wel geopperd dat de maatregelen niets anders zijn dan een poging het massaal verzamelen van internet- en telefoongegevens door de NSA te rechtvaardigen. Daarvoor is geen bewijs, en het zou het toppunt van cynisme zijn.’ Dit naar aanleiding van een vermeende terreurdreiging tegen westerse doelen.

Omdat ik precies dat geopperd heb in een posting voel ik me aangesproken en wil reageren. Ik zal proberen aan te tonen dat de NRC gevangene is van een enerzijds-anderzijds code, verstrikt zit in agenda-journalistiek die volgt en niet over grenzen durft te gaan. NRC maakt met dit commentaar journalistiek tot ’n dode diender.

Vooropstaat dat bewijs moeilijk te vinden is. Er bestaat geen directe, specifieke dreiging (‘immediate, specific threat’) voor een specifiek gebied. Dat roept de vraag op wat de logica is voor het sluiten van de ambassades in Mauritius of Madagascar die ver van een jihadistische dreiging uit het Midden-Oosten verwijderd zijn, terwijl in landen als Pakistan, Afghanistan en Irak de vestigingen korter of helemaal niet gesloten werden?

Hannah Allam voor McClatchy vatte afgelopen dinsdag kritiek van veiligheidsdeskundigen op het besluit en de uitleg van de Amerikaanse regering samen: ‘In the absence of specifics about what the Obama administration refers to as a “specific threat,” seasoned analysts were reluctant to comment because there’s so little insight into the government’s decision-making. Instead, a mix of speculation and conspiracy theory fills the void.‘

Dinsdag reageerde de Jemenitische regering in een verklaring afwijzend op de sluiting van de Britse en Amerikaanse ambassades en de berichten dat Jemen de grootste dreiging zou geven. Dit alles speelt volgens de Jemenieten de extremisten in de kaart. De in Sanaa gevestigde journalist Mohamed Said al Sharabi voegt daaraan toe dat de Amerikaanse politiek oppervlakkig opereert en in zekere zin de Jemenitische bevolking opoffert: ‘However, we oppose these cosmetic efforts which do little more than terrify Yemeni civilians.’

Verbijsterend in het naast de waarheid kijken en het meegaan in de framing van de Amerikaanse regering was een gesprek voor Nieuwsuur op woensdag tussen ‘defensiespecialist’ Ko Colijn en presentator Twan Huys. Colijn gaat in op het nieuws dat de dreiging zou blijken uit een conference call door 20 kopstukken van Al Qaeda zoals de The Daily Beast bericht. Maar hij laat na op te merken dat dit een lek is dat alleen door de Amerikaanse regering naar buiten gebracht kan zijn en dient om de publiciteit te bespelen.  Voor minder worden in de VS klokkenluiders als spion aangeklaagd. Het bericht over de conference call geeft aan dat de CIA de top van Al Qaeda in de peiling heeft. Da’s zeer vertrouwelijke informatie over de nationale veiligheid.

De eerste vraag van een journalist dient te zijn hoe en waarom dit bericht over de conference call juist op dit moment naar buiten komt. Als bronnen noemt The Daily Beast drie ‘U.S. officials‘. Zijn deze al in staat van vervolging gesteld onder de Espionage Act van 1917 voor het lekken van geheime informatie? Zoniet, dan kan het niet anders zijn dan dat het lek in opdracht van de regering-Obama naar buiten is gebracht. En welk doel zou dit lek dan kunnen dienen? Is het niet aannemelijk om te veronderstellen dat het gaat om een afleiding voor het NSA-schandaal en een poging om de noodzaak van massale spionageprogramma’s aan te tonen?

Niet op voorhand kan aangenomen worden dat het handelen van de regering-Obama om ambassades te sluiten, over een dreiging te speculeren, paniek in probleemgebieden te veroorzaken en dat onmiskenbaar te onderbouwen met het lekken van topgeheime informatie in lijn is met de nationale veiligheid van de VS. Zoals ook de afwijzende reactie van de Jemenitische regering aangeeft. Het lijkt eerder dat Obama de nationale veiligheid opoffert om de eigen positie op Capitol Hill te versterken. In ieder geval is dit een optie die zo voor de hand ligt dat een breed kijkende journalist dat in de afwegingen als argument dient aan te voeren.

