Met de Duitse muziek mee. Naar het wapengekletter van de Eerste Wereldoorlog

Mijn oog blijft haken aan deze foto uit de Eerste Wereldoorlog bij het artikel ‘Musikalisches Säbelrasseln’ op DW. Omdat Nederland buiten de oorlog bleef kende het niet hetzelfde soort muzikaal wapengekletter voor de nationale zaak als de strijdende partijen. Wij moeten het doen met Tollens’ ‘Wien Neêrlands bloed’ (1816) dat begint met ‘Wien Neerlands bloed in d’ aders vloeit/ Van vreemde smetten vrij/ Wiens hart voor land en koning gloeit’. Dat 19de-eeuws nationalisme dat in de 20ste eeuw opgang maakte en in de 21ste eeuw in die vorm voorgoed verouderd is. Wat niet in dezelfde mate voor het gedachtengoed geldt. Helaas. Heldengezang eindigt doorgaans in klaagzang. Daarom is het beter er niet warm voor te draaien. Het brengt altijd ellende.

De foto geeft de alledaagse invulling waar nationalistische liederen en leiders toe oproepen. De muzikanten van het voorste gelederen staan er onscherp op. Ze leiden met hun muziek de oorlog in. De scherpte zit ‘m in de geweren in het midden. De helmen zijn niet de Pickelhauben uit het begin van de oorlog, maar de Stahlhelm die pas in 1916 in massaproductie werd genomen. Het lijkt een straatbeeld in Midden-Europa, zoals in ons historisch besef veel oude straatbeelden Midden-Europees lijken, maar het is waarschijnlijk Midden-Frankrijk. Achter het front bij Verdun? Omdat Elzas-Lotharingen vanaf 1871 Duits gebied was in het niet logisch om te veronderstellen dat daar 43 jaar later nog Franstalige opschriften op winkels staan.

Het doet er niet toe waar het is. Of waar in de vroege oorlogsjaren een andere Duitse militaire Musikkapelle marcheert. Inclusief een christelijk kruis. Onder pittige marsmuziek of hymnen marcheren troepen door een vijandelijk stadje. Opvallend is overigens wel dat op beide foto’s de beweging van rechts naar links gaat, terwijl het in de latere 20ste eeuw code werd om winnaars van links naar rechts te laten bewegen. Waarom blijft ongewis. Ook de cavalerie in de Westerns van John Ford trok op naar rechts en terug naar links. Enfin, Duitsers die vanaf 1914 naar Frankrijk gingen kwamen van rechts en in 1941 naar de Sovjet-Unie van links.

In die eerste oorlogsjaren (1914-16) was de beeldtaal blijkbaar nog niet gecanoniseerd. Dat maakt deze foto’s er eerder boeiender op omdat ze een idee geven dat er iets authentieks en ongepolijst in te ontdekken valt.

Foto 1: Ongedateerde en onbeschreven foto: 1.Weltkrieg Musikparade. Vermoedelijk 1916-1918.

Foto 2: Ongedateerde en onbeschreven foto: ‘A German Band’. Vermoedelijk 1914-1916.

Nord Stream 2: Jerzy Buzek verwelkomt het voorbehoud van de Europese Commissie

Vooruitzichten van het het gasproject Nord Stream 2 zijn wankel, aldus de Poolse oud-premier en de huidige Europarlementariër Jerzy Buzek naar aanleiding van voorbehoud hierover van de Europese Commissie eerder deze maand. In een bericht zet Polennieuws de politieke ontwikkelingen op een rijtje. Het is een conflict dat ingaat tegen de solidariteit tussen EU-lidstaten. De Visegrad groep die bestaat uit Polen, de Tsjechische Republiek, Slowakije en Hongarije en de Baltische landen zijn tegen Nord Stream 2, en de West-Europese regeringen van landen met belangen in het project (Duitsland, Nederland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oostenrijk) zijn voor. Om het terug te brengen tot een Nederlandse zegswijze: het is de dominee tegenover de koopman. Maar zoals Buzek aangeeft zijn er ook economische bezwaren tegen het project.

In een tweet schetst Anders Aslund de Russische positie. Het wil dat Nord Stream 2 doorgaat, business as usual. Putin is dol op grote projecten, zoals de Sochi Winterspelen, de Kerch brug naar de Krim of het WK Voetbal 2018 die een vierledig doel hebben. 1) Afleiding van dagelijkse economische problemen; 2) Middel om voor de eigen bevolking een beeld van een sterk land te presenteren; 3) Middel om het buitenland af te bluffen en 4) Middel om overheidsgeld door corruptie door te sluizen naar zakenrelaties van het regime.

