Propaganda slecht vermomd als objectieve informatie: YouTube-kanaal ‘Ukraine Today News’

De beste propaganda is propaganda die niet als zodanig herkenbaar is. Het beweert via een omweg het omgekeerde van wat het lijkt. Neem deze video van het YouTube-kanaal Ukraine Today News dat op 23 oktober 2017 de lucht in is gegaan en tot nu toe alleen deze video bevat. In de naam is het een verwijzing naar het pro-Kiev YouTube-kanaal Ukraine Today dat begin dit jaar stopte, maar vorige week voor het eerst sinds 9 maanden weer een video plaatste. Een gesprek met Andriy Khalpakhchi over het Kyiv Film Festival.

Terug naar bovenstaande video. In een toelichting zegt het over zichzelf: ‘Ukraine Today is a YouTube channel that broadcasts on the situation in Ukraine. The administration of this channel does not spread propaganda, only objective information!’. Het bedoelt ‘Ukraine Today News’ omdat de naam ‘Ukraine Today’ al vergeven is en -wel of niet toevallig- deze week weer geactiveerd werd door genoemd bericht over het filmfestival. Of de leiding van dit nieuwe YouTube-kanaal geen propaganda, maar alleen objectieve informatie verspreid valt te bezien. Dat het toch aan propaganda doet roepen de volgende zinnen in de toelichting bij deze video op: ‘Some think that there will be Maidan 3 and it will be supported by Tymoshenko and Saakashvili, others that it will not be and this is a farce. But the fact remains that even now the political situation is not stable.’

De video van Ukraine News Today lijkt de opzet te hebben om verdeeldheid te zaaien. De aanwijzing dat er een Russische en geen Oekraïense tekst aan toegevoegd is (‘ВЕРХОВНАЯ РАДА | МАЙДАН 3 КИЕВ | УКРАИНА СЕГОДНЯ | СААКАШ’ = ‘OPPERSTE RADA | MAYDAN 3 KYIV | OEKRAÏNE VANDAAG | SAAKASH’) is een nadere aanwijzing voor de herkomst. Hier speelt geen bekommernis van leden van de Oekraïense oppositie die gaan voor de eenheidsstaat Oekraïne en inzetten op hervorming en democratisering, het bestrijden van corruptie en het beëindigen van de Oekraïens-Russische oorlog. Hier speelt het belang van externe krachten om Oekraïne verzwakt en verdeeld te houden. In de vorm wordt door uiterlijkheden geprobeerd het omgekeerde te suggereren van wat de inhoudelijke strekking is. Maar Ukraine New Today is het toppunt van propaganda.

René Cuperus geeft zijn opinie over het Oekraïne-referendum. En stemt JA vanwege de EU

PvdA’er, Volkskrant-columnist en wetenschappelijk medewerker van de Wiardi Beckman Stichting René Cuperus praat in Oekraïne met Ukraine Today over het referendum over de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne op 6 april. Hij ziet de slechte reputatie van Oekraïne als problematisch. Want naast de hervormingsgezinde Maidan-factie is er het corrupte bewind met oligarchen dat nog steeds aan de touwtjes trekt. Volgens Cuperus wordt in de Nederlandse beeldvorming dat laatste als dominant gezien, zelfs nog meer dan de oorlog in Oost- Oekraïne en de tragedie met de MH17. Cuperus concludeert dat de Europeanen genoeg aan hun eigen problemen hebben met een haperende en verdeelde EU om de problemen van Oekraïne er nog eens bij te nemen. Hij verwijt de Oekraïense politieke elite dat het zich nu niet weet te verenigen.

De belangrijkste reden voor Cuperus om JA te stemmen bij het referendum is niet de relatie met Oekraïne, maar het voortbestaan van de EU dat er naast de vluchtelingencrisis, de Euro-crisis en een Brexit volgens hem geen geen nieuwe problemen bij kan hebben. Met deze stellingname gebruikt Cuperus opvallend genoeg hetzelfde argument als sommigen in het NEE-kamp, maar komt alleen tot een andere conclusie. Hij meent dat de Oekraïense regering zich in de Nederlandse publiciteit beter stil kan houden omdat Nederlanders het als deel van het probleem zien. Het kan zelfs averechts werken. De interventie van NGO’s en activisten die niet verbonden zijn met de Oekraïense politiek in het Nederlandse publieke debat ziet Cuperus wel als zinvol.

