Wat probeert rechts te bereiken met doorlopende aanval op Pieter Omtzigt?

Het is simpel. Als PVV, VVD en BBB graag een rechts kabinet willen, dan kunnen ze met elkaar een minderheidskabinet in elkaar timmeren. Met 68 zetels in de Tweede Kamer. Per onderwerp kunnen ze dan steun zoeken bij andere partijen.

Maar het is de vraag of de VVD zich aan zo’n ultra-rechts minderheidskabinet wil verbinden. Onder een premier van PVV-huize. Of Wilders zelf of iemand die naar de pijpen van Wilders danst. 

De beschadiging van Pieter Omtzigt in de publieke opinie door rechts staat niet op zichzelf, maar heeft een doel. Het neemt de druk op de VVD weg en vergroot de kans van de PVV om zich als redelijk op te stellen en de zwarte piet elders neer te leggen.

Interessant is dat in de Tweede Kamer de partijen links van de VVD met 75 zetels evenveel steun hebben als de rest: VVD en partijen rechts daarvan.

Deze cijfers geven aan dat het een misverstand of bewuste desinformatie van rechts -politiek en media- is dat ‘de kiezers’ vragen om een rechts of ultra-rechts kabinet. Dat is onjuist. Evenveel kiezers vragen om een links of centrum-links kabinet. Ultra-rechts heeft succesvol de publieke opinie gekaapt door te suggereren dat ‘de kiezers’ eenzijdig hebben gekozen voor rechts.

Een centrumkabinet van GroenLinks-PvdA, D66, NSC en VVD is een compromis tussen links en rechts. Het is VVD-leider Dilan Yesilgoz die deze optie blokkeert. Of ze dat doet uit angst, strategische overwegingen of domme onbeholpenheid is de vraag. Door deze blokkade perkt ze haar eigen manoeuvreerruimte in en levert ze zich uit aan de PVV. Nu nog meer omdat NSC de gedoogrol van de VVD afgepakt heeft.

De hetze tegen Pieter Omtzigt van De Telegraaf en de ultra-rechtse politiek is voor de vorming van een kabinet PVV-VVD-NSC-BBB niet constructief. Het werkt averechts. Het geeft Omtzigt alle redenen om steeds meer afstand te nemen van PVV en zijn waterdragers van De Telegraaf die journalistiek vervangen door politiek activisme, maar dat journalistiek blijven noemen. 

Het is niet ondenkbaar dat de PVV er geen zin in of kracht en capaciteit voor heeft om leiding te geven aan een ultra-rechts kabinet en daarom met name op sociale media zo’n kabinet saboteert.

Anders kunnen de neerbuigende tweets van Geert Wilders naar andere partijen niet begrepen worden. Hij gooit voortdurend stenen naar het glazen gebouw dat hij zelf zegt te willen bouwen. Dat leidt doorlopend tot ruitschade aan de rechtse menagerie waar het gekakel tot buiten doorklinkt.

Een formatie die wil winnen, moet fijngevoelig zijn en niet rouwdouwen

Noaberschop. Bron: Canon van Nederland.

De communicatie van NSC en partijleider Pieter Omtzigt is niet best. De eigen stappen worden door NSC onvoldoende uitgelegd. Het is hoe dan ook een raadsel waarom NSC mee ging doen aan de onderhandelingen met PVV, VVD en BBB onder leiding van de rechtse columnist Plasterk. Het had vanaf het begin beter kunnen zeggen dat het daar geen perspectief in zag.

Dat gaat verder dan de gedoogrol die NSC door de voortijdige opstelling van de VVD ontstolen werd. Ook een kabinet met de rouwdouwende PVV en BBB, van welke partijen ook in november 2023 duidelijk was dat ze de rechtsstaat, de openbare en nationale veiligheid niet serieus namen, had voor NSC vanaf het begin principieel afgewezen moeten worden. NSC neemt die aspecten wel serieus.

Het kan dat alle ruis in de media over de zogenaamde ‘wil van het volk’ en de meerderheid van Nederlanders die een kabinet met PVV wil,, NSC angst heeft ingeboezemd en de onderhandelingen heeft ingeluisd. Maar de ‘wil van het volk’ bestaat niet en de meerderheid van Nederlanders wil geen kabinet met de PVV. Dat trouwens in media en door politici om bizarre redenen centrum-rechts wordt genoemd, terwijl er niks centrum-rechts aan de leidende partij PVV is.

