Kauffmann verklaart de affaire Ramadan voor een Angelsaksisch publiek. Kunnen vrouwen de islam helpen emanciperen?

In een opinie-artikel in The New York Times gaat de Franse journaliste Sylvie Kauffmann in op de affaire Tariq Ramadan. Deze 55-jarige Zwitsers-Franse islamoloog zou twee vrouwen verkracht hebben, van wie alleen Henda Ayari zich bekend heeft gemaakt. Kauffmann merkt op dat het voor vrouwen al lastig is om hun recht te halen in een kwestie van seksuele intimidatie of verkrachting, maar dat dat binnen islamitische kringen extra moeilijk is. Waarom hebben ze als moslimvrouwen aanleiding gegeven? Ramadan wordt in bescherming genomen door moslims, maar ook door linkse, academische kringen die in de bres springen als er ergens islamkritiek klinkt. Bijvoorbeeld bij het uitkomen van de film Beauty and The Dogs (‘Aala Kaf Ifrit’) van de vrouwelijke regisseur Kaouther Ben Hania over de 20-jarige studente Mariam die verkracht wordt door twee politieagenten en veel moeite moet doen om een aanklacht in te dienen. Of als kritiek op de aanrandingen van vrouwen in Keulen in de Nieuwjaarsnacht 2016. De Algerijnse publicist Kamel Daoud verklaarde dat als ‘de seksuele ellende van de Arabische wereld’. Hij werd vervolgens beschuldigd van ‘Oriëntalistische clichés’.

Kauffmann constateert dat de seksuele revolutie die in de 20ste eeuw westerse vrouwen bevrijdde in de moslimwereld nog moet plaatsvinden.  Behalve in Tunesië waar een soort islam-democratie wordt opgebouwd is de Arabische Lente overal tot stilstand gekomen. Of zelfs gerestaureerd met nieuw conservatisme.

Kauffmann citeert een voormalige islamdeskundige van het Ministerie van Binnenlandse Zaken Bernard Godard die in het weekblad L’Obs over het gedrag van Ramadan verklaarde dat hij ‘maîtresses had, sites raadpleegde, dat aan het einde van zijn lezingen meisjes naar het hotel werden gebracht, dat hij sommigen uitnodigde om zich uit te kleden, dat sommigen zich verzetten en dat hij gewelddadig en agressief kon worden.’ Godard voegt toe (zie ook hier) verbijsterd te zijn over de beschuldiging van verkrachting waar hij nooit over had gehoord. Maar het lijkt een voorstelbare stap van Ramadans omgang met vrouwen die Godard schetst naar de verkrachtingen. L’Obs brengt het verhaal groot en noemt het een onderzoek naar de val van een goeroe. 

Kauffmann eindigt positief met een verwijzing naar de noodzaak van veranderingen in de moslimwereld waarbij vrouwen een hoofdrol kunnen spelen. Ook om de hypocrisie en de gemankeerde omgang met seksualiteit van een schizofrene samenleving te veranderen. Vrouwen hebben door hun ondergeschikte positie het meest te winnen bij zo’n verandering en het ontmaskeren van de ‘obscuranten’ die de islam misbruiken vanwege de macht die het oplevert. Tariq Ramadan is niet het laatste voorbeeld van een valse profeet. Er is wellicht tegen beter weten in de hoop dat het goedkomt met de moslimwereld. Kauffmann: ‘Ironisch genoeg was deze wereld van religieuze dogma’s over seksualiteit eens een heel andere wereld. Tien eeuwen geleden, schrokken de Arabische erotica geschreven door religieuze hoogwaardigheidsbekleders en verfijnde woordenboeken van seks het Westen. Zes decennia geleden droegen vrouwen minirokjes in Kabul en in Tunis.’

Foto 1: Schermafbeelding van deel artikel ‘A Toxic Mix: Sex, Religion and Hypocrisy’ van Sylvie Kauffmann in The New York Times, 13 november 2017.

Foto 2: L’Obs,’Tariq Ramadan, la chute d’un gourou’, 8 november 2017.

