Willem-Alexander is de beste dubbelganger van zichzelf. Hij en de familie Van Oranje zijn niet wat ze beweren te zijn

Hoe noem je een lookalike of dubbelganger die totaal niet lijkt? Een plaatsvervager? Artiestenbureau JB Productions maakt publiciteit voor iemand van wie het claimt dat die op koning Willem-Alexander lijkt. Naar eigen zeggen was hij te zien in campagnes voor De Staatsloterij, Ter Stal, Toto, Burger King en Albert Heijn. Artiestenbureau JB Productions zegt over zichzelf ‘al 32 jaar uw partner voor het boeken van artiesten, winkelcentrum promotie, huren van attracties, kindershows en Sinterklaas entertainment en Kerst entertainment‘ te zijn.

De tragiek van het Nederlandse koningshuis is dat koning Willem-Alexander de beste dubbelganger van zichzelf is. Het verschil tussen schijn en wezen is immens. De kloon van Artiestenbureau JB Productions komt niet in de buurt van wat Willem-Alexander is.

Het kenmerk van de Nederlandse monarchie is de gespletenheid ervan. Een voorbeeld daarvan is de omgang met kunstbezit dat goed de mentaliteit verraadt. De koninklijke familie claimt belang te hechten aan kunst en als vertegenwoordiger daarvan heeft het de kunstminnende prinses Beatrix naar voren geschoven omdat ze op goede voet zou staan met allerlei kunstenaars. Maar tegelijk liegt, fraudeert, steelt en verkoopt de monarchie op slinkse wijze kunstbezit dat het zichzelf heeft toegeëigend en zeer vermoedelijk rijksbezit is. Dus van u en mij.

Onderzoeksjournalisten van onder meer Zembla en NRC hebben afgelopen jaren misstanden en financiële en juridische scheve schaatsen van leden van de koninklijke familie blootgelegd. Het heeft de Tweede Kamer in beweging gebracht. Want wat rijkseigendom is moet niet door de familie van Oranje ontvreemd kunnen worden.

Het recent verschenen boek Tussen Kunst en Cash van NRC-journalisten Arjen Ribbens en Pieter van Os zet de malversaties door leden van het Nederlandse koninklijke huis op een rijtje in het hoofdstuk ‘Familie Van Oranje’. Ook voor iemand die de feiten al kent is voor het aanzien van de Nederlandse monarchie de opsomming vernietigend om te lezen.

Eruit blijkt dat de leden ervan worden gedreven door hebzucht, elk ontbrekend respect voor kunst en erfgoed, de brutaliteit en arrogantie om procedures opzij te zetten en mensen die van hen afhankelijk zijn voor hun karretje te spannen en het totaal gemis aan verbondenheid met de Nederlandse kunst, geschiedenis en samenleving. Het beeld ontstaat dat het eigen welzijn en het spekken van de bankrekening het enige is dat telt voor de familie Van Oranje. Botheid, lompheid en intimidatie van ‘onderdanen’ blijkt een Oranje-traditie te zijn. Die verhuld wordt voor de Nederlanders.

Onrecht kan nooit in zichzelf bestaan. Dat wordt pas mogelijk als anderen het mogelijk maken. In dit geval degenen die óf tegen hun zin onder druk worden gezet door de familie Van Oranje om frauduleus te handelen óf uit vrije wil de nabijheid van de kroon zoeken om daar enig voordeel uit te kunnen halen. Dat houdt in dat de Nederlandse monarchie niks is als de samenleving er afstand van neemt en niet accepteert.

Oranjepropaganda is het tegengif tegen deze kritische houding. De meer populaire media worden door de Rijksvoorlichtingsdienst gemuilkorfd door een mediacode en journalisten van serieuze media worden gefêteerd en uitgenodigd door de monarchie zodat elke neiging om kritiek te hebben door Oranje wordt geneutraliseerd.