In de media speelt vooral De Telegraaf een kwalijke rol. Het strooit met desinformatie, verdedigt Telegraaf-columnist Plasterk en houdt niet op Omtzigt verdacht te maken. Dat is activistische politiek die weinig met journalistiek te maken heeft. Andere media nemen de rechtse stemmingmakerij over die op een hetze lijkt.

Politici als Wilders en Van der Plas zijn tijdens de onderhandelingen continu bezig met hun beeldvorming. Op X strooien ze met beledigingen, sneren genoemd, over hun mede-onderhandelaars. Ze kunnen niet meer terughoudend zijn als ze dat al zouden willen. Wilders en Van der Plas hebben voorlopig de kans op een ultra-rechts kabinet om zeep geholpen. Samen met de Plasterk. Wilders en Van der Plas lijden aan nostalgie naar een niet-bestaand Nederland.

Voordeel van de laatste week is dat Plasterk weet dat hij zijn krediet verspeeld heeft als informateur, én premier, doordat hij door harde uitspraken over Omtzigt de handdoek in de ring heeft gegooid. Het kan dat Omtzigt door onhandig opereren het instituut van informateur beschadigd heeft, maar het is vooral Plasterk die geheel onnodig en niet passend bij de rol van een informateur een grap van zichzelf als informateur heeft gemaakt. De man is te ijdel, te rancuneus en te weinig onafhankelijk.

Alles kan over enige tijd weer gladgestreken worden. Zodat Omtzigt weer aanschuift voor de vorming van een ultra-rechts kabinet onder leiding van de PVV, maar zonder Wilders. De variant van een extraparlementair kabinet is onzin. Een minderheidskabinet van PVV en BBB dat wordt gedoogd door VVD en NSC blijft mogelijk. Aangevuld met ‘zakelijke’ ministers, omdat deze partijen zelf geen kwalitatief goede ministers kunnen leveren.

Of zo’n minderheidskabinet dat dubbel gedoogd wordt er lang zal zitten is de vraag. Wellicht tot het moment dat PVV in de peilingen daalt en NSC, maar vooral VVD de kans schoon zien om het kabinet van PVV te laten vallen en aan te sturen op nieuwe verkiezingen. Wie weet hoe binnenkort dat is.

Formatie spat uiteen door gebrek aan kwaliteit van onderhandelaars

Het is het best om met humor te reageren op de chaos van de formatie. Humor lijkt nog de enige zinvolle reactie op de middelmatigheid en onervarenheid van de onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB.

Roddel op X door vooral Wilders en Van der Plas verbreekt voortdurend de radiostilte. En het lekken door PVV en BBB naar De Telegraaf. Notabene het medium waar de nieuw-rechtse informateur Plasterk aan verbonden is. Dat maakt het proces modderig en smoezelig.

Nederland is slachtoffer van de middelmatigheid van de huidige generatie politici die niet weet wanneer het moet zwijgen en hoe het moet praten. Onervarenheid bij PVV, NSC en BBB breekt op. Terwijl de nieuwe partijleider van de VVD zich ook laat kennen door onervarenheid en onhandig handelen.

Wat nu? Hoe dan ook moet partijpolitiek niet overschat worden. Het is passend om dat niet al te serieus te nemen. Politiek is meer dan dat. Democratie is meer dan politiek. Formatie wordt een game zonder betekenis als het proces te diffuus is. Ofwel, vaag, verstrooid en langdradig.

De huidige partijpolitiek van Nederland is de kleuterklas van volwassenen die niet weten hoe ze zich moeten gedragen en wat het vak van politicus inhoudt. Onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB en een onbestendige informateur laten zien hoe het niet moet.

Dat is niet zozeer ondergang, maar eerder een teken van het gebrek aan kwaliteit.

NSC belichaamt dilemma om met PVV samen te werken

Schermafbeelding van deel artikel ‘De politieke podcast I Een schisma tussen CU en SGP, radiostilte, en wat 2024 nog meer gaat brengen‘ in het ND, 12 januari 2024.