Advertentie

Voetbal voor vrouwen (1910-1915): ‘Na de wedstrijd, de vreugde der overwinning’

Er is veel veranderd in iets meer dan 100 jaar. Zie  de bovenste foto van een Amerikaans voetbalteam van vrouwen in de jaren 1910-1915. De matrones rechts met lange rok lijken de begeleiders en de jongere vrouwen links met een soort ballonrok de speelsters. Hun aankleding doet sterk lijken op het pak van Zwarte Piet zoals dat tot voor kort algemeen aanvaard werd. Inclusief baret. Maar het betreft hier het team van Blauw Wit. Je kunt je nauwelijks voorstellen dat de speelsters rennen, laat staan zich aan een sliding durven wagen. Bij de onderste foto uit 1914 van een stelletje Engelse voetballers is dat beter voorstelbaar. Ze dragen gewoon een korte broek. ‘Na de wedstrijd, de vreugde der overwinning’ zegt het bijschrift. Daar weten we alles van.

Foto 1: ‘Girls Soccer Team — Blues and Whites’, 1910-1915. Bain Collection.

Foto 2: ‘Sport. Damesvoetbal. Voetbalwedstrijd door dames georganiseerd door het Steunfonds voor Varieté-artiesten, die door duizenden werd bijgewoond, Stadion Tottenham Hotspurs, Londen, Engeland 1914. Foto: Na de wedstrijd, de vreugde der overwinning.’ 1914. Collectie / Archief Het Leven (LEVEN 022).

Is het vrouwenemancipatie als vrouwen voor het eerst ongesluierd of gesluierd de straat opgaan? Of is er geen peil op te trekken?

Typerend voor onze tijd én voor bijna 100 jaar geleden. Wie op Google de titel intypt: ‘Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst ongesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925’ krijgt een alternatief aangeboden: ‘Bedoelde u: Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst gesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925.’ Dat bedoelde ik niet, maar het voldoet blijkbaar aan het verwachtingspatroon van 2017 dat vrouwen niet emanciperen van gesluierd naar ongesluierd, maar van ongesluierd naar gesluierd. De emancipatie van 1925 is blijkbaar niet langer de emancipatie van 2017.

Het is opvallend dat de bijschriften bij beide foto’s beginnen met ‘Vrouwen, emancipatie’ en dat koppelen aan vrouwen die zich ‘voor het eerst ongesluierd’ begeven in de openbare ruimte van Konstantinopel of Angora. Nu Istanbul en Ankara genoemd. Dat is normatief. Het verwijst naar de modernisering van het jonge Turkije dat verwesterde, afstand nam van haar Ottomaanse verleden en in 1925 door een Nederlands weekblad als positief en aanbevelingswaardig werd gezien. De foto’s komen uit de Fotocollectie Het Leven (1906-1941). Foto’s en bijschriften geven een tijdsbeeld. Een en ander duidt erop dat vrouwenemancipatie een kwestie van perspectief is. Het is geen eenrichtingsverkeer en altijd onderhevig aan de politieke mode van het moment.

Foto 1: ‘Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst ongesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925.’

Foto 2: ‘Vrouwen, emancipatie. Turkse vrouw voor het eerst ongesluierd in Konstantinopel en Angora. Turkije, plaats onbekend, 1925. [Links van haar een man aan een bureau met schrijfbenodigdheden]‘

Women’s March wordt pas succes met een massaal politiek vervolg

Het is onvoldoende om met elkaar te protesteren en daar een moreel gelijk aan te ontlenen. Dat is potsierlijk. Protest krijgt pas inhoud als het niet eenmalig maar blijvend is en in een doelgerichte politiek gegoten wordt. Velen hebben het gelijk aan hun kant als ze beweren dat de Amerikaanse president Donald Trump een dwaas en een egotripper is die zonder ervaring in het openbaar bestuur slecht is voorbereid op zijn nieuwe functie. Protest is nodig als startpunt voor politiek activisme. Maar als protest dreigt te ontaarden in het claimen van eigen gelijk dat niet verder nadenkt over het vervolg, dan heeft het weinig politieke invloed.

Het belang van de Women’s March ligt niet in de oppositie tegen Trump die zich zoals bekend niets gelegen laat liggen aan feiten en argumenten, maar in die tegen Hillary Clinton. Met haar medestanders trekt ze nog steeds aan de touwtjes binnen de Democratische partij (DNC). Dat maakt de progressieven ziedend die onder verwijzing naar de populariteit en peilingen tijdens de campagne van 2016 denken dat hun kandidaat Sanders Trump makkelijk had verslagen. Zodat de VS de schande van Trumps presidentschap bespaard was gebleven.