Bij Nord Stream 2 speelt ook mee dat de reden waarom op 17 maart 2014 door de VS, de EU en Canada een eerste ronde van sancties ingesteld werd na de inname van de Krim in 2014 door de Russische Federatie nog steeds niet zijn weggenomen. Er pleit veel voor gelijk oversteken: als de Russische Federatie de bezetting van de Krim beëindigt, dan stoppen de Westerse landen de sancties tegen dat land. Dit gaat niet alleen om geopolitiek, invloedssferen en de Europese veiligheid, maar om de geloofwaardigheid van een EU die krachtig en zelfbewust opkomt voor eigen waarden en belangen. En zich aan zijn woord houdt. Daarbij komt ook nog dat South Stream met belangen van Italië en Balkanlanden eind 2014 werd afgelast door de Russen wegens belemmeringen over aanbestedingen die de EU stelde. Deze landen namen dit de EU kwalijk.

Zo is Nord Stream 2 een project geworden waarin vele aspecten op een conflicterende wijze samenkomen. Het gaat om de geloofwaardigheid van de buitenlandse politiek van de EU en om de EU als waardengemeenschap, om de solidariteit van West-Europese EU-lidstaten met zowel Oost-Europese als Zuid-Europese lidstaten, om de afweging of in de EU politieke belangen zwaarder wegen dan economische belangen, om de macht tussen de lidstaten en de supranationale EU, om de macht tussen ondernemingen als Shell, Wintershall en Engie en nationale parlementen en Europarlement, om de energiepolitiek van de EU met diversificatie en vergroeiing, en om de politiek van de Russische Federatie dat de EU probeert te verzwakken door zaaien van verdeeldheid.

De Europese Commissie zou er goed aan doen om voor te stellen om Nord Stream 2 op sterk water te zetten onder de voorwaarde dat pas als de Russische Federatie de bezetting van de Krim beëindigt en de Minsk II akkoorden over de Russisch-Oekraïense oorlog in Oost-Oekraïne naar de letter uitvoert, de EU bereid is om constructief met de Russische regering en Gazprom samen te werken voor het vervolg. Maar niet eerder.

EU doet zaken met Gazprom. Dubbele standaard van business as usual

Wat is de logica van West-Europese landen en multinationals om de banden met de Russische Federatie aan te halen behalve eigen gewin? Ondanks VN-resolutie 68/262 is de Krim nog niet teruggegeven aan Oekraïne en de Russisch-Oekraïense oorlog in de Donbas eist nog elke dag slachtoffers. Terwijl de EU-commissie en het Europarlement met zalvende woorden aan de voordeur over ethiek praten en Rusland zogenaamd de wacht aanzeggen wordt aan de achterdeur zaken gedaan door Nederland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Shell, OMV, EON, Engie en BASF. Zonder uitzondering lijken alle leden van de Tweede Kamer met deze praktijk in te stemmen, want over deze actuele samenwerking met de Russische Federatie zijn geen kamervragen gesteld.

West-Europa laat zo onder meer Oekraïne, Polen en Slowakije in de kou staan. Deze Midden-Europese landen voelen zich verraden door de deal van de EU met de Russische Federatie en uiten hun ongenoegen over het meten met twee maten binnen de EU. Met terugwerkende kracht geeft de laatste uitbreiding van Nord Stream het opwerpen van belemmeringen door de EU van South Stream een valse smaak. Dit project zou van Bulgarije door Servië, Hongarije en Slovenië naar Oostenrijk lopen. Want om dezelfde politieke redenen van gecentraliseerde energiepolitiek waarmee South Stream werd belemmerd wordt nu Nord Stream opgetuigd.

