Uitkomst van botsing tussen Polen met VS over mediawet werkt door in het gezag van EU

Voor de tweede keer binnen enkele maanden zet de regering Biden politiek en diplomatiek kapitaal in om de regering van een EU-lidstaat in een gevoelig dossier te overtuigen. Dat gaat niet alleen over de machtsuitoefening van de VS en de relatie van dat land met Europa, maar indirect ook over de geloofwaardigheid en kracht van de buitenlandpolitiek van de EU.

Enkele maanden geleden mislukte dat met Duitsland dat zich niets gelegen liet liggen aan de Amerikaanse bezwaren tegen de Russische gaspijplijn Nord Stream II die de EU afhankelijker maakt van Russisch gas en vanuit milieu-oogpunt in strijd is met het klimaatakkoord van Parijs dat beoogt om de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van fossiele brandstoffen zoals gas te minimaliseren. De VS bonden in omdat ze de goede relatie met de strategische partner Duitsland belangrijker vonden dan hun bezwaren tegen de pijplijn die de EU afhankelijker maakt van Russisch gas en de Russische staatskas spekt.

Nu is er de rechtse regering van Polen die zich verzet en onderhand elk buitenland als vijand is gaan beschouwen. Niet alleen de EU waarvan het notabene aanzienlijke financiële steun ontvangt, maar ook de VS. Indirect ontstaat zo een partij schaduwboksen tussen Brussel en Washington over de vraag naar wie Warschau het beste luistert. Als dat Washington is, dan zet Warschau Brussel extra in haar hemd.

Omdat Polen minder machtig en belangrijk is dan Duitsland en voor de bescherming tegen de agressie van de Russische Federatie afhankelijk is van de militaire steun van de VS valt niet te verwachten dat de VS in zullen binden, zoals ze in het geval Nord Stream II deden. Waarom zou de VS Polen blijven beschermen als dat eenzijdig de belangen van de VS schaadt?

De tragiek is dat in beide gevallen EU-lidstaten, te weten Duitsland en Polen de Russische Federatie in de kaart spelen en zich vanuit vermeend eigenbelang bewust vervreemden van de VS. De EU kan voor haar verdediging niet zonder de militaire kracht van de VS en deze beide EU-lidstaten spelen daarom gevaarlijk spel door de VS tegen de haren in te strijken. Uiteraard zal de VS Europa niet laten vallen, maar kan het wel haar steun verminderen. Frankrijk is op dit moment de sterkste militaire macht van de EU, maar is te klein om de EU in bescherming te nemen.

Omdat na president Trump ook president Biden de aandacht van Europa verlegd heeft naar Oost-Azië is deze Alleingang van Duitsland en Polen onverantwoordelijk omdat het direct en indirect de EU schaadt. Direct omdat beide landen ingaan tegen het beleid van de EU op het gebeid van energie en wetgeving en indirect omdat de VS ermee afstand neemt van de EU.

In Polen is de aanleiding een wetsvoorstel over de media dat gisteren met een kleine meerderheid in het lagerhuis, de Sejm is gepasseerd. Het voorstel moet ook de Senaat passeren waar links een meerderheid heeft en ondertekend worden door president Duda.
De VS hebben daar op het hoogste niveau contact over met de Poolse regering om dit voorstel niet in te voeren. Dat blijkt uit de antwoorden op de dagelijkse persconferentie van woordvoerder Ned Price van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het gaat om de grootste Amerikaanse investering in Polen, een meerderheidsbelang van Discovery in zender TVN24 die door de wet aanstaande september haar licentie dreigt te verliezen. Daarom dreigt Discovery haar aandeel te moeten verkopen. Deze zender is kritisch op de rechtse regering en het sterke vermoeden is dat daarom de wet wordt ingediend. In zekere zin trotseert de rechts regering hiermee de macht van de VS dat de schoffering door Polen als gezichtsverlies ziet. VS kan de afweging maken om als reactie hierop de Amerikaanse troepen te verplaatsen naar Roemenië. Opnieuw speelt dat de Russische Federatie in de kaart.

