Nieuwe methodieken en verdienmodellen voor PvdA’ers: de markt

‘Laat de markt z’n gang gaan en wees daar niet te kritisch op’, zegt een deelnemer aan de ‘Masterclass nieuwe methodieken en verdienmodellen’ van de dienst Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam. Externe expert en projectontwikkelaar Friso de Zeeuw inspireert de deelnemers ‘over de wijze waarop we onze rol opnieuw kunnen invullen’. Friso de Zeeuw is directeur Nieuwe Markten bij Bouwfonds Ontwikkeling en heeft namens de PvdA in het verleden talloze bestuursfuncties in het openbaar bestuur bezet.

Samen met een andere PvdA’er en oud-wethouder Jos Feijtel schreef De Zeeuw een opiniestuk voor de NRC. Beide PvdA-leden proberen de kritiek op de PvdA-leiding te ontkrachten. De partij zou lusteloos zijn. Ze verwijten de critici ‘hang naar dramatiek met de onweerstaanbare neiging om juist bij regeringsdeelname de hele wereld in één keer te willen hervormen’. Vooral Sander Terphuis nemen ze op de korrel.

De PvdA’ers schuiven Terpstra van alles in de schoenen. Hij zou vinden dat ‘nivellering de belangrijkste missie van de PvdA in dit kabinet is’. Maar Terpstra heeft het in z’n stuk ‘Het is code rood voor de PvdA’ waarnaar ze verwijzen over meer dat mis is in de huidige PvdA. Zoals een vertrouwenscrisis tussen partij en kiezer, het accent op de economie en het weggeven in de onderhandelingen met de VVD van principiële zaken van de PvdA. Kortom, over de uitverkoop van de sociaal-democratische beginselen dat verder gaat dan kritiek op nivellering en niet zozeer de hele wereld in één keer wil hervormen, maar juist het ouderwetse sociaal-democratisch gedachtegoed weer centraal wil zetten. Met behoud van de verzorgingsstaat.

De Zeeuw en Feijtel denken fundamenteel anders over de inrichting van de samenleving dan Terphuis. De Zeeuw wil de markt z’n gang laten gaan en Terpstra niet. Binnen een partij zijn er altijd rechtse en linkse vleugels die van mening verschillen. De Zeeuw en Feijtel verwoorden de visie van de PvdA-leiding die akelig dicht tegen de markt en de VVD aanschuift. Het kan zijn dat ze Terphuis en andere critici wereldvreemd en dramatisch vinden, maar het is leugenachtig van De Zeeuw en Feijtel om vervolgens die goedbedoelende critici van alles in de schoenen te schuiven en hun kern van kritiek bewust verkeerd voor te stellen.

Crisis in de PvdA: De PvdA is dood, leve de PvdA!

Zo’n twee weken geleden zag ik Sander Terphuis zoekend z’n weg gaan op het Centraal Station Utrecht. En dezelfde middag liep Felix Rottenberg met een nieuwerwets soort roze bril me op de Biltstraat bijna van de stoep. Met zijn stuiven suggereerde hij snelheid en driestheid. Of beide prominente PvdA’ers elkaar die dag in Utrecht troffen weet ik niet, maar het had gekund. Want de PvdA gaat het slecht. Het vertrouwen in partij en leiders als Diederik Samsom is weg. Dat smeekt om overleg voor een alternatief. Niet het redelijke alternatief van D66, maar juist een alternatief dat lekker dwars en onredelijk is. Weg van de fatsoenlijke redelijkheid met de behoudende VVD richting nieuwe redelijke onredelijkheid van de SP. Dat toenadering vindt bij D66. Kortom, alle partijen zijn in beweging, behalve de PvdA dat angstvallig stilstaat. Daarom stuift Rottenberg.

