Tekening van Halina Zalewska’s project ‘De Stad als de lijnen van mijn hand’ (2019-2020)

Afgelopen winter werkte de Pools-Nederlandse kunstenaar Halina Zalewska gedurende enkele maanden als artist-in-residence in het Tuinatelier van het K. F. Hein Fonds in Utrecht. Haar project had de naam De Stad als de lijnen van mijn hand. Aan de hand van gesprekken met mensen die belangrijk voor haar zijn legde ze die lijnen vast in tekeningen. Want tekenen is haar domein. Het resulteerde in ruim 20 tekeningen waarvan bovenstaande er een van is. Ik sprak ook met Zalewska op een ijskoude dag waarop een kacheltje de kou maar moeilijk kon verdrijven. Haar gesprekspartners kregen in een royaal gebaar de tekening cadeau waarop ze afgebeeld waren. Tot gisteren waren ze te zien op de solo-tentoonstelling Pressing Matters van Zalewska in Galerie Sanaa in Utrecht. Dat ben ik dus volgens Zalewska. Iemand met ranke voeten en handen die boven de stad hangt en alles in de gaten houdt. Of zelfs bespeelt. De tekening die geen letterlijke weergave is van wie ik ben, maar een interpretatie van een blogger, valt ook te lezen als een verbeelding van de titel van het project. Zo besef ik pas nu ik er over nadenk. Want Zalewska trekt met haar hand de lijnen door de stad zoals de blogger dat met woorden doet. Bedankt Halina, voor je prachtige tekening. Voor je menselijke lijn.

Moslimradicalen vermoorden atheïstische blogger in Bangladesh

Daar gaan we weer. De in de VS wonende, maar uit Bangladesh afkomstige atheïstische blogger Avijit Roy is in dat land door een woedende menigte radicale moslims in stukjes gehakt. Niemand van de omstanders greep in. Vrijdenkers hebben het niet makkelijk in moslimlanden. Niet alleen zijn ze niet veilig voor extremisten die ruim baan hebben, maar de politie beschouwt het niet als taak om bescherming te bieden. Demonstranten eisen dat de autoriteiten de daders opsporen en berechten. De echtgenote van Avijit Roy kon ternauwernood ontkomen. Atheïsme, secularisme en vrijdenken zijn begrippen die slecht begrepen worden in moslimlanden.

Beyond The Blue Horizon met George Knight

Zit chagrijn soms een blogger in de weg? Zodat-ie tegelijk mopperaar, zuurpruim en kniesoor is. Ofwel, een digitale azijnbode. Ik zie het zo niet, maar anderen spreken me er wel eens op aan. Dan schrik ik. Onder de druk van zo’n verwijt is het moeilijk uitleggen wat me bezielt en hoe onvrede in m’n aanpak past. Ik kan de kritiek best billijken, maar wordt er ook somber van omdat het me een terrein optrekt waar ik niet wil komen.

Van mezelf vind ik dat ik een idealist ben die naar een betere wereld streeft. Verduidelijkt in het motto van dit blog ‘Debat tussen links en rechts‘. Het innemen van een middenpositie, haalbaarheid en verbinden staan centraal. Bij elke posting is het bereiken van die betere wereld doelstelling en horizon. Nauwkeuriger gezegd, een vrije wereld die uitgaat van universele waarden en daarnaast iedereen de vrijheid geeft die met eigenheid aan te vullen. Of dat nou seksuele voorkeur, religie of levensovertuiging, politieke voorkeur of denkwijze is.

Dus geen idealisme zonder realisme. En geen constructie zonder afbraak. Breken voor bouwen. Maar dan nog, zou mijn criticus kunnen zeggen, dat hoeft dan toch niet zo zwaar op de hand te gaan? Zo humeurig en zeurderig? Geef Rutte, de God van Nederland, Putin, Obama of de baas van de NSA voortaan gierend van de lach commentaar. Het zou kunnen, maar de onderwerpen die hier dagelijks de revue passeren zijn wel akelig zwaar en serieus. Het is een kwestie van wat in de dramaturgie vraisemblance heet. Over geloofwaardigheid tussen doel en middelen en daarmee het creëren van een eigen wereld dat een blog nu eenmaal is.