Vanwege de vaagheid van de dreiging is er voor geen enkele aanwijzing direct bewijs. Dat jaagt de sfeer van onzekerheid en gevaar op waarin alles mogelijk wordt. Maar wie verder kijkt ziet als ondersteunend bewijs dat de regering-Obama de dreiging en sluiting van ambassades als afleiding heeft opgezet. Juist toen het in Washington in het nauw zat. Want de meest concrete informatie gaat over een conference call van Al Qaeda kopstukken die als topgeheime informatie nooit naar buiten had kunnen komen. Dat moet een journalist zo alert maken dat het cynisme niet meer als een zelfopgelegd mentaal stopbord gebruikt om verder te denken.

Foto: ‘This file image from video the AP obtained Feb. 12, 2012, from the SITE Intel Group, an American private terrorist threat analysis company, shows al-Qaeda’s leader Ayman al-Zawahiri in a web posting by al-Qaeda’s media arm, as-Sahab.’ The Daily Beast.

A Story of Two Glenns. Sluiting ambassades afleiding voor NSA-schandaal?

Guardian-columnist Glenn Greenwald ziet in de berichten over een dreigende aanslag door Al Qaeda en het besluit van de Amerikaanse regering om 19 ambassades te sluiten een afleiding voor de onthullingen over de NSA: ‘Here we are in the midst of one the most intense debates and sustain debates that we’ve had in a very long time in this country over the dangers of excess surveillance, and suddenly an administration that has spent two years claiming that it has decimated Al-Qaeda decides that there is this massive threat that involves the closing of embassies and consulates throughout the world. And within literally an amount of hours, the likes of Saxby Chambliss and Lindsey Graham join with the White House and Democrats in Congress — who, remember, are the leading defenders of the NSA at this point — to exploit that terrorist threat, and to insist that it shows that the NSA and these programs are necessary.’

‘Terrorisme-deskundige’ Glenn Schoen van beveiligingsbedrijf G4S kijkt er anders tegenaan en houdt slagen om de arm: ‘Er moeten duidelijk wat inlichtingen zijn binnengekomen, of meerdere indicatoren in meerdere regio’s dat er iets gaat spelen, of één sterke indicator dat er een aanslag komt, maar zonder dat ze daar een geografisch referentiepunt voor hebben. Het is een paar jaar sinds we zo’n wijdverspreide respons op een dreiging hebben gezien, waarbij zowel een aantal ambassades is gesloten als zo’n waarschuwing uitgaat naar alle Amerikanen wereldwijd.‘ Schoen redeneert van buiten uit: ‘Er is een dreiging, dus is er een dreiging’.

Welke Glenn heeft gelijk? Wat Greenwald zegt over de afleiding van de regering-Obama die de laatste weken in het nauw is gekomen klinkt aannemelijk. De waarschuwing voor de dreiging zorgt voor afleiding van de onthullingen en probeert de noodzaak van de spionageprogramma’s te benadrukken. Maar ook Schoen kan het bij het rechte eind hebben. Probleem met nationale veiligheid is dat niet te controleren valt of er werkelijk aanwijzingen voor terroristische aanslagen zijn. Of dat de waarschuwingen en de publiciteit erover een ander doel dienen. Media zouden er in elk geval niet bij voorbaat vanuit moeten gaan dat wat de Amerikaanse regering zegt waar is. Nederland sluit de ambassade in Jemen zonder er sprake is van een gerichte dreiging.

Foto:  Afleiding of Aanslag?

Opperrechter Lindskog wijst weg in Haagse bemiddeling Assange

Update 3 april: Glenn Greenwald citeert in z’n Guardian-column van 2 april ook de argumenten van rechter Lindskog. Hij wijst op pogingen van Ecuador om tot een vergelijk te komen met Zweden. In zijn lezing in Adelaide noemde Lindskog de Zweedse beschuldigingen tegen Assange vanwege een sexueel misdrijf een rommeltje. Bij de commentaren reacties van kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Harry van Bommel (SP).