Sander Terphuis verwoordt het tekort in een stuk dat op 2 juli in een verkorte versie in NRC werd geplaatst. Hij komt in actie omdat het code rood is voor de PvdA: ‘Er is sprake van een fundamentele vertrouwenscrisis tussen PvdA en de kiezer, zei de voormalige PvdA-voorzitter Ruud Koole tijdens een partijbijeenkomst afgelopen zaterdag in Rotterdam. Slechte peilingen, veel leden die hun lidmaatschap opzeggen, vele kiezers die spijt hebben van hun stem op de PvdA bij de verkiezingen in 2012, dramatisch verlies bij de gemeenteraadsverkiezingen en bij de Europese verkiezingen enzovoort.’ Terphuis wil debat en verwijt de partijleiding dat het niet onderkent dat de huidige PvdA onherkenbaar en ongeloofwaardig is geworden.

Op de voorpagina van de NRC geeft de kenner van de PvdA Thijs Niemansverdriet critici een podium. Hij citeert oud-partijvoorzitter Ruud Koole en dezelfde Sander Terphuis. De laatste citeerde Koole ook al. Zodat de kritiek rond echoot. Ook Monika Sie Dhian Ho van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA bekritiseert de partijleiding. Ze zei vorige maand over de huidige politieke leider, volgens NRC: ‘Samsom vereenzelvigt zich zodanig met het regeerakkoord dat er van dualisme geen sprake is’. Maar de ‘gouvernementele’ kritiek van Nijmansverdriet is feitelijk veel breder en komt ook vanuit de basis. Zoals van de tot voor kort langstzittende PvdA-wethouder Co van Schaik die vindt dat Samsom en partijleider Hans Spekman moeten opstappen. Hij vatte het in een slagzin samen: ‘Het merk PvdA wordt nu niet gepruimd.’

Hoe loopt het af? De kiezer heeft geen vertrouwen meer in de PvdA omdat het de verkiezingsbeloften brak. Mensen stemden op de PvdA in de hoop op een andere koers, maar op sociaal gebied voerde het VVD-beleid. Op de ministers Timmermans, Asscher en Dijsselbloem en staatssecretaris Van Rijn na presteren de PvdA-bewindslieden slecht. Samsom wordt niet meer geloofd en een omslag onder zijn leiding is ongeloofwaardig geworden. De aftakeling van de PvdA is voor Nederland echter minder erg dan het lijkt. Het sociaal-democratische gedachtegoed kan ook door partijen zoals de SP worden vertegenwoordigd. Het verleden dat de PvdA met zich meesleept en zich uit in allerlei belangen in het middenveld en het openbaar bestuur die verdedigd moeten worden is een last geworden en maakt de partij log en star. Terphuis zou ook z’n eigen positie binnen de PvdA eens moeten relativeren om te pleiten voor opheffing en nieuwe partijvorming.

Foto: Martin Parr. Engeland, 1970. Deel van Martin Parrs ‘Home Sweet Home’ tentoonstelling. Credits: © Martin Parr/Magnum Photos.

Van Schaik: het merk PvdA wordt nu niet gepruimd

Eerder besteedde ik aandacht aan PvdA’er Co van Schaik uit Terneuzen, de tot voor kort langstzittende (36 jaar) wethouder van Nederland. Zie hier en hier. Van Schaik neemt geen blad voor de mond en laat zich door het partijkader van z’n partij niet het zwijgen opleggen. Hij vindt nog steeds dat partijleider Diederik Samsom en voorzitter Hans Spekman moeten opstappen. Conny van Gremberghe heeft het over ‘Co en de kruistocht tegen de PvdA‘. Maar zo zal Van Schaik het vermoedelijk zelf niet zien. Hij voert een kruistocht voor de PvdA die het volk ontstolen is. Hij blijft ageren tegen een PvdA die hem en de zijnen in de steek heeft gelaten.

De opstelling van Van Schaik oogt donquichotterig. Het is een niet te winnen strijd tegen de partijorganisatie. Maar hij heeft sterke wapens: zijn geweten, belangeloosheid en publiciteit. Vandaag schreef Maaike van Houten het ongenoegen van Co van Schaik op in Trouw. Onder de titel ‘Het merk PvdA wordt niet gepruimd‘. Dat liegt er niet om. Van Schaik vindt niet dat de kiezer die de PvdA bij de gemeenteraadsverkiezingen in de steek liet het verkeerd zou zien, zoals partijleider Samsom het voorstelde. Die kiezer zou het niet begrijpen.

