Op weg naar een optimaal beleid over bedelen in de grote steden. Met Utrecht als voorbeeld

Schermafbeelding van deel artikel ‘Moet bedelen in Utrecht verboden worden?‘ in de DUIC, 7 februari 2022.

DUIC besteedt in een artikel aandacht aan het debat over bedelen in Utrecht. De vraag of bedelen verboden moet worden stond vorige week dinsdagavond centraal tijdens een bijeenkomst van hulporganisaties, ondernemers en de politiek, zo zegt het. De conclusie volgens DUIC is dat er een flink verschil van inzicht bestaat. Dat lijkt voorspelbaar vanwege de uiteenlopende belangen van de deelnemers aan het debat. Bedelen is geen louter Utrechts probleem, maar komt in alle grote Nederlandse steden voor.

Het is de vraag of de vraag of bedelen verboden moet worden in een debat over bedelen wel een zinvolle vraag is die het terugdringen van vooral hinderlijk en georganiseerd bedelen optimaal benadert. En oplost. Daar heb ik mijn twijfels over. De vraag over een verbod is richtinggevend en neemt een ongepast voorschot op het antwoord. Men kan zich alleen maar afvragen om welke reden de organisatoren van dit debat de verbodsvraag centraal hebben gesteld.

De eigenlijke vraag die in zo’n debat centraal zou moeten staan is wat het beste beleid over bedelen behoort te zien. Ook gezien de beperkte capaciteit van gemeentelijke diensten als de politie die overvraagd worden om overal op te treden. Wat is een redelijk beleid waarmee zowel individuele bedelaars, ondernemers, inwoners als de gemeente Utrecht kunnen leven?

Achter die vraag ligt de vraag of het hier gaat om een sociaal-economisch of sociaal-cultureel probleem. Ofwel, draait dit debat om armoedebestrijding, inkomenszekerheid en de verzorgingsstaat of om identiteit, gemeenschapsdenken, culturele homogeniteit en nationalisme? Bij genoemd artikel in DUIC heb ik onderstaande reactie geplaatst:

‘Een Oost-Europese bedelaar op het Vredenburg‘, in DUIC, 11 juli 2016.

Bedelen moet kunnen. Vooral door individuen. Maar als er sprake is van georganiseerde bendes lijkt dat iets anders. 

Het artikel geeft daarover geen duidelijkheid als het spreekt over ‘vermeende’ bendes. Wat bedoelt de journalist van de DUIC hiermee te zeggen? Bestaan de bendes nou wel of niet? 

Die onduidelijkheid verhindert een aanpak. De politie dient de georganiseerde bendes bedelaars die in Utrecht opereren in kaart te brengen. Dan kan daar vervolgens beleid voor gemaakt worden. Nu vaart de politiek blind op aannames en geruchten. 

Er is een verschil tussen ‘georganiseerde’ bendes en ‘buitenlandse’ bendes. Als die laatsten bestaat uit bedelaars uit een EU-lidstaat, zoals Bulgarije, Tsjechië of Roemenië, dan hebben ze het recht om onder voorwaarden in Nederland te verblijven. Bendes met bedelaars van buiten de EU kunnen juridisch makkelijker uitgezet worden. 

Het gevaar bestaat dat door uit te gaan van de gedachte ‘eigen bedelaars eerst’ een rangorde wordt aangebracht in het soort bedelaars. Gesteld dat ze niet in bende-verband opereren. Die rangorde is een valse tegenstelling die eerder gebaseerd is op populisme en nationalisme, dan op de wet en de medemenselijkheid. 

Als in Utrecht na onderzoek werkelijk een structureel probleem met georganiseerde bendes bedelaars bestaat, dan moet de politiek beslissen of het daar iets aan wil doen. 

Politiek, juridisch, maatschappelijk en politionele capaciteit lijkt een verbod voor die bendes niet haalbaar. Mits ze binnen de wet handelen. Maar een beleid van ontmoediging wel. De gemeentebestuur moet het voortouw nemen hoe dat precies ingevuld wordt. 