Literatuur van Kroaat Miroslav Krleža gaat niet nergens over

‘Een hele stoet van die arme schepsels trekt langs, met hun vacht en hun povere verstand, met onnatuurlijke bewegingen die nogal op de lachspieren werken. In iedere beweging van een mens schuilt meer dan zeventig miljoen jaar dressuur en slaag. Die hele manier van mensen waarop ze over straat lopen is eigenlijk een soort hogere hippische school voor het circus van de straat, en groot is de afstand tussen de steengroeve waar de mens zijn naaste familie op een vuurtje roosterde en de straten van tegenwoordig waarover de mensen wandelen in het gelid van de openbare orde, op het ritme van de gummiknuppel, terwijl ze zichzelf voorhouden dat ze niet langer kannibalen zijn.’ Aldus de Kroatische schrijver Miroslav Krleža (1893-1981) in het hoofdstuk ‘De bruiloft van prefect Klanfar‘ in de roman ‘De Glembays’ (1932) in vertaling van Guido Snel. Van hetzelfde soort absurdisme als Bohumil Hrabal die met humor de wreedheid van het leven blootlegt.

We houden onszelf voor de gek omdat het leven anders onverteerbaar is. Opvallend is dat in ‘De Glembays’ het onder invloed van Hongarije staande lijdende Kroatië met allerlei politieke intriges en omhooggevallen politici die hun ziel aan de meestbiedende verkopen wordt afgezet tegen Nederland als het land waar alles goed geregeld is: ‘Dat lichtende, heerlijke, godgezegende Nederlandse land met zijn afwateringssysteem en geasfalteerde wegen leek hem vanavond een tuin van Eden vergeleken bij dit moerasland en de hongerende koeien. Daar waren de stallen betegeld met blauw-wit porselein, terwijl hier alles besmet was met tering en miltvuur, hier floot de wind door de balken op zolder en van gloeilampen had nog nooit iemand gehoord.’

Dit is geen literatuur die de lezer laat ontsnappen. De schrijver wrijft het er met een expressieve stijl extra in. Maar de zwaarmoedigheid en het zichtbaar maken van het dunne lage vernis dat de mens tot mens maakt geven ook troost. We zijn niet de enigen, de meeste mensen zijn zo. ‘In die koppen hebben die mensen een beeld, over de rechtsorde, over de hemelse mysteriën, ze antwoorden elkaar als papegaaien met aangeleerde dingen, maar wat ze allemaal in hun kop ronddragen is niet veel meer waard dan wat ze in hun zakken hebben. Al die nikkelen horloges en die geldwissels, al hun levensbeschouwingen, die hen naar de dingen doen kijken als door een gebarsten bril, zijn stuk voor stuk toneelatrributen van een treurig stemmende voorstelling die nooit lang zal duren’ Het leven is eindig en Miroslav Krleža wijst ons daar op. Vol weemoed.

Foto 1: Petrinjskastraat Zagreb, Kroatië. Omstreeks 1930. 

Foto 2: Ksaverskastraat Zagreb, Kroatië. Omstreeks 1930.

Democratisch gehalte EU neemt af. Kan het hersteld worden?

La Libre Belgique vat een rapport over democratie van de Britse denktank Demos samen: ‘De opkomst van populistische en xenofobe partijen, de lage opkomst bij verkiezingen, de toename van corruptie en het wantrouwen jegens politieke elites […] geven blijk van een democratische malaise die nog eens verergerd wordt door de sociaaleconomische crisis.’ Het rapport is in opdracht van de socialistische fractie van het Europese Parlement opgesteld en vandaag gepubliceerd. Presseurop concludeert in een kop dat het democratisch gehalte van de EU afneemt. Samensteller Jonathan Birdwell merkt op dat ‘de EU zijn eigen functioneren en dat van zijn instellingen onder de loep moet nemen om zijn geloofwaardigheid als rol van beschermer te behouden.‘ Vraag is of de Europese politiek flexibel en krachtig genoeg is om dat te realiseren.

De beeldvorming die uit rapport en titel blijkt is dat de landen van de EU een terugval in democratisch gehalte vertonen. Met name met Midden-Europese (Bulgarije, Roemenië en Hongarije) en Zuid-Europese landen (Griekenland) gaat het niet de goede kant op. Van de West-Europese xenofobe partijen wordt opgemerkt dat ze ondanks alles democratische partijen zijn. In allerlei lijstjes die vergelijkingen maken tussen 1999 en 2008 over de bejegening van vreemdelingen vallen Nederland, Letland, Oostenrijk en Malta in ongunstige zin op.

