Robert Reich over noodzakelijke voorwaarden van internationale handelsverdragen. Met kansen voor de sociaal-democratie

Update 12 juli 2022: De fractie van de PvdA in de Eerste Kamer zal naar verwachting vandaag voor het CETA-verdrag stemmen. De PvdA-fractie in de Tweede Kamer stemde tegen. PvdA-lid in de Eerste Kamer en woordvoerder op dit dossier Ruud Koole geeft daarvoor argumenten, zoals geopolitiek (de oorlog in Oekraïne en versterking van de EU), een stap naar een duurzame economie en een verbeterd mechanisme van het ICS, het onafhankelijke arbitragehof waar bedrijven kunnen procederen voor schadevergoedingen van overheden als ze onterecht benadeeld worden. Dat zijn zakelijke argumenten. Koole noemt niet de revitalisatie van de sociaal-democratie zoals Robert Reich in 2016 het formuleerde. Dat ontbreken van reflectie op het eigen gedachtegoed door Koole lijkt tekenend voor het gebrek aan zelfvertrouwen en ambitie van de huidige PvdA.

Er is veel debat over internationale handelsovereenkomsten, zoals CETA (Canada-EU), TTIP (VS-EU) of TTP (VS-Pacific-landen). Er wordt van alles aan toegeschreven. Vraag is wie er van profiteert en wie er schade van ondervindt. Niet alleen binnen, maar ook buiten de verdragslanden. Zo is China tegen TTP omdat het haar positie ondermijnt en de Russische Federatie om dezelfde reden tegen TTIP. In het debat voeren deze landen daarom vanuit de marge oppositie tegen genoemde handelsverdragen. Dit maakt het lastige debat over de voor- en nadelen er nog onoverzichtelijker op dan het al is. Want velen in de media laten zich op hun beurt weer sturen door de Chinese of Russische tegenstem zonder daar duidelijk en eerlijk voor uit te komen.

Het heeft weinig zin om voor of tegen TTIP te zijn. Het gaat erom onder welke voorwaarden het kan worden geïntroduceerd. Daar vechten Europese en Amerikaanse politici over. Schoten voor de boeg van de Duitse vice-kanselier Sigmar Gabriel geven aan dat er kritiek is op wat er na 14 onderhandelingsrondes op tafel ligt.

Econoom Robert Reich zet wat hij als de drie realiteiten van handelsverdragen ziet op een rijtje: groeiende ongelijkheid, afbraak verzorgingsstaat en dalende lonen. Hij formuleert als noodzakelijke voorwaarde voor internationale handelsverdragen dat de voordelen ervan breder worden verdeeld dan nu praktijk is. Dat gaat samen met het creëren van nieuwe banen en baanzekerheid. Het is na te lezen in een artikel voor Thruthdig. 

Wat Reich zegt klinkt logisch. Hij probeert een brug te slaan tussen voor- en tegenstanders en neemt de positie ‘ja, mits ..’ in. Tussen protectionisme (met afnemend handelsvolume) en casino-kapitalisme (met afnemende gelijkheid) in. Zo kan niet alleen de taart voor allen in de verdragslanden groter worden, maar die taart ook eerlijker verdeeld worden. Feitelijk houdt Reich een sociaal-democratisch pleidooi dat de sociaal-democratie nieuw elan kan geven als het zich dat zou realiseren. Het moet niet tegen handelsverdragen zijn, maar opbouwende kritiek erop gebruiken om zichzelf programmatisch te hervinden. Historisch grijpt dat debat terug naar het gevecht tegen monopolies zoals in het eerste decennium van de 19de eeuw president Teddy Roosevelt dat voerde. Exact het tijdperk waarin de Europese sociaal-democratie successen begon te boeken door introductie van sociale wetten. Wat let de sociaal-democratie om dat 100 jaar later te herhalen?

