World Press Freedom Index 2014: Nederland wint zilver

In navolging van de Olympische Spelen richten media zich op de medaillespiegel. De Stentor heeft het zelfs over de medaillespiegel in Den Haag. Met goud voor Ronald Plasterk, zilver voor D66 en brons voor het staatsgeheim. Ofwel, een wedstrijd met een skiër, een rodelaar, een schaatser en een snowboarder. Sport mag dan niks met politiek te maken hebben volgens president Putin en IOC-baas Bach, volgens De Stentor heeft politiek alles met sport te maken. Politiek is sport. Na afloop wacht goud voor minister Plasterk. Wie had dat kunnen bedenken. Struikelend als eerste over de eindstreep. Maar bij beeldspraak over sport is het oppassen.

Want het verhult vaak meer dan het verklaart. Prestaties die invloed hebben worden niet onder de kaasstolpen in Sochi of Den Haag geleverd, maar in de werkelijkheid. Nederland heeft zilver op de Press Freedom Index 2014 van Reporters Without Borders. Een tweede plaats na Finland en voor Noorwegen. Een feit om echt trots op te zijn omdat het ergens over gaat. Over vrijheid van meningsuiting, journalistiek en informatievrijheid.

De VS staan op de 46ste plaats tussen Roemenië en Haïti. Een trieste plek voor een land dat zichzelf exceptioneel vindt. Reporters Without Borders is kritisch op de VS  en zet dat op een rij. Het is te veelzeggend om het niet onverkort te lezen. President Barack Obama oogst nu wat-ie de afgelopen 5 jaar heeft gezaaid:

Foto 1: Banner ‘World Press Freedom Index 2014‘ van Reporters Without Borders.

Foto 2: World Press Freedom Index 2014 door Reporters Without Borders: USA, 46ste op de wereldindex.

Obama stelt opnieuw teleur door NSA niet aan te pakken

Gisteren kwam president Barack Obama in een toespraak over de NSA met kleine wijzingen als gevolg van het afluisterschandaal dat Edward Snowden vanaf juni 2013 via journalisten in diverse landen naar buiten bracht. Zoals voorspeld verandert Obama weinig. Hij gebruikt zoals gewoonlijk zalvende woorden over vrijheid en toezicht zonder door te pakken. Critici zien er niet meer in dan het verschuiven van de stoelen op het dek van de Titanic. Klokkenluiders zijn kritisch. Kirk J. Wiebe wordt trouwens abusievelijk Russ Tice genoemd.

De echte Russ Tice gaf al in juli 2013 bij RT’s Abby Martin het antwoord op de vraag waarom Obama zo slap en mat reageert op alle onthullingen. De president is volgens Tice niet de baas die de besluiten neemt. Dat zijn anderen: ‘If I had to guess, I would say it’s the upper echelon of the intelligence community that is running this show.‘ Hier is het transcript van het onthullende interview van Abby Martin met Russ Tice. 

President Obama bijt niet omdat-ie geen tanden heeft en niet graag wil bijten. Hij pakt niet door omdat-ie zich niet vrij voelt om te handelen. Hij heeft zichzelf niet bevrijd. De oud-senator van Illinois is niet alleen door het presidentiële ambt verandert van een progressief politicus in het evenbeeld van president Bush. En deze op veel terreinen rechts passeert. Is het de angst (voor de angst) om vermoord te worden die Obama tot de verzuchting bracht: ‘Don’t you remember what happened to Martin Luther King Jr.?‘ Gevraagd: moedige mensen in topfuncties die doen wat ze beloven. Hoe kunnen de kiezers de garantie krijgen dat ‘hun‘ politicus doet wat-ie belooft zonder in de zakken van de schaduwmacht te verdwijnen? Die garantie bestaat niet. Dus? 

Economische spionage door NSA van Brazilië en Mexico. Ook in Nederland?