Het rapport vergelijkt, rangschikt en analyseert landen. Het roept terecht, maar wel in de marge op dat de EU zelf actie moet ondernemen om de democratie te beschermen. Hoewel de paradox is dat de EU zo nog meer macht naar zich toe dient te trekken. Door de verkiezingswinst van kanselier Merkel is de tendens echter ‘meer Europa, minder Brussel‘. Europese instellingen zullen eerder minder dan meer budget en bevoegdheden krijgen om het democratisch tekort binnen de EU aan te pakken. Door opgelegde steunmaatregelen die strikte voorwaarden kennen dreigt het democratisch gehalte van de EU eerder nog verder af, dan toe te nemen. Dat blijft in het rapport onderbelicht omdat het zou moeten uitgaan van een gedragswijziging richting eurokritiek.

Foto: Poster ‘Werkgevers, werknemers, vecht voor een vrij Rotterdam‘. Partij van de Vrijheid, 1946.

Europarlement wil Nederland aanspreken over PVV-meldpunt

De geschiedenis met Fitna herhaalt zich. Omdat economische belangen van Nederland in het buitenland geschaad dreigen te worden moeten principes wijken. In 2008 mocht Wilders van werkgevers en CDA Fitna niet uitbrengen omdat er minder melk of worsten in het Midden-Oosten door zouden worden verkocht. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Verhagen wilde Wilders zelfs laten bespioneren door de AIVD.

Nu oppert CDA-Europarlementariër Wim van de Camp het ‘Polenmeldpunt’ van de PVV te sluiten. Hij vraagt premier Rutte er afstand van te nemen hoewel deze herhaaldelijk heeft uitgelegd dat niet te doen. De reactie van de EVP waar het CDA onderdeel van uitmaakt wordt mede gezien als antwoord op kritiek op de Hongaarse premier Victor Orbán die ook deel uitmaakt van de EVP. Van de Camp zoekt wraak bij liberaal Rutte.

Het Europarlement komt deze week naar verwachting met een resolutie die het meldpunt sterk veroordeelt. Naar verluidt zet de Roemeense liberaal Renate Weber het initiatief van de EVP voort. Van de Camp ziet het zich beledigd voelen als reden voor sluiting. Plus de positie van Nederland dat erdoor geschaad zou worden. Naast de Nederlandse strafwet die sluiting oplegt. Dat laatste klinkt aannemelijk, het eerste niet.

Van de Camp interpreteert de vrijheid van meningsuiting langs lijnen van fatsoen, economisch belang, politiek wisselgeld en de positie van Nederland. Maar zijn betoog kan omgekeerd worden. Want een land dat zwicht voor druk schaadt zichzelf het meest. Het antwoord op Wilders’ meldpunt is niet de sluiting ervan door een verbod, maar de weerlegging ervan in het publieke debat. Van de Camp verliest de zuivere lijn uit het oog.

Interessant is hoe de partijen in het Europarlement stemmen. De Groenen hebben al aangegeven dat ze door een verbod niet mee willen werken om Wilders’ slachtofferrol te bevestigen. Daarin hebben ze gelijk. Als het meldpunt volgens de Nederlandse wet kan, dan kunnen buitenlandse partijen geen sluiting afdwingen. Ze hebben er niks over te zeggen. En jammer als daardoor minder gloeilampen, tulpen of kaas worden verkocht.

Foto: CDA/EVP-Europarlementariër Wim van de Camp, 2011

Mark Rutte neemt terecht geen afstand van het ‘Polenmeldpunt’

Kandidaat voor het leiderschap van de PvdA Martijn van Dam heeft kamervragen gesteld ‘over het bericht dat de voorzitter van het Europees Parlement heeft gezegd dat de minister president volledig afstand heeft genomen van het ‘Polenmeldpunt’. In het Vragenuurtje van de Tweede Kamer ontkent Mark Rutte dat-ie afstand heeft genomen van het meldpunt en evenmin dat-ie dat achter de schermen tegen Martin Schulz heeft gezegd. Tegenstrijdige verklaringen van Rutte en Schulz roepen de vraag op wie er van de twee liegt.

Nu hij aan tafel zit met Geert Wilders en Maxime Verhagen om over bezuinigingen en besparingen te praten komt het Rutte niet slecht uit dat-ie het meldpunt een initiatief van een politieke partij kan noemen. En dat het geen regeringsstandpunt verwoordt. Voor wat het waard is merkt Rutte op dat-ie positief staat tegenover emigratie uit Midden- en Oost Europa. Schulz merkt in een gezamenlijke persconferentie na een gesprek tussen hem en Rutte op 1 maart overigens op dat er in Europa meerdere van dit soort meldpunten zijn.