Maar volgens Van Schaik begrijpt Samsom er niks van: ‘De kiezer heeft het ongelooflijk goed gezien, de verkiezingsbeloften zijn voor honderd procent gebroken. Mensen stemden landelijk op de PvdA in de hoop op een andere koers. En wat doet de PvdA? Op sociaal gebied, wat heel belangrijk is voor ons imago, voeren ze een puur VVD-beleid.‘ Volgens Van Schaik is het vertrouwen in Samsom weg: ‘Er moet een ander verhaal komen, maar als Samsom dat vertelt, geloven mensen het niet meer. Hij krijgt het niet meer voor elkaar dat naar buiten uit te dragen.’ Met als conclusie dat het merk PvdA ‘momenteel’ niet wordt gepruimd.

Hoe eindigt dat? Stapt Diederik Samsom op en zet de PvdA in op vernieuwing? Weg van het marktdenken en de economisering van de politiek. Of wordt Co van Schaik geroyeerd vanwege gebrek aan loyaliteit? In de politiek kunnen personen alleen eerlijk aan zichzelf zijn als ze eerlijk aan de partij zijn. Alleen het laatste is de noodzakelijke voorwaarde. Wie dat omdraait en de trouw aan zichzelf laat voorgaan wordt dissident of lastig genoemd. Zo pakt de paradox van partijpolitiek uit. Iemand wordt om ideologische redenen lid van een partij, om daarna jaren later te beseffen dat de partij de idealen heeft losgelaten en in zijn tegendeel is verkeerd.

Foto: Patricia Kay, A Faded Trio of Red Roses, 2012. Credits: Patricia Kay.

PvdA beantwoordt domheid Wilders met eigen domheid. En emotie

Hoe dom kun je zijn als politici? PvdA-bestuurder Fouad Sidali en minister Lodewijk Asscher bewijzen in reactie op een uitspraak van Geert Wilders over Marokkanen hun domheid. Ze beantwoorden Wilders’ domheid met hun eigen domheid. Niets voor niets wordt de huidige generatie politici niet als zeer talentvol gezien.

Lid van het hoofdbestuur van de PvdA Sidali vergeleek gisteren Wilders met Hitler in een tweet:‘Hitler is onder ons. In de gedaante van Geert Wilders. Hitler vond ook dat er minder Joden moesten zijn. Opdat we nooit zullen vergeten.’ Sidali nam deze uitspraak onder druk terug: ‘De vergelijking die ik maakte is ongepast en had ik niet mogen maken.’ Hij gaf als verklaring dat het kwam door de emoties die Wilders’ uitspraak bij hem opriep. Minister Lodewijk Asscher geeft een stemadvies aan de Hagenaars dat morgen in de regionale bladen van Wegener verschijnt. Hij vindt wat Wilders zei ‘schandalig’. Het is ongebruikelijk dat kabinetsleden een stemadvies tegen een andere partij afgeven. Diederik Samsom doet ook een duit in het zaakje met een tweet:

Er resteert geen rooskleurig beeld van de Nederlandse politiek. Leiders van een belangrijke partij als de PvdA laten zich ogenschijnlijk overmannen door emoties door een uitspraak van Wilders. De partij laat zich ‘framen’ door Wilders’ agenda over islam, integratie en immigratie. Van de ene kant is het onbegrijpelijk dat de PvdA zulk grof geschut inzet tegen de PVV die slechts in Den Haag en Almere meedoet aan de verkiezingen. Op 19 maart zijn de echte concurrenten van de PvdA D66, lokale partijen en VVD. Begrijpelijk is dat de PvdA elke aanleiding aangrijpt om de aandacht af te leiden van de eigen politiek die weinig steun geniet. Het gaat met de PvdA niet goed in peilingen, niet goed in het programma en niet goed met de partijleider die rancuneus en oncontroleerbaar overkomt. De PvdA van Samsom kan geen koers vinden tussen VVD en SP en oogt kleur- en stuurloos. Oorlogskleuren die het opschildert in antwoord op Geert Wilders verhullen de eigen fletsheid niet.

Foto 1: Tweet van Geert Wilders, 14 maart 2014.