Activist Van Jones prikt door de protesten tegen Trump heen. De essentie van zijn woorden is dat de oppositie georganiseerd, niet neerbuigend en geloofwaardig moet zijn. Jones steunt de progressieve richting binnen de DNC die wordt vertegenwoordigd door de senatoren Bernie Sanders en Elizabeth Warren, en afgevaardigde en kandidaat-partijvoorzitter Keith Ellison. Jones probeert om strategische redenen de verschillen te overbruggen en vooral de kloof binnen de DNC te dichten. Als er een patstelling ontstaat tussen Clintoneske partijbonzen -die hun macht niet willen delen- en de Sandersiaanse massa, dan kan Trump geen echte pijn worden gedaan.

Uit een artikel in Politico blijkt dat het merendeel van de demonstranten aanhangers van Sanders was. Dat ligt in de lijn van de campagne van 2016 toen ze in grote getale partijbijeenkomsten van Sanders bezochten. Door een combinatie van manipulatie door de partijorganisatie, de tegenstand van de pro-Clinton media, maar ook gewoonweg een tekort aan steun legden ze het af tegen Clinton en het partijestablishment. Hoewel ze het meeste enthousiasme opbrengen en bereid zijn om met velen de straat op te gaan om te protesteren zijn ze gemarginaliseerd binnen de DNC. Niet dat ze noodzakelijkerwijs een minderheid binnen de partij vormen, maar establishment-Democraten die op hun beurt in de klem zitten van big money en daar een tegenprestatie voor moeten leveren zijn niet alleen niet bereid, maar ook niet bij machte hun macht af te staan. Waardoor het perspectief op revitalisatie van de DNC, progressieve standpunten en scherpe uitdaging van Trump afneemt.

De les voor Nederland is niet anders dan wat Van Jones beoogt. Overbruggen en doordenken. De gevestigde orde in de progressieve partijen heeft geen toekomst omdat het geen beweging weet op te wekken. In de beeldvorming valt het beeld niet weg te poetsen dat het partijkader vooral het eigenbelang dient. Het grijpen naar het verleden van de jaren ’70 -zoals PvdA-leider Lodewijk Asscher doet– maakt het extra pijnlijk. Het sluiten met elkaar van ‘progressieve pacten’ op deelterreinen zoals de arbeidsmarkt is onvoldoende. Als dat het beste is wat progressieve partijen in huis hebben, dan valt hun wereldvreemdheid en machteloosheid niet beter te illusteren. Slechts GroenLinks kan hopen op een beweging die de traditionele partijgrenzen te buiten gaat. Dan moet het verzoenen, de sociaal-economische paragrafen tot kern van het programma maken en keihard stelling nemen tegen rechts-populistische tendenzen in samenleving en politiek. En in de marketing zeker niet verwijzen naar de mooie woorden en het vrijblijvende vormspel van ex-president Barack Obama.

Nederland heeft duizenden gevangen islamitische vrouwen. Het probleem is al jaren bekend. Tijd voor harde aanpak?

‘In Amsterdam zitten zo’n 300 islamitische vrouwen opgesloten in hun eigen huis, gevangen gehouden door hun man. De Marokkaanse Rafia probeert ze te bevrijden.’ Aldus de toelichting bij een reportage van het programma Brandpunt. Rafia is hulpverleenster Rafia Allouch van de Stichting Home Empowerment (SHE) die is ‘gespecialiseerd in het bestrijden en terugdringen van huiselijk geweld’. Keklik Yucel heeft vandaag namens de PvdA kamervragen gesteld aan minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie. Zij wil weten hoeveel vrouwen er in Nederland in huis gevangen zitten, of de minister het aanvaardbaar vindt dat ze van hun vrijheid worden beroofd en wat hij er aan gaat doen om een einde te maken aan deze situatie.

Het probleem van de vooral islamitische vrouwen die in Nederland gevangen worden door hun man is al meermalen geconstateerd. Zoals in het rapport ‘Leven in gedwongen isolement’ uit 2015 van het Verwey-Jonker Instituut. De schatting was toen dat er alleen al in Den Haag 190 tot 250 vrouwen in gedwongen isolement leefden. Volgens onderzoekster Lisanne Drost zou ’gezien de complexiteit van het probleem’ dat aantal nog hoger kunnen liggen  Waarna golven van publiciteit volgden. Maar er weinig veranderde aan de leefsituatie van deze vrouwen. Al in 2012 constateerde Drost dat er in Amsterdam ‘naar schatting enkele honderden vrouwen gedwongen geïsoleerd’ leven. Naast in Nederland zouden ze vooral in Marokko, Turkije, Suriname, Irak en Somalië zijn geboren. Dat wijst opnieuw op een islamitische achtergrond.