Het is de toon die de muziek maakt. Misschien moet ik daar op dit blog voortaan beter op letten. Suf om als een somberman over te komen als je dat niet eens bent. Als cadeautje voor al het zware leed dat ik sommigen van u soms aandoe The Three Suns met The Blue Horizon die ik eerder op m’n andere blog George Knight Kort in het zonnetje zette. Strak in de lach. Onder het motto ‘lach of ik schiet’. Puike muziek waarvan in elk geval ik vrolijk word. Enfin, voorzover de introspectie, nu weer terug naar de echte wereld. Weg van de utopie.

Beyond the blue horizon
Waits a beautiful day
Goodbye to things that bore me
Joy is waiting for me

Foto: Jeroen Bosch, Visioenen uit het hiernamaals, omstreeks 1490.

Teken petitie voor vrijlating Algerijnse blogger Abdelghani Aloui

Nu is er weer de 24-jarige Algerijnse blogger Abdelghani Aloui die sinds 25 september in de cel zit vanwege foto-montages van president Abdelaziz Bouteflika die het regime onwelgevallig zijn. Hem wacht mogeljk 10 jaar cel voor het beledigen van de president en het verheerlijken van terrrorisme. Zijn blog is afgesloten en de montages zijn onvindbaar. Amnesty International pakt het op. Regio-directeur Philip Luther vraagt om de onmiddellijke vrijlating van Abdelghani Aloui. Hij beschuldigt de Algerijnse autoriteiten ervan te overreageren: ‘Using terrorism-related charges to detain someone for sharing images on social media sites sets a very dangerous precedent.’ Algerije verandert in een seculiere dictatuur die door het Westen met rust gelaten wordt. Dat een blogger op oneigenlijke gronden in de gevangenis wordt gezet is onduldbaar en vraagt om een reactie. Al is het hier door het tekenen van een petitie. (Vul voornaam, achternaam, woonplaats en e-mail adres (Adresse de courriel) in en geef aan of uw ondertekening wel of niet openbaar moet zijn en teken).

Foto 1: Schermafbeelding van petitie die oproept tot vrijlating van de Algerijnse blogger uit Tiemcen Abdelghani Aloui. 

Foto 2: Free Abdelghani Aloui.

Petitie voor vrijheid Vietnamese bloggers. Tegen cybercensuur

Het gaat niet goed met de vrijheid van Vietnamese bloggers. Nog in september 2012 verzocht Catherine Ashton, EU’s vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken de Vietnamese regering om drie bloggers vrij te laten. Hun misdaad was dat ze op internet corruptie en onrecht van de regering aan de kaak stelden. Reporters Without Borders (RWB) vraagt een halt aan de cybercensuur door de Vietnamese regering. Het vraagt om de vrijheid van 35 bloggers en roept iedereen op om hier een petitie voor hun vrijlating te tekenen.

RWB stelt dat Vietnam na China de grootste gevangenis ter wereld voor bloggers en cyber-dissidenten is: Vietnamese bloggers zijn een bron van onafhankelijk nieuws en informatie, als alternatief voor de door de regering gecontroleerde media. De bloggers schrijven over corruptie, milieuproblemen en politieke ontwikkelingen van het land.

De afgelopen jaren waren er verschillende golven van arrestaties van bloggers, netizens en journalisten. Gealarmeerd door de Arabische opstanden traden de Vietnamese autoriteiten harder op tegen afwijkende meningen om eventuele destabilisatie te voorkomen.