Verder is er ook nog een wetsontwerp over restitutie van Joods eigendom dat na 30 jaar verloopt. Ook dat ligt in Washington slecht. Zeker van een land als Polen dat toch al in de beeldvorming bekend staat als een land dat antisemitisch en conservatief-katholiek is en niet openstaat voor kritiek van buiten. Dat is echter de halve waarheid omdat er ook een ander, meer Europees gezind Polen is dat de helft van de bevolking vertegenwoordigt. Het is de uitdaging van de VS en de EU om door haar antwoorden op de politiek van de aartsconservatieve Poolse regering de constructieve krachten in het land een handje toe te steken.

Europese sancties van Russische Federatie hebben alleen zin als ze krachtig zijn en de kringen van Putin direct en hard raken

Onbetwistbaar is de Russische oppositieleider Alexei Navalny vergiftigd met het zenuwgas Novichok. Hij overleefde ternauwernood en werd naar een Berlijns ziekenhuis vervoerd om te herstellen. Nu beschuldigen de grotere Europese landen Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk dat de Russische Federatie en wel bepaald de Russische president Putin achter de vergiftiging van Navalny zit en daar uitleg over dient te geven. Als het dat blijft weigeren, dan volgen sancties. Nederland steunt dat bij monde van minister Stef Blok.

Sancties helpen, maar in geringe mate als ze te terughoudend zijn. Dat kondigt zich in de uitgelekte voorstellen aan. Wat nu in de EU door enkele grotere landen wordt voorgesteld is onvoldoende. Het plan is om de vermeende uitvoerders van Navalny’s vergiftiging, te weten de militaire inlichtingendienst GROe, op een sanctielijst te zetten. Dat is niet alleen te simpel omdat de opdrachtgever buiten schot blijft, maar de Europese regeringsleiders beseffen dat het te simpel is. Het is een slap compromis. Namelijk het met bravoure aankondigen van sancties die echter onmachtig zijn en nauwelijks sancties genoemd kunnen worden.

Het moet serieuzer en zwaarder. Europese landen moeten harder optreden tegen het Kremlin als dat geen duidelijkheid geeft over de betrokkenheid bij Navalny’s vergiftiging. Krachtige sancties zijn cynisch genoeg ook een middel om tot een geloofwaardig en eensgezind buitenlands beleid van de EU te komen. Daarbij helpt het de democratische krachten in de Russische Federatie. Sancties helpen pas als ze krachtig zijn.

Een drieledige aanpak is gewenst: terughalen roofgeld, blokkeren propaganda en energie-onafhankelijkheid.

1) De machthebbers in het Kremlin en hun bondgenoten sluizen al decennia geld door naar het Westen omdat hun geroofde geld in eigen land niet veilig is en weer gestolen kan worden. Dief en diefjesmaat. Dat geld zetten ze in veel gevallen om in onroerend goed. Zoals dure huizen in Londen of appartementen (condos) in New York of Florida. Confisqueer met alle juridische middelen de tientallen miljarden dollars die deze witte boorden criminelen van de Russische bevolking gestolen hebben en op Westerse banken hebben gestald of in bezittingen hebben gestopt. Stop de opbrengst van de confiscatie, de verkoop van onroerend goed en het achterhalen van de bezettingen in een fonds dat door een onafhankelijk stichting wordt beheerd en als het moment daar is aan een toekomstige democratische Russische regering toekomt. Wellicht is niet al het illegale Russische bezit in westerse landen te achterhalen, maar nu wordt niet eens geprobeerd het ’terug te halen’.

2) Navalny noemt de Russisch-Ossetische dirigent Valery Gergiev als een voorbeeld van iemand uit de kringen van Putin die onder druk moet worden gezet. Er bestaat geen twijfel over dat Gergiev een fervent supporter is van het bewind van Putin en zich voor propagandadoeleinden laat inzetten. Putin en Gergiev zijn goede vrienden en zouden peetvader van elkaars kinderen zijn. Navalny pleit voor een westerse boycot van allen uit de kringen van het Kremlin en het bevriezen van hun tegoeden. In praktijk zou dat betekenen dat Kremlin-gezinde kunstenaars en musici (Anna Netrebko) die onderdeel zijn van het propaganda-apparaat niet meer in het Westen kunnen optreden. Overigens pleit ik al sinds 2016 voor een boycot van Gergiev die onder meer in Rotterdam door de economische en culturele elite wordt verafgood tijdens het jaarlijkse Gergiev Festival. Zie hier mijn commentaar. Er is in Nederland enige kritiek op dat onder meer leidde tot raadsvragen van Ruud van der Velden van de Rotterdamse PvdD. Maar het besef over de ongewenstheid van de Russische propaganda breekt bij zowel publiek als Nederlandse overheid niet echt door. Dat wegkijken duurt nu al vijf jaar.