De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog geeft op 3 april 2013 een lezing over de zaak Assange aan de Universiteit van het Australische Adelaide. Hier kwam kritiek op van zowel Assange als de woordvoerder van de Australian Lawyers Alliance. Kan een rechter zich in de publiciteit uitspreken over een zaak die nog onder de rechter is? Door zich uit te spreken nemen de bewegingsvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechter af. Daarbij komt dat rechter Lindskog door zijn optreden het vertrouwen in de rechterlijke macht kan schaden.

Wat beweert Lindskog? De Australian Financial Review publiceert vandaag een samenvatting van zijn lezing in Adelaide. Lindskog herinnert eraan dat de regering-Reinfeldt Assange in ruil voor diens komst naar Zweden een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de VS: ‘If the Supreme Court holds that there is any legal impediment to extradition, the government is not allowed to approve the request. The government can, however, refuse extradition even if the Supreme Court has not declared against it.’

Dit inzicht wordt door de regering-Reinfeldt nog steeds niet gevolgd. Zo staat ook vandaag nog op de site van het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken een verklaring van 23 augustus 2012 te lezen. Zonder correctie of toelichting dat het inmiddels is herroepen. Zodat aangenomen kan worden dat deze verklaring nog steeds het officiële standpunt van de Zweedse regering is: ‘Many people are also wondering about the matter of extradition to the United States. Can we give a guarantee that Mr Assange will not be extradited? No: Swedish legislation does not allow the possibility to take decisions on a possible extradition in advance.’ 

De Zweedse politiek en de  rechterlijke macht staan dus lijnrecht tegenover elkaar over de vraag wie het laatste woord heeft over de uitlevering van Assange naar de VS. De regering-Reinfeldt wijst naar de rechter, en de rechter naar de politiek. Rechter Stefan Lindskog verwijt de regering-Reinfeldt zich uit gemakzucht te verschuilen achter het Hooggrechtshof en de eigen verantwoordelijkheid niet te nemen: ‘The reason for involving the Supreme Court is basically a variation of the blame game. It is convenient for the government to declare that the request for extradition must be denied because the Supreme Court has ordered so.’

Dit zijn harde woorden die opperrechter Lindskog laat horen over de Zweedse regering. Hij veegt het bordje van het Hooggerechtshof schoon door te suggereren dat de regering geen initiatief neemt in het zoeken naar een oplossing in de zaak Assange. Tot nu toe lieten mensenrechtenactivisten en politieke opponenten van de conservatieve regering-Reinfeldt zich het hardst horen. Door de taal is het Zweedse debat voor buitenlanders lastig te volgen. De afwijzing door de Zweedse regering van elke toenaderingspoging van de Ecuadoriaanse regering oogt nog vreemder nu ook een Zweedse opperrechter stelt dat de Zweedse regering zich verschuilt voor haar verantwoordelijkheid. Er wacht ook de Nederlandse regering nog steeds een rol om te bemiddelen.

Op 25 oktober 2012 antwoordde toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal op kamervragen van SP’er Harry van Bommel. Ook toen was al duidelijk dat Rosenthal aantoonbaar onjuiste informatie gaf over de mogelijkheid van de Zweedse regering om Julian Assange een garantie te geven. Rosenthals opvolger minister Frans Timmermans is staatsrechtelijk gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Ook als ze aantoonbaar fout zijn. Toch zou het gewenst zijn dat de fout van Rosenthal rechtgezet wordt. De PvdA kan hierin een constructieve rol spelen. De woorden van opperrechter Lindskog kunnen als nieuwe feiten dienen.

Foto 1: Regering Reinfeldt, 2010.

Foto 2: Schermafbeelding van antwoord 3 door minister Rosenthal op kamervraag 3 van SP’er Van Bommel. 25 oktober 2012.

Svartholm blijft in Zweedse detentie zonder aanklacht

Update 31 oktober: Lees het verslag van Patrick McGuire bij reacties. Over de pre-trial detentie en de criminalisering van Gottfrid Svartholm en Julian Assange. Als Zweden geen rechtsstaat is, wat is het dan wel? 

