Handelsunie. Wat te zetten tegenover minachting van EU-elite?

Doorgaans ben ik het oneens met de conservatieve jurist en historicus Thierry Baudet. Zijn continue inzet is dat supranationale instellingen zoals de EU minder democratisch zijn dan nationale staten. Ze zouden zelfs onverenigbaar zijn met de democratische rechtsstaat, aldus Baudet op z’n blog. Kritiek daarop was dat dat op z’n beurt tot eng nationalisme leidde. Hij is criticus van de EU die hij niet als houdbaar acht en is een van de initiatiefnemers van het BurgerforumEU.nl. Paradox is dat de EU in het wegvangen van kritiek en het zoeken van zondebokken als natiestaat fungeert en de tegenstellingen daarvan ‘ontscherpt’ zoals Joep Leerssen zegt.

Het beeld van de EU is gemengd zodat iedereen naar goeddunken kritiekpunten bij elkaar kan sprokkelen. Comfortabel met gelijkgezinden in het eigen reservaat pro of contra. De vlakke conclusie is dat er wat voor en wat tegen de EU te zeggen is. Maar zult u zeggen ‘zo schiet het niet op‘, want onduidelijkheid geeft anti-democraten de marge om voort te rommelen. Da’s precies de kritiek van Baudet die dit met Bastiaan Rijpkema aantoont aan de hand van het in de stijgers staande vrijhandelsverdrag TTIP tussen de EU en de VS. Zie hier een posting over de achtergrond. Het absurde is dat de anti-democraten in de Europese Commissie zitten.

In een volwassen democratie zou er een voortdurend publiek debat moeten zijn over een verdrag waarin intellectueel eigendom en economische politiek worden geregeld. En ‘derde’ landen door de EU en VS buiten de deur worden gehouden. Dat debat is er niet omdat het door de Brusselse macht angstvallig vermeden wordt. Nationale parlementen worden opzijgeschoven door belangengroepen en Europese politici die achter gesloten deuren zonder raadpleging van burgers of nationale parlementen hun gang gaan om een alomvattende handelsunie met de VS te sluiten. Formeel rekken ze hun mandaat daartoe oneigenlijk op.

Het idee dat de oplossing voor te weinig Europa meer Europa moet zijn is de uitleg uit het reservaat pro van de voorstanders van de EU. Dat zijn de gevestigde politieke ‘families’ die al jaren onder elkaar de Europese macht verdelen. De meest Europese partij van Nederland D66 zegt in haar Europa-programma: ‘Europa moet democratischer, transparanter en slagvaardiger.‘ Het blijft merkwaardig dat een EU die in een andere vorm al sinds 1958 functioneert na 55 jaar nog niet volwassen is en nog steeds democratischer, transparanter en slagvaardiger moet worden. Hoe zal dit democratisch tekort zo makkelijk omslaan in het tegendeel?

Het idee dat de oplossing voor te veel Europa minder Europa is leeft in het reservaat contra. Daar verzamelen nationalisten, links-populisten en ‘verontwaardigden‘ die naast de welvaart grijpen zich om uit onmacht, woede of berekening de Europese bureaucratie af te breken. Als lid van de Piratenpartij ben ik het volmondig eens met de kritiek van Baudet en Rijpkema. Nieuw is dat de flanken van de politiek samen optrekken. Progressief en conservatief verzetten zich tegen de Europese macht ten koste van burger, machtsdeling en vrijheden. Probleem is alleen dat het nog niet zo simpel is om een anti-Europese partij te vinden die dezelfde redeneertrant gebruikt als de partijen uit het reservaat pro, maar tot een tegengestelde conclusie komt. Bauder en Rijpkema doen een goede poging, maar zijn geen vertegenwoordigers van een politieke partij.

Foto: Economy and culture, same fight?

Freek de Jonge schetst populisme als spookbeeld. Waarom?

Freek de Jonge komt bij Pauw & Witteman te laat tot inzicht dat-ie zich maar beter niet kan mengen in het politieke debat. Hij heeft het over ‘populistisch correct‘ tegenover ‘politiek correct‘. Met de voorbeelden dat ‘populistisch correct‘ betekent dat ‘alle Marokkanen zeer criminele tendensen hebben’ of  ‘de gevangenissen volzitten met kleurlingen die crimineler van inborst zijn dan blanken’ zet De Jonge eigen clichés tegenover bestaande clichés. De Jonge maakt niet duidelijk wat ‘populistisch correct‘ is. Laat staan dat-ie kan verklaren waarom het populisme in Europa zo’n opgang maakt. De Jonge praat in tegenstellingen. Hij denkt niet door.