Foto 2: Tweet van Diederik Samsom, 14 maart 2014

Lokale PvdA heeft ongelooflijk veel last van optreden Samsom

Zomaar nieuws van AT5 dat door De Telegraaf opgepikt wordt. De laatste zwakt het zelfs nog af. Waar De Telegraaf spreekt over ‘last‘ die Fred Cohen, de voorzitter van de PvdA in Amsterdam Zuid van het optreden van Diederik Samsom in de Tweede Kamer zou hebben, spreekt AT5 over ‘ongelooflijk veel last‘. Cohen schreef dat in een e-mail aan Samsom die in handen van AT5 is gevallen. Het hoe en waarom van dit lek naar de media is onduidelijk. Maar het tekent de interne oppositie van de basis tegen de partijleiding. Cohen maakt zich zorgen over de beeldvorming en verwijt Samsom het onmogelijk te maken voor de lokale afdelingen om een redelijk resultaat te halen bij de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014: ‘Als jij op deze wijze blijft handelen kunnen we hooguit iets aan damage control doen en het verlies zo beperkt mogelijk houden‘.

Waar gaat de klacht van Fred Cohen over? Gaat het over de aanschaf van de JSF? Of over het knipperlicht-beleid van de PvdA-fractie in de uitleg ervan? Gaat het om de autoritaire stijl van partijleider Samsom en het Lokaal Bestuur? Of over het feit dat de PvdA zich op vele beleidsterreinen tot bijwagen van de VVD heeft gemaakt? Gaat het over het financieel-economische beleid van het kabinet-Rutte inclusief PvdA-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem dat kritiek krijgt dat het eerder opvalt door boekhoudkundige discipline dan economisch inzicht? Of over de samenwerking met premier Rutte die niet weet te inspireren en zelfs geen lijn voor de middenlange termijn weet uit te zetten? Vreest Fred Cohen de peilingen die een historisch dieptepunt voor de PvdA laten zien? Of gaat het gewoon om het laatste woord binnen een verdeelde en verwarde partij?

Foto: Schermafbeelding van artikel op AT5, 21 september 2013.

Wacht PvdA een opmars van ongenoegen vanuit de marge?

Berichten uit Zeeuws-Vlaanderen die me opvielen. Ik was er afgelopen week. Dat land onder de Westerschelde dat overeenstemt met het Belgische Vlaanderen. Hoewel de verschillen aanzienlijk blijven. Tommy Wieringa wist voor de VPRO de ziel van de streek niet te doorgronden. Dat land waar de afstand tot de randstad gevoeld en gekoesterd wordt. Mentaal en bestuurlijk. Met een dubbelheid van slachtofferschap en zelfbeschikking die voortdurend in elkaar overlopen. Als eb en vloed. En daarom niet te onderscheiden zijn. Wederzijds onbegrip tussen de streek en ‘de overkant‘ vindt in de Hedwigepolder een hedendaagse focus.

Het rommelt daar in de Zeeuws-Vlaamse PvdA. Raadsleden, statenleden en wethouders van de partij houden het voor gezien. Ze zijn niet langer aan een lijntje te houden. De Terneuzense PvdA-wethouder Co van Schaik die sinds 1978 de langstzittende politieke bestuurder van Nederland is heeft aangekondigd niet meer terug te komen na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014. Het komt als een verrassing. Van Schaik verklaart z’n vervroegd terugtreden: ‘Ik heb het op zijn zachtste gezegd wel een beetje gehad met die club in Amsterdam. De PvdA vervreemdt volledig van zijn laatste kiezers met dit kabinetsbeleid. Onvoorstelbaar en niemand doet daar iets tegen…‘ En de Terneuzense PvdA-fractieleider Gijs van den Berg stopt er ook mee: ‘Ik trek me terug uit de actieve politiek, omdat ik het kabinetsbeleid ook voor mezelf niet meer uitgelegd krijg‘.