Joseph Stiglitz over Obama en de financiële sector

Amy Goodman praat met econoom Joseph Stiglitz over de fouten van president Obama. Volgens Stiglitz. Naast handelsverdrag TPP is dat de onvoldoende hervorming van de financiële sector. Hij verklaart de Britse Brexit en de opkomst van Donald Trump vanuit ‘woede en een gebrek aan vertrouwen, en een sterk gevoel dat het systeem niet deugt’. Stiglitz heeft begrip voor de kritiek van mensen die door de globalisering en de financiële liberalisering hun baan hebben verloren. ‘Weet je wat’, zegt Joseph Stiglitz, ‘ik denk dat ze gelijk hebben’.

Steun voor Oekraïne in Nederlandse publieke opinie onder druk. Conservatieven en Russische propaganda zetten de toon

Anine van der Ree is D66-stemmer en fiscaal adviseur en heeft een opinieartikel over Oekraïne en het associatieverdrag met de EU in De Volkskrant geplaatst waarin ze pleit voor een neutrale positie van Oekraïne. Het gaat zijdelings over het referendum waar GeenStijl en Thierry Baudet zich achter hebben gezet en de Russische propaganda handig gebruik van maakt om verdeeldheid in Nederland te suggereren. In het artikel van Van der Ree staan opmerkelijke zinnen die tot nadenken stemmen. Maar vooral over de opvatting van soevereiniteit en territoriale integriteit en de democratische gezindheid van Van der Ree. Neem dit citaat:

Uit een hack in december 2011 door Anonymous en WikiLeaks van servers van Stratfor bleek dat dit bedrijf hecht samenwerkt met de Amerikaanse regering en veiligheidsdiensten. Veelzeggend dus om George Friedman als bron op te voeren. Neorealisten in de conservatieve hoek van de Amerikaanse politiek menen dat het belangrijk is om het op een akkoordje te gooien met de Russen. Zoals de oud-minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger in opinieartikelen bepleit. Neorealisten onder wie ook de conservatieve historicus John Mearsheimer reduceren politiek tot een gevecht om de macht en het vinden van een evenwicht. Ze zien ethiek en afspraken zoals vastgelegd in internationale verdragen en handvesten als secundair. Daarnaast zijn er nog de handelaren die gruwen van oorlog omdat het hun zaken schaadt en die onder alle omstandigheden zaken willen doen met agressors. De dubbele standaard van business as usual. In dat kamp bevinden zich de ideeën van Van der Ree. Thierry Baudet profileert zich als volbloed conservatief en GeenStijl is populistisch rechts.

Om twee redenen gaat Van der Ree de mist in als ze stelt dat de Oekraïense parlementsverkiezingen niet representatief waren omdat de bewoners in de Donbas niet konden stemmen. De Russische agressie is juist bedoeld om Oekraïne te destabiliseren, het in die situatie te houden en zo de voorwaarden voor toetreding tot EU en NAVO te blokkeren en het land te remmen in ontwikkeling. Niet Oekraïne is de oorlog begonnen maar Rusland. Russische onderzoekers hebben recent naar buiten gebracht dat een grote meerderheid van de bezette Donbas voor de eenheidsstaat Oekraïne is en weinig perspectief ziet in de separatisten. Het beeld is gemengder dan Van der Ree meent. De Donbas die vroeger in meerderheid op de Partij van de Regio’s van toenmalig president Janoekovitsj stemde weet ook dat hij in november 2013 op het punt stond het associatieverdrag met de EU te ondertekenen toen president Putin hem onder druk zette dat niet te doen.

