Frans-Congolese activisten die grafbeeld uit Afrika Museum ontvreemdden dreigen met nieuwe acties in Nederlandse musea

De dwarsdenkers hebben in Nederland een nieuw filiaal geopend. In de museumsector. We kennen al de actiegroep Viruswaanzin, graancirkel-denkers en allerlei complotdenkers die het opnemen tegen de overheid, de bestaande orde inclusief de media en de wetenschap, en de rechtsstaat die niet de hunne zou zijn.

Aan dat rijtje van politieke activisten die zeggen door roeien en ruiten te willen gaan kunnen de Franse-Congolese actievoerders toegevoegd worden die vorige week op klaarlichte dag uit het Afrika Museum een Congolees grafbeeld stalen en ermee naar buiten liepen. Daar werden ze door de politie in de kraag gevat.

Ze dreigen terug te komen, want ‘er zijn twee of drie musea met Afrikaanse kunst hier, dus we komen terug’. Aldus een bericht van Omroep Gelderland. Wereldmuseum, Tropenmuseum en Museum Volkenkunde zijn gewaarschuwd.

Actievoerder Mwazulu Diyabanza lijkt nauwelijks iets te weten van de Nederlandse politieke, museale en juridische situatie. Het is onduidelijk wat zijn expertise op het gebied van etnografische kunst en historische collecties is. Hij zegt dat het niet aan de musea en overheden van Europa is om te beslissen wanneer en hoe iets wordt teruggegeven. Maar dat het aan ‘ons’ is. Diyabanza voert het wij-denken tot grote hoogte.

Zijn overmoed en eigendunk zijn grotesk. Wie denkt hij wel dat hij is en waarom denkt juist hij een speciale rol voor zichzelf te kunnen claimen? Wat weet hij van de achtergrond van de collectievorming en de etnografische kunstobjecten? Het antwoord is duidelijk: niets, ‘rien’. Hij heeft geen benul waarover hij praat.

Zijn argumentatie gaat niet verder dan een algemeen praatje over kolonialisme. Het is goed als actievoerders proberen druk te zetten in een dossier waar weinig beweging in zit. Dan hebben ze wel de verplichting zich te verdiepen in de situatie waar ze zich over uitspreken. Die kennis ontbreekt. De actievoerders kijken met hun Franse perspectief naar de Nederlandse situatie en denken dat een en ander samenvalt. Dat is een misvatting.

Deze actievoerders maken met hun slechte voorbereiding, hun ontbrekende basale kennis over het onderwerp waar ze kritiek op hebben en hun overmoed, grootheidswaan en brutaliteit, vooral zichzelf belachelijk. Zoals al die complotdenkers doen die met oppervlakkige kennis denken de problemen in de wereld op te kunnen lossen. Daarnaast belasten ze Nederlandse musea met hun brouhaha en jagen die op kosten omdat er extra beveiliging ingehuurd moet worden. Ook doorkruisen ze als razenden een serieus debat over roofkunst en kolonialisme waar musea met allerlei betrokken over in gesprek zijn.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Activisten Afrika Museum nog niet klaar in Nederland: ‘Wij komen terug’’ van Omroep Gelderland, 13 september 2020.

Keuze voor republiek wordt in Spanje politiek bepaald. Nederland kent geen debat erover, maar neemt steun voor monarchie wel af

Demonstranten in Madrid tegen de Spaanse monarchie is een typisch onderwerp voor het door het Kremlin gecontroleerde Sputnik Deutschland. Het geeft een beeld van verdeeldheid in een Europees land. Ter gelegenheid van de 88ste verjaardag van de proclamatie van de Tweede Spaanse Republiek op 14 april 1931 eisten demonstranten het einde van de monarchie en de vestiging van een Derde Republiek. De logica tussen het een en het ander is niet op voorhand duidelijk. De Spaanse monarchie werd in 1947 officieel hersteld.