Onder de 35 bloggers die momenteel vastgehouden worden zijn onder meer de mensenrechtenactivist Dieu Cay en de advocaat Le Quoc Quan. Ze omvatten ook Paulus Le Son, Ta Phong Tan, Tran Huynh Duy Thuc en Nguyen Tien Trung. Ze zitten allemaal lange straffen uit op valse beschuldigingen als subversie, propaganda tegen de regering en pogingen om de regering omver te werpen.

Hun gezinnen worden onderworpen aan intimidatie en lastercampagnes. De moeder van de gevangen gezette blogger Ta Phong Tan pleegde in een daad van wanhoop over de manier waarop haar dochter werd behandeld in 2012 zelfmoord door zich in brand te steken.

Reporters Without Borders vraagt ​​de onmiddellijke vrijlating van de gevangengenomen bloggers en netizens, de opheffing van de censuur en de intrekking van de repressieve wetten die worden gebruikt tegen nieuwsbronnen, met name artikel 88 en lid 1 van artikel 79 van het wetboek van strafrecht.

Help ons om cyber-censuur te bestrijden in Vietnam! Verspreid deze petitie zo breed mogelijk!

Foto: Schermafbeelding van de petitie van Reporters Without Borders voor vrijlating Vietnamese bloggers, 22 augustus 2013.

Schoonheid van de grimmigheid: Turkse onlusten en sociale media

Sociale media sturen en voeden de onlusten in de Turkse steden. Vorige week werden ze door premier Recep Erdogan vervloekt. Hoewel-ie zelf miljoenen volgers heeft. Sociale media die zich tegen politieke leiders keren doorbreken de overheidspropaganda. Dan is de liefde gauw voorbij. Op actie volgt reactie. Da’s de wetmatigheid van watervlugge sociale media. Met Twitter als straatkrant, Instagram als plaatjesboek, Facebook als muurkrant en blogs die de laatste restjes geloofwaardigheid van de zittende macht afbreken.

Valt er een vergelijking te maken tussen de protesten tegen premier Erdogan en de Arabische Lente? Lastig. In het democratische Turkije heerst geen winter. Tunesische bloggers en Egyptische activisten haalden in 2011 en 2012 met steun van Amerikaanse en Europese hackers de kastanjes uit het vuur waarvan de islamisten profiteerden. In Turkije wachten de islamisten niet in de coulissen, maar vormen ze de macht. Op internet laten twitteraars of bloggers zich niet de wet voorgeschreven door de politiek of de gevestigde media die net doen alsof ze willen communiceren en de tijdgeest in hun vingers zouden hebben. Die verleidingsstrategie is uitgewerkt omdat hoogopgeleide, autonome, kritische burgers door de kloof met gevestigde media en politiek in hun eigen domein verkeren. En nagenoeg onbereikbaar zijn geworden. Ze gaan hun eigen weg. Samen.

Foto 1: Demonstrant met gasmasker gebruikt sociale media. Turkije, juni 2013.

Foto 2: Demonstranten met sociale media om hun boodschap te verspreiden. Credits: Oren Ziv/Al Jazeera. Turkije, juni 2013.

Foto 3: Demonstrante met gasmasker gebruikt sociale media. Turkije, juni 2013.

Voorbezichtiging ‘Painting XXXL’ in Onderzeebootloods Boijmans

Ook wie van een afstand naar de journalistiek kijkt weet dat er persdagen zijn. In een informele sfeer wisselt informatie van eigenaar, worden foto’s genomen, hoofdrolspelers geïnterviewd, en contacten gelegd of bestendigd. Over hun project, hun bedrijf, hun verkiezing, hun kunstwerk of hun gat in de markt. Het is als de smeerolie van het goede contact voordat het wist dat het droogstond. Met als voordeel voor de uitnodigende partij dat de vraag doelmatig in de promotie ingebed wordt. Zo is de opzet. In de amusementsindustrie geeft de streng gecontroleerde press junket dit type produktmarketing een slechte naam. Maar het kan losser.