Nu is er weer de spionage door de Amerikaanse staatsveiligheidsdienst NSA van de Braziliaanse president Dilma Roussef en de Mexicaanse president Enrique Peña Nieto die werd afgeluisterd toen-ie nog kandidaat was. De onthullingen zijn gebaseerd op documenten die Edward Snowden kopieerde en journalist Glenn Greenwald bewerkte voor het Braziliaanse televisieprogramma ‘Fantástico‘. Samen met Sônia Bridi.

De Amerikaanse journalist Greenwald woont in Rio de Janeiro. Greenwald schrijft voor The Guardian en richt zich met zijn stukken die de werkwijze van de NSA onthullen inclusief de infrastructurele, juridische, politieke en economische strekking afwisselend op ’n Amerikaanse, Brits-Europese en Latijns-Amerikaanse invalshoek.

Uit de Braziliaanse pers is het bericht dat president Roussef is afgeluisterd door de VS ingeslagen als een bom. Ook vanwege de nationale trots. In een reactie trekt minister van Communicatie Paulo Bernardo van leer, zo citeert Folha de S.Paulo. Hij beschouwt de spionage als een ‘volledige absurditeit‘. Volgens Bernardo heeft het niets te maken met de nationale veiligheid van de VS. De spionage dient om een voordeel te behalen in commerciële en industriële onderhandelingen, zo meent Bernardo. Volgens ‘Fantástico’ roept de Braziliaanse regering de Amerikaanse ambassadeur Thomas Shannon op het matje met het verzoek om uitleg te geven.

De Brazilianen zullen internationale organisaties zoals de VN verzoeken deze kwestie op de agenda te zetten en te bespreken. Gewenst is dat Nederland Brazilië steunt en geen afhoudende houding aanneemt. Gezien het belang van de Nederlandse economie is het goed voorstelbaar dat de NSA ook Nederlandse ministers heeft bespioneerd om voordeel te behalen in commerciële en industriële onderhandelingen. Als de Nederlandse regering daarover aanwijzingen heeft of als de economische spionage door de VS in de komende maanden uit de documenten van Snowden blijkt, dan valt het te hopen dat het kabinet Rutte de schroom van zich af laat vallen en niet uit angst voor het Amerikaanse ‘bondgenootschap’ doorgaat zich te laten gijzelen door de VS. Zo’n kwestie van economisch belang dient het kabinet Rutte niet bilateraal met de VS te willen bespreken.

Foto:  De Braziliaanse president Dilma Roussef (rechts) ontvangt de Mexicaanse president Enrique Peña Nieto. Oliebelangen stonden op de agenda. 2013.

Schijnheilige opstelling van VS over Syrië wordt aanvaard. Waarom?

‘Our sense of basic humanity is offended not only by this cowardly crime but also by the cynical attempt to cover it up.’ Aldus de verklaring over Syrië van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry.

Wat mij en vele anderen nog het meest stoort is de moreel superieure die de Amerikaanse regering bij monde van Kerry heeft aangenomen. En meent aan te kunnen nemen. Maar hebben de VS nog recht van spreken?

Ok, als de VS de eigen olie- en gasbelangen willen veiligstellen. Ok, als de VS de grip op de regio willen verstevigen. Ok, als de VS de Russen hun machtsbasis Syrië willen ontnemen. Ok, als de VS Iran en Hezbollah willen dwarszitten. Ok, als ze Israel willen steunen. Ok, als de VS hun bondgenoten afhankelijk en volgzaam maken door de eigen militaire macht in te zetten. Ok, voor de duizenden grote en kleine redenen. En ook Ok dat dat niet gezegd kan worden omdat landen zich altijd verschuilen achter mooie woorden en voornemens.

Morele superioriteit is al marketing. Een goed product kan er bij goede voorbereidingen mee verkocht worden, maar bij een slecht product lukt ook dat niet. Dan slaat het uiteindelijk terug op de aanbieder. In die situatie zitten de VS. Vraag is of ze beseffen dat hun beroep op morele superioriteit potsierlijk en onheus is. Of dat ze vanuit machtspolitiek denken doen alsof ze vanuit die positie kunnen spreken. Het pokerface wordt grimas.