De cijfers die Van der Ree aanhaalt zijn niet representatief of de meest relevante die er te vinden zijn. Ze shopt selectief. Zelfs Russische onderzoeken zijn positiever over het EU-associatieverdrag met Oekraïne dan zij suggereert. Zo vond 60% van de Russen in december 2014 in een Russisch opinieonderzoek van Levada dat Oekraïne zelf moet weten dat het een associatieverdrag met de EU sluit. Van der Ree gaat ongemerkt mee in het negatieve beeld dat de Russische propaganda verspreidt. Hoe kan het dat zij als Europese democraat vijandiger tegenover Oekraïne staat dan de meerderheid van de Russen? Zij zijn zo verstandig Oekraïners hun idee van autonomie te gunnen. Soevereiniteit heet dat. Van der Ree legt het lot van Oekraïne in handen van de Russische Federatie. Zij en anderen zijn tegen overdracht van soevereiniteit aan Brussel, maar leveren een Europees land over aan het Kremlin. Nuttige idioten wordt dat genoemd. Rare mensen die D66-democraten.

Foto’s: Schermafbeelding uit opinieartikel ‘Oekraïne heeft geen associatieverdrag nodig – maar neutraliteit’ van Anine van der Ree in De Volkskrant.

Malligheid over Oekraïne en EU van een gedateerde Kissinger

De Duits-Amerikaanse oud-veiligheidsadviseur Henry Kissinger leeft nog in de koude oorlog. Voor hem is het eeuwig 1973. Zijn finest hour dat hij herkauwt en herkauwt. Tijdschriften wereldwijd geven zijn meningen over de toestand in de wereld weer. Maar beseffen ze wel hoe ontzettend uit de tijd deze dinosaurus uit een andere wereld is?

Als voorbeeld een artikel dat het Vlaamse DeWereldMorgen plaatste waarin Henry Kissinger beweert dat de EU de enige oorzaak van de crisis in Oekraïne is. Kan het krankzinniger? Waarom plaatst DeWereldMorgen de malligheid van Kissinger? Wie weet mag het zeggen. Ik gaf online volgende reactie:

Leonid Bershidsky maakt voor de Financial Review een vergelijking van Kissinger met Jeremy Corbyn, kandidaat -leider van Labour. Radicaal-links en -rechts ontmoeten elkaar. Wat hebben ze gemeen? In hun nieuw-realisme geven ze Oekraïne geen plek. Beide mannen vertalen alles in machtspolitiek tussen blokken. Daarvoor moet alle moraal wijken. Kissinger onthoudt Oekraïne eigenheid. Zelfs om het territorium te verdedigen. En levert dat grensland over aan de agressieve politiek van president Poetin.

Wat hebben we aan zo’n dinosaurus die orakelend vanuit de VS z’n hypotheses over de wereld verspreidt? Niets. Waarom plaatst een periodiek als de Morgen deze orakeltaal die voor de praktische politiek geen belang heeft? Het is het geheim van de journalistieke afweging. Is het omdat Kissinger als vredesarchitect -een ijdele die zichzelf maar al te graag hoort praten- onder president Nixon ooit goed werk mocht opknappen?

De oorzaak van de oorlog in Oekraïne ligt bij de agressor, te weten de Russische Federatie. De fout van de EU is dat het Poetin niet tijdig en duidelijk te verstaan heeft gegeven dat die agressie beantwoord zou worden. In die zin heeft de EU fout gehandeld. Misleid door Duitsland dat zich nog steeds laat leiden door een verkeerd idee van een schuldcomplex over WOII, en vanwege de recente geschiedenis bevreesd is om Poetin lik op stuk te geven. Maar als Poetin z’n oorlog niet begonnen was, dan was nu Oekraïne gewoon op weg naar integratie met de EU.

Kissinger heeft het bij het verkeerde eind: Oorzaak crisis Oekraïne ligt volledig bij de Russische Federatie. Leerzaam om Kissingers orakeltaal te lezen. Waarin een zelfverklaard genie dom kan zijn.

Foto: Schermafbeelding van opening artikel ‘Henry Kissinger: “Oorzaak crisis Oekraïne ligt volledig bij EU”’ in DeWereldMorgen.