Het is niet makkelijk om dit ongenoegen in de marge te duiden. Is het de uitruil van sociaal-democratische verworvendheden? Is het de partijdiscipline van Jacqueline Kalk van PvdA’s Lokaal Bestuur dat deze kaderleden dwarszit? Is het de aanschaf van de JSF waaraan de PvdA een meerderheid geeft? Zijn het de baantjesjagers die de partij domineren? Zijn het de wegzakkende economie en de belastingverhogingen? Zijn het de slechte peilingen voor de PvdA? Is het de samenwerking met de visieloze VVD’er Mark Rutte? Het ongenoegen voor Van Schaik en Van den Berg zit ‘m in het kabinetsbeleid. De PvdA wordt als bijwagen van de VVD gezien, en de PvdA-leiders als opportunisten die onder verloochening van hun principes aan het pluche blijven plakken.

Vraag is of het opstappen van de Zeeuws-Vlaamse PvdA’ers met een lange staat van dienst een teken aan de wand voor de partij is of een incident. Breidt een inktvlek zich vanuit alle marges uit tot aan het partijkantoor in Amsterdam? Sociaal-democraten kennen een traditie van meningsverschillen die zich uit in een interne strijd. Ondanks succesvolle kamerverkiezingen en kabinetsdeelname is de PvdA nog steeds tot op het bot verdeeld. Hervormingen zijn op een laag pitje gezet. De sociaal-democratie heeft nog steeds geen antwoord op de belangrijkste vragen van deze tijd. In de marge houden lokale bestuurders die de partij maken het voor gezien. In het machtscentrum van de partij wordt siberisch ontkend dat er een probleem is. De macht trekt.

Foto: Schermafbeelding van PZC van 10-11 september 2013.

Achterkamertjespolitiek in vertrouwenscommissie Utrecht

‘De vertrouwenscommissie was de ingebakken weeffout bij de benoeming van Wolfsen. Elke partij uit de raad mocht een vertegenwoordiger leveren. De grotere PvdA en GroenLinks legden meer gewicht in de schaal. Zo’n groep raadsleden denkt ondanks onderlinge verschillen in dezelfde politiek-bestuurlijke richting. Van de 22 sollicitanten in Utrecht waren er 9 partijloos. Deze laatsten moeten bij voorbaat kansloos worden geacht bij een vertrouwenscommissie die gefocused is op politiek en politieke partijen. Want de partijen zitten aan de knoppen van de banenmachine en bedienen alleen zichzelf. Dat bleek overduidelijk in Utrecht.’ Zo schreef ik bijna 3 jaar geleden over de benoeming van Aleid Wolfsen (PvdA) in ‘Weeffout Wolfsen: een reconstructie‘.

Na onhandig optreden in de publiciteit en kritiek van onder meer Diederik Samsom en de Jonge Socialisten houdt Wolfsen het voor gezien. Hij ambieert geen tweede termijn. Gevolg is dat er een vacature voor het burgemeestersambt van Utrecht is. Gebruik is dat een vertrouwenscommissie samen met de Commissaris van de Koning een profielschets opstelt. Een voorlopige profielschets is door een vertrouwenscommissie in oprichting opgesteld. Opzet is om de nieuwe burgemeester per 1 januari 2014 te benoemen.

Er is onenigheid in de vertrouwenscommissie. René Kuiper van GroenRechts heeft zich teruggetrokken. In een anonieme stemming over de leden van de commissie kreeg-ie 20 van de 45 stemmen tegen. Hij concludeerde daaruit niet welkom te zijn. Achterliggende reden lijkt de geheimhouding, in een persbericht schreef Kuiper: ‘De fractie van Groen Rechts staat niet toe dat de benoeming van de burgemeester op een achterbaks politiek spelletje zal uitdraaien.‘ De tegenstemmers die zich niet bekend willen maken bevestigen het gelijk van Kuiper dat achterkamertjespolitiek floreert in Utrecht. Vertegenwoordigers van D66, SP en CDA verwijten de tegenstemmers kinderachtig gedrag. SP ziet er een onderlinge afrekening tussen raadsleden in, CDA vraagt of de tegenstemmers zich bekend maken en D66 ziet er ondersteuning voor de gekozen burgemeester in.