Want de regering-Obama houdt de strafkolonie Guantanamo Bay in stand; bespioneert en liegt met massale onwettige programma’s de eigen bevolking, VN en bondgenoten voor; plaatst klokkenluiders buiten de orde door ze te vervolgen met een Spionagewet uit 1917; intimideert en luistert journalisten af; doodt met drones zonder tussenkomst van een rechtbank op grote schaal burgers in Pakistan, Afghanistan en Jemen; geeft de eigen militaire en politieke oorlogsmisdadigers immuniteit en weigert ze ter verantwoording te laten komen voor het Internationaal Strafhof en voert overal ter wereld geheime oorlogen zonder wettelijke basis.

Een land als de VS dat zo systeemmatig wet en rechtsorde schendt zou enige zelfkennis en bescheidenheid passen. Een retoriek dienen te ontwikkelen die meer in lijn is met het eigen handelen. Of er in elk geval niet zo haaks op staat als nu. China en Rusland zijn even meedogenloos, berekenend en gewend om vuile handen te maken. Maar ze hebben een kwaliteit die deze landen gunstig onderscheidt van de VS. Ze stellen zich niet als een schizofrene dominee van de wereld op die van zichzelf weet dat-ie met zijn hand in de kas heeft gezeten, ontucht met de hele gemeente heeft gepleegd en aan de jenever is maar dat vervolgens zogenaamd vergeet. De dubbele standaard van de VS is om beroerd van te worden. Dat hoofd weet niet wat de hand doet.

Foto 1: Tweet van Myles Dyer.

Foto 2: Schermafbeelding van Anatomy of a Murder (1959) van Otto Preminger. Ontwerp titelsequentie Saul Bass. Zie YouTube.

‘We Steal Secrets: The Story of WikiLeaks’. Wat is het belang?

Alex Gibney kwam afgelopen week met een documentaire die zo afwijkt van de feiten dat de vraag rijst wie er achter steekt. Geen vraag voor complotdenkers. Bij Zero Dark Thirty bleek de CIA invloed op het eindresultaat te hebben. WikiLeaks heeft niet meegewerkt aan de documentaire, maar geeft commentaar bij het script. Het leest als een ‘Who is Who’. Het commentaar laat weinig heel van de onderbouwing van de documentaire die niets onthult. De kracht van film is de suggestie, het aangeven van verbanden en het onuitgesprokene laten spreken. Alex Gibney heeft een slecht geïnformeerde kijker nodig om hem daarin te kunnen volgen.

Blogster Alexa O’Brien die het proces Bradley Manning op de voet volgt, geeft in een analytische recensie aan in welk krachtenveld Gibney opereert. Samenwerking tussen het leger en de amusementsindustrie is in de VS groot. Die wordt nog hechter bij de ontwikkeling van huidige surveillance-systemen. Amusement is media en informatie. Amerikaanse omroepen profiteren van hun schaalgrootte: ‘Volgens de economen Deidre McClosky en Arjo Klamer zijn overreding (‘persuasion‘), reclame, advisering en consultancy goed voor 25 procent van het Amerikaanse bruto binnenlands product. In feite zijn de Amerikaanse media en amusementssector de enige Amerikaanse sectoren die een overschot op de handelsbalans hebben met bijna elke natie in de wereld.’

O’Brien geeft WikiLeaks de context die Gibney mist. Of dat door z’n gebrek aan intellectuele scherpte of moed komt. WikiLeaks is beslissend voor de Amerikaanse regering omdat het een strijd is over de informatie op internet. Daarom is Assange gecriminaliseerd via Zweden en Interpol en werd een verzegelde aanklacht door een geheime grand jury tegen hem opgesteld. Ze zegt: ‘De vervolging van Manning en het federale/militaire criminele onderzoek van WikiLeaks zijn onderdeel van de grotere strijd door de overheid om de controle ‘over‘ informatie in het digitale tijdperk. Het is een strijd die deels gevoerd wordt tegen wat Mike Rogers, voorzitter van het House Permanent Select Committee on Intelligence, de ‘cultuur van openbaring’ van internet noemt.’