Medeoprichter van The Pirate Bay Gottfrid Svartholm Warg blijft nog minimaal twee weken in detentie zonder aanklacht, aldus TorrentFreak. Vorige maand werd-ie door samenwerking van Zweedse en Cambodjaanse autoriteiten in Cambodja opgepakt, gearresteerd en naar Zweden getransporteerd. Daar kwam-ie 3 weken geleden aan. Volgens aanklager Henry Olin is verlenging van de detentie nodig om Svartholm te verhinderen met anderen contact te hebben. Critici zien in zijn arrestatie politieke druk van de Amerikaanse regering.

Svartholm is in pre-trial detentie, in het Zweeds Häktning. Het Committee for the Prevention of Torture van de Raad van Europa heeft dat herhaaldelijk bekritiseerd. Het conflicteert niet alleen met het idee dat iemand onschuldig is tot het tegendeel bewezen is, maar kan iemand voor lange tijd isoleren. Dus zonder contact met de buitenwereld. Da’s inhumaan. In 2010 kregen 1200 personen compensatie omdat achteraf bleek dat ze ten onrechte waren vastgehouden. Deze rechteloze praktijk wordt door supporters van Julian Assange gezien als reden dat de Amerikanen Zweden als doorvoerland voor Assange kozen. Assange verstoorde die opzet door naar de Ecuadoriaanse ambassade in Londen te vluchten en daar asiel aan te vragen wat-ie kreeg van Ecuador.

Er is nog een opvallende overeenkomst tussen de zaken van Svartholm en Assange. Dissident en voormalig Brits ambassadeur Craig Murray sprak eind augustus 2012 voor de Ecuadoriaanse ambassade in Londen over de criminalisering van klokkenluiders en politieke dissidenten. Volgens Murray worden ze nooit bestreden voor de zaak die ze aan de orde stellen, maar beschuldigd van criminele zaken die daar niks mee te maken hebben. Svartholm zou het Zweedse IT-bedrijf Logica dat werkt voor de Zweedse belastingen gehackt hebben. De noodzaak voor zijn detentie zou zijn dat-ie anders het bewijs in zijn zaak zou kunnen beïnvloeden. Net als Assange is Svartholm niet formeel aangeklaagd. Gottfrid Svartholm heeft eveneens voor WikiLeaks gewerkt.

Foto: De ministers van Buitenlandse Zaken van Zweden en de VS, 2011: Carl Bildt en Hillary Clinton

Verdeeldheid binnen Amnesty International over Assange: Zweden

Eindelijk sprak vandaag het Londense hoofdkwartier van Amnesty International over Julian Assange. De mensenrechtenorganisatie vroeg de Zweedse regering de garantie dat Julian Assange door Zweden niet uitgeleverd wordt aan de VS. Vier weken geleden verbaasde ik me er over waarom Amnesty zo angstvallig zweeg over Assange. Het antwoord werd vanmiddag gegeven: interne verdeeldheid binnen Amnesty. De Zweedse afdeling distantieert zich bij monde van landcoördinator Zweden Bobby Vellucci, aldus TheLocal.se.

Vellucci vindt het ongepast dat de Zweedse regering garanties moet geven opdat Assange niet uitgeleverd wordt aan de VS. Vellucci’s commentaar komt na de verklaring van Amnesty in Londen over Assange en gaat daar tegen in. Deze verdeeldheid tussen het hoofdkwartier en de Zweedse afdeling van Amnesty over een kwestie die Zweden raakt is opvallend. Het roept vragen op over de onafhankelijkheid van de Zweedse afdeling en de verbondenheid met de gevestigde politiek. Tevens gaat het in tegen het belang van de twee vermeende slachtoffers van sexueel misbruik door Assange om hun zaak in een rechtszaak te bepleiten. In feite werpt Vellucci dezelfde bezwaren op die zowel de aanklagers, de betrokkenen uit de sociaal-democratische partij als de regering-Reinfeldt hebben. In Zweden vormt zich een front tegen de buitenwereld.