Rapport Bellingcat verkleint cirkel van verdachten neerhalen MH17

4 mei 2016: Op BBC 2 werd op 3 mei de documentaire The Conspiracy Files uitgezonden dat stuk voor stuk de complottheorieën over het neerstorten van de MH17 ontzenuwde. Wat recht overeind staat is dat een BUK van Russische makelij vanuit het door de pro-Russische separatisten gecontroleerd gebied met medewerking van materiaal en personeel van de Russische krijgsmacht de MH17 heeft neergehaald. Dat is in lijn met de bevindingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Nieuwe feiten biedt de documentaire niet, het zet de oude overtuigend op een rijtje. Bellingcat kwam gisterenavond wel met nieuwe feiten in een artikel over de identificatie van de TELAR raket lanceerder. Feiten wijzen steeds specifieker naar de Russische krijgsmacht. 

De Oekraïense nieuwssite Ukraine Today doet verslag van het rapport van het onderzoekscollectief Bellincat over de MH17 dat vandaag werd gepubliceerd. Dat borduurt voort op het rapport ‘Origin of the Separatists’ Buk’ van november 2014. Daarin werd al gewezen op de vermoedelijke daders, namelijk de Russische 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade uit Kursk. Het nieuwe rapport werkt de aanname uit dat de Buk-M1 installatie niet zonder medewerking van Russische militairen bediend wordt. Zo’n Buk-installatie bestaat uit in totaal 11 voertuigen en vraagt een hoop training en ervaring om te bedienen en is een duur en machtig wapen dat niet zomaar uit handen wordt gegeven. Onwaarschijnlijk is dat separatisten de MH17 in hun eentje neerschoten.

Zwakte en sterkte van de bewijsvoering is dat het niet om één foto, geluidsfragment of getuigenis gaat, maar om het samenstel van allerlei soorten aanwijzingen dat tot een plausibel scenario leidt. Het gaat dus om de waarschijnlijkheid van allerlei veronderstellingen die met elkaar tot een dwingende conclusie leiden die echter niet voor 100% sluitend is. Dat zou alleen bereikt kunnen worden als Bellingcat als een vlieg op de muur aanwezig was geweest bij de besluitvorming over het transport van de Buk van de commandanten van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade uit Kursk. Bellingcat maakt aannemelijk, maar levert geen smoking gun.

Ondersteunend voor het feit dat Bellingcat met dit scenario op het goede spoor zit is dat sinds juli 2014 geen andere scenario’s hebben standgehouden. In de Russische informatieoorlog zijn vanuit het ministerie van Defensie, de media en Buk-wapenfabrikant Almaz-Antey allerlei scenario’s gelanceerd waarvan echter geen enkele consistent en geloofwaardig bleek te zijn. Als de Russen met hun omvangrijke inlichtingsdiensten bewijs hadden dat de Oekraïense of Westerse krijgsmacht betrokken waren geweest bij het neerhalen van de MH17, dan valt niet in te zien waarom ze die kennis achterwege zouden laten in de publiciteit of bij de Russische inbreng voor het rapport van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid of het JIT.

De paradox is dat de Russen voortdurend beweren niet betrokken te zijn bij het neerschieten van de MH17, maar in hun gedrag al sinds 17 juli 2014 betrokkenheid vertonen. Ze geven steeds hun mening, hun politieke inschatting, hun politieke druk, hun scenario’s over het gebeurde, hun interpretatie en eisen hun plek aan tafel op bij het onderzoek naar de oorzaak en de schuld. Zonder dat er Russische slachtoffers, een Russisch vliegtuig, Russisch grondgebied en naar eigen zeggen Russische wapens en militairen bij betrokken waren.