De toon van de demonstratie staat in schril contrast met de situatie in Nederland. Uit een Ipsos-enquête onder 500 deelnemers die in opdracht van de NOS werd uitgevoerd bleek met name onder jongeren (18-34 jaar) de steun voor de Nederlandse monarchie ‘fors afgenomen’. Die bedraagt nu 55%. De steun voor de monarchie onder allen is met 68% iets hoger. Daartegenover is de steun voor een republiek met een gekozen president met 15% laag. Volgens de onderzoekers komt dat mede door onwetendheid over een presidentieel systeem: ‘Niet iedereen weet wat dit systeem inhoudt. Ze hebben een sterke associatie met de Verenigde Staten. Dat willen ze niet. Mensen beseffen niet dat er ook een systeem mogelijk is met een gekozen president met ceremoniële taken zoals in Duitsland’. Dat tekort aan bewustwording valt de Republikeinse facties en genootschappen aan te rekenen die de bevolking slecht voorlichten. Een andere reden die de NOS ongenoemd laat is dat geen enkele Nederlandse politieke partij zich ondubbelzinnig voor de republiek uitspreekt.

Vergeleken met de heetgebakerdheid, politisering en beladen geschiedenis in Spanje voelt het gebrek aan opwinding in Nederland over de keuze tussen monarchie en republiek weldadig aan. Het onderwerp lijkt de Nederlandse bevolking niet te interesseren. Hoewel Nederland een grote en indrukwekkende Republikeinse traditie heeft leeft het niet. Dat is een luxe positie, maar ook een positie waarin niet echt gekozen wordt. De kritiek van de jongeren op de monarchie heeft volgens de interpretatie van de onderzoeksresultaten door de NOS met de kosten ervan te maken. De Nederlandse monarchie zou naar verhouding de duurste van Europa zijn. Ter vergelijking: De ceremoniële Zwitserse president kost een half miljoen euro per jaar en had in 2018 een besparing van 345 miljoen euro op de kosten van de Nederlandse monarchie opgeleverd. Verder komt het bezwaar van de jongeren erop neer dat de monarchie ‘oubollig’ en ‘ouderwets’ is. Ze hebben ook kritiek op de erfopvolging. Een ondervraagde voor de NOS: ‘Als iets generatie op generatie wordt overgedragen, zegt dat niets over iemands bekwaamheid. Ik heb dan liever een republiek, waarbij het volk iemand mag kiezen.‘

DDS ontspoort met opinie-artikel over veiligheid Thierry Baudet

Tim Engelbart is een productieve commentator voor DDS. Ook wel de Nederlandse Breitbart genoemd, de Amerikaanse alt-right nieuwssite. Engelbart haakt in op een aangekondigde demonstratie op 19 juni van de Utrechtse actiegroep ‘Utrecht voor Iedereen’ die voor de gelegenheid ‘Utrecht TEGEN Thierry Baudet’ genoemd is. In een commentaar besteedde ik er op 25 mei aandacht aan. Engelbart doet dat vandaag ook, maar begeeft zich op glad ijs door Baudets veiligheid centraal te stellen: ‘Nog even, en Baudet zal net zo beveiligd moeten worden als Geert Wilders. En dat gun je echt niemand, zelfs niet je grootste politieke tegenstander.’ Engelbart bewijst er Baudet geen dienst mee. Integendeel. In een reactie op DDS leg ik uit waarom Engelbart te ver gaat:

Pegida Nederland demonstreert. De Nederlandse Volks-Unie van Constant Kusters demonstreert. PVV-sympathisanten als Kimberley Hendriks demonstreren. In Nederland neemt bijna iedereen wel eens deel aan een demonstratie tegen iedereen. In Nederland is een demonstratie folklore, marketing, calvinistische gestrengheid en politiek tegelijk. Niemand die een demonstratie merkwaardig vindt en daar nog echt van opkijkt. Op Tim Engelbart na dan.

Waar Engelbart vandaan haalt dat de Utrechtse demonstratie tegen Baudet bedoeld is om de boel te verstoren is onduidelijk. Het wordt door de initiatiefnemers in hun uitingen op sociale media niet gezegd. Het valt dan ook in de categorie stemmingmakerij. De demonstratie is bedoeld als politiek protest tegen Forum voor Democratie en partijprominent Thierry Baudet. Niks bijzonders. Het past in de Nederlandse traditie van protest en anti-protest. Een grondrecht. Als ventiel voor maatschappelijk ongenoegen. Het is merkwaardig als een politiek commentator als Engelbart net doet alsof hij dat principe niet begrijpt.