3) De Russische Federatie is economisch een betrekkelijk onbelangrijk land, terwijl het in oppervlakte het grootste land ter wereld is. Met de verkoop van olie en gas aan het buitenland weet het nog enigszins buitenlandse valuta binnen te halen. Dat blijft hangen in de kringen van het Kremlin. Wie de macht onder druk wil zetten kan dat het beste doen door het te raken in de verkoop van energie. Na de vergiftiging van Navalny en de door president Loekasjenko met behulp van Putin gestolen verkiezingen in Wit-Rusland gingen in Duitsland vooral in regeringspartij CDU en bij de Groenen stemmen op om als straf de aanleg van gaspijplijn Nord Stream II te stoppen. Praktisch ligt die aanleg door een Amerikaanse boycot van de Senaat al sinds december 2019 stil. De steun van beide partijen is zeldzaam en resulteerde in het wetsvoorstel van Ted Cruz en Jeanne Shaheen Protecting Europe’s Energy Security Act of 2019. De meerderheid van de Duitse politiek heeft zich in de EU vervreemd van critici omdat het blijft ontkennen dat Nord Stream II een politiek project is.

Amerikaans museum protesteert tegen verkiezingsposter van AfD

Het Clark Art Institute in Williamstown heeft het schilderij ‘Slavenmarkt’ (1866) van Jean-Léon Gérôme als bruikleen in de collectie. De toelichting zegt: ‘Een jonge vrouw is uitgekleed door een slavenhandelaar en gepresenteerd aan een groep volledig aangeklede mannen voor onderzoek. Een potentiële koper onderzoekt haar tanden. Deze verontrustende scène speelt zich af op een besloten markt (‘courtyard market’) die bedoeld is om het Nabije Oosten te suggereren. De vage, afgelegen locatie stond de negentiende-eeuwse Franse kijkers toe om de praktijk van de slavernij af te keuren, die in Europa was verboden, terwijl ze genoten van een blik op het vrouwelijk lichaam.’ Kortom, wellustigheid en oriëntalisme die onze voorvaders plezierden.

De afdeling Berlijn van de radicaal-rechtse AfD gebruikt een uitsnede van Gérômes schilderij op een poster in de campagne voor de Europese verkiezingen. Volgens een bericht van Euronews is het omstreden. De tekst op de verkiezingsposter luidt: ‘Europeanen kiezen voor de AfD’ en ‘Zodat Europa niet ‘Eurabië’ wordt’. Concept ‘Eurabië’ is een meme dat stelt dat een geïslamiseerd Europa uiteindelijk zal opgaan in de Arabische wereld. Het is populair in ultra-rechtse kringen en daarom blijkbaar aantrekkelijk voor de marketing van de AfD.

Het Clark Art Institute protesteert tegen de volgens haar uit de context gehaalde afbeelding van het schilderij op de poster en vraagt de AfD om ermee te stoppen. Omdat het museum geen auteursrechten op het schilderij heeft doet het een beroep op het goede fatsoen van AfD Berlin. Dat beroep lijkt niet aan te slaan bij de Berlijnse AfD-afgevaardigde Ronald Gläser die zonder onderbouwing suggereert dat als het om een minder radicale politieke partij gegaan zou zijn het museum er waarschijnlijk geen werk van zou hebben gemaakt. Gläser gaat nog verder en meent dat het Clark Art Institute de AfD Berlin er dankbaar voor moet zij dat ze eraan heeft bijgedragen om bekendheid te geven aan de verspreiding van de afbeelding van het schilderij. Met slogans erop die een 19de eeuws schilderij reduceren tot een plaatje dat naar deze tijd kan worden gebracht.