Hoe dat werkt en hoe ver die steun kan gaan bleek toen prinses Beatrix in 2013 aftrad en ze werd bewierookt in de media. PowNews noemde toen de ‘Beatrix-journalistiek’: ‘Historisch slechte televisie’. Ribbens en Van Os hebben met terugwerkende kracht met hun boek de eer van NRC gered die de toenmalige Vlaamse hoofdredacteur Peter Vandermeersch in 2013 door zijn kritiekloos pro-Oranje mediaoptreden te grabbel gooide.

In een commentaar schreef ik op 30 april 2021:

Wat me elke keer weer verbaast als er een koningsdag of een andere festiviteit is waarbij de leden van de monarchie opdraven is de schaamteloosheid van de gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers, hofmuizen en hielenlikkers van Oranje die zich naar voren dringen om zich te onderwerpen. Waarom doen ze het? Wat winnen ze erbij? Zijn ze betoverd door de magie van de operette waarvan ze hopen dat die op hen afstraalt en niet meer verantwoordelijk voor hun daden?'

Dit gedrag is bevreemdend. Ik kan er niet aan wennen. Hoeveel kritiekloze aandacht voor het koningshuis kan de weldenkende burger aan? Wat heeft dit gedrag nog te maken met een volwassen democratie met mondige burgers die menen zich in de nabijheid van de troon te moeten aanstellen als clowns of ondergeschikten bij wie door een hersenoperatie het zelfbewustzijn is verwijderd?

Wat moet Nederland met een door een artiestenbureau het land ingestuurde slecht lijkende dubbelganger van koning Willem-Alexander die aan het hoofd staat van een controversiële familie, om het neutraal en netjes te zeggen? Het valt het artiestenbureau niet kwalijk te nemen dat het inspeelt op een behoefte die blijkbaar in Nederland bestaat. Het raadsel is waarom de Nederlandse samenleving nog interesse wil tonen in een familie die de kantjes er zo afloopt. Als het een gewone familie was geweest waren ze allang aangeklaagd en veroordeeld wegens wangedrag.

Clowns Bassie & Adriaan pasten niet in Museum Vlaardingen. Hoever kan popularisering gaan?

Update 9 maart 2020: Het is er uiteindelijk toch nog van gekomen. Directeur van Museum Vlaardingen Léanne Selles zegt trots te zijn op de komst van een tentoonstelling van Bassie & Adriaan. Ze zegt in het AD: ‘‘Het is prachtig dat we deze bijzondere tentoonstelling tijdens het 100-jarig bestaan van ons museum kunnen openen. Aad en Bas zijn Vlaardingers in hart en nieren en daar zijn wij als museum heel erg trots op.’

Een video van Pownews van februari 2017 met een interview met clown Bassie, tevens Vlaardinger. De toenmalige directeur van het Museum Vlaardingen Mark van Hattem liet het aanbod voor een Bassie & Adriaan tentoonstelling aan z’n museum voorbijgaan. Inmiddels is Van Hattem door de Raad van Toezicht ontslagen. Het museum opende in 2015 na een ‘jarenlange verbouwing’. Het kampt met tegenvallende bezoekcijfers en financiële tegenvallers. In een column geeft Peter Spek van Groot Vlaardingen Van Hattem een trap na. Hij noemt het ‘een kapitale blunder’ dat Bassie & Adriaan aan het Museum Vlaardingen voorbijgingen.

Iedereen kan voor zichzelf uitmaken wat hij of zij als museumdirecteur zou doen: wel of niet de Clowns Bassie & Adriaan het museum binnenhalen? En onder welke voorwaarden en op welke manier? In de mooiste zalen of in een achterafzaaltje, en in combinatie met welke andere presentatie? Het is een lastige afweging. Mijn reactie bij de column van Spek: ‘Waarom is het een kapitale blunder om de tentoonstelling van Bassie & Adriaan niet te programmeren in Museum Vlaardingen? Had André van Duin ooit een tentoonstelling in Boijmans of het Museum Rotterdam en Paul van Vliet in het Haags Gemeentemuseum of het Haags Historisch Museum? Het kan, maar het hoeft niet per definitie. Het is een afweging van voor- en nadelen. Maar waarom het een kapitale blunder noemen? Worden die blunders niet elders gemaakt in de Vlaardingse cultuurpolitiek?’