Behalve wat gespeelde onschuld en naïviteit, het bewust verkeerd weergeven van de positie van de Utrechtse actiegroep en de gebruikelijke rechts-radicale stellingname is er weinig bijzonders aan dit 13 in een dozijn verhaal van Engelbart. Het is allemaal netjes en beschaafd, en vooral voorspelbaar en saai. Men kan vooraf uittekenen wat Engelbart met voorbijgaan aan de feiten zal gaan zeggen.

Op een aspect na dan. Want Engelbarts commentaar is toch bijzonder. Hij begeeft zich namelijk op een hellend vlak door het te hebben over de veiligheid van Baudet en diens beveiliging. Het is een stilzwijgende afspraak in politiek en journalistiek om dit aspect in de openbaarheid niet ter discussie te stellen. Waarom? Omdat het mensen op verkeerde gedachten kan brengen. Over beveiliging van politici praat men liever niet. En zeker niet op de manier waarop Engelbart het doet. Hij stookt het vuurtje op.

Met dit commentaar dat in de titel verwijst naar Wilders en beveiliging dreigt het risico dat Engelbart iets oproept dat hij zegt te willen bezweren. Hoe oprecht Engelbart hierover is valt niet goed vast te stellen. Hij begeeft zich met dit commentaar op glad ijs. Engelbart bewijst Baudet hiermee geen dienst. Integendeel, hij brengt Baudet ermee in gevaar. Dat zou hij niet moeten doen.

Er is geen aanwijzing voor dat de Utrechtse activisten tegen Baudet een gevaar voor diens leven vormen of het zelfs gemunt zouden hebben op diens leven. Maar anderen kunnen door Engelbarts commentaar geprikkeld worden om het karwei af te maken waar hij op wijst.

Engelbart vergaloppeert zich met dit commentaar omdat hij er Baudet mee in gevaar brengt. Hij moet beter nadenken over hoe hij met zijn activistische journalistiek de promotie van Forum voor Democratie en Baudet het beste dient. Niet door vijandbeelden op te tuigen en onder het mom van ‘geen rook zonder vuur’ stropoppen in brand te steken waarvan hij de gevolgen niet kan overzien. Engelbart speelt met vuur in zijn commentaar ten koste van de veiligheid van Thierry Baudet.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Nog even, en Thierry Baudet moet net zo beveiligd worden als Geert Wilders’ van Tim Engelbart op DDS (De Dagelijkse Standaard), 27 mei 2017.

Actiegroepen hebben kritiek op sponsorrelatie van het Van Gogh Museum met Shell

Update 31 augustus 2018: Het Van Gogh Museum en het Mauritshuis hebben de sponsorrelatie met Shell met wederzijdse instemming beëindigd aldus een bericht van The Art Newspaper. 

De actiegroepen Fossil Free Culture NL en Fossielvrij NL protesteren tegen de sponsorrelatie van het Amsterdamse Van Gogh Museum met Shell. Een nieuwsbrief zegt: ‘Toon je deze zondagmiddag solidair met de performers van Fossil Free Culture NL! Zij verrasten het Van Gogh Museum afgelopen vrijdag met de onaangekondigde performance ‘Drop the Shell’, in protest tegen de giftige sponsorrelatie met oliereus Shell. Anders dan Tate en Louvre kan het Van Gogh Museum blijkbaar slecht omgaan met kritiek en stuurde gelijk de politie op hen af. Vier van de acht performers zitten nog steeds vast.’

En: ‘Daarom hebben we last-minute onze plannen voor de afsluiting van de Global Divestment Mobilisatie gewijzigd. We vragen iedereen om naar de solidariteitsactie voor de #VanGogh8 te komen. We verzamelen vanmiddag om 14.00u bij de letters I AMSTERDAM op het Museumplein. We roepen het Van Gogh Museum op om geen aanklacht in te dienen, maar juist kritisch naar zichzelf te kijken.‘