Het gedwongen thuishouden van deze voornamelijk islamitische vrouwen is een schande voor de Nederlandse rechtsstaat. Ondergeschikt is of de motieven worden ingegeven door religieuze of culturele aspecten, of een combinatie daarvan. Deze vrouwen hebben recht op bescherming en recht op een eigen leven dat niet door mannen geleefd wordt. De vrijheid van godsdienst garandeert dat ieder individu de keuze heeft om zijn of haar godsdienst of levensovertuiging vrij te belijden. De overheid dient te waarborgen dat ieder in Nederland wonend individu in de praktijk die vrijheid heeft. Een misverstand is dat ingrijpen de vrijheid van godsdienst aantast. Juist niet ingrijpen door overheden tast de vrijheid van godsdienst aan. Overheden moeten ingrijpen.

Naschrift: Een berekening leert dat het voor heel Nederland om duizenden vrouwen gaat. Als Den Haag 250 gevangen vrouwen heeft op 520.000 inwoners en Amsterdam 300 gevangen vrouwen op 835.000 inwoners, dan komt dat alleen al voor de grote steden neer op 1 gevangen vrouw op 2500 inwoners. Voor de kleinere steden en het platteland zullen naar verwachting de cijfers lager zijn omdat er naar verhouding minder islamitische gezinnen wonen. Het probleem is nauw verbonden met de armoede, die volgens het SCP in de grote steden en de noordelijke provincies naar verhouding het grootst is. Deze onderliggende gegevens lijken een voorzichtige schatting te rechtvaardigen dat er in Nederland duizenden gevangen vrouwen zijn.

Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Rafia: “Ze willen een traditionele vrouw. Hoe onderdaniger, hoe beter!”’ van Brandpunt, 26 september 2016. Zie hier voor reportage.

DENK-kamerlid Öztürk in opspraak wegens vastgoedtransacties

Het is een publiek geheim dat het door dubieus financieel handelen in opspraak geraakte ex-PvdA-kamerlid Selçuk Öztürk die in november 2014 uit de PvdA stapte een onbeholpen en ronduit dom persoon is. Een reconstructie uit 2014 van het AD hoe Öztürk en Tunahan Kuzu ondanks waarschuwingen in 2012 toch op de kandidatenlijst van de PvdA kwamen maakt inzichtelijk dat Öztürk geen sociaal-democraat was, maar een conservatieve Turkse nationalist met een kort lontje. NRC reconstrueert in een artikel hoe Öztürk voordat hij in 2012 kamerlid werd in Roermond panden opkocht en er winst mee maakte. Met hem is ook de beweging DENK in opspraak geraakt. Of hij integer handelde wordt nu onderzocht. Selçuk Öztürk heeft de schijn tegen.

Wat leert de affaire Öztürk? Is dit het einde van de bescheiden opmars van DENK die begon met het toetreden van Sylvana Simons op 18 mei? DENK probeerde afgelopen dagen de te verwachten publicitaire schade voor Öztürk te counteren met een filmpje dat op sociale media werd geplaatst en de media aanviel. Inclusief NRC die vandaag de financiële handel van Öztürk onthulde. Hoewel de gevestigde media kritiek verdienen omdat ze vaak te dicht tegen de gevestigde macht aanleunen en fundamentele maatschappijkritiek inslikken sloeg het filmpje de plank mis doordat het alle media over een kam scheerde. De waarheid die DENK suggereert te geven is geen haar beter dan de waarheid die establishment media niet zouden geven. DENK heeft door eigen prestaties weinig recht van spreken. Onder relativering van het bestaan van ‘de waarheid’ is DENK een beweging die ontregelt, kritiseert en belooft, zoals Geert Wilders, president Putin of Donald Trump ook doen.