Er zijn ook persdagen voor bloggers. Zeg maar, voor burgerjournalisten. Hun medium is anders, hun bereik vaak, maar niet altijd kleiner en hun toon losser. Bloggers zijn hun eigen baas. Ze proberen niet te verzeilen in de marktwerking die professionele nieuwsorganisaties afhankelijk maakt van grotere belangen. Ze nemen op de koop toe het risico dat ze de baas van niks zijn. Maar ze weten dat mond-tot-mond-reclame ergens start.

Vandaag was ik op een persbijeenkomst voor bloggers van museum Boijmans van Beuningen. Relatief nieuw in cultureel Nederland nadat het Stedelijk Museum het vorig jaar probeerde. De bijeenkomst was een aanloop naar de opening op 8 juni van de vierde aflevering in de reeks tentoonstellingen in de Onderzeebootloods. Te Heijplaat aan een insteekhaven aan de Nieuw Maas. Idyllisch gelegen voor een zomerbestemming. Onder de titel ‘XXXL Painting‘ is het te zien tot 29 september. Voordat het koud wordt. Het project is een samenwerking tussen Boijmans en het Havenbedrijf Rotterdam dat hier op het oude RDM-terrein een Research, Design & Manufacturing bestemming realiseert. Zo spreekt Rotterdamse turbotaal die de hemel als ondergrens heeft.

XXXL Painting presenteert drie schilders die gevormd werden in de 80s. Uit Nederland: Klaas Kloosterboer, van de Amerikaanse Oostkust: Chris Martin en van de Westkust: Jim Shaw. Op twee manieren ligt de keuze voor schilders niet voor de hand. In de kunstpraktijk zijn ze in de minderheid vergeleken met ontwerpers, video-kunstenaars, fotografen, tekenaars, keramisten, wilde breiers en alle ruimtelijke kunstenaars. In zekere zin zetten bij de vorige drie edities Joep van Lieshout, Elmgreen en Dragset en Sarkis de ruimte naar hun hand. Ze waren geen pure schilders als Kloosterboer, Martin en Shaw. Tevens vraagt de immense loods van meer dan 100 meter lang schilders om buiten het vlak te denken. Anders verliezen ze het van de ruimte. Of van elkaar.

Beoordeling van een werk in uitvoering ruim een week voor de opening is lastig te doen. Toch is al te zien waar deze schilders het zoeken: in de dramatisering. Kloosterboer hangt zijn schilderijen aan een rails hoog in het plafond en beweegt ze langs ons in het midden, en een tableau van werken aan de buitenkant: Tijd. Shaw bouwt een stad van beschilderde decorstukken en vult dat met sculpturen: Plaats. Martin relativeert de ruimte door schaalvergroting en voedt dat met zijn individuele levensverhaal: Handeling. Zo ontvouwt zich een klassiek drama met eenheden van tijd, plaats en handeling. Waarbij de verschillende kunstenaars andere accenten leggen. Vraag is of het geheel ook als eenheid gaat werken. En welke interne spanning dat geeft. Het kan, want de kunstenaars zitten op hetzelfde spoor. Kijkers weten waar ze de komende zomer terechtkunnen.

Foto 1: Buitenaanzicht Onderzeebootloods met Nieuwe Maas. Credits: Thijs de Lange en Boijmans.

Foto 2: Jim Shaw: Capitol Viscera Appliances mural 2011. Credits: Simon Lee Gallery/Hong Kong.

Foto 3: Klaas Kloosterboer, 00319, 2000. Collectie Boijmans.

Pleidooi voor bewustwording en actie: tegen de controlestaat

De controlestaat. Tja, wat is dat? Wat zijn de kenmerken ervan? Ik vat er een paar samen: beperking van de burgerrechten (einde aan privacy), manipulatie en annexatie van de media, usurpatie van de macht door de staat, hechte samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven, militarisering van de samenleving, uitschakeling van toezicht en controle op de staatsmacht. Enfin, 1984 in werking, maar door toepassing van techniek nog erger. Een voorbeeld is het geintegreerde camerasysteem TrapWire dat aan de hand van gezichtsherkenning in Amerikaanse en enkele Europese steden geinstalleerd is. Het volgt u en mij door de stad zonder dat we weten.