Moeilijk om hier een mening over te vormen. Het Van Gogh Museum mag zelf kiezen met welke bedrijven het een sponsorrelatie aangaat. Waarom de actievoerders een zacht doel om te protesteren kiezen is de vraag. Waarom een museum als mikpunt en niet Shell is de vraag. Musea hebben het bij een terugtrekkende overheid toch al zo moeilijk om geld uit de markt te halen. Actiegroepen weten dat musea binnenshuis demonstraties niet kunnen toestaan in verband met de veiligheid. Het is jammer dat de actievoerders niet met de directie van het Van Gogh Museum tot een compromis voor hun actie zijn gekomen. In overleg hadden afspraken gemaakt kunnen worden over een beperkte omvang ervan, bijvoorbeeld in een publieksruimte. Nu voelde het als een overval waarvan de beveiliging niet wist waar het zou eindigen. Shell zegt zelf de afslag naar duurzaamheid te hebben ingeslagen, zoals blijkt uit stukken voor de aandeelhoudersvergadering. Maar doet dat halfslachtig.

Etnisch profileren in het Van Gogh Museum met een ‘servicegesprek’

‘Met deze bezoeker is een zogeheten servicegesprek gevoerd. Dat doen we dagelijks op reguliere basis. Deze gesprekken zijn erop gericht om bezoekers bijvoorbeeld wegwijs te maken in het wachtrij-gebied, of om bezoekers met grote bagagestukken te informeren over de mogelijkheden deze te stallen.’ Aldus Nieuws.Marokko dat in een bericht deze reactie van het Van Gogh Museum citeert over de Marokkaanse-Nederlander Jaouad die door een museummedewerker werd aangesproken toen hij in de rij voor de kassa stond te wachten. Het museum ontkent dat er sprake was van discriminatie, maar heeft de schijn tegen.

Sprekend over Jaouad gaat de reactie van het museum verder: ‘Hij beschuldigde de museummedewerker van discriminatie, leek niet meer voor rede vatbaar en werd zowel verbaal, als non-verbaal agressief. Het gedrag werd als intimiderend ervaren en is door de museummedewerker getypeerd als een risico-indicator.’ Jaouad ontkent dat hij non-verbaal agressief werd en voelde zich onheus bejegend: ‘Ik had geen tas bij me, stond gewoon rustig te wachten en heb aan niemand gezeten, waarom pikken ze mij uit in de rij? Het is toch raar een zogenaamd servicegesprek te beginnen met de vraag ‘wat kom jij hier doen?’ En dat bij een museum!’ 

Opvallend is dat de museummedewerker volgens Jaouad het volgende heeft gezegd: ‘Er is wel duidelijk op camera te horen dat de beveiliger zegt ‘ik wilde gewoon een normaal gesprek’ en vervolgens vraagt ‘waarvoor wil je die (doelend op de schilderijen die Jaouad aan geeft te willen zien) zien dan en wat is je doel?’

Nieuws.Marokko verbindt dit voorval met de zogenaamde profilers die bij en in het Van Gogh Museum en het Rijksmuseum bezoekers observeren. Het Parool besteedde hier in 2015 in een bericht aandacht aan: ‘Zien ze iets verdachts, dan spreken ze iemand aan. ‘Hard nodig in een tijd van toenemende dreiging.’ Dat Jaouad werd aangesproken is dus geen beslissing van een individuele medewerker, maar staand beleid dat van bovenaf is ingesteld. Bezoekers worden door profileren geobserveerd en aangesproken als ze als risico worden beschouwd. Jaouad werd blijkbaar als bedreigend gezien omdat het vreemd wordt gevonden als een Marokkaanse-Nederalnder een museum bezoekt om schilderijen te bekijken. De publicitaire schade voor het Van Gogh Museum is groot. De leiding van het museum moet zich schamen dat het dit heeft laten gebeuren. Jaouad heeft een klacht ingediend en zegt ‘zeer aangedaan te zijn’. Hij zet zijn aangifte vooralsnog door.

Foto: Rij bij het Van Gogh Museum.

Flemming Rose over vrijheid van meningsuiting

De Deense hoofdredacteur van de Jyllands-Posten Flemming Rose legt uit dat als media beperkt dreigen te worden in hun meningsuiting brede steun in de samenleving noodzakelijk is om angst en intimidatie te overwinnen. Het intrekken van die steun was precies de kritiek op PEN Nederland. Dat trok zich ter elfder ure terug uit een bijeenkomt op 2 mei in de Amsterdamse De Balie voor de vrijheid van meningsuiting. En doorbrak daarmee dat front van eensgezindheid. Aanleiding was het optreden van cartoonist Westergaard.

