Vanavond is het televisiedebat over de Europese verkiezingen tussen premier Mark Rutte (VVD) en de partijleider van FvD Thierry Baudet. Het benadrukt maar weer eens het feit dat de media rechts zijn. Het gesprek wordt uitgezonden in het programma Pauw op de publieke omroep met als moderator Jeroen Pauw.
Er is van alle kanten kritiek op dit debat. De wetmatigheid van een campagne is dat partijen die zich in een tweestrijd weten te manoeuvreren daar bij winnen. Het is het centrum-linkse Pauw (BNNVARA) dat een centrum-rechtse (VVD) en een ultrarechtse (FvD) partij het mogelijk maakt om winst te boeken. De andere partijen voelen zich daardoor terecht buitengesloten. Tom-Jan Meeus concludeert in zijn zaterdagse column voor NRC dat dit debat de opkomst van de afgelopen weken van de centrum-linkse sociaal-democraat Frans Timmermans doorkruist. Meeus: ‘Zo werd de opstomende Timmermans uit het campagnescript geweerd’. Met dank aan de ooit linkse VARA die kiest voor rechts en ultrarechts, en tegen links. Niets is meer zoals het was.
Maar Frans Timmermans is namens de PvdA wel degelijk een politicus die op de lijst staat voor de Europese verkiezingen en waarop Nederlanders kunnen stemmen. Voor Baudet en Rutte geldt dat niet, hoewel Baudet als lijstduwer formeel op de Europese lijst voor zijn partij staat, maar die plek niet zal innemen vanwege zijn rol in de Tweede Kamer. Het feit dat er een debat plaatsvindt tussen twee politici die niet verkiesbaar zijn voor de verkiezingen waarover ze spreken is een ander essentieel punt van kritiek op dit debat.
Los van de campagneretoriek van VVD en FVD en de geilheid van Pauw om publicitair te willen scoren is er het gebrek aan inhoud van de twee rechtse partijen die overspoeld om niet te zeggen weggespoeld wordt door hun marketing. Het gaat nergens over dan over de marketing, de campagne en de twee rechtse politici zelf.
Baudet die tegen de wil van 80% van de Nederlanders ervoor opteert dat Nederland de EU verlaat vindt in Rutte geen geharnaste verdediger van de EU, maar een pas onlangs bekeerde Europeaan die mooi weer speelt met zijn vermeende pro-EU houding, maar in werkelijkheid minimaal meewerkt aan verdere federalisering of overdracht van bevoegdheden naar Brussel. Tegenover de negatieve Baudet staat dus geen positieve politicus die vol overtuiging de EU verdedigt, maar een schipperende, halfslachtige Rutte die feitelijk een EU-bounty is. Rutte is pro-EU vanbuiten, maar eurosceptisch vanbinnen. Zoals dat voor veel nationale politieke leiders geldt die kritiek op de EU hebben, maar de reden daarvoor door hun tegenwerking en stil verzet zelf veroorzaken.
Hoe de marketing en de campagnestrategie werkt laat het YouTube-kanaal van de VVD zien, inclusief de video ‘Genoeg stof voor een pittig gesprek’ (zie boven). Afgelopen zes dagen plaatste de VVD zes video’s met negatieve kritiek op Baudet. Dat moet zijn voorbereid, hoewel het resultaat niet denderend is en het niveau van knippen en plakken niet overstijgt. Zo wordt de tweestrijd tussen Baudet en Rutte die een schijntweestrijd is met slechte onderbouwing en op een onscherpe wijze groot gemaakt. Opgeblazen lucht. Een harde, frontale aanval van de VVD op het ultra-rechtse gedachtengoed van Baudet en zijn contacten met extreem-rechts ontbreekt. Is ook deze campagne een schijnvoorstelling met de rem erop? Er zijn straks drie winnaars, te weten de VVD en FvD die netjes binnen de lijntjes blijven van hun eigen tweestrijd waar ze elkaar voor nodig hebben en het publiciteitsgeile Pauw dat het eigen gedachtengoed verloochent. De verliezers zijn talrijker: de andere politieke partijen, en de geloofwaardigheid van de Nederlandse media, democratie en politiek.
Nogmaals Meeus over de campagnestrategen die de macht bij de Nederlandse politieke partijen hebben gegrepen: ‘Want nooit eerder bespeelden ze de media met zoveel finesse, van scoop tot cliffhanger. En zelden eerder was hun campagne-technische effectiviteit zo groot. Ook al produceerden ze lucht, of slechte politiek. Of, erger nog, überhaupt geen politiek.’ Kortom, Campagnestrategie krijgt een 10, de Politiek scoort een 0.
Foto: Schermafbeelding van deel van de videos op het YouTube-kanaal van de VVD op 22 mei 2019.