Het rapport kan beslissend zijn voor het aanduiden van de verantwoordelijken en de uitvoerders (Russische luitenant en sergeant) van het tweede bataljon van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade die de MH17 neerschoten op 17 juli 2014. Het rapport maakt aannemelijk hoe het gegaan zou kunnen zijn. Wat zeker niet wil zeggen dat de daders ooit uitgeleverd zullen worden aan een Nederlandse of internationale rechtbank om zich te verantwoorden. Het rapport besteedt ook volop aandacht aan de commandostructuur van het Russische leger, en komt via commandanten van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade, het 20ste Leger en het Westerse Militaire District uit aan de top. Bij de minister van Defensie Sergei Shoygu en opperbevelhebber president Vladimir Putin. Maar bewijs ontbreekt dat zij direct betrokken zijn bij het neerhalen van de MH17. Dat Shoygu en Putin verantwoordelijk zijn voor de bezetting van de Krim en de interventie in Oost-Oekraïne leidt geen twijfel. De commandostructuur is op z’n hoogst bijkomstig bewijs dat de schuldvraag ondersteunt.

Oekraïense corruptie moet benoemd worden bij campagne voor referendum

From left, then-Economy Minister Petro Poroshenko stands with officials including then-Prseident Victor Yanukovych (second from right) in Luhansk on Oct. 16, 2012. (UNIAN)

Corruptie in Oekraïne speelt een hoofdrol in de campagnes voor het referendum. Het JA- en het NEE-kamp zien er een reden in om respectievelijk voor of tegen de associatie-overeenkomst van de EU met Oekraïne te stemmen. Allebei goed verdedigbare standpunten. De voorstanders zeggen dat de associatie met de EU de hervormers in Oekraïne de stok achter de deur geeft om te hervormen en dat dat het verschil maakt omdat het land dat niet zelf kan. De tegenstanders zeggen dat associatie de corruptie in de EU importeert en de EU aantast. Corruptie is een bedreiging voor economische groei en sociaal-maatschappelijke cohesie.

Corruptie is het grootste probleem van Oekraïne. Nog meer dan oorlog. Op de jaarlijkse index over 2015 van Transparency International staat het land op een gedeeld 130ste plaats (van de 168 landen) en scoort het het slechtst van alle Europese landen. Een minieme verbetering in vergelijking met 2014 (142 van de 175). De vertegenwoordiger van Transparency International in Oekraïne Andriy Marusov spreekt in een interview voor Ukraine Today zijn teleurstelling uit over de trage hervormingen en de slechte vooruitzichten op verbetering.

Op 3 februari kondigde de Litouws-Oekraïense minister van Economische Zaken Aivaras Abromavicius zijn ontslag aan en beschuldigde president Petro Porosjenko ervan de corruptie niet aan te pakken en de corrupte partijgenoot Ihor Kononenko de hand boven het hoofd te houden. Kyiv Post bericht. De ontslagbrief sloeg in als een bom en werd gezien als een slag voor de hervormingen. Het bracht 10 Westerse ambassadeurs tot het schrijven van een brief waarin ze het ontslag betreurden en hamerden op de noodzaak van hervormingen. In een redactioneel stelt hoofdredacteur Brian Bonner van Kyiv Post president Porosjenko gelijk met de in 2014 afgetreden president Viktor Janoekovitsj. De huidige president zou de oligarchen gaan bestrijden, maar heeft dit nagelaten. Porosjenko is volgens Bonner geen deel van de oplossing, maar van het probleem. Tenzij hij zijn beleid snel omgooit en de corruptie frontaal aanpakt. Anders komt de afrekening bij de verkiezingen.

Lachende derde is de Russische Federatie. Het heeft de geheime oorlog (2014-2016) die het ontkent te voeren tegen Oekraïne ondanks groot materieel overwicht niet kunnen winnen. Dat was te danken aan Oekraïense vrijwilligersbataljons die standhielden en niet aan het leger dat slecht presteerde. Dat laatste kwam deels door corruptie zoals verkoop van materiaal, jarenlange verwaarlozing, een ouderwetse commandostructuur die op Sovjet-leest geschoeid was en Russische mollen die op allerlei sleutelposten in de Oekraïense krijgsmacht exact wisten wat er in het Oekraïense leger gebeurde. Met funeste gevolgen en vele Oekraïense doden. Vanaf het begin was duidelijk dat het Kremlin in de politieke, militaire en economische elite van Oekraïne vertegenwoordigd was en die posities als een geheime verdedigingslinie had opgebouwd.