Er is nog een andere reden waarom het blijven hangen in de aandacht voor bedreigingen ongelukkig is. Een cultuurstrijd komt zo in de plaats van de economische strijd om macht en eigendom. Het dient zelfs als afleiding. Dus hoe meer het front van eensgezindheid over de meningsuiting verbroken wordt, hoe meer dat de krachten in de kaart speelt die de economische machtsverhoudingen in stand willen houden. Of zelfs de fundamentele vragen daarover uit het publieke debat willen weren. Zo schiet cultuurstrijd z’n doel voorbij.

Petitie: Verzoek aan bestuur van PEN Nederland om af te treden

Petitie aan het bestuur van PEN Nederland om per direct af te treden vóór het vrije woord

Was getekend, de uit protest opgestapte PEN Nederland-leden

Elly de Waard, Egmond-Binnen
http://www.ellydewaard.nl
Bart FM Droog, Eenrum
http://www.bartfmdroog.com
Pam Emmerik, Rotterdam
http://www.pamemmerik.nl
Nelleke Noordervliet, Amsterdam
http://www.nellekenoordervliet.nl
Chawwa Wijnberg, Middelburg
http://www.chawwawijnberg.nl

alsmede

Jaap van den Born, Nijmegen
http://www.nederlandsepoezie.org/dichters/b/born.html
Koos Dalstar, Vlissingen
http://www.nederlandsepoezie.org/dichters/d/dalstra.html
Jürgen Eissink, Diepenheim
http://www.nederlandsepoezie.org/redactie/Eissink.html
Johanna Geels, Apeldoorn
http://www.johannageels.blogspot.nl
Natasha Gerson, Balkbrug
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=gers001
Ton van ’t Hof, Amsterdam
http://www.1hundred1.tumblr.com
Tjitse Hofman, Onderdendam
http://www.tjitsehofman.nl
Lucas Hüsgen, Nijmegen
http://www.lucashusgen.net
George Knight, Utrecht
http://www.georgeknightlang.wordpress.com
Etty Mulder, Maarn
http://www.ettymulder.nl
Cees van Raak, Tilburg
http://www.ceesvanraak.nl
Hedwig Selles, Zwolle
http://www.nederlandsepoezie.org/dichters/s/selles.html
Rense Sinkgraven, Schouwerzijl
http://www.rensesinkgraven.blogspot.nl
Kees Spiering, Noordbroek
http://www.keesspiering.nl
Sarah Verroen, Gargilesse (Frankrijk)
http://www.leveninfrankrijk.wordpress.com
Cornelis van der Wal, Leeuwarden
http://www.cornelisvanderwal.nl
Nachoem M. Wijnberg, Amsterdam
http://www.atlascontact.nl/auteur/nachoem-m-wijnberg/

alsmede

Marc Bouwman, Delft
Egbert van Hees, Amsterdam
J. Molleman, Utrecht
E. van Schaagen, Amsterdam
Paul Zwueste, Edegem (B)

Foto: Schermafbeelding van door Bart Droog vormgegeven petitie ‘Petitie aan het bestuur van PEN Nederland om per direct af te treden vóór het vrije woord’. (versie 28 mei 2015). 

Update 24 mei: De lijst ondertekenaars kan aangepast worden. De petitie is op 24 mei 2015 aangeboden aan het bestuur van PEN Nederland en zal tijdens de vervroegde Algemene Ledenvergadering (‘na de zomer [van 2015]’), opnieuw worden aangeboden. Gelijkgezinde publicisten die deze petitie willen ondertekenen kunnen zich melden bij:
Elly de Waard: info@ellydewaard.nl
Bart FM Droog; droog@epibreren.com
U hoeft hun alleen een mail te sturen, met in de berichtregel ‘petitie’ en in de mail uw naam en woonplaats.

