Posts Tagged ‘Italië’
Gedachten bij documentaire ‘La Stazione’ (1952) van Valerio Zurlini
Nu eens iets heel anders. Valerio Zurlini (1926-1982) is een Italiaanse regisseur die bij het grote publiek niet zo bekend is als de grote meesters Federico Fellini, Michelangelo Antonioni, Roberto Rossellini of Luchino Visconti. Zelfs tegen de mindere meesters als De Sica, De Santis, Olmi, Germi, Pasolini, Petri, Taviani of Bertolucci moet hij het afleggen in bekendheid. Hij heeft speelfilms gemaakt die in mijn ogen het Italië van de jaren ’60 minder vervreemdend weergaven dan Antonioni of minder imponerend dan Fellini. Zijn constructie oogt natuurlijker zonder dat ook maar in het minst te zijn. Op de achtergrond zeuren oorlog en klassenstrijd, maar overheersen het levensplezier en een esthetische, poëtische realiteit. Niet Frans. Zurlini filmt geen feiten.
La Stazione uit 1952 is een documentaire over het belangrijkste treinstation van de Italiaanse hoofdstad: Stazione di Roma Termini. Zurlini was lid van de communistische partij en werd in 1964 samen met regisseurs als de Taviani’s, Maselli, Lizzani en Loy door de partij aangewezen om de begrafenis van Palmiro Togliatti te filmen. Opgevolgd door Luigi Longo en in 1972 door de charismatische Enrico Berlinguer, de vader van het Eurocommunisme. In de naoorlogse jaren was partij affiliatie in Italië waar een politieke strijd tussen christen-democraten en communisten woedde van belang. Rossellini werd door sommigen minachtend afgedaan als christen-democraat. Zelfs filmstijlen werden gepolitiseerd en door de overheid gesteund of tegengewerkt.
De documentaire is in de stijl van de Cinéma Vérité, een observerende cinema. De Franse filmtheoreticus André Bazin verwoordde het neorealisme (in de brief Ter verdediging van Rossellini; zie p. 100) ooit als ‘de documentaire werkelijkheid plus iets’. Het jaar 1952 is een keerpunt. Niet toevallig wordt Umberto D uit 1952 van Vittorio De Sica als de laatste neorealistische film beschouwd. Bazin omschrijft dat ‘iets’ als de beeldkracht, het sociaal engagement, de poëzie, het komische of wat dan ook. Wat is dan de documentaire werkelijkheid van deze documentaire die probeert de feiten zo onbevangen mogelijk weer te geven?
Het heeft geen zin om weg te zakken in getheoretiseer dat al snel op aanstellerij lijkt. In La Stazione zien we een realiteit die we associeren met het Italië van 1952. Punt uit. Hoe geconstrueerd die ook toen was. De marges zijn breed om ons tevreden te stellen en een geschiedenis voor te schotelen die geen geschiedenis is. Denk aan twee beroemde voorbeelden uit de cinematografie, namelijk Oktober (1928) van Sergei Eisenstein en La battaglia di Algeri (1966) van Gillo Pontecorvo. Beide films die respectievelijk 11 (1917) en 9 (1957) jaar na de weergegeven gebeurtenissen werden gemaakt, worden in de geschiedschrijving gebruikt als illustratie ervan. Zo vallen een historische gebeurtenis, de reconstructie en ons begrip ervan samen. Ons beeld van de historische werkelijkheid is vervalst, maar voelt als echt. Er zijn meer voorbeelden, zoals de Nederlandse film De Overval uit 1962 over de overval op het Huis van Bewaring in Leeuwarden. Onze beleving in de wachtkamer derde klasse met Italiaanse arbeiders, boeren, militairen en gezinnen strijdt met esthetiek. Dat we het weten.
Gedachten bij de foto ‘Religionsstunde’ van Gravin Loredana da Porto-Bonin uit 1891
Wie kan nog onbevooroordeeld naar deze foto uit 1891 kijken? De Italiaanse fotografe Grafin Loredana da Porto-Bonin maakt een afbeelding van een Religieuurtje. Op de achtergrond de kaart van Italië dat nog maar zo’n 25 jaar daarvoor een onafhankelijkheidsoorlog uitvocht. De katholieke geestelijke vouwt de vingers van zijn rechterhand samen. De kinderen kijken toe. Ze zijn aan zijn gezag toevertrouwd. Op een andere foto ‘The Servant of the Cross’ die in 1894 werd gepubliceerd in het Engelse tijdschrift ‘The Sketch’ bereidt een geestelijke zich voor op de mis. Twee misdienaars assisteren hem en hebben soortgelijke kleding aan als in het Religieuurtje. Zal het wel goed gaan, zo denken we ruim 125 jaar later. Het valt niet eenvoudig te beantwoorden. De twijfel is gezaaid door alle schandalen én doofpotten in de Rooms-Katholieke kerk.