Foto: Jean-Léon Gérôme, Le Marché d’esclaves, The Slave Market (1866), olieverf op doek. Bruikleen die is ondergebracht bij het Clark Art Institute in Williamstown, Massachusetts.

Haifa Museum of Art toont ‘McJesus’ van Jari Leinonen tegen de wens van de kunstenaar. Straatprotesten van Israëlische christenen

Hoe kan het dat het kunstwerk ‘McJesus’ (2015) van de Finse kunstenaar Jani Leinonen op de tentoonstelling ‘Shop It!’ in het Haifa Museum of Art tot rumoer leidt, terwijl het in vele landen op vele tentoonstellingen zonder rumoer is gepresenteerd? De Christelijk-Arabische gemeenschap van Israël ging woedend de straat op om de verwijdering ervan van de tentoonstelling in dit kunstmuseum te eisen. Genoemde tentoonstelling gaat over de kenmerken van het consumentisme en de nieuwe identiteit die dat met zich meebrengt.

Het verhaal wordt er nog merkwaardiger op doordat Jani Leinonen in september 2018 verklaarde niet meer mee te willen aan deze tentoonstelling omdat hij vond dat Israël kunst gebruikt als vorm van propaganda die het in zijn ogen bedenkelijke beleid tegenover de Palestijnen moet witwassen of rechtvaardigen. Hij steunt de zogenaamde BDS-beweging, die via onder meer sancties en boycot de Israëlische politiek ten aanzien van de Palestijnen wil beïnvloeden. Het lijkt erop dat ‘McJesus’ regulier naar Haifa is verscheept, maar vervolgens niet is teruggestuurd. Waarbij Leinonen wellicht dacht dat het ergens in stock was beland. Hoe dan ook is het hoogst opmerkelijk dat een museum een werk in een expositie presenteert tegen de uitdrukkelijke wens van de kunstenaar in. Volgens een bericht van Euronews kwam Leinonen pas door de protesten erachter dat zijn werk toch in Haifa getoond werd. Ook op z’n herhaald verzoek om het werk uit de tentoonstelling te verwijderen heeft het Haifa Museum of Art vooralsnog niet gereageerd. Het is overigens ook merkwaardig dat Leinonen door zijn galerie of agent niet op de hoogte was gebracht van de actuele stand van zaken.

Het museum zit klem tussen demonstranten die de verwijdering van het werk op religieuze gronden eisen omdat ze dat als een belediging van hun godsdienst opvatten en een kunstenaar die eveneens verwijdering eist omdat hij het museum zijn toestemming ontzegde na zijn toetreding tot de BDS-beweging. Het museum wil blijkbaar niet zwichten voor de druk van de Christelijke-Arabische demonstranten die tegen de vrijheid van expressie ingaan, maar gaat hiermee op zijn beurt tegen de vrijheid van expressie van de kunstenaar in.

Foto: Jari Leinonen, McJesus, 2015. In de serie: McDonald’s. Copyright: Lari Leinonen.

Salvini wil Roma in Italië in kaart brengen, tellen en uitzetten als ze buitenlands zijn

De leider van de nationalistische, populistisch-rechtse Lega Nord en minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini in het kabinet van Lega en de Vijfsterrenbeweging heeft zijn ministerie opdracht gegeven om een dossier over de Roma samen te stellen. Een telling, een censimento. Hij zegt dat de Italiaanse Roma ‘jammer genoeg’ niet uitgezet kunnen worden, maar hij de buitenlandse Roma het land wil uitzetten. Waarheen en of andere landen ze op willen nemen is de vraag. Ook onduidelijk is tegen wie hij zich hiermee richt. Politico zegt in een bericht dat Salvini al deels op zijn uitspraken is teruggekomen. Dat hij van zijn tegenstanders het scheldwoord ‘fascist’ naar zijn hoofd geslingerd krijgt is voorspelbaar en hoort bij de politieke folklore. Maar de vraag hoe de grotendeels links-populistische Vijfsterrenbeweging dit en mogelijke volgende soortgelijke acties van Salvini verteert is van belang voor de stabiliteit van de regering. En voor de stabiliteit van de EU.