Kortom, wie de documentaire ‘We Steal Secrets‘ van Alex Gibney wil gaan zien wacht de taak om de vele fouten en onwaarheden te signaleren. Maar de film krijgt meerwaarde als de kijker zich voorstelt wat het economisch belang is van Gibney, wie zijn partners zijn en hoe de Amerikaanse amusementsindustrie en het leger samenwerken. Over WikiLeaks zegt de film niks nieuws, maar over iemand als Alex Gibney des te meer.

Foto: Affiche ‘Stop Him, And the Job’s Done‘ uit de Tweede Wereldoorlog (1941-1945).

Onthulling over martelingen Irak belasten de VS

Pas door de onthullingen in de the Guardian documentaire ‘Iraq – Searching for Steele‘ wordt duidelijk hoe diep de Amerikanen in de vuile oorlog in Irak betrokken waren. De martelingen vertonen opvallende overeenkomsten met wat er zo’n 30 jaar geleden in El Salvador en andere Latijns-Amerikaanse landen gebeurde. En ook toont het aan hoe belangrijk de rol van klokkenluiders zoals WikiLeaks en Bradley Manning is geweest. Zonder hen was de documentaire over de US-kolonel James Steele niet van de grond gekomen. Dit verklaart de heksenjacht van opeenvolgende Amerikaanse regeringen op de klokkenluiders. Deze regeringen hebben veel te verbergen. Opvallend is dat de documentaire in Europa volop aandacht krijgt, maar in de VS door de media zo goed als genegeerd wordt. ‘Democracy Now!‘ is een van de gunstige uitzonderingen.

Zie hier het full transcript van een interview met uitvoerend producente Maggie O’Kane. Met vele details.

Journalistiek verzaakt in steun medestanders. Publiek is onwetend

Gisteravond zat ik aan tafel met een slimme meid die geïnteresseerd is in de wereld, binnenkort een boek publiceert en geïnformeerd genoeg is om zich geen knollen voor citroenen te laten verkopen. Maar op m’n verzuchting dat president Obama op het terrein van burgerrechten erger is dan z’n voorganger president Bush reageerde ze alsof ik gek was. Onder de toevoeging dat deze feiten de gevestigde pers niet halen liet ik het er maar bij. Niet voor het eerst. Doorgaans goed geïnteresseerde burgers zijn over dit onderwerp opvallend slecht geïnformeerd. Waarom? Kritiek haalt de televisie en kranten niet. Het moet op internet en in de marge van de gevestigde pers bijeengeschrapt worden. De doorsnee nieuwsconsument die daarvoor geen tijd heeft en vertrouwt op de bemiddelende functie van de gevestigde media wordt een verkeerd beeld gepresenteerd.

Zelfs een buitenstaander als ik die aan de zijlijn staat in een land ver weg voelt de druk zich te voegen in de consensus. Wat ik uiteraard niet doe. Nog steeds ben ik teleurgesteld in de NRC die ik ervan betichtte in de berichtgeving eenzijdig pro-Obama te zijn. In het antwoord van de ombudsman Sjoerd de Jong die me wilde uitleggen dat ‘reguliere berichtgeving‘ andere journalistieke normen vraagt kon ik me niet vinden. In een vergelijking met de columnist voor The Guardian Glenn Greenwald suggereerde De Jong dat een blogger of politieke columnist meer vrijheid heeft. Dat is zo. Maar binnen die vrijheid doet Greenwald meer dan welke NRC-journalist dan ook voor elkaar krijgt. Van journalistiek die aankruipt tegen de macht maakt de NRC onderdeel uit. Hoe anders het zelfbeeld van zo’n krant ook is. Het is simpel. Er is foute en goede journalistiek.

