Provincie Utrecht vervormt ‘De Stijl’ tot merk van economie en toerisme

De Provincie Utrecht zet het in een besluit van Gedeputeerde Staten van 9 februari 2016. Het AD bericht erover en citeert de volgende zin: ‘Voor de internationale bezoeker zijn de afstanden in Nederland zo klein dat ze vergelijkbaar zijn met de afstanden en reistijden tussen wijken binnen wereldsteden’. Deze zin is weer een citaat dat door de provincie Utrecht geplukt is uit de ‘Voortgangsrapportage Gastvrijheidseconomie’ van eind december 2015 van het ministerie van Economische Zaken. Toerisme dus. Nederland wordt als metropool gepresenteerd door California als norm te nemen: ‘de afstand tussen Anaheim en Malibu in Los Angeles net zo groot als de afstand tussen Amsterdam en Enschede.’ Zo klinken holle frasen van het bestuurlijk denken.

De Stijl dus. Die kunstbeweging uit de eerste helft van de 20ste eeuw met namen als Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, J.J.P. Oud, Jan Wils en Gerrit Rietveld die een hervorming van de samenleving voorstond via de kunst. Honderd jaar na de oprichting wordt het historisch besef aan De Stijl door Nederlandse overheden omgevormd tot een verlengstuk van economie en toerisme. De Stijl als gezonken cultuurgoed is niet langer kunst. Als ‘een fysieke verbinding (landmark) tussen Utrecht en Amersfoort.’ De herinnering aan De Stijl wordt verdrongen door krachttaal en opgesloten in het bestuurlijk denken over promotie, citymarketing en gastvrijheidseconomie. Uiteraard met ‘activatie van het bedrijfsleven’ en subsidie.

Foto: Schermafbeelding van deel ‘OPENBAAR VERSLAG VERGADERING GS UTRECHT 09-02-2016’.

Nederlandse politiek worstelt met energiepolitiek en rol Rusland

Bij energiepolitiek zijn principes inwisselbaar voor geld als het aan CDA en VVD ligt. Het gaat om de gevolgen van de afnemende opbrengst van het Groninger gasveld vanwege aardbevingen. Hoewel Nederland ook met de verminderde opbrengst nog aan haar contractuele verplichtingen kan voldoen wil het voor de toekomst een rol in de Europese energiepolitiek opeisen door zich te profileren als gasrotonde. Een idee dat ontwikkeld werd onder de kabinetten Balkenende. Maar toen was de opstelling van de Russische Federatie jegens Europa constructiever dan nu. De uitdaging is om dat idee van de gasrotonde zonder Russisch gas te realiseren.

Uit het artikel op nu.nl waarnaar Sjoerdsma verwijst komt een verschil tussen partijen tot uiting over de relatie met Rusland. Dat ligt in Nederland extra gevoelig na het neerschieten van de MH17 dat 193 Nederlanders het leven kostte. Het waarschijnlijkste scenario is dat dit door een onderdeel van het Russische leger gebeurde. Rechtvaardigt dat ‘business as usual’ in een land dat zich met Den Haag profileert als ‘internationale stad van vrede en recht’? In het gewraakte interview met De Volkskrant noemde werkgeversvoorzitter Hans de Boer de MH17 een incident. Nu volgt de VVD. ‘Ethici’ van PvdA (en D66) staan tegenover ‘realisten’ van VVD (en CDA en SP). Waarbij de neo-communisten van de SP Rusland en de neo-liberalen van CDA en VVD multinationals als Shell in bescherming nemen dat deelnemer wordt aan het Russische Nord Stream II project van Gazprom.

Woordvoerder in de Tweede Kamer namens de VVD André Bosman heeft gelijk dat het gas ergens vandaan moet komen. Maar hij bedrijft demagogie door bewust de doelen voor de korte- en lange termijn door elkaar te halen. Zoals gezegd, Nederland kan nog steeds aan alle binnen- en buitenlandse verplichtingen voldoen. Daarbij komt dat hij bij de alternatieven behalve windenergie duurzame energie uitsluit. Weliswaar is dat geen oplossing voor de korte termijn, maar de VVD blijft wel de ontwikkeling van duurzame energie blokkeren.

De opstelling van de VVD is schijnheilig. Het zegt dat buitenlandse politiek en handelsbelangen van elkaar te scheiden zijn, maar weet dat dit niet zo is. Levering van water en energie zijn politieke instrumenten van de toekomst die de politiek van landen beïnvloeden en het gedrag van inwoners bepalen. De VVD valt niet snel te betrappen op een politiek-filosofische houding die dieper gaat dan de eigen portemonnee. Dat is niet erg als er geen principes of rechten in het geding zijn, maar in de relatie met Rusland is sinds de annexatie van de Krim wel degelijk iets fundamenteel veranderd. Dan wreekt zich het wegkijken van de VVD vanwege handelsbelangen. Moeten we dan toch maar op D66 of PvdA stemmen dat zich met minister Bert Koenders standvastiger en principiëler toont dan VVD en CDA die door het bedrijfsleven gestuurd lijken te worden?