Duitsland geeft het groene licht aan Nord Stream II. Relatie van het Westen met Kremlin is achter de schermen beter dan ervoor

Politiek is het één zeggen en het ander doen. Neem de gaspijplijn Nord Stream II waarvoor het Duitse Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie (BSH) op dinsdag 27 maart het groene licht gaf. Een dag na de actie van Europese solidariteit in reactie op de aanslag met zenuwgas op de Russische ex-spion Sergei Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury. Euobserver noemt het in een bericht een overwinning voor het Kremlin.

Opvallend is de Duitse ongevoeligheid om dit besluit nu naar buiten te brengen. Wie de nieuwsberichten moet geloven denkt dat de spanning tussen de Russische Federatie en het Westen oploopt. De Duitse regering gaat steevast haar eigen verantwoordelijkheid uit de weg door het project ‘puur economisch’ te noemen. Dat is het niet omdat het politieke belangen dient. Ook is de aanleg van Nord Stream II in strijd met de energiepolitiek van de EU die in theorie zegt te gaan voor onafhankelijkheid en diversiteit, maar zich intussen steeds afhankelijker maakt van Russische energie. Dat wringt als een leugen, het één zeggen en het ander doen.

Het is beschamende symboolpolitiek, bedriegende beeldvorming en slechte journalistiek die niet verder kijkt. Als sanctie worden als teken van daadkracht voor de bühne spionnen uitgewezen, maar achter de schermen gaat in Londen en Berlijn de samenwerking met het Kremlin op de oude voet door. Datzelfde geldt ook voor het leiderschap in het Kremlin dat zich verbindt met Europa en zich er economisch afhankelijk van maakt, maar in de eigen propaganda het tegendeel beweert en net doet alsof de Russische Federatie een belegerde vesting is die het op z’n eentje moet rooien. Niets is minder waar. Wie de harde feiten volgt, ziet een ander beeld. We kunnen alleen maar hopen dat hier een structuur en kiem voor een betere toekomst wordt gelegd.

Frauke Petry neemt geen zitting in AfD-fractie in Bundestag. Afscheiding of partijsplitsing?

Het wordt gepresenteerd als onverwachts. Als donderslag (‘Paukenschlag’) bij heldere hemel. Voorzitter Frauke Petry neemt geen zitting in de AfD-fractie in de Bundestag. De partij behaalde gisteren in de landelijke verkiezingen 12,6% van de stemmen en kan rekenen op 94 zetels. Waaronder drie directe mandaten in het complexe Duitse verkiezingssysteem. Petry kreeg in Saksen één van die directe mandaten. Nu het stof optrekt wordt het vertrek van Petry als minder onverwacht gezien. Het zat er al langer aan te komen. Haar stap is het gevolg van een politieke richtingenstrijd. In een verklaring legt Petry uit wat haar ertoe gebracht heeft.

Deutschlanddfunk geeft in een interview met de Saksische politicoloog Hans Vorländer van TU Dresden duiding aan de gebeurtenissen. Voor de vorming van een fractie in de Bundestag zijn 30 zetels nodig. Als Petry 29 AfD’ers in de fractie weet over te halen om over te lopen dan is de partijsplitsing definitief. Anders blijft het bij een afscheiding. Bij splitsing voert Petry dan de gematigd conservatief-liberale vleugel aan. De partij van Alexander Gauland en Alice Weidel noemt Vorländer nationalistisch-conservatief en extreem-rechts. Wat hij onder ‘extreem-rechts’ verstaat is onduidelijk. Als dat het gebruik van geweld en intimidatie op straat betekent, dan lijkt niet dat de AfD op dit moment die geweldspiraal al zover opgeschroefd heeft. Opvallend is de koers naar het centrum van Petry die zich vroeger radicaal opstelde. Maar haar pogingen om de AfD voor een groter publiek salonfähig te maken zijn mislukt. Haar uittreden uit de partij wordt geëist, en verwacht.