Het bovenstaande komt samen in een blogposting van Paul Goble die de Kievse journalist Sergey Kulida citeert die stelt dat ‘FSB mollen of hun agenten tot op de dag van vandaag doordringen in vele Oekraïense staatsstructuren’. De FSB is de Russische geheime dienst. Volgens Kulida is wat er op dit moment in de regering, het parlement of de krijgsmacht plaatsvindt niet te begrijpen zonder die Russische inmenging tot op het hoogste niveau erin te betrekken. Die Russische invloed is een middel dat het Kremlin de mogelijkheid tot continue ondermijning geeft van Oekraïense staatsstructuren. De enige redding voor Oekraïne is om dit niet omfloerst te benoemen en vervolgens rigoureus aan te pakken. Met behulp van partners. Zuivering (lustration) is een voorwaarde voor Oekraïne om het verleden achter zich te laten, zich definitief te bevrijden van haar rol als vazalstaat van Rusland en eindelijk de corruptie serieus te bestrijden en de maatschappij te hervormen.

Evenals in Oekraïne kan bij de campagne voor het referendum dat aspect van Oekraïense corruptie en trage voortgang van de hervormingen uitsluitend begrepen, verklaard en met overtuiging uitgelegd worden door die Russische invloed tot op het hoogste niveau uitdrukkelijk te benoemen. Zelfverrijking door corruptie is geen doel, maar een politiek middel van een buitenlandse staat dat dient om de Oekraïense staatsstructuren en economie te verzwakken. De campagne voor het referendum wint aan overtuigingskracht als dit aspect van corruptie onderwerp van gesprek wordt. Het ongewenst importeren van die Oekraïense corruptie Russische stijl is zeker een risico voor de EU zoals de tegenstanders zeggen, maar tevens een kans om het Kremlin terug te dringen tot op eigen grondgebied en Oekraïne te helpen haar eigen geschiedenis opnieuw zelf te beginnen.

Foto: Uit artikel ‘Brian Bonner: Poroshenko becoming another Yanukovych’, 4 februari 2016. 

Boedapester Memorandum 1994: ook VS en UK bleven in gebreke

Op 5 december 1994 werd het Boedapester Memorandum getekend. Na moeizame onderhandelingen. Door de Russische Federatie, de VS en het Verenigd Koninkrijk. Ter gelegenheid van de 21ste verjaardag van het verdrag is er de afgelopen dagen veel aandacht aan besteed. Sowieso staat het sinds februari 2014 door de Russische inmenging in Oekraïne centraal in vele beschouwingen. Zoals hier. Het verslag van het pro-Oekraïense Ukraine Today vermeldt terecht dat de Russische Federatie met de bezettingen de Krim in maart 2014 en de Russische betrokkenheid in Oost-Oekraïne het Boedapester Memorandum heeft geschonden. In ruil voor het opgeven van het nucleaire arsenaal garandeerden in 1994 deze drie landen de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne. Ze hebben zich er alledrie niet aan gehouden. Het Kremlin niet door agressie, en de VS en de UK niet door afstand te nemen van de veiligheidsgarantie aan Oekraïne. Is het erg? Nou, Noord-Korea of Pakistan zullen wel tien keer nadenken voordat ze hun nucleair arsenaal opdoeken.

Toevoer elektriciteit naar de Krim opgeblazen. Wat is de reden?

Wat krijg je als het meest corrupte land (Oekraïne) en het op een na meest corrupte land van Europa (de Russische Federatie) zaken met elkaar doen? In maart 2014 bezette de Russische Federatie de Krim. Dat werd op 27 maart 2014 wereldwijd veroordeeld in VN-resolutie 68/262 wat toen werd gezien als een diplomatieke nederlaag voor de Russen. Het tekende hun isolatie. Sancties wreden afgekondigd, maar Oekraïne bleef gewoon elektriciteit, water en goederen leveren. Omdat het terugdraaien van de mensenrechten waaronder de vervolging van de Krim-Tataren op de Krim door de Russische autoriteiten zonder gevolgen bleef in Berlijn, Kiev of New York kon een reactie niet uitblijven. Des te meer omdat de Russen steeds minder afgerekend worden op die onrechtmatige bezetting en het Westen lafhartig een oogje dichtknijpt. Het opblazen van de electriciteitsmasten naar de Krim tekent ook de woede over uitblijvende hervormingen in Kiev. Het conflict gaat niet zozeer over een verschil tussen Oekraïne en de Russische Federatie, maar tussen de haves en de have nots in die landen. Corruptie is de noodsituatie die ontstaat door twee maffiastaten die elkaar gijzelen.