Zijn opponent in het debat Yernaz Ramautarsing bakt er even weinig van. Ze trekken elkaar naar beneden en blijven hangen in hun posities. Met aplomb gooien ze waarheden over tafel die een vraag oproepen: Wat is de waarde van zo’n programma om zich te informeren? Ramautarsing en De Jonge gaan met hun simplificaties voor het onderwerp staan dat meer kennis, nuancering en ‘vrij denken’ vraagt om anderen inzicht te geven.

De Jonge staat niet alleen in zijn neerbuigende houding tegenover populisten. Krantencommentaren spreken hun bezorgdheid uit nu in het Europese Parlement de klassieke middenpartijen bij de komende verkiezingen in mei 2014 dreigen te verliezen. De winst gaat dan naar de rechter- en linkerflank. Zoals de PVV, de Britse UKIP van Nigel Farage, het Franse Front National, maar ook de Piratenpartijen, de Italiaanse Vijfsterren-beweging van Beppe Grillo of de Spaanse Partido X als vertegenwoordiger van de indignados. Al deze partijen dagen met een houding van anti-politiek de zittende macht uit. Zoals nieuwkomers altijd doen. Sommigen zullen zich schikken in de macht als ze op het pluche zitten, maar anderen willen het systeem veranderen. De Jonge en de commentatoren maken zich zorgen over die machtswisseling en weten er geen woorden voor te vinden. Behalve reflecties die ze uit de mottenballen halen, maar die bij oude politieke tegenstellingen passen.

Nogmaals citeer ik als antwoord aan Freek de Jonge wat ik eerder schreef over de grillist Paolo Becchi: ‘Becchi ziet in het oproepen van angst voor het populisme een reactie uit eigenbelang van de zittende macht. De EU is volgens hem een project van de economisch-financiële oligarchie dat werkt als een politieke dictatuur. De ‘traditionele’ partijen die gebundeld zijn in onder meer een sociaal-democratische, christen-democratische en liberale fractie verdelen in dienst van die oligarchie met elkaar de macht en proberen buitenstaanders die dat systeem willen wijzigen te brandmerken als vertegenwoordigers van het populisme. De beweging M5S van Beppe Grillo wil binnen Europa een debat aanzwengelen dat Europa teruggeeft aan de burger. Da’s volgens Becchi waar de bestaande machten bang voor zijn. Met ‘populisme‘ heeft dat volgens hem niks te maken. Het is een gewoon standpunt dat afwijkt van het bestaande. Het spookbeeld van ‘populisme‘ wordt uitsluitend opgeroepen om die oligarchie van economische belangen van grootbedrijven en banken te beschermen.‘ 

Foto: Loesje, 1 Europa, zodat je met 1 staatsgreep klaar bent! Debat rondom het Europees referendum. April 2005.

Burgerbeweging Partido X daagt in Spanje de macht uit

De analyse dat het politieke bestel samenleving en burgers niet meer vertegenwoordigt en de democratie niet meer werkt leidt alom tot nieuwe ideeën, ambities en initiatieven. Velen nemen afstand van de gevestigde politieke partijen omdat ze feitelijk met elkaar een eén-partijstaat vormen. Zo ontstaan nieuwe bewegingen. In Italië is er de populistische Beppe Grillo met z’n Vijfsterren-beweging. In Europa zijn overal Piratenpartijen in opkomst. Met als speerpunt e-democratie om de politiek naar de huiskamer van de burger te brengen. Met succes in Duitsland. In IJsland is de internationale piraat Jón Gnarr burgemeester van Reykjavik.

In Spanje is er sinds een klein jaar de burgerbeweging Partido X die voortkomt uit de indignados. Het claimt voor ware democratie te gaan. Het hoopt dat het oude politieke establishment verdwijnt: ‘Thus, the political elite as it was known in the old regime disappears, replaced by elected public employees who compile and implement in an effective manner, the solutions expressed by the expert knowledge society.‘ Partido X heeft maar een programmapunt: ‘Democracia y punto’, ofwel democratie, punt.’ Transparantie, machtsdeling, e-democratie en referendum zijn de middelen om democratie terug naar de burger te brengen. Of Partido X slaagt is de vraag. Hoe kan het de gevestigde politiek en bedrijfsleven passeren? Maar als eer een oplossing komt voor de huidige stagnatie dan kan deze alleen komen van kleine partijen als de Piraten of Partido X.