Foto 1: Tweet Sjoerd Sjoerdsma (D66), 25 juni 2015.

Foto 2: Schermafbeelding uit artikel NOS ‘VVD en PvdA botsen over gas ‘autoritair’ Rusland‘, 25 juni 2015.

Grap Openluchtmuseum zorgt voor verwarring. Met correctie

Het is bijna 1 april. De feiten blijken niet uit het verslag. Het Openluchtmuseum zou een boerenhoeve uit de gemeente Loppersum nagebouwd hebben met een trillende vloer en geluidseffecten. Om de vier minuten zou de vloer angstaanjagend bewegen. Een kille wind waait door de hoeve waarvan het dak is ingestort. Wat je noemt ‘een originele topattractie’. (Sociale) media namen het bericht vandaag over. Het zou niet serieus zijn, maar een 1 april grap van het Openluchtmuseum. Niet dus. De Groningers in het aardbevingsgebied vonden de grap smakeloos. Wat dus geen grap was, maar ook weer wel een beetje. Want iemand had het bericht verzonnen en het Openluchtmuseum in de schoenen geschoven. Zoals de woordvoerder uitlegt. Wat weer de vraag oproept of ze met de rectificatie geen mensen op het spoor van de grap zet. Wat dus geen grap is. Of juist wel? Schokkend nieuws was het in elk geval niet. Verwarring alom. Over de werking van de journalistiek.

Commissie Halsema voor goed bestuur: boeven met boeven vangen

Econoom gespecialiseerd in onder meer fusies en overnames Marco van Kalleveen wordt lid van de commissie Halsema die een gedragscode voor behoorlijk bestuur in de semipublieke sector op moet gaan stellen. Afgelopen woensdag stuurde minister Henk Kamp van Economische Zaken een brief naar de kamer. De commissie geeft haar advies uiterlijk 1 oktober 2013. Naast voormalig leider van GroenLinks Femke Halsema en Van Kalleveen maken publicist Maxim Februari en CDA’er Doekle Terpstra deel uit van de commissie.

Over het lidmaatschap van Van Kalleveen stelt SP’er Ronald van Raak kamervragen aan de ministers Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Henk Kamp van Economische Zaken. Marco van Kalleveen was vanaf maart 2010 vicepresident in Londen van Bain Capital en is nu partner van Bain & Company. Voormalig Republikeins presidentskandidaat Mitt Romney is een van de oprichters van private equity-bedrijf Bain Capital dat uit Bain & Company ontstond. Hij kwam tijdens zijn campagne in problemen omdat-ie van het keihard saneren van bedrijven rijk was geworden en gezorgd zou hebben dat werknemers op straat kwamen. De beschuldigingen konden echter nooit hardgemaakt worden door de Democraten. De altijd bestuurlijk-correcte Van Raak laat er geen misverstand over bestaan dat-ie de benoeming van Van Kalleveen in een commissie voor goed bestuur onbegrijpelijk en ongepast vindt: ‘Moet de keuze voor Marco van Kalleveen worden opgevat als een uitnodiging aan de pyromaan om de brand te blussen of als een poging om boeven met boeven te vangen?‘

Boeven met boeven vangen is zo gek nog niet. Van Kalleveen heeft in een boevenomgeving geopereerd. Bij Bain Capital gaat geld voor alles. Maar de vraag is of Marco van Kalleveen een goede of een slechte boef is. Probleem van minister Kamp is dat-ie iemand in de commissie moest hebben die inzicht, praktische ervaring en achtergrondinformatie meeneemt. Daartoe meende de minister te moeten zoeken in de schemerige wereld van de private equity en duistere deals die langs de randen van de wet scheren. Op dat niveau speelt bestuur en toezicht in de semipublieke sector zich af lijkt Kamp te zeggen. Is er een alternatief voor Van Kalleveen?

Foto: The Simpsons: McBain Capital.

Meldpunt PVV over Midden- en Oosteuropeanen verdient navolging

De PVV is een meldpunt Midden- en Oosteuropeanen gestart. De partij legt uit dat er sinds 1 mei 2007 vrij verkeer van werknemers is tussen Nederland en acht lidstaten uit Midden- en Oost Europa: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Hongarije. Deze MOE-landen traden met Malta en Cyprus in 2004 toe tot de EU in de vijfde uitbreiding. De PVV zegt dat er naar schatting 200.000 tot 350.000 personen uit deze landen in Nederland verblijven. In 2010 hadden ongeveer 11.700 daarvan een uitkering.

De landen van de zesde uitbreiding uit 2007 zijn Bulgarije en Roemenië. Tot 2014 kan in een overgangsfase het vrije verkeer van werknemers uit deze twee landen beperkt worden. Een overheidsonderzoek uit 2008 over de economische invloed van Bulgaren en Roemenen concludeert over werknemers uit de MOE+-landen (de acht van de vijfde uitbreiding minus Cyprus en Malta plus Bulgarije en Roemenië) dat hun netto bijdrage klein, maar bescheiden positief is. Maar in de vier jaar sinds dat onderzoek kan het beeld gekanteld zijn.