Geert Wilders bracht Petry per tweet een opvallende felicitatie, zoals een bericht van Mercur verduidelijkt: ‘Gratuliere @FraukePetry und @AfD !!#BTW17 #AfD’. Wilders kent Petry van de Europese samenwerking tussen de fracties die in het Europarlement de fractie ‘Europa van Naties en Vrijheid’ (ENF) vormen. Onder wie het Front National en de PVV. Petry’s partner, Marcus Pretzell maakt namens de AfD deel van de ENF uit. Of Wilders loopt achter de feiten aan, of hij speculeert op een partijsplitsing waarbij de nieuwe partij van Petry en Pretzell op Europees niveau de logische partner voor de ENF blijft. Dat is logisch omdat Marine Le Pen en Wilders de afgelopen jaren moeite hebben gedaan om afstand te nemen van het schaamteloze radicalisme dat Gauland en Weidel vertegenwoordigen. Aanleunen tegen neo-nazi’s is in Europa niet populair.

Mijn reactie op de FB-pagina van Petry: ‘Der Französischer Literaturnobelpreisträger François Mauriac sagte: ‘Ich liebe Deutschland. Ich liebe es so sehr, dass ich zufrieden bin, weil es gleich zwei Deutschland gibt’. Nun kann man sagen: ‘Ich liebe die AfD. Ich liebe es so sehr, dass ich zufrieden bin, weil es gleich zwei AfD gibt’. Interne verdeeldheid verzwakt de AfD. Straks zijn er mogelijk wel twee van. Het kan verkeren in Duitsland. 

CDU koerst af op winst in Duitse verkiezingen. Met wie vormt Merkel een coalitie?

Morgen zijn er Bundestagsverkiezingen in Duitsland. Belangrijk voor de EU en voor Nederland. Angela Merkels CDU/CSU gaat in de peilingen stabiel aan kop met zo’n 36% van de stemmen. De rechts-populistische AfD kan met zo’n 10-11% de derde partij worden na de SPD die naar verwachting laag in de 20% zal eindigen. Ik hoop op een coalitie CDU-Grüne, maar die laatste partij komt met zo’n 8% waarschijnlijk tekort om Merkel aan een meerderheid te helpen. Dan is de conservatief-liberale FDP nodig en dat compliceert de coalitievorming. Vooral wat de Europese veiligheidspolitiek betreft. Economisch gaat het Duitsland voor de wind en Duitsers houden van stabiliteit. Niet van radicale avonturen op links of rechts. Hun geschiedenis van de 20ste eeuw heeft de Duitsers geleerd hoe snel en grandioos dat kan ontsporen. Anti-democraten die zich als democraten presenteren, het blijft een uitdaging voor het gezond verstand. Hopelijk trappen niet te veel Duitsers in de val.

Storm over het Vaticaan. Kindermisbruik en de katholieke kerk: de zaak George Pell

Kindermisbruik en de katholieke kerk. Ze lijken net zo bij elkaar te horen als frites met mayonaise, de Dikke en de Dunne of Mark Rutte en de VVD. Het zal wel een uitvloeisel van het opgelegde celibaat zijn. Priesters hebben prikkels, kunnen zich niet inhouden en vergrijpen zich aan iemand in hun omgeving omdat ze nooit geleerd hebben hoe ze met seks moeten omgaan. Met publicitaire schade voor de katholieke kerk tot gevolg.

Het ebt al decennia na. Commissies proberen het in de doofpot te stoppen, te bagatelliseren of af te kopen. Nu wordt de Australische kardinaal George Pell aangeklaagd wegens misbruik van twee minderjarigen in de jaren ’70 (vdve). Hij is de op twee na hoogste functionaris van Vaticaanstad. Een storm steekt op over het Vaticaan. Kardinaal Pell heeft inmiddels aangekondigd zijn functie neer te leggen ‘om zijn naam te zuiveren’. Het draaiboek van de afdeling schadecontrole van het Vaticaan kan weer uit de kast worden gehaald. Amen.