Aftredende Onno Hoes kondigt juridische actie aan tegen PowNews

Onno Hoes stapt op als burgemeester van Maastricht. Een actie van PowNews met verborgen camera heeft hem de kop gekost. In een verklaring zegt hij: ‘De stad worstelt enorm met de gevolgen van een zeer omstreden perspublicatie, en die worsteling kan ik de stad, zijn bestuur en mijzelf niet langer aandoen.’ Hij bereidt met zijn raadsman ‘zorgvuldige juridische stappen voor tegen degenen die hiervoor verantwoordelijk zijn.’ PowNews dus. Het gaat om het privéleven van politici en bestuurders: ‘Het privédomein moet voor een openbaar bestuurder worden beschermd en ik zal daarom de rechter vragen in dit conflict tussen ‘privé’ en ‘publiek’ een uitspraak te doen.’ Mediadeskundige Jan Bierhoff analyseert op 4 december de rol van de media.

Onjuiste berichten over MH17 houden misverstanden in de lucht

Er is verwarring over het neerschieten van de MH17. Op 19 oktober lekte een lid van het Parlamentarische Kontrollgremium (PKGr) van het Duitse parlement het bericht dat pro-Russische separatisten met een buitgemaakt Oekraïens BUK-systeem de MH17 zouden hebben neergehaald. Wat de Russen zou vrijpleiten.

Der Spiegel bracht het naar buiten en sprak zelfs van een gedetailleerde analyse door de Duitse geheime dienst BND. Andere media namen klakkeloos het bericht over. Maar het klopte niet. Was het lek trouwens André Hahn van Die Linke die in de DDR ooit lid was van de SED? In de briefing van de PKGr had BND-voorzitter Gerhard Schindler geen sluitend bewijs overlegd. PkGr-lid namens de CDU/CSU Armin Schuster licht toe in een radiogesprek met de MDR en ontkracht de conclusies die Schindler in de mond gelegd worden.

In de op hol geslagen media werd de desinformatie tot waarheid. In Nederland aangedikt door de vraag waarom het Nederlandse parlement informatie onthouden werd die het Duitse parlement wel kreeg. De leden van de Tweede Kamer bleven achter verkeerde aanwijzingen en veronderstellingen aanhollen. Onaangenaam om te zien hoe zowel het Duitse als het Nederlandse parlement het eigen functioneren zo weinig serieus neemt. En de gevestigde media hebben zich ook niet van hun beste kant laten zien in de nieuwsvoorziening over de MH17. Der Spiegel Online heeft het bericht tot nu toe nog niet gecorrigeerd of aangevuld.

Foto: Trapeze in Dreamland Coney Island New York, 1904.

Het raadsel van een val: Bert van der Roest

Update 14 januari 2014: Het bestuur van de Stichting Straatnieuws Utrecht (SSU) doet vandaag, dinsdag 14 januari, alsnog aangifte van diefstal tegen Bert van der Roest, de voormalige penningmeester van de stichting. Het bestuur doet dit omdat Van der Roest zich niet houdt aan de afspraken zoals die zijn vastgelegd in een met hem gesloten convenant. Van der Roest stelt dat het gestolen bedrag lager is. 

De damage control van Bert van der Roest maakt het er alleen maar erger op. Waar blijft z’n spijtbetuiging? Hij volgt niet de gouden regel om bij het begin van een crisis diep door het stof te gaan. De acteur en het Utrechts PvdA-raadslid was penningmeester van de daklozenkrant van Utrecht en heeft naar verluidt 40.000 verduisterd. Volgens bestuursvoorzitter Broos Schnetz loopt het bedrag zelfs naar de 50.000 euro, zo zegt-ie op DUIC. Maar tegen Tom Staal van PowNews ontkent Van der Roest (2’50”): ‘Ik heb toch geen 40.000 euro meegenomen‘. Door geen schoon schip te maken verliest Van der Roest ook mijn begrip. De tragedie met een manhaftige held die z’n ondergang voor ogen ziet wordt zo een slecht geregisseerde en rommelige klucht.