Vanwege het waterbed-effect verdient het aanbeveling voor het Utrechtse gemeentebestuur om over dit onderwerp te overleggen met het bestuur van de omliggende gemeenten, met de drie grote steden in het G4- overleg en met landelijke diensten op het gebied van criminaliteit, grensoverschrijdend verkeer en immigratie. 

Dit is geen onderwerp dat een rol behoort te spelen in de gemeenteraadsverkiezingen. Partijen die blijkbaar niet eens de feiten op een rijtje hebben, behoren hier geen campagne mee te voeren. Deels ook omdat het geen specifiek Utrechts onderwerp is. Het voedt te makkelijk het rechts-populisme en het wij/zij-denken. Daarom moeten de lokale media terughoudend zijn in hun aandacht voor de ‘vermeende’ bendes bedelaars. 

De opdracht voor ons allen is om te zoeken naar een min of meer structurele oplossing die het optreden van de georganiseerde bendes inperkt (indien hun bestaan werkelijk wordt aangetoond) waarbij compassie, redelijkheid, en rechtvaardig en doelmatig optreden van de gemeentelijke diensten het uitgangspunt blijft. 

Salvini wil Roma in Italië in kaart brengen, tellen en uitzetten als ze buitenlands zijn

De leider van de nationalistische, populistisch-rechtse Lega Nord en minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini in het kabinet van Lega en de Vijfsterrenbeweging heeft zijn ministerie opdracht gegeven om een dossier over de Roma samen te stellen. Een telling, een censimento. Hij zegt dat de Italiaanse Roma ‘jammer genoeg’ niet uitgezet kunnen worden, maar hij de buitenlandse Roma het land wil uitzetten. Waarheen en of andere landen ze op willen nemen is de vraag. Ook onduidelijk is tegen wie hij zich hiermee richt. Politico zegt in een bericht dat Salvini al deels op zijn uitspraken is teruggekomen. Dat hij van zijn tegenstanders het scheldwoord ‘fascist’ naar zijn hoofd geslingerd krijgt is voorspelbaar en hoort bij de politieke folklore. Maar de vraag hoe de grotendeels links-populistische Vijfsterrenbeweging dit en mogelijke volgende soortgelijke acties van Salvini verteert is van belang voor de stabiliteit van de regering. En voor de stabiliteit van de EU.

Franciscus praat over geweten van niet-katholieken. Z’n belang?

De Rooms-Katholieke paus Franciscus heeft een brief naar La Reppublica  gestuurd. In antwoord op Eugenio Scalfari. Hij noemt het een open dialoog met niet-gelovigen. Maar wat moeten de zogenaamde ‘niet-gelovigen‘ hiermee? Wie is deze paus dat-ie meent over anderen te kunnen spreken? Al is het positief. Met z’n titel gaat de paus van Rome al gelijk de fout in. Hij dwingt niet-katholieken in een religieus frame, want hij definieert ze als een afgeleide van gelovigen. Dat verdienen ze niet. Laten we ‘niet-gelovigen‘ liever positief en niet in relatie tot religie omschrijven. Bijvoorbeeld met de term ‘humanisten‘, ‘vrijdenkers‘ of  ‘libertijnen‘.

‘Atheïsme‘ of ‘niet-gelovigen‘ zijn geen waardevrije begrippen omdat ze afgeleid zijn van religie. Ze zijn gemunt in een maatschappelijk debat toen religie nog almachtig was en aan anderen haar taalgebruik kon dicteren. Maar in een samenleving van minderheden is dat gedateerd, en dus ongepast. Voor de duidelijkheid, Rooms-Katholieken verdienen het evenmin om ‘niet-humanisten‘ of ‘niet-moslims‘ genoemd te worden. Da’s beledigend. Feit dat paus Franciscus dat niet begrijpt tekent z’n fixatie op geloof en religie. De waarheid is dat wat-ie ziet als handreiking uiteindelijk gewoon traditioneel missiewerk is. Met een modern sausje erover.