Alan Grayson meent dat grote geld in de politiek VS kapotmaakt

Afgevaardigde Alan Grayson (Florida, Dem) spreekt zich uit tegen het grote geld in de Amerikaanse politiek. Dat betreft omkoping van politici. In de VS besluiten politici niet namens burgers, maar nemen bedrijven en banken besluiten via omgekochte politici. Dat geldt het Transatlantische handelsverdrag TPP alsook TTIP waar Europese burgers en politici zoveel kritiek op hebben. Waarom de VS met een mond lijkt te spreken is hiermee verklaard. Bedrijven smoren de kritiek in geld. Grayson is een a-typische Amerikaanse politicus die zich al langer verzet tegen de invloed van het bedrijfsleven in de politiek. Onder meer met kritiek op het militair-industriële complex dat sterk de buitenlandse politiek beïnvloedt en graag ten oorlog trekt. Desgevraagd zegt hij serieus te overwegen om zich verkiesbaar te stellen voor de vrijkomende senaatszetel van Marco Rubio.

Yournalism: onderzoeksvoorstel over invloed TTIP op milieuwetgeving EU

Een onderzoeksvoorstel op Yournalism gaat over de onderhandelingen over het trans-Atlantische vrijhandelsverdrag TTIP. De indruk is hoewel er nog geen artikel is ondertekend, Europese wetgevers nu al rekening lijken houden met de aankomende normen van het verdrag. Dat uit zich in de milieuwetgeving. Dat willen de journalisten Sophia Beunder, Bas van Beek, Ivo Kuppens en Jilles Mast op Yournalism onderzoeken. Eerder maakten ze deel uit van een team dat zich in dit onderwerp verdiepte en in juni 2014 resulteerde in ‘Feiten of fabels: 7 claims over TTIP’. Zie hier voor een pleidooi om Yournalism te steunen.

De stoomwals waarmee de Europese politieke en economische elites de TTIP door willen drijven is een gevaar voor de EU. Dat aan draagvlak verliest en steeds meer los komt te staan van de burgers doordat het door die elites gekaapt wordt. Op drie manieren staat de EU onder druk. 1) Door buitenstaanders die de macht van de EU willen ondermijnen. Zoals links-, maar vooral rechts-extremistische partijen als UKIP of Front National  gesteund door Rusland of radicale moslims die de macht van de EU niet erkennen en een kalifaat willen vestigen. 2) Door verschillen tussen staten binnen de EU met name de kloof tussen Noord- en Zuid-Europa en 3) Door het verlies van democratische controle en de economisering van de Brusselse politiek die invloed heeft op de regelgeving. Deze laatste dreiging is veruit de belangrijkste omdat het de EU in de kern raakt.

Yournalism: ‘Het onderzoek naar de invloed van TTIP op milieuwetgeving in de EU wordt uitgevoerd door het journalistieke collectief Platform Authentieke Journalistiek (PAJ). PAJ is een jonge organisatie van vier enthousiaste en bevlogen onderzoeksjournalisten: Bas, Sophia, Ivo en Jilles. Het platform wil journalistiek gebruiken als instrument dat ons in staat stelt de wereld beter te begrijpen en te veranderen.’ Activistische journalistiek is een vloek binnen de gevestigde Nederlandse media. Dat zou onbehoorlijk zijn omdat het niet in lijn is met de journalistieke codes. Maar da’s een misverstand. Want gevestigde media die het nieuws volgen zijn even activistisch in het verdedigen van de status quo. Vanwege een taboe in de journalistiek wordt dat alleen niet zo genoemd. Dus aan de doelstelling van PAJ moet nog een derde doelstelling toegevoegd worden: ‘het platform wil de journalistiek gebruiken om de journalistiek te veranderen’. Dat verdient steun.

Doneren van het onderzoeksvoorstel van Yournalism kan hier. Tekenen van een petitie tegen TTIP kan hier.

Foto: Schermafbeelding op Yournalism van onderzoeksvoorstel ‘Beïnvloeden de onderhandelingen over TTIP nu al milieuwetgeving in de EU?’.