Foto 1: Gravin Loredana da Porto-Boni, Religionsstunde. Photogravure uitgegeven bij Richard Paulussen (Wenen).
Foto 2: Schermafbeelding van pagina uit weektijdschrift The Sketch (1893-1959) met foto ‘The Servant of the Cross’ van ‘lady amateur’ Gravin Loredana da Porto-Boni, aflevering van 8 augustus 1894.
Racisme? Advertenties Dolce & Gabbana vallen slecht in China
De beschuldiging van racisme is het nieuwe normaal. Dat leidt soms tot onzinnige aantijgingen. Racisme moet aangepakt worden, maar wat als het geen racisme is en eerder een wat sterk aangezette stereotypering die de overgevoeligheid prikkelt en cultuurverschillen benadrukt? Verstoort dat dan juist de aanpak niet en werkt zo’n aantijging niet averechts in de bestrijding van racisme? Neem de reeks advertentie van het Italiaanse modemerk Dolce & Gabbana waarin een Chinese vrouw op haar manier geniet van gerechten uit de Italiaanse keuken. De advertenties op sociale media dienen ter promotie van een show in Shanghai, vandaag 21 november 2018. De show is afgelast door de Chinese autoriteiten. Wie profiteert er nou van deze marketing?
NB: De HuffPost heeft een eerdere video vervangen door bovenstaande video. Hier een van de filmpjes:
Salvini wil Roma in Italië in kaart brengen, tellen en uitzetten als ze buitenlands zijn
De leider van de nationalistische, populistisch-rechtse Lega Nord en minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini in het kabinet van Lega en de Vijfsterrenbeweging heeft zijn ministerie opdracht gegeven om een dossier over de Roma samen te stellen. Een telling, een censimento. Hij zegt dat de Italiaanse Roma ‘jammer genoeg’ niet uitgezet kunnen worden, maar hij de buitenlandse Roma het land wil uitzetten. Waarheen en of andere landen ze op willen nemen is de vraag. Ook onduidelijk is tegen wie hij zich hiermee richt. Politico zegt in een bericht dat Salvini al deels op zijn uitspraken is teruggekomen. Dat hij van zijn tegenstanders het scheldwoord ‘fascist’ naar zijn hoofd geslingerd krijgt is voorspelbaar en hoort bij de politieke folklore. Maar de vraag hoe de grotendeels links-populistische Vijfsterrenbeweging dit en mogelijke volgende soortgelijke acties van Salvini verteert is van belang voor de stabiliteit van de regering. En voor de stabiliteit van de EU.
Nogmaals Nord Stream II: waarom is er geen open debat over een pijplijn die de EU afhankelijker maakt van de Russische Federatie?
De Belgische oud-ambassadeur Theo Lansloot zet de ontwikkelingen over de aanleg van de gaspijplijn Nord Stream II in een artikel voor Doorbraak op een rijtje. De actuele situatie is dat landen aan de Oostzee waarvan de pijplijn door hun territoriale wateren loopt voor de beslissing staan wat ze ermee aan moeten. Als ze dat politiek al zelf mogen beslissen en ze volgens internationaal recht juridisch iets te zeggen hebben over het onderzeese deel van Nord Stream II tussen de Russische Federatie en Duitsland. Finland en Duitsland hebben het groene licht gegeven. Denemarken houdt de kaarten nog tegen de borst en wordt onder druk gezet door voor- en tegenstanders. De vraag is of Nord Stream II Europa over-afhankelijk van Russisch gas maakt.
Rondom Nord Stream II tekenen zich twee kampen af. Tegenstanders lijken de overhand te hebben met de VS, het Verenigd Koninkrijk, landen als Polen, Oekraïne en de Baltische landen die de Russische chantage met energie vrezen, maar ook milieuactivisten die een einde aan fossiele brandstof willen. Zo stelden kamerleden van de PvdD en de SP die doorgaans welwillend staan tegenover de Russische Federatie in 2017 kritische kamervragen over Nord Stream II. Omdat de energieafhankelijkheid van de EU-lidstaten van Russisch gas door import vergroot wordt en dit in strijd is met het energiebeleid van de EU (Third Energy Package) zijn degenen die pleiten voor correcte uitvoering van dit beleid ook tegen. Ze wijzen op diversificatie en onafhankelijkheid. Overigens wordt in een rapport van de juridische dienst Raad van de Europese Unie dit formeel ontkend, zodat de ministers kunnen handelen in strijd met hun eigen beleid. Verder zijn Zuid-Europese landen ook kritisch over Nord Stream nadat de EU South Stream afschoot door harde voorwaarden aan het Kremlin te stellen. De Italiaanse oud-premier Renzi definieerde het opleggen van sancties aan de Russische Federatie plus het afketsen van South Stream door het stellen van harde voorwaarden aan het Kremlin, maar tegelijk het doorgaan van Nord Stream zonder die voorwaarden en het als economisch project te betitelen als hypocrisie.