Het gaat niet om René Kuiper of GroenRechts, een splinterpartij in de Utrechtse raad. Het gaat erom dat de procedure met de vertrouwenscommissie in Utrecht voor de tweede keer op rij merkwaardig en niet foutloos verloopt. Door zowel het gebrek aan openheid en de politiek-bestuurlijk focus die gestuurd wordt door partijpolitiek belangen van de grootste Utrechtse partijen GroenLinks, PvdA en VVD kondigt zich de volgende ramp aan. In de Nederlandse verhoudingen kruipt er nog eerder een kameel door het oog van de naald dan dat politieke partijen hun claims op functies in het openbaar bestuur opgeven. Die ze als hun eigendom zien.

Foto: Trap in Utrechtse stadhuis, architectenbureau Miralles Tagliabue EMBT

Wonder van de ontkoppeling met religie: PvdA en Asscher

Is Geert Wilders aan het woord? In elk geval klinkt bovengenoemde uitspraak als verademing voor iedereen die rechtsstatelijkheid centraal wil zetten in de politiek. Het zegt namelijk dat dit een component van integratie is. De enige objectieve manier om alle groepen op een gelijkwaardige wijze onder een noemer te brengen.

De ontkoppeling van religieuze belangen die PvdA-kamerlid Martijn van Dam bepleitte wordt verwoord. Accentverlegging gaat nooit zonder tegenstand. Want gelijkwaardigheid voor allen kent machtsposities die verloren worden. Ongelijke grootheden met overlappingen en verschillen hangen democratie, rechtsstaat en secularisme samen. Waarbij de rechtsstaat richtlijn en garantie is, democratie de uitvoering en secularisme de inrichting. Desondanks blijven de marges groot, maar wel met een streven naar  tempering van verschillen.

De uitspraak is van Lodewijk Asscher, vice-premier en minister van Sociale Zaken. Hiermee zet Asscher definitief een streep door de compenserende neutraliteit van oud PvdA-leider Job Cohen. Achteraf valt het kantelpunt van de cultuurstrijd, weg van de relativering in 2009 te plaatsen. Practicus en vrijdenker Asscher representeert de nieuwe hoofdstroom van de PvdA waartoe ook huidig partijleider Diederik Samsom, oud-partijleider Wouter Bos, Martijn van Dam en burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan behoren.

Nu Wilders aan macht heeft ingeboet kan zonder gevaar voor schade over grensoverschrijdend gedrag worden gesproken. De trits democratie, rechtsstaat en secularisme kent naast rechten ook plichten. Ook de overheid moet streven naar gelijkwaardigheid. Vandaar dat de woorden van Lodewijk Asscher ook opgevat kunnen worden gericht te zijn aan de VVD. Die nog bij de doormeting van de verkiezingsprogramma’s niet zonder kritiek bleef op het gebied van rechtsstatelijkheid. Op het ministerie van Veiligheid en Justitie vormen de bewindslieden Opstelten en Teeven een bolwerk dat vaak meer oog heeft voor veiligheid dan recht.

Foto 1: Schermafbeelding van passage uit ‘Trots zijn op gedeelde identiteit’ door Lodewijk Asscher op pvda.nl.

Foto 2: Yusultini en zijn vrouw Faeeza demonstreren hun ‘levitatie’ act op een strand in de jaren ’50.

Christelijke politiek zet neergaande lijn voort

Door aandacht voor de nek-aan-nek race tussen PvdA en VVD, de achteruitgang van de PVV en GroenLinks, is de afgang van de christelijke politiek wat ondergesneeuwd. Sinds 2010 is het CDA van 41 via 21 naar 13 zetels geduikeld. In totaal houden CDA, ChristenUnie en SGP 21 zetels over.

Het RD ziet het somber in: ‘Voor principiële vraagstukken als abortus, euthanasie en de positie van gewetensbezwaarde ambtenaren zal het sterk afgenomen stemmenaantal van de christelijke partijen grote gevolgen hebben.’ En: ‘De uitslag van de verkiezingen voor het CDA is in één woord dramatisch. Dit keer raakte de partij bijna een half miljoen kiezers kwijt, zeer waarschijnlijk door een combinatie van de voortgaande secularisatie, het onduidelijke profiel en natuurlijk de tweestrijd tussen VVD en PvdA (..)’. Het RD noemt de doorgaande ontkerkelijking niet bij naam.