Bestaande macht blokkeert ontstaan fundamentele kritiek: EU

De kritiek van ‘acht bestuurders en wetenschappers‘ op Thierry Baudet en Bastiaan Rijpkema lokte kritiek uit. Ook van mij. Ik vond dat de acht zonder kennis van zaken over de werking van de nieuwsmedia op internet spraken. Dat detail gaf me weinig vertrouwen in hun andere inzichten. Een van de acht Peter Verhaar plaatste op m’n blog een reactie, maar antwoordde jammergenoeg niet meer op m’n riposte. Ook niet in de e-mail die ik ‘m stuurde. De kern van het  debat ging over het verwijt van de acht dat Baudet en Rijpkema zonder kennis van zaken over Europa schrijven. Ze vonden de bewering ‘dat de democratie wordt uitgehold‘ een ‘schrijnende onjuistheid‘ is. Wie heeft er gelijk in deze discussie tussen de tien min of meer deftige heren in de NRC?

De stellingnames van beide partijen in het geschil over de EU passen in een patroon dat zich in 2013 in allerlei westerse landen aftekende. Aangejaagd door de onthullingen van Edward Snowden die de verhoudingen op scherp zette en iedereen ertoe dreef om kleur te bekennen en voor of tegen de status quo te kiezen. Voor het eerst sinds de in de jaren ’60 (vdve) in gang gezette democratisering tekende zich weer op grotere schaal een tweedeling af tussen de verdedigers van de bestaande macht en de aanvallers daarvan vanaf beide flanken.

Een oud modewoord ‘establishment‘ werd weer van stal gehaald. Ofwel, ‘dat om tegen te schoppen‘. In een hoefijzermodel raken conservatieven en progressieven elkaar. Niet door het midden, maar over de flanken. In de VS waren het Julian Assange en Ron Paul die elkaar vonden. Of de rebellen tegen het establishment van de gevestigde politieke partijen. Zodat Amy Goodman van Democracy Now! en de conservatieve Glenn Beck van Fox ondanks zichzelf in hetzelfde kamp belandden. Niet dat ze nu ineens in alles gemeenschappelijk waren. Verre van dat. Maar beslissend was dat hun afwijzing van president Obama met z’n inperking van privacy en de opbouw van de controlestaat met behulp van een ondersteund conglomeraat van bedrijven en overheden groter was geworden dan hun onderlinge afkeer. In Nederland vinden SP en PVV elkaar soms op de flanken.

Is het zo simpel om de ‘acht bestuurders en wetenschappers‘ als verdedigers van de bestaande macht te zien en Baudet en Rijpkema als aanvallers? Ik denk het wel. De acht geven zich bloot als ze zeggen: ‘Wij als burgers zijn echter gebaat bij ordentelijke uitwisselingen van argumenten‘. Da’s altijd de argumentatie van de macht om de lijnen van die door de macht vastgestelde regels te volgen. Maar buitenstaanders hebben daar niks bij te winnen en zoeken a-synchrone middelen om zowel die debatregels als de vanzelfsprekendheid van de macht te vervangen. In hun gespeelde naïviteit, geniale domheid of ultieme geslepenheid doen de acht alsof ze dat niet begrijpen. Ze eisen dat er gediscussieerd wordt binnen de piketpaaltjes die zij helpen neerzetten.

King Billy geeft in een reactie ondersteundend bewijs voor het gelijk van Baudet en Rijpkema en het ongelijk van de acht bestuurders en wetenschappers: ‘Deze heren maken zich druk over de wijze waarop een debat over de toekomst van Europa wordt gevoerd? Waar is überhaupt inhoudelijk publiek debat in Nederland?‘ Dat debat wordt door de bestaande macht de nek omgedraaid. Tekenend is dat de Europese Commissie sinds 20 december 2013 de financiële steun aan het kritische en grenzen overstijgende website Presseurop staakte.