Jongerenafdelingen JS en JOVD van PvdA en VVD doen vandaag aangifte tegen Van der Roest. Ze vinden dat-ie niet ongestraft mag wegkomen. De JOVD zegt ook namens de JS: ‘De Utrechtse JS en JOVD hopen door deze aangifte het OM te motiveren om Van der Roest te vervolgen. Het is belangrijk dat er consequenties volgen uit een misdrijf.’ De directe aanleiding voor beide jongerenpartijen voor het laten opmaken van een proces-verbaal is dat een woordvoerder vanochtend verklaarde dat Van der Roest overweegt zijn wachtgeldregeling in te zetten voor terugbetaling van de 40.000 -of meer- euro. Het OM beoordeelt vervolgens of Van der Roest vervolgd moet worden. Het stichtingsbestuur van de daklozenkrant heeft gezegd geen aangifte te doen.

Het schiet de Utrechtse partijen in het verkeerde keelgat dat Van der Roest een beroep lijkt te willen doen op de wachtgeldregeling om het verduisterde geld terug te betalen. Hoewel dat onvoldoende is omdat het in totaal om zo’n 7260 euro gaat. Hun reactie is wat makkelijk nu het om een gevallen collega gaat die de politieke kaste beschadigt. Zo zegt z’n eigen partij in een verklaring: ‘De PvdA Utrecht heeft Bert van der Roest geadviseerd geen gebruik te maken van zijn recht op wachtgeld’. RTV Utrecht ziet de diefstal als een raadsel: ‘Het blijft vooralsnog een raadsel waarom Van der Roest tot de diefstal is gekomen. Buiten een korte verklaring dat hij zijn raadslidmaatschap opgeeft heeft hij nog geen toelichting gegeven.‘ Als Van der Roest verstandig is dan geeft-ie snel uitleg over z’n daad. Of moet het stuk nog geschreven en gerepeteerd worden?

Foto: Living Newspaper: AAA Plowed Under. 1935.

50Plus royeert oprichter OPA om ambitie. Strijd ouderenpartijen?

Afgelopen zaterdag een bericht op Binnenlands Bestuur. Het bestuur van 50Plus zette een bestuurster en lid uit de partij. Het geroyeerde partijlid is Dick Schouw die oprichter is van het onlangs geregistreerde Ouderen Politiek Actief, OPA. Volgens BB is-ie uit 50Plus gezet omdat-ie ‘de grenzen die de partij heeft vastgesteld meerdere malen aantoonbaar heeft overschreden’. Niet wordt uitgelegd wat dat inhoudt. Overigens ontbreekt Schouws succes in de Piratenpartij. Hij vond er wegens zijn top down benadering geen aansluiting. De video van PowNews dateert trouwens van 16 september. Dus vier dagen voor het royement van Dick Schouw.

Op Omroep Brabant reageert de in Den Bosch wonende Schouw. Hij vindt het argument voor zijn royement ‘niet rechtsgeldig’: ‘Mij wordt verweten dat ik actief ben in de lokale politiek, terwijl ik het 50Plus-embleem draag. Maar dat mag volgens de statuten van 50Plus, ze moedigen het zelfs aan.‘ Schouw doelt hiermee op artikel 2 lid 2c dat zegt dat 50Plus haar doel tracht te bereiken door ‘het bevorderen en ondersteunen van de verkiezing van kandidaten voor het lidmaatschap van gemeenteraden, gesteld door lokale partijen‘.

Schouws redenering lijkt te zijn dat-ie met OPA 50Plus niet in de wielen rijdt. Want 50Plus is niet zelf actief op gemeentelijk niveau. De partij ‘bevordert en ondersteunt wel de verkiezing van kandidaten’ die door lokale partijen gesteld worden. Een win win-situatie voor Schouw. Hij is lid van 50Plus, richt OPA op dat initiatieven neemt voor de oprichting van lokale afdelingen en bestaande partijen oproept zich bij OPA aan te sluiten.