De strategie van DENK is het mobiliseren van ontevredenen die zich niet bij de anti-establishment partijen PVV of SP thuisvoelen. Dat kan succesvol zijn en in maart 2017 bij de landelijke verkiezingen tot winst leiden. Wat Nederland echter heeft te winnen bij een kamerlidschap van Selçuk Öztürk is de vraag die vandaag alleen nog maar actueler is geworden. Ook DENK verdient integriteit en kwaliteit om de doelgroep van etnische minderheden waarvoor het zegt op te komen te kunnen bedienen. Het valt te betwijfelen of Öztürk daarbij een positieve rol kan spelen. Hopelijk komt hij zelf tot dit inzicht om verdere schade voor DENK te voorkomen.

Aansluiting van Sylvana Simons bij DENK roept reacties op

Sylvana Simons, het zal wel aan mijn algemene ontwikkeling liggen, maar ik had er geen idee van wie ze was. En ik weet het nog nauwelijks. Mij is duidelijk dat ze een BN’er is -dus bekend van de Nederlandse media- maar waarom dat is weet ik niet. Doorgaans zijn BN’ers bekend … omdat ze BN’er zijn. Maar ik weet nu wel dat ze zich aangesloten heeft bij de politieke partij DENK van twee Turkse Nederlanders die zich eind 2014 afscheidden van de PvdA. Met Selçuk Öztürk en de slimme Tunahan Kuzu. Simons is volgens een bericht op NOS overspoeld met racistische reacties. Ze zegt dat haar dat verrast heeft. Simons krijgt ook steun van onder meer vice-premier Lodewijk Asscher die twitterde: ‘Die in-racistische reacties op Sylvana Simons maken me misselijk en woedend’. En daarin heeft hij gelijk, Simons verdient het om inhoudelijk te worden aangevallen.

En daar is alle reden toe. Door de racistische reacties wordt niet duidelijk hoe ze past bij DENK en waar ze precies voor staat. Er waren inhoudelijke reacties op Simons’ overstap naar DENK die neerkwamen op de vraag wat een geëmancipeerde vrouw bij een pro-Turkse partij te zoeken heeft die de Armeense genocide ontkent en het beleid van de Turkse president Erdogan billijkt. En het gebruik van grove woorden niet schuwt. Dat het een dankbaar onderwerp is blijkt uit een parodie op minister Bussemaker in reactie op een tweet van DENK. Sociale media zorgen voor onrust en verwarring. De Nederlandse politiek is goed in vorm. Met schone schijn.

Borstvoeding in het Mauritshuis nu overal toegestaan

De wereld staat in brand. Deze zomer is het te druk voor komkommertijd. In Irak en Syrië rukken de troepen van ISIS op en worden christelijke- en Jezidi-minderheden vermoord als ze zich niet bekeren tot de islam. In Oekraïne lijkt afgelopen nacht op het nippertje na diplomatieke druk op Rusland een invasie van zogenaamde Russische vredestroepen afgewend. In Gaza, Libië en Zuid-Soedan is het leed evenmin te overzien.

Naast dat grote leed gaat het kleine leed door. Sommigen zullen het een peulenschil of kleinigheid noemen, maar da’s betrekkelijk. Want een onbeduidendheid die zich in iemands hoofd vastzet wordt vanzelf een grote zaak. Hoe klein dat ook is vergeleken bij de doden die aan de randen van Europa, in Afrika of in het Midden-Oosten vallen. Het bezweren van het kleine leed kan ook opgevat worden als een ontsnapping aan het grote leed dat te veel is om te bevatten. Zo wordt uit onmacht het overwinnen van het kleine leed een sublimering van het grote leed. Door zich in te zetten voor het kleine wordt het grote bezworen. En op afstand gehouden.

In bovenstaande verklaring laat het Haagse Mauritshuis weten dat vrouwen die borstvoeding willen geven welkom zijn. In het Engels werd dat ongelukkig vertaald met ‘permit’ wat sommigen weer aanleiding gaf voor nieuwe kritiek omdat het ‘welcome’ moest zijn. Aanleiding voor alle onrust was een borstvoedende vrouw die verzocht werd de Brasserie te verlaten. Die trouwens voor de kaartverkoop ligt. Het museum had voor moeder en kind een aparte ruimte bestemd. De kritiek hierop werd tot een heuse rel. Zie hashtag #borstvoeding. Vol overdrijvingen en valse voorstelling van zaken. Maar het Mauritshuis had blijkbaar geen zin in publicitair gedoe en stond na een beleidswijziging borstvoeding overal in het museum toe. Dus ook op zaal voor Het puttertje of het Meisje met de parel van Vermeer. Het wachten is op de volgende doelgroep die emancipeert.