Het ND komt met een interessant artikel over de actuele politiek. Het is een samenvatting van ‘De politieke podcast‘ met de commentatoren Marien Korterink, Sjirk Kuijper en Ilse Brandemann.

Bovenstaand citaat over de opstelling van Pieter Omtzigt begrijp ik niet helemaal. Iedereen kan het ermee eens zijn dat Omtzigt vertraagt omdat zijn fractie verdeeld is. Hij wil tijd winnen omdat hij nu niet anders kan. Hij komt hij er niet uit. Dat bevestigt het beeld van de twijfelaar dat al van hem bestaat. Hij geeft geen duidelijkheid. Dat beschadigt Omtzigts positie in de publieke opinie.

Een aanzienlijk deel van de fractie is op principieel grondwettelijk/rechtsstatelijke redenen tegen samenwerking met PVV, een ander aanzienlijk deel is daar voor omdat het meent dat dat volgt uit de verkiezingsuitslag die gerespecteerd moet worden. NSC is het vleesgeworden dilemma. Het nadert een boutade van schakers: ‘remise door eeuwig nadenken‘.

Pieter Omtzigt komt er nu niet uit. Het enige wat hem rest is vertragen en hopen dat het dilemma zichzelf oplost. Bijvoorbeeld als VVD uit de onderhandelingen stapt of Wilders eisen aan zijn kandidaat-partners vraagt die voor hen te hoog zijn.

Waarom vertragen het recept voor acceptatie zou zijn zoals Sjirk Kuiper zegt is onduidelijk. Acceptatie door wie? Acceptatie van wat?

Sjirk Kuijper meent dat Omtzigt net zo lang zal wachten tot hij wel in een coalitie moet stoppen. Wel of niet als gedoogpartner. Daarmee wordt het dilemma van Omtzigt niet opgelost. Integendeel. Ook als NSC door informateur Plasterk en PVV-leider Wilders de coalitie ingerommeld wordt is daarmee de verdeeldheid binnen NSC niet opgelost.

De verdeeldheid binnen de NSC-fractie zal extra op scherp worden gezet door de factie die deelname aan een PVV-kabinet afwijst. Het NSC kan daardoor splitsten in een deel dat wel en een deel dat niet met Wilders wil samenwerken.

Het beoogde kabinet PVV-VVD-NSC-BBB heeft op dit moment de steun van 88 zetels in de Tweede Kamer. Of dat een meerderheids- of minderheidskabinet wordt. De coalitie kan zich veroorloven dat 12 NSC-kamerleden zich uitspreken tegen samenwerking met PVV en hun steun voor een kabinet met PVV als grootste partij opzeggen.

Het is onduidelijk hoe de verhoudingen tussen pro- en anti-Wilders in de NSC-fractie is en of dat nog gaat schuiven. Mogelijk splitst zich dan een deel van NSC af of wordt het een los verband met dissidenten die ruimte krijgen. Maar dat gaat doorgaans niet lang goed. Zoals het CDA tot 1983 ruimte gaf aan dissidenten totdat ze vanwege het gesodemieter werden gedwongen de partij te verlaten.

De vergelijking van NSC met ChristenUnie is ongelukkig. De omstandigheden zijn totaal anders. ChristenUnie had voor 2021 eerder in een kabinet met VVD, D66 en CDA gezeten. De verschillen tussen met name ChristenUnie en D66 waren politiek en mentaal van aard. Het verschil van een deel van NSC met PVV is principieel van aard. Dat is fundamenteler en een groter verschil om te overbruggen.

De vraag blijft wie de ware Wilders is. Het vermoeden bestaat dat hij zich tijdens de formatie mild presenteert op om VVD en NSC over de streep te trekken. Maar hoelang houdt hij dat vol als er eenmaal een kabinet is geïnstalleerd? Kansloze wetsvoorstellen geeft hij nu weg, maar dat is niet meer dan beeldvorming. Er valt niet te voorspellen hoe PVV zich zal opstellen in een radicaal-rechts kabinet waar het leiding aan geeft.

Dat NSC zich de besprekingen in heeft laten rommelen vormt een risico. Want het accentueert de zwakke plek van die partij. Aan Pieter Omtzigt kleeft toch al het beeld van twijfel, onzekerheid, aarzeling, afwachten, besluiteloosheid en passiviteit.