Brian Bonner over Oekraïense media en politiek. Maidan-opstand hapert

Hoofdredacteur Brian Bonner van het Engelstalige Kiyv Post praat met Rahim Rahemtulla voor Viewpoint van Ukraine Today. Over persvrijheid en politieke ontwikkelingen. Bonner bevestigt dat het met Oekraïne de goede kant opgaat en het zich gunstig onderscheidt van andere ex-Sovjet republieken, maar dat de veranderingen langzaam verlopen. De belofte van de Maidan over hervormingen, democratisering en een eind aan corruptie is nog steeds niet ingelost. Anderhalf jaar na de Maidan-opstand is er nog geen nieuw Oekraïne. Oligarchen domineren nog steeds de media en dat is er de reden voor dat er geen onafhankelijke journalistiek ontstaat om het brede publiek evenwichtig te informeren. Volgens Bonner werken overheidsinstellingen onvoldoende en treden politieke leiders nauwelijks op. Zodat er geen eind komt aan de inmenging van belangengroepen in de media en hun grip op de politiek en de corruptie. Als dat niet verandert heeft Oekraïne geen perspectief.

Hulp aan Oekraïne is eigenbelang van EU. Voorkom een catastrofe

Een onheilspellend, maar niet geheel onwaarschijnlijk scenario schetst Peter Byrne voor Ukraine Today. Hij bespreekt het artikel ‘Next Wave of Migrants Will Be from Ukraine’ van de Canadese publiciste Diane Francis dat onder meer in the Huffington Post verscheen. Daarin schetst Francis de situatie waarin Oekraïne nu verkeert. Ze meent dat het land in zetdwang is. Het kan zich niet meer verroeren door toedoen van de Russische Federatie dat het ingesnoerd heeft. Het Westen komt Oekraïne onvoldoende te hulp om het van die beknelling te bevrijden of op haar beurt de Russische Federatie in reactie daarop afdoende te isoleren.

Francis zet op het einde van haar stuk een paar stappen tegelijk door te stellen dat als het Westen niet ingrijpt Oekraïne een falende staat dreigt te worden. De gevolgen kunnen groter zijn dan wat Europa nu overkomt met de komst van honderdduizenden onuitgenodigde vluchtelingen die vanwege de Syrische oorlog naar West-Europa komen: ‘(..) the European Union will end up with millions of Ukrainians seeking asylum from its collapse.’ Francis laat het ongenoemd, maar een imploderende Russische Federatie die in chaos eindigt door een interne machtsstrijd en een wegzakkende economie kan voor een nog grotere stroom richting EU zorgen.

Uit eigenbelang is voor de EU een levensvatbaar en krachtig Oekraïne dat voor zichzelf kan zorgen en de eigen inwoners zekerheid en welzijn biedt belangrijk. In het geval Syrië was dit besef bij de EU-bureaucraten onvoldoende ontwikkeld. Hopelijk dient dit voorbeeld als waarschuwing om de bewustwording over het ontstaan van vluchtelingenstromen te vergroten. Laat het met Oekraïne niet voor de tweede keer gebeuren.

Deze schets toont aan dat de EU zich zorgen moet maken over de stagnatie in de Oekraïne en meer moeite moet doen om het land levensvatbaar te helpen maken. En weerbaar tegen de Russische agressie niet om het Kremlin dwars te zitten, maar om een catastrofe die ook West-Europa zal treffen te voorkomen. De campagne van Geen Peil over het referendum dat Oekraïne eerder nog wil verzwakken dan versterken is zo beredeneerd volstrekt onnadenkend, onverantwoord en lichtzinnig geweest. Zoals de Syrische en Eritrese vluchtelingen aantonen worden bij een oorlog en een humanitaire crisis vluchtelingen niet door grenzen of internationale verdragen tegengehouden. De makkelijke landroute van Kiev naar Utrecht bedraagt 1965 kilometer. De route van Damascus naar Utrecht met meer hindernissen is meer dan twee keer langer en bedraagt 4200 kilometer.