Dezelfde Glenn Greenwald wijst vandaag in zijn column voor The Guardian op de vervolging van Barrett Brown. Deze onderzoeksjournalist die verbonden was aan Anonymous is volgens Greenwald op valse gronden opgepakt door de FBI. Zijn moeder waar Brown verbleef werd geïntimideerd en onder druk gezet. Critici van de regering-Obama zien telkens het bekende patroon. De Amerikaanse overheid schakelt opposanten zoals klokkenluiders of politieke activisten uit door ze te criminaliseren en op oneigenlijke gronden via het recht te vervolgen. In feite een poging om het onderzoek te stoppen van iedereen die duikt in de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven, leger en veiligheidsdiensten. Maar het brede publiek krijgt er geen idee van.

Video: Trailer van ‘War on Whistleblowers; Free Press and The National Security State‘ van Robert Greenwald. Deze documentaire verschijnt binnenkort.

Zero Dark Thirty verheerlijkt marteling in de jacht op Osama

Update 7 mei 2013: Gawker toont aan dat de CIA invloed had op het eindresultaat. Het wist scènes gewijzigd of verwijderd te krijgen. In de Nederlandse filmpers werd de film positief ontvangen. Nrc.next noemde de film zelfs ‘razendknappe geschiedschrijving‘. Dat geeft te denken over het niveau van de Nederlandse filmpers. 

Zero Dark Thirty is een film van Kathryn Bigalow. Een thriller over de jacht op Osama bin Laden die dicht tegen de werkelijkheid aanleunt. Met de slogan: ‘The Biggest Manhunt in History‘. Vanaf 24 januari 2013 in de Nederlandse bioscopen, uitgebracht door A-Film. In de VS ontstond over de film al controverse toen bleek dat de filmmakers nauw met het Pentagon en de CIA samenwerkten. De paradox was dat daartoe geheime informatie aan schrijver Mark Boal en Katryn Bigalow werd gegeven door de regering-Obama waarvoor klokkenluiders doorgaans door de overheid worden vervolgd. Critici spraken toen al over propaganda.

Zonder die gezien te hebben bekritiseert Glenn Greenwald in The Guardian de film. Kern van zijn kritiek is dat het marteling verheerlijkt omdat valselijk wordt geclaimd ‘dat waterboarding en andere vormen van ondervragingstactieken onder dwang’ cruciaal waren voor het vinden van Osama. Een idee uit de hoge hoed van voormalig vice-president Dick Cheney dat nooit aangetoond is. De voortgang die Zero Dark Thirty in de lucht houdt is gebouwd op een verzinsel. De film fabriceert de leugen die in werkelijkheid niet werkte. Ook blijven bezwaren van CIA-medewerkers tegen de immorele en contra-productieve martelingen ongenoemd.

Maar een film is een artistiek product met een eigen logica en vormtaal dat leent uit de werkelijkheid. Dramatisering via hoofdpersonages dient om een filmwerkelijkheud te bouwen en door identificatie de toeschouwer in het verhaal te trekken. Daarom snijdt de kritiek dat een film iets verheerlijkt of juist aanvalt pas hout als de relatie met de werkelijkheid als uitgangspunt wordt genomen. Bij The Hobbit of Star Trek gebeurt dat niet. Bij Zero Dark Thirty dient dat evenmin te gebeuren. Het vertelt een hedendaags sprookje dat de werkelijkheid verzint. Het verschil tussen de twee trailers is opvallend. De bovenste kiest voor de fabel en de onderste voor de werkelijkheid. De laatste ontmoet kritiek omdat het de schijn van echt verkoopt.

Anti-Amerikanisme van PSY in ‘Dear America’ is wereldwijd

Kill those fucking Yankees who have been torturing Iraqi captives.
Kill those fucking Yankees who ordered them to torture.
Kill their daughters, mothers, daughters-in-law and fathers.
Kill them all slowly and painfully.

Aldus de Engelse vertaling van de song ‘Dear America‘ van de Koreaanse experimentele rockband N.EX.T die de Koreaanse rapper PSY in 2004 zong. PSY die met ‘Gangnam Style’ een wereldhit heeft. Omdat-ie over twee weken voor president Obama in het Witte Huis optreedt, heeft-ie inmiddels zijn excuses aangeboden. Beroemdheid verplicht tot inschikken. Maar dat pikken patriottistische Amerikanen niet. De sociale media worden overspoeld met berichten die PSY niet alleen als anti-Amerikaans zien, hij zou de VS zelfs haten.