Dat beeld zal door maandenlange formatiebesprekingen die een beeld van stilstand uitdrukken alleen maar verder versterkt worden. Als door de afgesproken radiostilte Omtzigt geen uitleg kan geven over zijn opstelling en beweegredenen, dan zullen suggesties over de besluiteloosheid binnen de NSC alleen maar toenemen. Dat vreet die partij van binnen op.

Evaluatie 2023

Stephen Shore, Home of Rakhil Rusakovskaya, Kiev, Kyivska Province, Ukraine, July 28, 2012. Collectie: MoMA.

Wat was in mijn ogen de belangrijkste politieke ontwikkeling in 2023? Zonder twijfel was dat de voortdurende aanval van de Russische Federatie op Oekraïne en de afnemende steun van het Westen om Oekraïne te steunen.

Dat laatste is om vele redenen onbegrijpelijk omdat een verslagen Oekraïne Europa kwetsbaar maakt en het het terugdringen van de Russische Federatie dat uiteindelijk toch nodig zal zijn extra kostbaar. Oekraïne is niet meer zozeer het grensland, de bufferstaat van de Russische Federatie, maar een bufferstaat van de EU. De nationale veiligheid van Europa staat op het spel.

De verkiezingsoverwinning van Geert Wilders en de oorlog in Gaza tussen Hamas en Israël zijn vergelijken bij Oekraïne voor Europa van een mindere orde.

Wilders moet nog maar zien of hij een kabinet kan smeden. Als VVD en NSC meedoen, ook in een gedoogrol, dan zullen ze vanwege dat feit bij komende verkenningen electoraal verliezen. Met dat in hun achterhoofd zouden ze wel idioot zijn om in een radicaal-rechts PVV kabinet te gaan zitten. Risico voor VVD en NSC is dat de samenwerking met Wilders beide partijen zal splijten.

De oorlog tussen Hamas en Israël is het gevolg van een onoplosbaar conflict dat al 20 eeuwen speelt. De Joods-Romeinse oorlog van 70 jaar na Chr. is daarvan een beginpunt en niet 1948 of een andere 20ste eeuwse datum. Triest is dat de burgerbevolkingen door hun corrupte en niet-democratische leiders worden opgeofferd.

Dat zijn drie politieke ontwikkelingen die op dit moment in Nederland in de publieke opinie spelen. Ze vallen voor elk individu in het niet bij zaken van ziekte, werk, ontslag, pensioen, liefde, leven en dood. Dat is niet zozeer te persoonlijk om publiekelijk te bespreken, maar niet interessant genoeg voor anderen.

Dan zijn er nog zaken waar men zich extra mee identificeert. Dat was voor mij de sluiting van het Afrika Museum en de harde inzet van het NMvW in het contact met de eigenaar van dat museum dat elke samenwerking blokkeert. Het openbaar bestuur speelt geen enkele rol om te bemiddelen tussen de twee partijen. Half december kwam daar nog het bericht bij van de sluiting van Buitenplaats Doornburgh in Maarssen. Wat zal daar in 2024 de toekomst brengen?

Wybren van Haga gelooft niet in kabinet met PVV en waarschuwt voor kabinet Timmermans

Geert Wilders en Pieter Omtzigt in de Tweede Kamer, december 2023.

Voormalig lid van de Tweede Kamer Wybren van Haga werd door Nieuwe Revu geïnterviewd. Online geeft het er enkele uitspraken uit weer. Zie hieronder. Hij gelooft niet in een kabinet met de PVV omdat de weerstand om met Wilders in zee te gaan bij andere partijen te groot is.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Wybren van Haga gelooft niet in een kabinet mét de PVV‘ op Nieuwe Revu, 26 december 2023.

Van Haga doelt op weerstand bij NSC, maar ook bij de VVD die onder leiderschap van Dilan Yesilgöz die enkele strategische blunders (niet uitsluiten PVV, motie spreidingswet) wordt aangewreven steeds meer in crisis lijkt te verkeren. De VVD moet tijd winnen. Dat kan in langslepende onderhandelingen die niet van hun plaats komen.