Krim-Tataren blokkeren Krim. Oekraïne heeft gedeelde belangen

Is de blokkade van Oekraïense toegangswegen tot de Krim gericht aan Oekraïne, Rusland of andere landen? De Krim-Tataren vergaat het slecht sinds de Russische bezetting van de Krim in maart 2014. Ze worden onderdrukt. Samen met leden van de nationalistische Rechtse Sektor blokkeren de Tataren sinds 20 september het vrachtvervoer naar de Krim. Daar worden dus Oekraïense vrachtwagens geblokkeerd van bedrijven die winst maken door handel te drijven met een vijand tijdens een oorlog die nu al 1,5 jaar duurt. Ze moeten nu 1900 kilometer omrijden via de Straat van Kertsj, de Russische toegangsweg over land tot de Krim.

Het Kremlin dreigt nu het Tataarse parlement Mejlis te ontbinden als de blokkade niet wordt beëindigd. Mede door de medewerking van de gezagsondermijnende Rechtse Sector is niet makkelijk te zeggen wat het belang van de centrale macht in Kiev is. De zakenbelangen in de corrupte Oekraïense overheid spelen een grote rol en compliceren een eenduidige opstelling. Oorlog is voor beide zijden een middel voor snelle winst.

De centrale regering in Kiev kan dus niet toestaan dat aan haar gezag getornd wordt, maar zal het niet onwelkom zijn dat de onrechtmatige bezetting van de Krim weer in de internationale aandacht staat. Mede door andere conflicten als Syrië en de vluchtelingencrisis zakt de aandacht wat weg. Daarnaast vertrouwt Kiev niet dat westerse landen hun poot stijf houden bij de voortzetting van de sancties en in de onvoorwaardelijke eis dat de Krim teruggegeven moet naar Oekraïne. Opmerkelijk is dat de blokkade in de internationale media en politiek zo goed als ongemeld voorbijgaat. Alsof het zowel Oekraïne als Rusland onwelkom is. De moraal van de Krim-Tataren drukt beide partijen op hun gebrek aan een heldere opstelling en uitvoering in de oorlog.

Foto 1: Schermafbeelding van tweet van Oliver Carroll

Foto 2: Wachtende vrachtwagens voor blokkade van Krim door Krim-Tataren.

EU doet zaken met Gazprom. Dubbele standaard van business as usual

Wat is de logica van West-Europese landen en multinationals om de banden met de Russische Federatie aan te halen behalve eigen gewin? Ondanks VN-resolutie 68/262 is de Krim nog niet teruggegeven aan Oekraïne en de Russisch-Oekraïense oorlog in de Donbas eist nog elke dag slachtoffers. Terwijl de EU-commissie en het Europarlement met zalvende woorden aan de voordeur over ethiek praten en Rusland zogenaamd de wacht aanzeggen wordt aan de achterdeur zaken gedaan door Nederland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Shell, OMV, EON, Engie en BASF. Zonder uitzondering lijken alle leden van de Tweede Kamer met deze praktijk in te stemmen, want over deze actuele samenwerking met de Russische Federatie zijn geen kamervragen gesteld.

West-Europa laat zo onder meer Oekraïne, Polen en Slowakije in de kou staan. Deze Midden-Europese landen voelen zich verraden door de deal van de EU met de Russische Federatie en uiten hun ongenoegen over het meten met twee maten binnen de EU. Met terugwerkende kracht geeft de laatste uitbreiding van Nord Stream het opwerpen van belemmeringen door de EU van South Stream een valse smaak. Dit project zou van Bulgarije door Servië, Hongarije en Slovenië naar Oostenrijk lopen. Want om dezelfde politieke redenen van gecentraliseerde energiepolitiek waarmee South Stream werd belemmerd wordt nu Nord Stream opgetuigd.