Foto 1: Facebook-pagina van het Mauritshuis met verklaring over borstvoeding, 7 augustus 2014.

Foto 2: Quinten Massys (en/of atelier), Maria met kind, circa 1525-1530. Collectie: Mauritshuis Den Haag (bruikleen van het Rijksmuseum).

Zó moeten vrouwen in islamlanden zich kleden. Hoe absurd is dat?

Islam, vrouwen en onvrijheid. Ze horen bij elkaar als Rutte, Willem-Alexander en Schippers die naar Sochi gaan. Of de Drie Gratiën, de Grote Drie (Toon Hermans, Wim Sonneveld en Wim Kan, dan wel W.F. Hermans, Harry Mulisch en Gerard Reve) of de Drie Tenoren (Plácido Domingo, José Carreras en Luciano Pavarotti).

Een onderzoek van Pew toont aan hoe vrouwen in de moslimlanden Tunesië, Egypte, Irak, Libanon, Pakistan, Saoedi-Arabië en Turkije geacht worden zich in het openbaar te kleden. De meesten vinden dat vrouwen wel hun haar, maar niet perse hun gezicht hoeven te bedekken. Hoe dan ook is dit tamelijk abnormaal. Het zou nog verteerbaar zijn als mannen werden geacht hetzelfde te doen. Zoals, ‘scheer die snor of die rafelige baard eens af’, ‘zet die pet op’, ‘trek eens een leuke jurk aan’ of ‘schmink die bidplek op je voorhoofd eens weg‘. Maar naar wat mannen in de betreffende landen worden geacht te dragen wordt geen onderzoek gedaan. Dat alleen al tekent de ongelijkheid. De uitkomsten van dit onderzoek zijn ontluisterend. Voor de mannen in deze landen die de vrouwen hun vrijheid niet gunnen. En daar in hun religie rechtvaardiging voor zoeken. Absurd.

Foto: Onderzoek van Pew Research naar wat vrouwen in zeven islamlanden in het openbaar geacht worden te dragen.

Perspectief op Afrika, moderne mode en Édouard Glissant

Een bizarre foto. Het bijschrijft zegt ‘Een Afrikaanse vrouw gooit haar waardigheid te grabbel als ze de zogenaamde ‘moderne mode’ omarmt‘. Moderne mode? Zeker uit het jaar 1975. Wat voor Afrikaanse vrouw is dat met gebotoxte lippen en geblondeerd, ontkroest haar? Niet om aan te zien. De boodschap van de tekst is echter duidelijk. Afrikanen moeten zich bevrijden van mentale slavernij. Het staat op de site van World Mathaba, dat anti-imperialistisch, pro-Khadaffi en naar eigen zeggen onafhankelijk is. Dr. Saka meent dat kolonialisme en slavernij nog niet voorbij zijn: ‘Slavery is not yet over either! We are still trapped MENTALLY, PHYSICALLY, EMOTIONALLY, SPIRITUALLY, SOCIALLY, CULTURALLY, ACCADEMICALLY, TECHONOGICALLY, and many more.’ Hoofdletters en spelfouten schreeuwen het uit dat het verhaal verteld moet worden.

De Afrikaanse vrouw dus. De kritiek van Dr. Saka volgt uit de anti-imperialistische opstelling en is begrijpelijk. De in 1961 met medewerking  van de CIA en het Belgische establishment vermoorde Patrice Lumumba zag het scherp: ‘de bevrijding van de geest is lastiger dan het omverwerpen van koloniale regimes’. Maar wat neo-kolonialisme in Afrika inhoudt is de vraag. Macht van de VS, Europa, China of Arabische landen? Hoe verhoudt zich dat tot het culturele imperialisme van de VS dat de Europese landen treft? Wacht Afrika niet een grootse toekomst vol groei, ambitie en versterking van de eigenheid? Zoals de grote schrijver Édouard Glissant (1928-2011) zegt was Afrika altijd naar buiten gericht. Noodgedwongen, maar wanneer dat proces stopt zal Afrika van binnenuit aansterken. Wat Dr. Saka overigens tegen ‘moderne mode‘ heeft is ’n losse draad in het betoog.

Voor verdere informatie over de documentaire ‘One World in Relation‘ van Manthia Diawara zie hier.

Foto: ‘An African woman throws her dignity to the dogs as she embraces so-called “modern fashion”‘