Van Haga schetst de onmogelijkheid van Pieter Omtzigts NSC om vanwege de rechtsstatelijkheid van deze partij met de PVV in zee te gaan. Als Omtzigt toetreedt tot een kabinet met de PVV, dan is NSC ‘voor altijd afgeschreven‘, aldus Van Haga.

Waarom zegt Van Haga dit? Kinnesinne op rechts? De aap komt uit de mouw als hij een kabinet Timmermans met GroenLinks/PvdA, VVD, NSC en BBB voor ogen ziet. Dat is voor hem en rechts een schrikbeeld. Wie denkt hij hiermee te waarschuwen?

Als het een kabinet met GroenLinks-PvdA wordt, dan zal Timmermans naar verwachting op z’n minst nog één progressieve partij in het kabinet wensen. Met drie rechtse partijen zal GroenLinks/PvdA niet in een kabinet gaan zitten. Getalsmatig is D66 dan de meest waarschijnlijke partner.

Het kabinet dat Van Haga voor ogen ziet zal er daarom waarschijnlijk anders uitzien: GroenLinks/PvdA, VVD, NSC en D66. Ze hebben in de Tweede Kamer samen 78 zetels. Dat deze partijen in de Eerste Kamer negen zetels te weinig hebben voor een meerderheid is geen probleem, zoals het kabinet Rutte IV leerde. CDA en CU kunnen bijspringen.

Dubbelspel van Wilders, Yesilgöz, Omtzigt, Van der Plas en Plasterk vertroebelt politiek

Start informatie met Omtzigt, Wilders, Plasterk, Yesilgöz en Van der Plas, 14 december 2023. Credits: ANP.

De suggestie van Geert Wilders en Martin Bosma dat ze na de winst van de PVV een andere rol spelen en hun eerdere ongrondwettelijke uitspraken in een andere rol niet terugnemen is misleidend. Het is een raadsel waarom media, politiek en samenleving dat voor zoete koek slikken.

Alsof er in de hoofden van deze PVV’ers na de verkiezingswinst een schot is opgetrokken dat de oude persoon scheidt van de nieuwe afsplitsing die de illusie van gematigdheid moet wekken. Zo’n scheiding in iemands hoofd bestaat niet. Er bestaat geen gematigde Wilders. Hoogstens een Wilders die (voor even) speelt dat hij gematigd is.

Wilders en Bosma blijven dezelfde persoon met dezelfde overtuiging die op dezelfde wijze is verbonden met de nieuwe afsplitsing van hun persoon als met hun eerdere personage die tot denigrerende en antidemocratische uitspraken kwam. Over het parlement, de journalistiek, de rechterlijke macht, de kunsten en de islam. Dat kun je in de ijskast zetten, maar de persoon die dat heeft gezegd is geen spaan veranderd.

Het zou een een raadsel moeten zijn waarom NSC en VVD daaraan meewerken. Maar dat is het niet. Want VVD-leider Dilan Yesilgöz en NSC-leider Pieter Omtzigt doen min of meer hetzelfde als Wilders en Bosma. Ze splitsen hun persoon af met een nieuw personage die deelneemt aan het coalitieoverleg over de vorming van een radicaal-rechts kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB.

Van het stel lijkt alleen BBB-leider Caroline van der Plas met beide voeten in de modder dezelfde persoon te zijn. Zij doet tot nu toe niet mee aan het rollenspel om haar eerdere ik te verloochenen. Ofschoon ze in haar oude rol nooit duidelijk toegaf dat ze een marionet van de agro-industrie is. Dus ook Van der Plas ontkomt niet aan veinzerij over wie ze echt is.

Yesilgöz liep een blauwtje bij het kabinet waar ze deel van uitmaakt met haar motie over de spreidingswet. De nieuwe afsplitsing van haar persoon die om electorale redenen de rechterflank van de VVD probeerde af te dekken kwam in de knoop met haar functie als minister van Justitie en Veiligheid in Rutte IV die het tegengestelde beoogde van wat Yesilgöz in haar nieuwe rol zei.

Gevoegd bij haar inhoudsloze, werktuiglijke commentaren maakt dat Yesilgöz de laatste weken tot mikpunt van spot. Ze speelt haar rollenspel prutserig en valt daardoor door de mand. Met als gevolg dat haar knoeiwerk afleidt van het dubbelspel van Wilders en Bosma dat daardoor minder aandacht krijgt dan het verdient.