Franciscus schrijft: ‘Gods genade heeft geen grenzen als hij die vraagt ​​om genade dat doet in berouw en met een oprecht hart, het probleem voor degenen die niet geloven in God is in het gehoorzamen van hun eigen geweten.’ Maar wat moet een humanist, vrijdenker of libertijn met Gods genade? Laat staan dat zo iemand de behoefte heeft Gods genade te zoeken. De strijdigheid is dat de humanist, vrijdenker of libertijn daarmee ophoudt te zijn wat-ie is, en overgaat in een pseudo-katholieke toestand. Precies de inlijving die het Vaticaan beoogt. Vergeving door zo’n religieuze organisatie die haar bestaan ontleent aan het zelfbenoemde woordvoerderschap van de katholieke God op aarde is onwaarachtig, annexerend en bedrieglijk. Arglistig.

Foto: Katholieke kerk modeshow uit Federico Fellinis’ Roma (1972).

Wanneer ontstaan anti-Europese partijen op links?

Van 22 tot 25 mei 2014 vinden in verschillende landen Europese verkiezingen plaats. De informatiecampagne is begonnen. Slogan is ACT.REACT.IMPACT. Volgens een bericht in De Volkskrant zal het Europees Parlement de campagne ‘neutraal’ opzetten. Dat biedt kansen voor europsceptische partijen. Vraag is of anti-Europese partijen evenveel faciliteiten krijgen als de traditionele facties in het Europees parlement. Wachten is op linkse anti-Europese partijen die als een linkse Tea Party niet immigratie en nationale veiligheid, maar burgerrechten en democratisering van de Europese instellingen voorop zetten. Welke progressieve partijen zetten de bijl aan oude vanzelfsprekendheden van de Europese eenheid? En kappen oude waarheden weg die niet meer werken?

PVV vraagt excuses massa-immigratie en islamisering. Onderzoek?

PVV’ers Geert Wilders en Joram van Klaveren stelden gisteren kamervragen onder de titel ‘De wens van het Nederlandse volk de voortgaande islamisering te stoppen‘ aan premier Rutte en vice-premier Asscher van Sociale Zaken. Ze verwijzen naar De Telegraaf dat resultaten geeft van een opinie-onderzoek door bureau Peil.nl van Maurice de Hond in opdracht van de PVV. Ofwel, de PVV verwijst in deze vragen naar zichzelf.

Uit het onderzoek blijkt dat meer dan driekwart van de Nederlandse bevolking de mening heeft dat de islam geen verrijking voor ons land is. En dat bijna 70% van de Nederlanders vindt dat er genoeg islam in Nederland is. Verder willen de vragenstellers weten hoe het kabinet gehoor gaat geven aan de wens van een meerderheid om de bouw van moskeeën te stoppen, een grondwettelijk verbod op de sharia in te voeren en de immigratie uit islamitische landen te stoppen. De slotvraag luidt wanneer het kabinet ‘het Nederlandse volk haar excuses aan[biedt] voor de massa-immigratie en het faciliteren en bevorderen van de islamisering van Nederland‘.

De PVV maakt het beide ministers en zichzelf te makkelijk. Afkeer van een bevolkingsgroep of een opinie-onderzoek over hoe ‘de Nederlandse bevolking’ over de islam denkt is geen grond voor beleid. Nederland is een land van minderheden waarbij over allerlei minderheidsgroepen negatieve uitkomsten mogelijk zijn. Roma, homosexuelen, gokkende en wokkende Chinezen, transgender mensen, pedofielen, WikiLeaks-supporters, agressieve atheïsten, naïeve koningsgezinden, solistische republikeinen, orthodoxe christenen, hitsige priesters, graaiende bankiers, zakkenvullende bestuurders, duikende journalisten of conservatieve politici. In de pluriformiteit wordt door de overheid iedere groep beschermd tegen de luimen van de ander.