De site van de OPA bevat onduidelijkheden, zoals over het einddoel. Ligt de ondergrens voor de doelgroep bij 40 of 45 jaar? OPA is op 9 september 2013 als politieke partij geregistreerd bij de Kiesraad, maar noemt zich uitdrukkelijk een beweging. Maar het breekpunt voor 50Plus dat tot het royement van Schouw heeft geleid lijkt erin te liggen dat OPA de optie openlaat zich in de toekomst niet tot het gemeentelijk niveau te beperken. Het zegt over de eigen aanpak: ‘Wij richten ons in eerste instantie op de komende gemeenteraadsverkiezingen en op lokale partijen.‘ Maar wat is de tweede stap als in gemeenten succesvolle OPA-afdelingen functioneren? Vanwege de schijn van belangenverstrengeling is het verklaarbaar dat 50Plus Schouw uit de partij heeft gezet omdat-ie de landelijke ambities van OPA openhoudt. De toekomst zal uitwijzen hoe dat voor beiden uitpakt.

Over hermelijnvlooien, Oranje, gelijkgeschakelde media en Piraten

Nogmaals over de bewieroking van de aftredende koningin Beatrix in de Nederlandse media. Uit verbijstering schreef ik op de avond dat de koningin haar afscheid aankondigde onder meer het volgende: ‘In de media ontbrak elke kritiek. Ze leken wel gelijkgeschakeld zoals in de voormalige Soviet-Unie of de Oostbloklanden.’

Ik ben nog steeds niet over mijn verbijstering heen. Maar begrijp nu uit de compilatie van PowNews dat ook anderen met dezelfde kater zitten. Waar was de kritische noot in de pluriformiteit van dat superieur geachte Nederlandse omroepbestel dat zelfs de miniemste doelgroep zegt te representeren? Inderdaad, de ‘vakvrouw Beatrix’ verdient meer diepgang dan wat deze hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers in bewondering te berde brachten. Het was een avond om snel te vergeten. Met het intellectuele reliëf van de Hollandse polder.

Als het koningshuis in beeld komt raken velen in verwarring. Waar ligt de grens? Zo gaf de Piratenpartij een persbericht uit met de kop ‘Piratenpartij is Koningin Beatrix dankbaar‘ waarin het de koningin bedankte ‘voor haar inzet voor de Nederlandse samenleving‘. Weliswaar relativeerde het slim deze gelukwens door te wijzen op de woorden van de koningin dat het tijd is voor een nieuwe generatie, maar als lid van de Piratenpartij herkende ik me er niet in. Niet zo belangrijk. Want leden kunnen niet altijd achter alle perspublicaties van hun partij staan. Maar van luizen in de pels van de politiek verwachtte ik toch een kritischer geluid.

In de staatsrechtelijke verhoudingen is het correct dat een politieke partij het staatshoofd voor bewezen diensten bedankt. Die dank onderstreept hoe de verhoudingen liggen. Het staatshoofd  is ondergeschikt aan de burger. Via partijen die het politieke bestel vormen. Het is de kruiperige mentaliteit die opvalt. Namelijk de onderhorigheid aan de macht. Want het fatsoenlijk bedanken van het staatshoofd kan op vele manieren. Nergens staat geschreven dat burgers of partijen zich ondergeschikt moeten maken aan traditie, dogma’s of onderhorig zijn aan autoriteiten. De pluriformiteit die bij dit onderwerp toch al ontbreekt is niet gediend bij een tegenbeweging die zich bij de meerderheid voegt. Toch koester ik de piraten, want beter hebben we niet.

Rutger Castricum, Andreas Kinneging en Naema Tahir bekvechten over persvrijheid

Het ruwe materiaal dat PowNews naar buiten brengt is om drie redenen interessant. Het toont aan dat Andreas Kinneging niet heeft geprobeerd reporter Rutger Castricum te wurgen. Verder laat het zien dat de omroep in een eerdere uitzending argumenten van Kinneging had weggesneden, veelvuldig had geknipt en alles was gemonteerd. Tenslotte blijkt dat Castricum graag intimideert maar zelf bang is als anderen hem intimideren.