Omtzigt liet zich in de laatste weken van de campagne kennen als de twijfelaar die niet weet wat hij wil. Wel of niet premier? Hij leek er niet uit te komen. Dat wijst op onzekerheid over wat hij echt wil. In de beeldvorming roept Omtzigt steeds de vraag op of hij iets wel of niet wil. Of hij de grondwet vooropzet of niet. Ook hij ondersteunde Yesilgöz’ motie over de spreidingswet, terwijl de motie bestuurlijke, staatsrechtelijke elementen bevat waar Omtzigt zijn partij voor heeft opgericht om tegen te strijden.

Als klap op de vuurpijl van het dubbelspel is er informateur Ronald Plasterk die in de media wordt gekenschetst als PvdA’er, terwijl hij in werkelijkheid alle kenmerken van de rechtse Telegraaf-columnist heeft. Plasterk voedde in zijn columns jarenlang de rechtse hetze tegen D66 en toenmalig partijleider Sigrid Kaag. Nu speelt hij de objectieve bemiddelaar zonder eigen overtuiging die niet te herleiden is tot de columnist met rechtse talking points en wrok tegen zijn oude partij waarvan hij het partijleiderschap misliep. In deze rol is Plasterk ongeloofwaardig.

De informatie lijkt op een detective van Agatha Christie waar iedereen in het complot zit. Alle hoofdpersonen in de informatie spelen een dubbelspel. Ze ontkennen wie ze zijn en doen zich anders voor dan wie ze echt zijn. Dat is funest voor duidelijkheid in de politiek. Inclusief de reactie erop die bijna onmogelijk wordt. Dat leidt tot een schimmenspel in de formatie waar niemand is wie hij zegt te zijn. Geen wonder dat de verwachting is dat het lang gaat duren. Dat is voedsel voor psychoanalyse.

Nederlandse politiek? Ik ben er helemaal klaar mee!

Schermafbeelding van deel artikel ‘Doorbraak in formatie: D66 wil over oude coalitie met VVD, CDA en CU onderhandelen‘ op Nu.nl, 30 september 2021.

Om me te voegen in hedendaags jargon: ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. Natuurlijk niet echt, maar het klinkt stoer om dat te kunnen zeggen. COVID-19? ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. De woningnood? ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. Stijgende gasprijzen? ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. Iemand zal nou nooit eens zeggen: ‘Mezelf? Ik ben er helemaal klaar mee‘. Masochisten en pathologische leugenaars uitgezonderd.

Net als vele Nederlanders ben ik oprecht klaar met de huidige generatie politici. Ze gedragen zich als kleuters die niet verder kunnen kijken dan het eind van hun eigen zandbak. Sommigen zeggen nu dat ze zich schamen, maar nog steeds handelen ze daar niet naar. Deze generatie politici zou uit de politiek verbannen moeten worden wegens wanprestatie. Ze hebben contractbreuk gepleegd. Maar zo’n rigoureuze ingreep is onhaalbaar en onwerkbaar.

Nu richt het zichtbare ongenoegen zich op D66 dat op het oog onbegrijpelijk heeft gehandeld. Eerst de CU blokkeren om die vervolgens te deblokkeren. Als dat nog op te vatten viel als een methode om de eigen positie in de onderhandelingen te versterken viel dat nog te billijken. Maar D66 heeft publicitair alleen maar schade geleden en is hier verzwakt uitgekomen.

Op de onzichtbare achtergrond is het niet minder onbegrijpelijk waarom CDA en VVD elkaar tot nu toe hebben weten vast te houden en PvdA en GroenLinks samen hebben weten te blokkeren. CDA-leider Hoekstra excelleerde in de publieke opinie maandenlang in nietszeggendheid terwijl zijn partij uit elkaar viel en aan invloed verloor. Het is het wonder van deze informatie waarom premier Rutte hierin tot aan het einde meeging en waarom zowel D66 als PvdA en GroenLinks die eenheid van CDA en VVD niet hebben weten te doorbreken.