Eindelijk lijkt het CDA verdreven uit haar sleutelpositie waar het elke hervorming op immaterieel gebied kon blokkeren. Maar oppassen is geboden, want afgelopen jaren hadden christelijke partijen meer in de melk te brokkelen dan de getalsverhoudingen deden vermoeden. Dat kan zich opnieuw voordoen.

Toch is de christelijke politiek met slechts 14% van de zetels minder in staat om hard op de rem van de maatschappelijke ontwikkeling te staan. En andersdenkenden hun emancipatie te misgunnen. Die achterhoedegevechten zijn hopelijk voorgoed voorbij. Da’s de grote winst van deze verkiezingen. Belangrijker dan een plusje meer of minder voor Rutte of Samsom.

Hopelijk pakken de seculiere partijen het verstandig aan. De PvdA is al voorzichtig weggekoerst van de islam en heeft de handen vrij. Voor vrijzinnige politiek wacht het optimisme.

Foto: Cartoon Pat Bagley: God en Politiek. Voor de Salt Lake Tribune, 2008.

PvdA koerst voorzichtig weg van de islam

‘Het is niet de islam die conflicteert met de joods-christelijke traditie, het zijn onze eigen opvattingen. En daar is juist de angst voor de islam op gebaseerd: dat via de islam vormen van onderdrukking en achterstelling terugkomen waar we ons in post-christelijk Nederland aan ontworsteld hebben. Die angst is niet ongegrond, maar we kunnen moslims niet het recht ontzeggen dezelfde achterhaalde opvattingen te koesteren als de SGP en de Paus.‘

Is hier een militante atheïst aan het woord? In ieder geval niet Geert Wilders, want hij zou als-ie sprak over de islam het niet hebben over ‘achterhaalde opvattingen‘, maar ‘achterlijke opvattingen‘. Een miniem verschil. Het citaat uit juni 2009 is van oud PvdA-wethouder van Leiden Paul Bordewijk en staat op de site van de PvdA.

Bordewijk denkt in de lijn Martijn van Dam over wie columniste Nausicaa Marbe in De Volkskrant opmerkt: ‘Misschien zijn de orthodoxen afgeschrikt door wat ze opvingen over de opvattingen van Martijn van Dam, die de totale ontkoppeling van zijn partij van religieuze belangen bepleitte. Op zijn blog adviseerde hij afgelopen maart moslimkiezers hun verwachtingen bij te stellen: de PvdA steunt het individu, niet de groepsdwang; moslims krijgen geen uitzonderingspositie en de partij gaat niet meer regelen dat anderen zich aan geloofseisen aanpassen.‘

Marbe constateert dat de PvdA onder ‘straatcoach’ Diederik Samsom afstand heeft genomen van Job Cohen die thee dronk met de moslims. En de van oorsprong seculiere PvdA de verkeerde richting opstuurde. In Amsterdam zette burgemeester Eberhard van der Laan vanaf zijn aantreden stilzwijgend het gedachtengoed van zijn voorganger bij het oud vuil. Zo ontsnapt de PvdA aan de donkerste dagen van het multiculturalisme toen het zich liet gijzelen door conservatieve moslims. Samsom geeft voorzichtig tegenroer en koerst weer richting secularisme zoals Van Dam dat representeert. Zodat critici als Eddy Terstall die overliepen naar partijen die vrijzinniger waren dan de PvdA onder Cohen weer iets binnen de PvdA te zoeken hebben.

Onder Samsom is die vlucht niet meer nodig. De koerswijziging maakt de huidige PvdA minder kwetsbaar voor aanvallen van Wilders. Met enig venijn merkt Marbe op dat de Partij van Allah nu de Partij van de Afhaakfundi wordt. Samsom staat een realistische koers voor, maar moet omzichtig opereren om de nog altijd invloedrijke multiculturele vleugel Vogelaristen niet van zich te vervreemden. Daarom gaat het opschuiven zo ongemerkt. Als Samsom de huidige lijn doorzet dan valt te verwachten dat straks bij de PvdA het secularisme weer volop en beginselvast gekoesterd gaat worden binnen het sociaal-democratisch gedachtengoed. Zoals het hoort.

Foto: Symbolische voorstelling van het succes der sociaal-democratie, 1899