Kunnen we de controlestaat tegengaan? In augustus 2012 schreef ik: ‘Macht en tegenmacht komen steeds meer lijnrecht tegenover elkaar te staan. Niet alleen op internet, maar ook op straat. Alleen niet in de gevestigde media en de politiek. De samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid is niet nieuw, maar neemt in de VS steeds grotere vorm aan. Nog eens versterkt door de technische mogelijkheden van toezicht op burgers in hun leefomgeving. De controle op de macht komt steeds meer op afstand te staan. De uitdaging voor burgers, activisten en kritische politieke partijen is om dat tegen te gaan.‘ Zijn we nu wijzer geworden?

Welke vorm moet die uitdaging krijgen? En zijn de uitdagers in staat om een zich ontwikkelend proces te keren? Dat als het ware vanaf een bepaalde kritische massa zichzelf gaat sturen en vanaf dat punt niet meer onomkeerbaar is. Voor de duidelijkheid, Europa loopt daarin achter op de VS. Een geluk bij een ongeluk voor Nederland. Bewustwording daarover kan voor Nederland de redding betekenen. De makkelijke en slecht doordachte maatregelen van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven die vanuit hun generatie van de wederopbouw  (1945-1960) zweren bij techniek en niet bij de mens kunnen nog de pas afgesneden worden.

Vanwege bovenstaande overwegingen ben ik een jaar geleden lid geworden van de Piratenpartij. Gelukkig sta ik daarin niet alleen, binnen en buiten de partij. De zorgen die ik heb worden door velen verwoord en gedeeld. Soms werken zichtbaarheid en herhaling van de herkenning als motivatie. Daarnaast zijn er vele organisaties zoals Bits of Freedom, kritische internetjournalisten (Brenno de Winter), Anonymous, kritische bloggers, Occupy, het CBP van Jacob Kohnstamm die hun vinger aan de pols houden. Alleen de gevestigde media en politiek laten het zo goed als afweten. Hoewel D66 soms goed kan anticiperen. De kritiek komt uit de marge.

Een voorwaarde om de opbouw van de controlestaat te counteren is dat burgers actief worden. Daarin heeft Julian Assange sinds 2010 een beslissende rol gespeeld. Reden waarom de VS hem in het geheim in staat van beschuldiging hebben gesteld, en via Zweden willen criminaliseren. Juist omdat Assange het geheime verkeer van de Amerikanen las en hun intenties doorzag kon-ie tijdig naar de Ecuadoriaanse ambassade in Londen vluchten. Analoog aan de vraag van Stalin hoeveel divisies het Vaticaan heeft is de vraag van vandaag hoeveel divisies WikiLeaks waard is. Meer dan Obama wil toegeven. Dus laat ieder op de eigen, individuele manier de middelen en de omgeving kiezen om de samenleving die ons lief is veilig te stellen. De zijlijn is te ver weg.

Foto: Tekst uit 1938 van president Franklin Delano Roosevelt in zijn boodschap aan het congres.

Islamisten in Bangladesh betwisten secularisme met protest

In Nederland gaat een streep door de wet op de smadelijke godslastering. In Bangladesh gaat het de andere kant op. Ondanks pogingen van de overheid demonstreerden honderdduizenden radicale moslims vandaag in de hoofdstad Dkaka om te eisen dat de overheid optreedt tegen mensen die de islam zouden beledigen. Ze richten hun pijlen op seculiere bloggers die ze voor atheïst houden. Dat verklaart waarom de islamisten van de Hifazat-e-Islam andersdenkenden die pleiten voor pluriformiteit geen plek in de samenleving gunnen. Ze zijn ook tegen de Ahmaddiyya die ze voor niet-moslims houden, de vrijheid voor vrouwen en buitenlandse invloeden. In welke mate deze radicalen de overheid onder druk weten te zetten is de vraag. Door hun intolerante opstelling zetten ze de islam in een kwaad daglicht. Vraag is waarom de ‘gematigde’ islam niet machtig genoeg is om deze uitbarsting van onverdraagzaamheid te verhinderen. Bangladesh faalt als staat.