De PVV-fractie heeft volgens minister Kamp het recht een meldpunt op te zetten. Anderen noemen het stemmingmakerij of discriminatie. De Poolse ambassade is kwaad over het initiatief. Toch erkennen velen dat er problemen zijn met werknemers uit MOE+-landen. Zo wil de Haagse PvdA-wethouder Marnix Norder werkloze Oost-Europeanen uitzetten. Hij sprak in december 2010 over een tsunami van Oost-Europeanen.

Zorgvuldigheid ligt in voorwaarden. Inventariseren van ‘overlast, vervuiling, verdringing op de arbeidsmarkt en integratie- en huisvestingsproblemen‘ kan geen kwaad. Het activisme van de PVV vraagt om navolging, het relativeert het belang van politieke partijen. Andere partijen kunnen meldpunten opzetten over sjoemelende bankiers of directeuren in de semi-publieke sector. Het is pas discriminatie als individuele gevallen niet op hun eigen waarde worden beoordeeld. Onze rechtsstaat is echter krachtig genoeg om dat te garanderen.

Foto: Warszawa Pride protest in Polen tegen discriminatie van (sexuele) minderheden, 2008. Met op spandoek Europa = Tolerantie. Credits: Joe Ruffles.

Ondraaglijke lichtheid van een kabinet

Er is geen kabinet Wilders. Rutte en Verhagen hebben een smal pad de berg op gevolgd. Nu staan ze op de top. Hun politieke bagage hebben ze achtergelaten aan de voet. Behalve de vorming van een kabinet hebben ze niets bereikt. Rutte loopt alleen door naar de echte top. Zijn lichtheid oogt immens. Er kleeft macht aan. Maar waartoe dient macht zonder perspectief?

Los van de veiligheidsparagraaf en het opleggen van bezuinigingen aan lagere overheden komt Rutte aan geen enkele hervorming toe. De arbeidsmarkt? Nee. De woningmarkt? Nee. Het onderwijs? Nee. Kenniseconomie? Nee. Infrastructuur? Nee. Rutte en de VVD-baronnen hebben nergens knopen doorgehakt.

Ingeboekte doelmatigheid, bestuurlijke hervorming en de immigratiemaatregelen zijn voornemens. Wie weet symboolpolitiek. Zes miljard bezuinigen op bestuurlijke hervorming, maar de waterschappen niet afschaffen valt nauwelijks serieus te nemen. Resultaat is dat via een omweg de ontslagen ambtenaren tegen dubbel tarief moeten worden ingehuurd.

Voorgestelde immigratiemaatregelen lopen tegen wettelijke grenzen aan. Wat mogelijk is zal aangescherpt worden, maar veel blijft onmogelijk. Europese verdragen bepalen de grens. Op het gebied van integratie zijn Leers, Opstelten en Donner aan de slag gegaan. Ze leiden in het gunstigste geval de aandacht af van wat niet gebeurt. In het ongunstigste geval accentueren zwaargewichten het eigen falen. Wat Donner zegt over de meningsuiting en de WOB maakt velen woest. Regenten generen zich niet een regenteske pose aan te nemen.

Zakelijkheid op immaterieel gebied had de grootste verdienste kunnen worden. Onder leiding van de VVD als minst moralistische partij. Nu of nooit voor de Nederlandse islam om een inhaalslag te maken in het omarmen van de rechtsstaat. En afstand te nemen tot krachten als Wilders, conservatieve imams en multiculturalisten. Maar Rutte blokkeert deze middenweg. Door de schaduw van Wilders weet het kabinet geen neutraal en onpartijdig speelveld te bieden.

CDA-mastodonten die zich tegen samenwerking met de PVV keerden zijn door Verhagen buitenspel gezet. Voorstanders zijn beloond met kabinetsposten. Loyaliteit is het toverwoord. De focus ligt op zekerheid en controle. Dat opent voorwaarden voor een doorbraak. De behoudzucht van het kabinet vormt basis voor onvermoede dwarsverbanden en stappen vooruit. Ze worden echter door arrogantie niet gegrepen.

De aard van de bezuinigingen op cultuur tekent de kleine kant van het kabinet Rutte-Verhagen. Als redenen worden de zelfredzaamheid van de sector, het rondpompen van geld door subsidies en een kleinere overheid aangevoerd. Allemaal steekhoudend als het voor andere sectoren ook gold. Maar het oogt hypocriet als VVD en CDA de hypotheekrenteaftrek onveranderd laten. Daar zijn miljarden euro’s subsidie per jaar te halen.

Rutte en Verhagen moeten de berg afdalen om hun bagage op te halen. Te herbronnen aan de voet van de berg. Het voorgestelde akkoord is onvoldoende voor een ambitieus Nederland. De samenwerking met links is een wassen neus. Sommigen hoopten er de terugkeer van de parlementaire democratie in te zien. Maar het omgekeerde lijkt waar, de coalitiepartijen beslissen buiten het parlement. Bergwind is kil.

Foto: Slot Drachenburg, halverwege de Drachenfels