In de vragen van de PVV is meer te vinden dan de automatische reflex en het eigen gelijk. De vraag naar de massa-immigratie is een terugkerende stijlfiguur van de PVV, maar biedt toch perspectief. Pieter Lakeman en Jan van de Beek deden vooronderzoek. CPB-directeur Coen Teulings beweerde in 2010 dat Nederland ‘de slechte immigranten kreeg’. Nog steeds is onduidelijk waarom dat zo was. Omdat massa-immigratie en islamisering niet samenvallen lijkt het verstandig dat te scheiden. Nog steeds hangen de suggesties van de PVV uit 2010 boven het publieke debat dat de massa-immigratie ons land jaarlijks 7 miljard euro kost. Dit als uitkomst van een onderzoek van Nyfer. Het kabinet Balkenende IV wenste het niet uit te zoeken. Een politiek-historisch onderzoek naar de massa-immigratie kan de PVV antwoord geven op haar terugkerende vragen.

Foto: Wim van der Linden, ‘Bij het Café Billard ‘Populair’ van H. Kroonen, Nieuwmarkt 9, tijdens de kermis, april-mei 1963‘. Credits: Stadsarchief Amsterdam.

Gekooide moslimvrouwen worden in Nederland aan hun lot overgelaten

Volgens het rapport ‘Leven in gedwongen isolement’ van het Verwey-Jonker Instituut leven er in Amsterdam 200 tot 300 vrouwen in gedwongen islolement. In opdracht van de gemeente Amsterdam onderzocht het instituut in 2011-2012 hoeveel ‘verborgen vrouwen‘ er in de hoofdstad zijn en met welke problematiek dat samengaat. De vrouwen zijn in meerderheid te vinden in wijken met de grootste concentraties islamitische bevolkingsgroepen. Als herkomstlanden worden ook Thailand, China, Vietnam, Brazilië, Portugal of Rusland genoemd. Maar de meerderheid komt uit islamitische landen als Marokko, Turkije, Tunesië of Pakistan.

PvdA-kamerlid Khadija Arib heeft kamervragen gesteld aan de ministers Ivo Opstelten van het ministerie van Veiligheid en Justitie, en Gerd Leers van Immigratie, Integratie en Asiel. Ze verwijst naar eerdere debatten over islamitische vrouwen die door hun echtgenoten thuis worden opgesloten en vraagt zich af wat de overheid in de afgelopen vijf jaar heeft gedaan om te zorgen dat deze vrouwen kunnen deelnemen aan de samenleving. Ze is benieuwd naar de resultaten van de aanpak. Arib vraagt zich verder af of het geïsoleerd houden van deze vrouwen een strafbaar feit is en wat de overheid concreet gaat doen aan de opsporing en vervolging.

Het gedwongen thuishouden van deze voornamelijk moslimvrouwen zie ik als een grote schande voor onze Nederlandse rechtsstaat. Ondergeschikt is of de motieven worden ingegeven door religieuze of culturele aspecten, of een combinatie daarvan. Deze vrouwen hebben recht op bescherming en recht op een eigen leven dat niet door mannen geleefd wordt. De vrijheid van godsdienst garandeert dat ieder individu de keuze heeft om zijn of haar godsdienst of levensovertuiging vrij te belijden. De overheid dient te waarborgen dat ieder in Nederland wonend individu in de praktijk die vrijheid heeft. Een misverstand is dat ingrijpen de vrijheid van godsdienst aantast. Juist het niet ingrijpen door de overheden tast de vrijheid van godsdienst aan.