Zijn topbestuurders van de EU bang voor feiten? Presseurop is voorbeeld van een nieuwsmedium op internet dat de acht heren van bestuur en wetenschap afdoen als de illusie van een debat zonder draagvlak. Maar de echte werkelijkheid is precies andersom. De EU gaat voor de illusie van publieke steun door het publiek debat te blokkeren. Lees hier de hartekreet van José Ignacio Torreblanca over een Europees establishment dat bang is voor de publieke opinie zoals dat ook verwoord wordt door Baudet en Rijpkema: ‘Een unie van regels is goed, maar wat we echt nodig hebben, is een unie waar politiek wordt bedreven. Wie is bang voor politiek?‘

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘To @VivianeRedingEU: Save @Presseurop!‘ tegen het stopzetten van de steun aan Presseurop, 26 december 2013. Tekenen kan hier.  

Acht bestuurders en wetenschappers op zoek naar nuancering over internet

Van dik hout zaagt men planken. Lees de volgende passage van ‘acht bestuurders en wetenschappers’ in de NRC over een tekst van Thierry Baudet en Bastiaan Rijpkema: ‘Op internet doen dit soort stukken het vaak goed. Het genereert veel hits, waardoor de illusie ontstaat dat er een ‘debat’ plaatsvindt of er ‘draagvlak’ is voor de standpunten. Maar een debat begint toch bij het correct weergeven van basisfeiten.‘ Tja, wat men zegt: ‘correct weergeven van basisfeiten‘. Maar doen de ‘acht bestuurders en wetenschappers‘ dat dan wel?

Waarom zijn Pascal Borsjé, jurist en historicus; Marcel Canoy, hoofdeconoom van Ecorys; Aalt Willem Heringa hoogleraar vergelijkend staatsrecht; Lex Hoogduin hoogleraar economie; Sywert van Lienden jurist; Hans van Meerten internationaal advocaat; Wilco Veldhorst vakbondsbestuurder en Peter Verhaar oud-bankier negatief over internet? In hun aanval op Baudet en Rijpkema verliezen ze elk perspectief uit het oog en diskwalificeren ze het internet. Ze gooien het internet met het badwater weg. Da’s onnodig en ongelukkig. En pruikerig dom.

De ‘bestuurlijke en wetenschappelijke‘ heren Borsjé, Canoy, Heringa, Hoogduin, Van Lienden, Van Meerten, Veldhorst en Verhaar menen dat ze iets toe te voegen hebben aan het publieke debat. Da’s hun goed recht. Maar in hun bijziendheid vergeten ze dat internet op dit moment meer verscheidenheid, scherpte, diepte, originaliteit, dwarsheid, intellectuele uitdaging, non-conformisme en nieuwe horizonnen biedt dan wat deze ‘bestuurlijke en wetenschappelijke‘ heren in hun functies vol pretentie voor zichzelf opeisen. En verkondigen. 

Baudet en Rijpkema hebben evenmin de wijsheid in pacht. Zoals niemand trouwens. Ze proberen wat, volgen hun agenda en carrière. Dat hun conservatief geluid slecht valt bij acht ‘bestuurlijke en wetenschappelijke‘ heren die neerkijken op het geluid van de straat valt te begrijpen. Zo vormt zich in de binnenkamers van ‘bestuur en wetenschap‘ een mening. Laat duizend bloemen bloeien. De heren van ‘bestuur en wetenschap‘ beweren dat ze ‘als burgers echter gebaat zijn bij ordentelijke uitwisselingen van argumenten’. Dat klopt. Zoals ik dat als burger niet alleen van Baudet en Rijpkema verwacht, maar ook van Borsjé, Canoy, Heringa, Hoogduin, Van Lienden, Van Meerten, Veldhorst en Verhaar. Lastig om te begrijpen wat internet inhoudt. Beste acht heren van ‘bestuur en wetenschap’ denk verder in patronen. Uw mening is excellent. Werkelijk.