Fedpol België besteedt aandacht aan diefstal beeld Dali uit 2010

Wie kent de dief die op 18 augustus 2010 het bronzen beeld ‘La femme aux tiroirs’ van Salvador Dali heeft gestolen op een Dali presentatie in de hallen van het Belfort te Brugge? Volgens een opsporingsbericht is het beeld 120.000 euro waard en is het gemaakt in een oplage van 8. Maar opsporingsbericht noch video vermelden het serienummer. Als lengte geeft het opsporingsbericht 47 centimeter, maar de opgave van het Art Register dat als lengte 27 centimeter geeft lijkt beter overeen te stemmen met de visuele inschatting.

Er is veel opvallend aan de kunstdiefstal. Om te beginnen kon de dief tegen de regels in met een tas op de tentoonstelling komen. Dit geeft aan dat de beveiliging of niet goed geinstrueerd was of die 18de augustus onoplettend handelde. Naar verluidt van de organisator Stefaan Delbaere waren er die dag twee beveiligers aanwezig van wie er een de kassa moest bemensen. Delbare suggereert dat de dief door een medeplichtige werd geholpen die het zicht blokkeerde. Verder is het opvallend dat het beeldje van ongeveer 10 kilo zwaar niet geborgd was en los op de sokkel stond noch met een alarm beschermd was. Saillant is dat organisator en kunsthandelaar Stefaan Delbaere in 2005 door de Brugse strafrechter werd vrijgesproken ‘voor vervalsing van heel wat werken van de surrealistische meester Salvador Dali’, aldus het Nieuwsblad. Dat betrof grafiek.

Fedpol Belgium (federale politie van België) heeft de video van het opsporingsbericht uit 2010 op 19 mei 2015 op haar YouTube-kanaal geplaatst. Dit betekent dat er na 4,5 jaar nog geen schot in deze zaak zit. Of Fedpol Belgium hoopt dat herplaatsing van dit opsporingsbericht op YouTube de zaak in beweging zet is de vraag.

Foto: Salvador Dali, ‘La Femme aux Tiroirs’ (1964). Bronzen beeld (hoogte 11 cm x lengte 27 cm x diepte 5 cm).

Bart Droog reconstrueert kwestie Westergaard en PEN Nederland

Bart FM Droog komt op zijn site met een verdienstelijke reconstructie van de affaire Westergaard die op 2 mei in de publiciteit kwam toen uit een uitzending van Nieuwsuur bleek dat PEN Nederland zich op 30 maart uit de organisatie van het Festival van het Vrije Woord in de Amsterdamse De Balie had teruggetrokken. PEN Nederland kreeg daar kritiek op van onder meer Balie-directeur Yoeri Albrecht en burgemeester Eberhard van der Laan, maar ook van Elly de Waard, Afshin Ellian, Pam Emmerik, Nelleke Noordervliet, Nausicaa Marbe, Bart FM Droog, ondergetekende en vele anderen waaronder PEN-bestuurslid Maartje Duin die de opstelling van het PEN-bestuur onjuist vond en aftrad. Maar PEN Nederland kreeg ook steun van vooral journalisten bij kranten.

Zo ontstond een waterscheiding tussen critici en verdedigers van het PEN-bestuur. Het was opvallend dat toen de storm in de week na 2 mei losbarstte slechts twee bestuursleden prominent naar buiten traden, namelijk voorzitter Manon Uphoff en secretaris Aleid Truijens. Zij deden dat indirect door een column (Truijens) of een ingezonden brief (Uphoff) zodat de indruk ontstond dat ze geen verantwoording wilden afleggen in een interview of debat. Omdat PEN op Twitter, Facebook en de website zweeg bleef een bestuursstandpunt uit. Wim Jurg, Job Degenaar, Ronald Bos en Alexis de Rood mengden zich niet in de publiciteit evenmin als de onder protest afgetreden Maartje Duin. Ofwel, twee bestuursleden domineerden op afstand de publiciteit.

De kern van de kritiek op het PEN-bestuur is dat het zich om oneigenlijke redenen en in een te late fase terugtrok uit de organisatie van het festival op 2 mei in De Balie waar Kurt Westergaard optrad en de twee overgebleven vrouwen in het bestuur het er achteraf nog erger op maakten door het aanbrengen van een rookgordijn. Dat bestond eruit dat ze schermden met de veiligheid van bedreigde auteurs uit landen als Bahrein, Cuba, China of Vietnam die gevaar liepen als ze geassocieerd zouden worden met Westergaard.