Voorstanders zijn vooral te vinden in de landen waarvan bedrijven betrokken zijn: Duitsland, Nederland en Frankrijk. En omdat Duitsland een beslissende vinger in de pap van de EU heeft en de tandem Duitsland-Frankrijk de as van de EU vormt, volgt de Raad van ministers. De tactiek van de voorstanders is niet om een open debat te voeren, maar dat uit de weg te gaan. De dooddoener van het Duitse politieke en economische establishment is dat Nord Stream geen politiek, maar een economisch project is. Uit alles blijkt dat Nord Stream een politiek project is. Gazprom koopt Europese politici om door ze in te huren als ‘consultant’, zoals de Oostenrijkse ex-minister Hans Jörg Schelling die lid is van de ÖVP, de partij van kanselier Sebastian Kurz. Zoals Lansloot opmerkt staat de Duitse oud-kanselier Gerhard Schröder op de loonlijst van Gazprom. Zijn opportunisme is berucht en bezoedelt de Duitse politiek en de SPD. Maar het lijkt te eenvoudig om het Duitse belang te reduceren tot het omkopen van SPD’ers als Schröder of president Frank-Walter Steinmeier. Een argument van de voorstanders is dat het een wederzijdse afhankelijkheid betreft en de aanleg het Kremlin ook afhankelijker van Europa maakt. Maar dat gaat opnieuw voorbij aan de onafhankelijkheid van Europa.
De tegenstrijdigheden zijn groot en het is onbegrijpelijk dat ze niet genoemd worden in het publieke en politieke debat. Sancties die in 2014 ingesteld werden vanwege de annexatie van de Krim door de Russische Federatie en de militaire inmenging in Oost-Oekraïne worden verlengd, maar tegelijk worden de economische banden met het Kremlin via Nord Stream aangehaald en wordt Oekraïne dat Russisch gas via pijpleidingen aan de EU levert in de steek gelaten. Dat is dubbelzinnig en hypocriet, maar vooral kortzichtig. De EU weet dat het zich door de aanleg van Nord Stream II afhankelijker maakt van het Kremlin, maar ontkent dat dat zo is. De leiding van de Russische Federatie heeft er immers een handje van om gas als geopolitiek wapen in te zetten. Door de verslechterende situatie tussen het Westen en de Russische Federatie dat zich ook nog eens steeds meer opstelt als kat in het nauw, wordt de kans dat dat wapen ingezet wordt er eerder groter dan kleiner op. Levering van Russisch gas aan de EU-lidstaten is de olifant in de kamer waarover West-Europese politici en bedrijven al jaren doen alsof ze die niet zien. Zo gaat kortzichtigheid over in bijziendheid omdat Duitsland en Nederland verslaafd zijn aan goedkoop Russisch gas. De geloofwaardigheid van de EU wordt ondermijnd.
Foto 1: Schermafbeelding van deel artikel ‘Rusland en de EU: energie-onafhankelijk of Nord Stream 2 pijplijn?; Regering Merkel verkiest Russische gaspijplijn boven EU –Energie Unie’ van Theo Lansloot in Doorbraak, 4 april 2018.
Foto 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Europese Raad geeft groen licht Nord Stream 2’ in Geotrendlines van 2 oktober 2017 onder verwijzing naar Euobserver.
Hogre, Italië, kindermisbruik, religiekritiek en de reactie daarop. Staat van opwinding van Jezus leidt tot staat van beschuldiging
Het affiche met de titel ‘Ecce Homo erectus’ van de anonieme, Italiaanse kunstenaar Hogre doet in religieus Italië stof opwaaien. Erop is een afbeelding van Jezus met een in het oog lopende erectie onder zijn kleding te zien. De christelijke messias zegent een knielend jongetje dat voor hem bidt, pal voor zijn opperste staat van opwinding. Het werd afgelopen zomer in een wilde plakactie in een Italiaans bushokje geplaatst.
Volgens een bericht van Hyperallergic vinden de autoriteiten dit in strijd met de goede zeden en een openbare aanval op religie. Daarom zou Hogre volgens een archaïsche wet in staat van beschuldiging zijn gesteld en een forse boete wachten. Maximaal 5000 euro of twee jaar gevangenisstraf. Dat is nogal wat voor een affiche.
Hogre ontkent dat de affiche is gericht tegen religie. Het zou een reactie zijn op de aanklacht wegens seksueel misbruik van de Australische kardinaal George Pell. Deze op twee na hoogste functionaris in het Vaticaan werd in juni 2017 wegens kindermisbruik in staat van beschuldiging gesteld. De studiotekening van “Ecce homo erectus” werd verkocht op een tentoonstelling van de Londense WAR Gallery. Hogre is van plan de factuur van deze verkoop voor de Italiaanse rechter te tonen om de artistieke waarde van het werk aan te tonen.