Op de neutrale opstelling van Rutte is kritiek geuit. Waarom spreekt-ie zich niet uit? Moet een regeringsleider zich ook in zijn woorden niet ondubbelzinniger en duidelijker aansluiten bij verdragsteksten? Rutte antwoordt daarop dat-ie de verdragsteksten onderschrijft, maar anderen de ruimte geeft daar anders over te denken.

Rutte is liberaal en Schulz sociaal-democraat. Ze hebben verschillende wereldbeelden en een ander type overheid voor ogen. Rutte zegt voor een terugtredende overheid te gaan. Moralisme probeert-ie te beperken. Rutte heeft het Euroscepticisme van Wilders te aanvaarden en zoekt op dat dossier steun bij de oppositie.

Toch ontstaat nu het slechtste van twee werelden met volop publiciteit voor de PVV. In alle hijgerigheid en politieke berekening praten media en tegenstanders van Wilders over het meldpunt terwijl Rutte er liever over zwijgt. Want Wilders zwijgt. Vervolgens kloppen tegenstanders van Geert Wilders bij Mark Rutte aan met de vraag waarom-ie het meldpunt niet veroordeelt. Zodat de PVV en het meldpunt opnieuw aandacht trekken.

Als de PVV gebruik maakt van de vrijheid van meningsuiting, dan kan Rutte dat toch ook? Zo is de logica. Het kan, maar het is ook de vrijheid van Mark Rutte om niet inhoudelijk te reageren. Het meningsverschil is terug te brengen tot een interpretatie over de vrijheid van meningsuiting. Zolang iets binnen de wet valt mag het gezegd worden. Dat geldt voor het meldpunt dat in de ogen van velen op de onderbuik speelt, maar wettelijk niet verboden is. In het publieke debat kan volop kritiek op het meldpunt worden geuit. Rutte verplichten om in het openbaar een mening te uiten die hij niet wil uiten valt niet meer onder de vrijheid van meningsuiting.

Foto: Voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz ontvangt Mark Rutte, 1 maart 2012

Meldpunt PVV over Midden- en Oosteuropeanen verdient navolging

De PVV is een meldpunt Midden- en Oosteuropeanen gestart. De partij legt uit dat er sinds 1 mei 2007 vrij verkeer van werknemers is tussen Nederland en acht lidstaten uit Midden- en Oost Europa: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Hongarije. Deze MOE-landen traden met Malta en Cyprus in 2004 toe tot de EU in de vijfde uitbreiding. De PVV zegt dat er naar schatting 200.000 tot 350.000 personen uit deze landen in Nederland verblijven. In 2010 hadden ongeveer 11.700 daarvan een uitkering.

De landen van de zesde uitbreiding uit 2007 zijn Bulgarije en Roemenië. Tot 2014 kan in een overgangsfase het vrije verkeer van werknemers uit deze twee landen beperkt worden. Een overheidsonderzoek uit 2008 over de economische invloed van Bulgaren en Roemenen concludeert over werknemers uit de MOE+-landen (de acht van de vijfde uitbreiding minus Cyprus en Malta plus Bulgarije en Roemenië) dat hun netto bijdrage klein, maar bescheiden positief is. Maar in de vier jaar sinds dat onderzoek kan het beeld gekanteld zijn.

De PVV-fractie heeft volgens minister Kamp het recht een meldpunt op te zetten. Anderen noemen het stemmingmakerij of discriminatie. De Poolse ambassade is kwaad over het initiatief. Toch erkennen velen dat er problemen zijn met werknemers uit MOE+-landen. Zo wil de Haagse PvdA-wethouder Marnix Norder werkloze Oost-Europeanen uitzetten. Hij sprak in december 2010 over een tsunami van Oost-Europeanen.

Zorgvuldigheid ligt in voorwaarden. Inventariseren van ‘overlast, vervuiling, verdringing op de arbeidsmarkt en integratie- en huisvestingsproblemen‘ kan geen kwaad. Het activisme van de PVV vraagt om navolging, het relativeert het belang van politieke partijen. Andere partijen kunnen meldpunten opzetten over sjoemelende bankiers of directeuren in de semi-publieke sector. Het is pas discriminatie als individuele gevallen niet op hun eigen waarde worden beoordeeld. Onze rechtsstaat is echter krachtig genoeg om dat te garanderen.

Foto: Warszawa Pride protest in Polen tegen discriminatie van (sexuele) minderheden, 2008. Met op spandoek Europa = Tolerantie. Credits: Joe Ruffles.