Hoe kennen Amerikanen de wereld slecht. Want wat miszegt ‘Dear America‘? Het verwoordt een sentiment dat wereldwijd bestaat. Amerikanen zijn weinig geliefd. Niet alleen omdat ze overal van alles uitvreten, maar dat ook nog eens straffeloos menen te kunnen doen. De VS onttrekken zich aan de internationale rechtsorde en schermen hun militairen en politici af. Feitelijk eisen de VS immuniteit voor de uitvoerders van hun kwaad.

Amerikanen martelden wel degelijk Iraakse gevangenen. Leden van de toenmalige regering Bush waren ervoor verantwoordelijk. Maar ze zijn nooit ter verantwoording geroepen. Noch door de regering-Bush, de regering-Obama, de VN of het Internationaal Gerechtshof. En WikiLeaks dat de waarheid naar buiten brengt wordt economisch, juridisch en politiek heimelijk door het Amerikaanse establishment gewurgd. Obama pakt alleen klokkenluiders aan. Dat bij anderen de weerzin tegen de VS dat zich aan de rechtsgang onttrekt zo groot wordt dat de hele familie van de overtreders het ergste wordt toegewenst is begrijpelijk. Uit onmacht.

In plaats van hun verantwoordiging uit te venten over dit anti-Amerikanisme uit 2004 van PSY, zouden deze Amerikaanse burgers beter in de spiegel kunnen kijken. Naar zichzelf omdat ze hun overheid en leger hun gang laten gaan. Naar de VS dat zich onaantastbaar achten als heerser van de wereld. En in Afghanistan, Jemen en Pakistan met drones burgers doden zonder verantwoording aan wie dan ook af te leggen. De VS is in oorlog. Met haar eigen geweten. Het is beter om daarover te zingen, dan om goed te praten wat krom is.

Onzorgvuldige Verdaas bleef risico voor de PvdA en treedt af

Staatssecretaris van Landbouw Co Verdaas voegt zich in een illuster rijtje van liegende staatssecretarissen: Roel in ’t Veld, Albert-Jan Evenhuis, Charles Schwietert of Philomena Bijlhout. PvdA-er Verdaas moet aftreden omdat-ie als Gelders gedeputeerde in Zwolle woonde en over zijn declaraties niet de waarheid vertelde. Het gaat om honderden ritjes. De kwestie is door de voormalige SP-er Toine van Bergen en de PVV’er Marjolein Faber kritisch gevolgd. Het bleef zieken. Naar Verdaas loopt ook een onderzoek door de bestuursrechter.

Is Verdaas de zoveelste bestuurder die het niet te nauw neemt met de regels? Die meent gelijker te zijn dan zijn ongelijken. Heeft de PvdA-leiding de kwestie Verdaas onderschat en zich onvoldoende geïnformeerd over de werkelijke gang van zaken? Het lijkt er sterk op. In elk geval is het opnieuw opvallend dat de klokkenluiders uit SP en PVV komen, de partijen die het minst aan het pluche van de macht geplakt zitten.

Is hiermee het kabinet gezuiverd van alle risicogevallen die in verband kunnen worden gebracht met onzorgvuldig en zelfs onethisch handelen? Da’s de vraag. Staatssecretaris van Volksgezondheid Martin van Rijn blijft nagedragen worden dat-ie in een vorige functie bij pensioenfonds PGGM een salaris van tegen het half miljoen had. Is PGGM een maatschappelijke organisatie of een private NV? En premier Mark Rutte ligt om heel andere redenen onder vuur. Hij liegt niet zozeer over zijn verdiensten, maar over zijn beleid.

Foto: Cor Verdaas (rechts) in gesprek met premier Mark Rutte, november 2012. Credits ANP