Nu richt het ongenoegen zich op D66. Dat heeft ook wel wat uit te leggen. Is het de onervarenheid van partijleider Kaag en haar team dat bij tijd en wijle onhandig opereerde in een vreemde combinatie van overschreeuwen zonder een aansluitende nabehandeling of is het de tragiek van de tweede partij die te groot is voor een servet, maar te klein voor een tafellaken?

Strategisch was het voor D66 logischer geweest en beter uit te leggen aan de kiezers als het zich vanaf het begin had verbonden met PvdA en GroenLinks. Nu gaf D66 een dubbel signaal af. Enerzijds zat het als junior partner aan tafel met de VVD en schreef mee aan een concept regeerakkoord, anderzijds maakte het zich sterk voor deelname van de PvdA en GroenLinks aan een kabinet. Dat kon niet allebei.

Net als nu de Groenen en de FDP in Duitsland had D66 het moeten omdraaien door eerst een progressief akkoord met de PvdA en GroenLinks te formuleren om pas daarna met de VVD en het CDA aan tafel te gaan zitten. Dat had in elk geval iedereen begrepen omdat het eenduidig was. Als D66 niet zover had willen gaan, dan had het zich niet zo ferm moeten identificeren met beide linkse partijen. Het beeld dat nu blijft hangen is wispelturige halfslachtigheid van D66. Met als gevolg dat niemand tevreden is en iedereen D66 deels ten onrechte een gebrek aan standvastigheid verwijt.

In een reactie bij een artikel op nu.nl verwoordde ik mijn reactie zo:

Er hangt voortzetting van het huidige kabinet in de lucht. Dat roept dat de vraag op naar het opereren van de partijleiding van D66. Want de blokkade door de rechtse partijen CDA en VVD van de linkse partijen PvdA/GroenLinks is niet doorbroken en de CU zit weer aan tafel.

Als Rutte IV een voortzetting wordt van Rutte III, dan zijn de onderhandelingen terug bij af.

Had D66 slechte kaarten of heeft het de kaarten die het had slecht uitgespeeld? Als dat laatste het geval is, waar het op lijkt, dan is er introspectie in de partijleiding van D66 nodig.

Misschien had de partij enkele maanden geleden uit de onderhandelingen moeten stappen. Zodat het zich in een sterke positie gemanoeuvreerd had om teruggevraagd te worden.

Nu laat D66 zich intimideren door een VVD-informateur en het instabiele CDA dat doet alsof het nog machtig is zonder daar goed op te kunnen antwoorden.

De vlucht vooruit is nog het enige dat D66’s geloofwaardigheid kan redden. Dus een claim op het premierschap.

Journalistiek van RTV Utrecht als rebus. Koudwatervrees in berichtgeving over straatintimidatie. Wie zijn de daders?

Schermafbeelding van deel artikel ‘Straatintimidatie blijft probleem: Maria (23) vertrok uit Utrecht omdat ze zoveel werd lastiggevallen’ op RTV Utrecht, 2 april 2021.

Ik woon in Utrecht en schaam me diep dat vrouwen zich in mijn stad op straat niet veilig voelen door intimidatie. De lokale politiek beloofde een plan van aanpak, maar dat is er nog niet. In Utrecht zijn GroenLinks en D66 de grootste partijen.

‘Naming and shaming’ is vaak een eerste stap om een probleem zichtbaar te maken zodat het opgelost kan worden. Maar de media geven geen informatie over de achtergrond van de daders. Bovenstaand artikel over straatintimidatie praat in algemeenheden.

In een eerder bericht over dit onderwerp gaf RTV Utrecht indirecte informatie waar men uit af kan leiden wie de daders zijn: ‘Meer dan de helft van de slachtoffers geeft aan in de eigen wijk te zijn lastig gevallen. Ook de binnenstad, de Kanaalstraat, de Amsterdamsestraatweg en de winkelcentra in Overvecht en Kanaleneiland worden genoemd als plekken waar vaak geïntimideerd wordt.’ Men moet kennis hebben over genoemde wijken om te weten wat er aan de hand is. RTV Utrecht wijst niet echt de weg.