Opstelling en argumentatie van Uphoff en Truijens waren om allerlei redenen onwaarachtig: 1) Ze hechtten te veel belang aan de veiligheid van zichzelf en hun gasten bij het Festival in De Balie; 2) Ze lieten zich niet overtuigen door De Balie of de politie dat het Festival voldoende beveiligd kon worden; 3) De bedreigde auteurs uit Bahrein etc waren niet aanwezig in De Balie zodat de vraag was hoe direct de associatie met Westergaard kon zijn; 4) Uphoff en Truijens stelden het in hun verdediging achteraf voor alsof de associatie met Westergaard de bedreigde auteurs in gevaar zou brengen, maar werden op geen enkel moment concreet hoe dat in de praktijk uit zou werken en om welke auteurs het ging; 5) Westergaard is geen scherpslijper, maar een vreedzame cartoonist die ongevraagd en tegen zijn wil agressie van radicale moslims oproept.

Hoe verder? De positie van Manon Uphoff en Aleid Truijens is lastig geworden. Zelfs als de verdedigers op alle punten gelijk hebben is toch de realiteit dat ze afgelopen weken de publicitaire schade aan PEN Nederland niet hebben kunnen voorkomen of kritiek hebben weten af te zwakken. Hun schadecontrole maakte het er eerder erger op. Het is aan de leden van schrijversvereniging PEN Nederland of ze hiermee kunnen leven en welke normen ze willen stellen aan hun vereniging en bestuursleden. Maar PEN Nederland opereert niet in een maatschappelijk vacuüm. Een concept beleidsnota uit 2011 geeft als grondslag: ‘Het bevorderen van de vrijheid van meningsuiting en literaire expressie.’ Dat is tweerichtingverkeer, zoals communicatie altijd is.

Hier voor reconstructie ‘Het PEN Nederland-bestuur en de (on)verdediging van het vrije woord’ van Bart FM Droog.

Foto: De Duitse kanselier Angela Merket feliciteert de Deense cartoonist Kurt Westergaard bij de uitreiking van een internationale prijs voor meningsvrijheid. Potsdam, 2010.

Elly de Waard spiest waarheid PEN-bestuur in kwestie Westergaard

Dichter Elly de Waard prikt op haar blog de onwaarachtigheid van het PEN-bestuur door. En dan vooral van voorzitter Manon Uphoff en secretaris Aleid Truijens die het bestuur in gijzeling lijken te hebben genomen. Samen met auteur Bart FM Droog betwijfelt ze de lezing van Uphoff dat PEN Nederland zich vanwege de veiligheid van bedreigde auteurs in onder meer Bahrein, China, Cuba en Vietnam terug moest trekken uit de organisatie van een lezing van Kurt Westergaard in De Balie. Uphoff kreeg afgelopen weken zonder enige kritische vraag in de media ruim baan van journalisten voor haar spin dat genoemde auteurs gevaar zouden lopen als ze via de bijeenkomst in De Balie geassocieerd zouden worden met Westergaard. De Waard zegt nu uit betrouwbare bron te hebben vernomen dat er geen vervolgde auteurs aanwezig zouden zijn in De Balie.

Het afdekken in de media (NRC, Volkskrant) van het PEN-bestuur met inzet van bevriende auteurs kwam al ongeloofwaardig over, maar nu wijst alles erop dat het nog schrijnender is dan het al leek. Het PEN-bestuur schoof in een valse abstractie als zetstuk een schrijver uit Bahrein naar voren om de eigen angst mee te verhullen. Om daarmee de illusie van vervolging te wekken. Door zich te verschuilen achter deze in hun land bedreigde auteurs en Westergaard af te vallen als iemand die genoemde auteurs door associatie in gevaar zou brengen maakte het PEN-bestuur zich zowel schuldig aan neo-koloniaal gedrag als gebrek aan intellectuele moed. De kern van het PEN-bestuur heeft door de angst voor het eigen hachje rare kronkels gemaakt.

Foto: Schermafbeelding van Blogpost PEN: DE STRIJD GESTREDEN? van Elly de Waard.