EU moet partnerschap met Euronews verbreken. En subsidie stoppen

Deze petitie is een slecht idee. Het gaat om het in de lucht houden van de Oekraïens-talige service van Euronews. Maar is Euronews wel het redden waard? De Engelstalige pagina Wikipedia geeft de informatie. Sinds februari 2015 heeft de Egyptische miljonair Naguib Sawiris een meerderheidsbelang van 53%. Hiermee is volgens velen de redactionele stellingnamen en onafhankelijkheid van Euronews voorgoed aangetast.

Zo wordt in een bericht in BroadbandTVNews gezegd dat onder Sawiris de berichtgeving over Turkije niet langer onafhankelijk is: ‘that their media was no longer allowed to criticise Turkey after the failed coup attempt’. Pikant is dat de Oekraïens-talige service in maart 2015 door het bedrijf Inter Media Group van de in Oostenrijk wonende Oekraïense oligarch met Russische sympathieën oligarch Dmitro Firtash werd gekocht. Waarna Kiev in maart 2015 de doorgifte wegens de gekleurde berichtgeving stopte. Uit een bericht in EuroActiv blijkt dat journalisten ook niet objectief over de Russische Federatie mogen berichten en Ruslands ‘assertieve’ beleid jegens haar buren en EU-lidstaten. Sawiris heeft zakelijke belangen in de Russische Federatie en tweette in maart 2016 positief over Putin: ‘President Putin is full of surprises. A man of Action when he moved into Syria, surprising Action when he withdrew yesterday i wonder why now’.

Uit de antwoorden op parlementsvragen van juni 2015 van de Duitse Eurocommissaris Günther Oettinger blijkt dat Euronews een particulier bedrijf is en de EU er geen zeggenschap in heeft. De relatie ligt vast in een partnerschap. De Europese Commissie (EC) stelt dat Euronews ‘zijn taken in volledige redactionele onafhankelijkheid’ vervult. Deze journalistieke onafhankelijkheid zou volgens Oettinger beschermd worden door een redactiestatuut. Kritische noten over Euronews komen niet uit de lucht vallen. In de zomer van 2015 was er ook al kritiek op de nieuwe koers van Sawiris, zoals blijkt uit een bericht in Politico. Sawiris heeft de EU voor de financiering niet nodig en hoeft de schijn van onafhankelijkheid om budgettaire redenen niet op te houden. Met een subsidie van ongeveer 26 miljoen euro draagt de EU ongeveer een derde van het budget bij.

Volgens een bericht in Politico van 21 december 2016 is de EC bezig de relatie met Euronews te evalueren. Er zijn sinds de overname van Sawiris genoeg signalen dat Euronews niet langer de onafhankelijke pan-Europese nieuwszender is zoals die ooit bedoeld was en waar de EU met zo’n 265 miljoen euro sinds 1992 aan heeft bijgedragen. In januari 2017 volgt daar volgens verwachting een besluit over van de EC. Opvallend is dat niet de teloorgang van de journalistieke onafhankelijkheid en de gekleurde politieke koers onder Sawiris als reden voor de nieuwe evaluatie wordt gegeven. Maar een deal met het Amerikaanse mediabedrijf NBC dat een minderheidsbelang van zo’n 15 tot 30% neemt. NBC dat zich ombouwt tot applausmachine voor Trump.

Het is van het grootste belang dat de EU journalistiek onpartijdige media heeft die vanuit de feiten objectief verslag doen. Zeker nu door populistische partijen en vijanden aan de grenzen Europese democratieën onder druk staan. Daar kan het via financiering van nieuwsmedia aan bijdragen. Het is onbegrijpelijk dat de EU sinds 2015 naar schatting zo’n 50 miljoen euro heeft bijgedragen aan Euronews dat de vijanden van de EU uit de wind houdt. Terwijl de EC daarvan op de hoogte was. Het is aan de EC om binnen de mediabegroting een betere besteding te vinden voor die 26 miljoen euro per jaar. Euronews heeft de EU niet langer nodig, en de EU kan Euronews missen als kiespijn. De petitie over de Oekraïens-talige service van Euronews komt te laat.

Foto 1: Schermafbeelding van petitie ‘Save the Ukrainian Service of Euronews’ op Petities24.

Foto 2: Schermafbeelding van antwoorden op parlementsvragen over Euronews van Eurocommissaris Günther Oettinger, juni 2015.