Foto: Islam in Amsterdam

Utrecht en Wolfsen kennen per definitie geen belangenverstrengeling

Update 10 oktober 2012: De Jonge Socialisten van Utrecht zijn duidelijk in een persbericht: ‘Wolfsen geen tweede termijn’. Want: ‘Utrecht is na 6 jaar Wolfsen  in 2014 toe aan een nieuw elan’ .  In De Volkskrant reageren Utrechtse raadsleden vandaag onder de kop ‘Wolfsen krijgt weer kritiek uit eigen PvdA’ meesmuilend en begripvol voor de burgemeester op de worsteling in sociaal-democratische gelederen. 

Aleid Wolfsen is burgemeester van Utrecht sinds 2 januari 2008. In 2007 werden in een referendum met een opkomst van 9,25% 13.014 stemmen op deze PvdA’er uitgebracht. Een miniem verschil met de PvdA’er Ralph Pans. Een reconstructie laat zien dat dit kon gebeuren door de blikvernauwing van de lokale politiek.

Wolfsen wordt gezien als een kundige voorzitter, maar als een onhandige burgemeester die Utrecht telkens negatief in beeld brengt. Diederik Samson zag in maart 2012 zijn partijgenoot Wolfsen niet benoemd worden voor een tweede termijn. In een petitie ‘Wolfsen onze Domstad uit’ roepen bezorgde Utrechters deze in hun ogen ‘incompetente burgemeester’ op om terug te treden. De crux zit in hun verzoek aan D66 en GroenLinks om hun steun voor Aleid Wolfsen in te trekken. Maar zo werkt het dualisme in steden als Utrecht niet.

De coalitiepartijen GroenLinks, PvdA en D66 scharen zich consequent rond hun college. Geen zakelijke, maar politieke overwegingen geven de doorslag. Ofwel, niet de inhoud van de voorstellen is beslissend, maar de politieke kleur van de voor- of tegenstanders. Waarbij komt dat de PvdA in de grote steden al jarenlang domineert. Alleen de Leefbaarheidspartijen wisten daar rond 2001 tijdelijk een deuk in te slaan.

Volgens NRC heeft Jan van der Valk, de bestuursadviseur van Wolfsen, persoonlijk vakantiehuizen en campingplaatsen voor de Roma-familie Nicolich verzorgd. Het kost Utrecht 17.000 euro. Volgens Elsevier heeft Van der Valk een adviesbureau opgericht  dat Romafamilies bijstaat bij conflicten met de gemeente.

Bij het dossier ‘Oud-Amelisweerd’ geeft wethouder Lintmeijer in 2010 directeur Edwin Jacobs van het Centraal Museum een bestuursopdracht om een bestemming voor landhuis Oud-Amelisweerd te zoeken. Jacobs komt uit bij zijn partner Yvonne Ploum die directeur van het Armando Museum is en haar baan dreigt te verliezen omdat Amersfoort de steun intrekt. Met wat wijzingen vanwege negatieve publiciteit wordt het voorstel van Jacobs door de wethouder overgenomen. De raad keurt naar verwachting in juni 2012 een kredietaanvraag van 1,66 miljoen euro voor Oud-Amelisweerd goed. Zonder dat op enig moment de belangenverstrengeling tussen Jacobs en Ploum is besproken. Gevolg? Oud-Amelisweerd wordt een museum dat niet zozeer uitgaat van de behoefte van de stad of de (kunst)historische context, maar van de individuele belangen van personen.

Bij het dossier Nicolich had het Utrechtse stadsbestuur een onderzoek naar belangenverstrengeling ingesteld. Het constateerde dat daarvan geen sprake was. Bij het dossier Oud-Amelisweerd komt het niet eens zover dat de raad de vraag naar belangenverstrengeling in de openbaarheid bespreekt. In Utrecht lijkt volgens de lokale politieke traditie belangenverstrengeling niet te bestaan. Wat fijn om in zo’n voorbeeldige gemeente te wonen.

Foto: Hendrick ter Brugghen, Esau verkoopt zijn geboorterecht, 1620-1625