Islamdissidenten en de verkeerde moslim

Meer dan hun maatschappijstructuur is het denken van Arabieren onderontwikkeld. Na 1989 ijlde in Midden-Europa dat effect van onderontwikkeling nog jaren na. Trieste constatering die geen hoop biedt voor Egypte of Pakistan. Zelfs een snelle omslag in het denken zal nog tot decennia ellende leiden in de Arabische wereld.

Belangen van het Westen in de Arabische wereld zitten aan de buitenkant. Toch zijn het de Arabische landen zelf die de eigen bevolking onderdrukken en dom en onderontwikkeld houden. En zo zichzelf in een moreel, cultureel, politiek en economisch failliet brengen met een dictatoriale klem die niet meer uitgezet kan worden.

Maar er is tegenspraak. Interessant om de in 2010 overleden Nasr Abu Zayd te vergelijken met andere moslimdissidenten of kritische moslimgeleerden die naar het Westen zijn uitgeweken. Hoe verschillen deze dissidenten onderling? Zij hebben zien de corruptie van de islam met lede ogen aan en willen deze zuiveren van wat ze zien als perversies. Hun intentie is het voortbestaan van de islam. En hun eigen profilering.

Zo woont en werkt in Canada de van oorsprong Indiase wetenschapper en journalist Salim Mansur die in 2009 zijn verzameling essays bundelde in Islam’s Predicament; Perspectives of a Dissident Muslim. In het voorwoord schrijft Salim Mansur waar het hem om gaat: In the face of Muslim extremism and terror that went global with 9/11, there remains the urgent need for Muslims to confront and repudiate those who have perverted their faith, or hijacked it, and made of Islam an ideology of bigotry and war (jihad). Islam’s Predicament is a small effort in that urgently needed larger and wider struggle against radical Muslims, or Islamists, who have wrecked the Muslim world and have spread fear and violence indiscriminately among non-Muslims.

Salim Mansur presenteert zich als woedende purist die het geloof waardoor-ie zich laat inspireren wil zuiveren van degenen die het bezoedelen en gekaapt hebben. Hij wil de islam strippen van oorlogsretoriek. Hij zoekt de confrontatie met de radicale islamisten die de wereld in de fik hebben gestoken. Maakt-ie enige kans in de strijd tegen staten als Iran en Pakistan waar een gecorrrumpeerde islam samenspant met de politieke macht? Interessant voor het begrip van Mansur is waar-ie de grens legt. Wie zijn voor hem de bezoedelaars en kapers van de islam? Tekenend is dat Mansur iemand als Tariq Ramadan als een wrong Muslim ziet.

Salim Mansur lijkt beter geïntegreerd in het Westen dan Nasr Abu Zayd was en beantwoordt daarom de schuldvraag anders. Beide denkers zetten zich af tegen de dictatoriale regimes in de Arabische wereld. Maar waar Nasr Abu Zayd vervolgens naar het Westen wijst richt Salim Mansur duidelijker zijn pijlen op valse profeten die om allerlei redenen de islam als machtsbasis gebruiken. Zoals in zijn visie Tariq Ramadan.

Het gaat om meer dan een inter-islam dialoog omdat Salim Mansur, Nasr Abu Zayd en Tariq Ramadan tolk voor niet-moslims zijn om de islam uit te leggen. Ze hebben een imago van gematigde moslim opgebouwd om breed geacepteerd te worden en zijn in de kleine wereld van islamuitleggers elkaars concurrenten.

Omdat ze onderling fundamenteel van mening verschillen over elkaar en de kernwaarden van de islam worden ze er niet geloofwaardiger op. Maar koranonderzoeker ‘Christoph Luxenburg‘ is zijn leven niet zeker. Toch blijkt fundamentele kritiek die de islam in een historische context zet nodig. Want een bewering die niet weerlegd kan worden door onderzoek geeft te veel ruimte aan diegenen die loze beweringen doen. Daarom past wantrouwen jegens allen die zeggen namens een religie te spreken of deze te kunnen interpreteren.

As often happens, non-Muslims went to the wrong Muslim for an understanding of the faith. Ramadan, a propagandist and master of double-speak, masquerades as a scholar and has developed a fan base among innocent professors of religion. Mansur thinks he serves as the beast’s apologist. He sees Ramadan for what he is: the wrong Muslim.

Foto: Pakistaanse leden van de Sind Muslim Women’s National Guard (1947)