Het blijft de vraag of de oplossing die het hoofdkwartier nastreeft realistisch is. Amnesty veronderstelt dat een garantie van de Zweden om Assange niet uit te leveren aan de VS voldoende is. Da’s echter onduidelijk. De Zweedse rechtsstaat is minder solide dan de beeldvorming doet vermoeden. Een garantie vraagt daarom op zijn minst een garantstelling van souvereine landen als Ecuador. Of Nederland als neutrale partij. Vandaar de oproep van SP-kamerlid Harry van Bommel in kamervragen aan minister Uri Rosenthal om te bemiddelen.

Het is overigens incorrect dat de Zweedse politiek, te weten premier Reinfeldt en minister van Buitenlandse Zaken Bildt niet eigenstandig een garantie aan Assange kunnen geven om niet uitgeleverd te worden aan de VS. Volgens het Zweedse -en ook internationale- recht hebben ze ten alle tijde het laatste woord boven een rechtbank. Alleen als die beslist om Assange niet uit te leveren kunnen ze dat niet omdraaien. Andersom kunnen ze uitlevering tegenhouden. De bewering van de Zweedse regering is dan ook onjuist dat de VS hierover moet beslissen. De kwestie van de uitlevering kan volledig binnen en door Europa geregeld worden.

Foto: Montage met Time, Zweden en Assange

Van Bommel stelt kamervragen over bemiddeling in zaak Assange

Op 29 mei 2012 sprak ik in een stukje m’n verbazing uit over het gebrek aan initiatief van de politiek: ‘Welke politieke partij neemt het in Nederland op voor Julian Assange? Er is een Nederlands/Belgisch Bradley Manning Steuncomité waar SP’er Harry van Bommel tot is toegetreden. Over Assange zwijgt de Nederlandse politiek of laat het individuele vertegenwoordigers wat tegengas geven.’  Nu is Harry van Bommel tot actie overgegaan.

Kamerleden stuurde ik e-mails over een oplossing in de zaak Assange. Op 22 augustus onder verwijzing naar een posting over het voorstel Hewson en: ‘Graag wijs ik u op het voorstel van de Australische liberaal John Hewson om de impasse te doorbreken in de kwestie Julian Assange. Wellicht dat u via kamervragen een en ander kunt volgen. Kan Nederland als neutraal land van het internationaal recht niet bemiddelen? Andere landen zouden ons land dankbaar zijn om van dit probleem verlost te worden’. En op 30 augustus onder verwijzing naar een posting over een starre Zweedse regering: ‘Er zijn aanwijzingen dat de Zweedse regering een compromis in de kwestie Assange blokkeert. Want niet de Zweedse rechter, maar de Zweedse regering heeft het laatste woord. Ofwel, de oplossing kan vanuit de politiek komen. Met een compromis wordt de rechtsgang optimaal gediend. Dat geeft ruimte voor bemiddelaars als Nederland binnen de Europese Unie‘.

Vandaag stelde SP-kamerlid Harry van Bommel kamervragen over de zaak Assange aan minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal (VVD). De SP’er verwijst naar diens antwoorden op vragen van 17 augustus 2012 van het inmiddels terugtreden kamerlid Arjan El Fassed (GroenLinks) waarin de minister meent dat er voor Nederland geen rol weggelegd is om te bemiddelen. Van Bommel vraagt de minister na twee inleidende vragen die naar de bekende weg vragen om terug te komen op een formeel-defensieve houding.

Eerst vraagt Van Bommel: ‘Deelt u de mening dat, als de Zweedse regering niet bereid is tot bovengenoemde oplossingen, er een rol is weggelegd voor Nederland, als de bakermat van het internationaal recht, om een oplossing te bieden voor deze internationale impasse, bijvoorbeeld door Assange op Nederlands grondgebied te laten ondervragen?’ En hij sluit af: ‘Bent u bereid om Nederlandse hulp te bieden om naar deze of andere oplossingen te zoeken?‘. Ik ben benieuwd naar de antwoorden van minister Rosenthal. Harry van Bommel verdient een pluim omdat hij het debat over een bemiddelende rol van Nederland naar een hoger niveau tilt.

Foto: Julian Assange en de VS. Olle Johansson / Sweden, 2010, Politicalcartoons.com