Naema Tahir deed in Buitenhof afgelopen zondag een oproep om onfatsoenlijke journalistiek van het Binnenhof te weren. Haar echtgenoot, de conservatieve rechtsfilosoof Andreas Kinneging gaat nog een stap verder door in P&W voor te stellen alle televisie van het Binnenhof te weren. Hij meent dat dit de inhoud dient.

De retorica van Aristoteles leert dat dit een onzinnige opvatting is omdat overtuigen samengaat met emotie. Immers een onderdeel van de politiek. Kinneging suggereert dat rede losgekoppeld kan worden van context en hartstocht. Hij maakt de politiek academisch. Daarnaast is de vraag wie het onderscheid tussen fatsoenlijk en onfatsoenlijke journalistiek moet maken. Hoewel Tahir en Kinneging terecht een lastig maatschappelijk probleem aankaarten begeven zich met hun oplossing op een hellend vlak richting persbreidel.

Rutger Castricum van PowNews is een van de ‘onfatsoenlijke journalisten’ op wie Tahir doelt. Hij bezocht haar op haar thuisadres. Om verhaal te halen over de Buitenhof-column. Onaangekondigd belde hij met draaiende camera aan. Kinneging deed open en een worsteling ontstond waarbij Castricum bijna gewurgd zou zijn wat Kinneging ontkent. Castricum zegt aangifte te doen en ‘overdonderd‘ te zijn. Hetzelfde verwijt dat Tahir en Kinneging hem maken. Castricum had zich niet overdonderd hoeven voelen als-ie een afspraak had gemaakt.

Naema Tahir praat over fatsoen en grenzen aan de meningsuiting

Naema Tahir pleit in Buitenhof voor het weren van onfatsoenlijke televisiejournalisten van het Binnenhof. Want inhoudelijk sterke mensen kiezen niet voor de politiek als er types als Pownews’ Rutger Castricum rondlopen, zo stelt ze. Als gevolg gaan makkelijke babbelaars, acteurs, cabaretiers en demagogen de politiek domineren. Tahir is daarom voor een beperking van de persvrijheid. Ze wil alleen de beschaafde pers toelaten. Haar commentaar brengt Geen Stijl tot een stuk onder de titel ‘Buitenhof-columniste wil einde persvrijheid‘.

Er schort het nodige aan de analyse van Tahir. Want Cohen is niet afgetreden omdat-ie niet kon omgaan met de media, maar omdat-ie strategisch en organisatorisch door de mand viel. Hij wist in twee jaar tijd de PvdA niet te verenigen en op koers te brengen. Daarbij komt dat Cohen niet scherp kan formuleren en niet met de media kan omgaan. Tahir stelt tevens dat Thorbecke in 2012 binnen een dag de politiek verlaten zou hebben. Alexander de Grote, Attila de Hun of Karel de Vijfde of Napoleon Bonaparte misschien ook. Wellicht ook niet.

Onduidelijk is op welke grond Tahir onfatsoenlijke journalisten wil weren. Alles wat ze zegt over Castricum klopt. Maar wie maakt uit wat beschaafde journalistiek is? Het fatsoen van de een is het onfatsoen van de ander. En omgekeerd. Tahir realiseert zich onvoldoende dat fatsoen een instrument is om opponenten uit te schakelen. Beroep op fatsoen en stigmatisering van onfatsoenlijken is een wapen in het publieke debat. Bezorgheid over fatsoen is terecht, maar minder onfatsoen is geen antwoord. Wel meer debat en openheid.

Tahir gaat voorbij aan de reden waarom werving en selectie van de politiek faalt. Media spelen ongetwijfeld een rol in de richting die ze aangeeft. Dat alleen leden van politieke partijen voor functies in het openbaar bestuur in aanmerking komen is echter doorslaggevender. Da’s slechts 2% van de bevolking dat ook nog eens de begrenzing van een politieke partij wacht. Als de vijver waarin gevist kan worden tien of twintig keer groter zou zijn, dan ontneemt de dynamiek van deze instromers vanzelf macht aan de onfatsoenlijke journalistiek. En aan types als Cohen of Balkenende die erover praten maar hun fatsoen politiek niet kunnen vertalen.

Foto: Naema Tahir in het tv-programma Buitenhof