Foto: ‘All eight expressive masks… Matteo said that he has used these masks with very dramatic themes -like war and exodus – how brilliant.  Poetic.  Clever.  We’re very lucky.   Have I said that before.  I believe I have.’

Handelsunie. Wat te zetten tegenover minachting van EU-elite?

Doorgaans ben ik het oneens met de conservatieve jurist en historicus Thierry Baudet. Zijn continue inzet is dat supranationale instellingen zoals de EU minder democratisch zijn dan nationale staten. Ze zouden zelfs onverenigbaar zijn met de democratische rechtsstaat, aldus Baudet op z’n blog. Kritiek daarop was dat dat op z’n beurt tot eng nationalisme leidde. Hij is criticus van de EU die hij niet als houdbaar acht en is een van de initiatiefnemers van het BurgerforumEU.nl. Paradox is dat de EU in het wegvangen van kritiek en het zoeken van zondebokken als natiestaat fungeert en de tegenstellingen daarvan ‘ontscherpt’ zoals Joep Leerssen zegt.

Het beeld van de EU is gemengd zodat iedereen naar goeddunken kritiekpunten bij elkaar kan sprokkelen. Comfortabel met gelijkgezinden in het eigen reservaat pro of contra. De vlakke conclusie is dat er wat voor en wat tegen de EU te zeggen is. Maar zult u zeggen ‘zo schiet het niet op‘, want onduidelijkheid geeft anti-democraten de marge om voort te rommelen. Da’s precies de kritiek van Baudet die dit met Bastiaan Rijpkema aantoont aan de hand van het in de stijgers staande vrijhandelsverdrag TTIP tussen de EU en de VS. Zie hier een posting over de achtergrond. Het absurde is dat de anti-democraten in de Europese Commissie zitten.

In een volwassen democratie zou er een voortdurend publiek debat moeten zijn over een verdrag waarin intellectueel eigendom en economische politiek worden geregeld. En ‘derde’ landen door de EU en VS buiten de deur worden gehouden. Dat debat is er niet omdat het door de Brusselse macht angstvallig vermeden wordt. Nationale parlementen worden opzijgeschoven door belangengroepen en Europese politici die achter gesloten deuren zonder raadpleging van burgers of nationale parlementen hun gang gaan om een alomvattende handelsunie met de VS te sluiten. Formeel rekken ze hun mandaat daartoe oneigenlijk op.

Het idee dat de oplossing voor te weinig Europa meer Europa moet zijn is de uitleg uit het reservaat pro van de voorstanders van de EU. Dat zijn de gevestigde politieke ‘families’ die al jaren onder elkaar de Europese macht verdelen. De meest Europese partij van Nederland D66 zegt in haar Europa-programma: ‘Europa moet democratischer, transparanter en slagvaardiger.‘ Het blijft merkwaardig dat een EU die in een andere vorm al sinds 1958 functioneert na 55 jaar nog niet volwassen is en nog steeds democratischer, transparanter en slagvaardiger moet worden. Hoe zal dit democratisch tekort zo makkelijk omslaan in het tegendeel?

Het idee dat de oplossing voor te veel Europa minder Europa is leeft in het reservaat contra. Daar verzamelen nationalisten, links-populisten en ‘verontwaardigden‘ die naast de welvaart grijpen zich om uit onmacht, woede of berekening de Europese bureaucratie af te breken. Als lid van de Piratenpartij ben ik het volmondig eens met de kritiek van Baudet en Rijpkema. Nieuw is dat de flanken van de politiek samen optrekken. Progressief en conservatief verzetten zich tegen de Europese macht ten koste van burger, machtsdeling en vrijheden. Probleem is alleen dat het nog niet zo simpel is om een anti-Europese partij te vinden die dezelfde redeneertrant gebruikt als de partijen uit het reservaat pro, maar tot een tegengestelde conclusie komt. Bauder en Rijpkema doen een goede poging, maar zijn geen vertegenwoordigers van een politieke partij.

Foto: Economy and culture, same fight?