Atheïsme, samenhang van de blogger en anti-islam vijandschap

Ieder die over de wereld nadenkt vormt zich een mening over religie, atheïsme, machtsdeling, burgerrechten, samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven, nationale veiligheid en nog veel meer om tot een conclusie te komen. Zo resteert een wereldbeeld dat uitsluitend, verzoenend, ontwijkend of fatalistisch van toon is. Omdat perceptie onze individuele poortwachter naar de werkelijkheid is werken karakterkenmerken en feiten samen. Beleving, prikkeling, waarneming, instinct, inzicht of visie rationaliseert een individu graag als afzonderlijke functies, maar daadwerkelijk klonteren ze samen en spelen op elkaar in. Rede zonder emotie bestaat niet.

We kunnen nergens nagaan of onze visie op de wereld deugt. Een door allen goedgekeurd ijkpunt ontbreekt. Geschiedschrijving heeft zich nog onvoldoende over de eigen tijd uitgesproken zodat overeenstemming over diverse nog lopende ontwikkelingen ontbreekt. Journalistiek loopt op de actuele geschiedschrijving vooruit, maar verliest aan nauwkeurigheid en onvooringenomenheid wat het aan snelheid wint. Complicatie is dat ook als de deelargumenten kloppen een eindconclusie verkeerd kan zijn. Daarom blijft nadenken over het eigen land, de eigen samenleving en de eigen tijd een balanceeract met een grote kans op falen. De blogger die zich bewust in dat mijnenveld begeeft is de waaghals die afgemeten doorgeeft hoe hard de klappen gaan klinken.

Zei Mary McCarthy ooit dat niemand consistent is? De progressieve schrijfster woont in een klassiek interieur. De vredelievende dominee speelt met tinnen soldaatjes. De escortdame schrijft een proefschrift waarin ze afrekent met het hedonisme. Niet alle elementen uit iemands leven passen altijd in een afgerond wereldbeeld. Afwijkingen behoeden ons voor etikettering. Ze geven zuurstof, maar ook overschrijdingen van de logica.

Guardian-columnist Glenn Greenwald valt Sam Harris en de zogenaamde nieuwe atheïsten aan. Hij verwijt ze in hun anti-islamisme door te slaan en het Amerikaans militarisme in verdediging te nemen. Ik kan me vinden in zijn betoog dat te lang is om samen te vatten. Belangrijk is dat de combinatie van actuele onderwerpen die me bezighouden, zoals de War on Terror, islam, burgerrechten en secularisme me naar mezelf doen kijken.

Een agressieve atheïst beschouw ik me niet. Zelfs geen atheïst, wel een secularist die meer ziet in het pleiten voor gelijkheid voor allen. Daar stopt mijn deelname. Bij religie voelde ik nooit emotionele betrokkenheid, maar anderen gun ik dat graag. Ik ben vaak kritisch op de islam. Vooral door de ondergeschikte positie van de vrouw die ik onverdraaglijk vind. Hoewel ik mijn pijlen op de radicale islam richt weet ik niet of ik dat altijd voldoende afbaken. De Amerikaanse presidenten Bush en Obama vind ik oorlogshitsers die de burgerrechten met voeten treden. Ook waar het m’n digitale vrijheid betreft die door de lange arm van de VS ingeperkt wordt. Is dit een verweerschrift? Waarom val ik dan mezelf aan? Ik weet het niet. Misschien een kompasfout.

Foto: ‘Egyptian views; The pyramids of Gizeh. Photographer near top of Great Pyramid’, 1900-1920.