Zo maken media de journalistiek tot een rebus. ‘Het recht van het publiek op waarheid is de eerste plicht van de journalist’ zo zegt de Code van Bordeaux als ‘een standaard van beroepsgedrag door journalisten in hun werkzaamheid‘. Aan RTV Utrecht is het niet besteed. Dat geeft het publiek geen recht op waarheid.

Iets mag blijkbaar niet te duidelijk worden door namen en rugnummers te noemen, maar toch duidelijk genoeg zijn voor de nieuwsconsument om te kunnen gissen wat er aan de hand is. Harde informatie of een analyse geeft de journalistiek van RTV Utrecht niet.

Zo creëert dit lokale medium een nieuw genre: raadseljournalistiek, die het cryptogram en het kruiswoordraadsel vervangen. Het opent perspectief. Nederland werd in 1940 overweldigd door vijanden zonder naam. Afrekeningen in het criminele circuit kennen voortaan alleen slachtoffers en geen daders. Als het Nederlands Elftal verliest dan heeft het geen tegenstander. De Toeslagenaffaire kwam uit de lucht vallen zonder oorzaak. Als lokale media steken laten vallen, dan wordt dat niet genoemd. Zo dekt RTV Utrecht zich verstandig al op voorhand in door nooit meer over zichzelf te hoeven berichten.

Politie waarschuwt voor nepnieuws over coronavirus. Maar zonder media-educatie kan de nieuwsconsument dat niet onderscheiden

Politie Amsterdam ziet het blijkbaar als haar taak om met enkele vuistregels te waarschuwen tegen nepnieuws over het coronavirus. Mede omdat het de gezondheid in gevaar kan brengen. Het roept op om voorzichtig te zijn in de verspreiding ervan. Maar de video laat de olifant in de kamer ongenoemd. Want hoe kunnen mensen checken wat nepnieuws is? In bepaalde gevallen is dat duidelijk en daar wijst deze video op. Maar in andere gevallen is het voor de gemiddelde nieuwsconsument nauwelijks te doen om in te schatten wat nepnieuws is.

De olifant in de kamer is het ontbreken van media-educatie. Dat dient ervoor te zorgen dat informatie beter op waarde geschat wordt. De burger moet geholpen worden zich te wapenen tegen desinformatie en misleiding. Nederland verdient goed geïnformeerde burgers. Maar media-educatie wordt op Nederlandse scholen niet onderwezen. Zo’n video van de Politie Amsterdam is een aardige poging, maar komt te laat om nog iets aan de gebrekkige media-kennis te veranderen. Dus hoe kan verwacht worden dat Nederlandse nieuwsconsumenten het onderscheid kunnen maken tussen echt nieuws en nepnieuws? Dat kunnen ze niet.

Media-educatie is de blinde vlek van de Nederlandse sociale media. Gebruikers hebben meestal geen idee van de basisregels van de journalistiek (Code van Bordeaux), de beginselen van de argumentatieleer (Model van Toulmin) en de logica, de beginselen van de film-, media-, en televisietheorie en -geschiedenis, de beginselen van de narratologie (vertelwijze), de beginselen van de communicatieleer en de informatie-analyse. Aangevuld met elementaire historische kennis, historisch besef, politieke en juridische kennis, talenkennis en algemene ontwikkeling. Zo’n cursus kan niet teveel eisen, het gaat om het bijbrengen van elementaire kennis van genoemde vakgebieden in de hoop dat het niveau van de uitingen op sociale media ietwat toeneemt.

Media-educatie heeft meerdere doelstellingen. Het leert passief de omgang met media en het begrijpen en op waarde schatten van informatie die op ons aankomt en ons vaak overvalt en dreigt te laten verdrinken door de veelheid. Hoe kunnen we het kaf van het koren scheiden? Het leert actief om wat men op sociale media wil vertellen in een passende vorm te gieten. En het leert om daarbij verder te kijken dan onze neus lang is met als doel om maatschappelijk zinvol te opereren. Zodat de burgerzin toeneemt. Een effect van media-educatie is dat het publieke debat op een hoger peil wordt gebracht en de hufterigheid wordt teruggebracht. Vaak een gevolg van zich buitengesloten voelen en uit onmacht gewoonweg niet de juiste bewoordingen weten te vinden voor wat men wil zeggen. Uit gebrek aan nuancering grijpt men dan naar te zware bewoordingen.