Foto 1: Schermafbeelding van het Engelstalig manifest van de Spaanse Partido X, 21 oktober 2013.

Foto 2: Schermafbeelding van de vier mechanismen om democratie te bereiken en te garanderen. Want ‘In een echte democratie kunnen de burgers een stem en controle hebben over beslissingen die invloed op ons hebben‘. Dat zijn: transparantie van het openbaar bestuur, wettelijke macht aan de burger, echte verkiezingen en een bindend referendum. 21 oktober 2013.

Russische beer knuffelt Snowden in Helsinki. Ook kritiek op Rusland?

Roman Minin laat de Russische beer Edward Snowden op een muurschildering likken. Als blikvanger. In de Finse hoofdstad Helsinki, dat land dat lang tussen Oost en West aarzelde. Minin komt uit Charkov, de tweede stad van Oekraïne. Met een grote Russische minderheid. Het is onderdeel van de manifestatie RE-PUBLIC die van 29 juli tot 15 augustus Russische kunst in de openbare ruimte van Helsinki toont. Conservator Marita Muukonen legt uit dat het werk bestaat uit kopieën van documenten die op WikiLeaks zijn gepubliceerd.

RE-PUBLIC is onderdeel van de projectreeks RE-ALIGNED in voornamelijk in Noord-Europa en Rusland met de opzet kunst, politiek en denken een nieuwe richting te geven. Het algemene thematische concept is hier te lezen. De verwijzingen naar de Arabische lente, de Zuid-Europese Indignados en Occupy als een nieuwe derde weg doen sympathiek aan, maar het valt niet in te zien dat zoiets in Rusland ook maar meer kan worden dan een theoretisch concept. Zwaar filosofisch denken past nu eenmaal bij sommige kunst. Lekker ongekunsteld.

Foto 1: Roman Minin, Muurschildering als onderdeel  van het project RE-PUBLIC in Helsinki, 2013.

Foto 2: Schermafbeelding van de landkaart met locaties van de projectreeks RE-ALIGNED, 2013-2014.

Identitair Verzet zoekt onze identiteit. Hoe geloofwaardig is dat?

Vandaag werden bij de Rotterdamse Ibn Ghaldoun school toegangshekken met kettingsloten afgesloten. Deze islamitische school kwam de laatste weken in het nieuws door examenfraude. Leerlingen die opkwamen om hun examen over te doen moesten de school via een achteringang bereiken. Aanhangers van Identitair Verzet eisen de actie op. Jongeren uit Rotterdam en Haaglanden zouden er achter zitten. De meeste publiciteit ging trouwens naar een 17-jarige leerling van Ibn Ghaloun die doordraaide en cameramannen aanviel. Wat is de relatie tussen identiteit en verzet? Vindt Identitair Verzet haar identiteit in het verzet of omgekeerd?

Identitair Verzet baseert zich op het Franse Génération Identitaire dat in oktober 2012 publiciteit zocht door in Poitiers een moskee te bezetten. Is Génération Identitaire een rechtse Occupy-beweging? Gevoed door de woede van het buitengesloten zijn? Ik vroeg het me af: ‘Dus in de maatschappijkritiek van de jongeren kan ik me vinden. (..). Interessant is dat die kritiek voor een groot deel identiek is met wat de Occupy-generatie, ‘mavericks’ als de Amerikaanse libertarier Ron Paul of echt onafhankelijke (..) critici en journalisten zeggen. Namelijk dat het individu wordt vermalen in de samenwerking tussen grote bedrijven en overheden. En dat dit door media nauwelijks wordt gemeld omdat ze tot onderdeel van de macht zijn gemaakt.’ Identitaire jongeren zoeken de verklaring in de uitverkoop van de nationale identiteit door het establishment. Omdat moslimhaat publicitair slecht scoort spreekt het immigranten indirect aan. Ze zeggen de samenleving terug te willen veroveren en hun identiteit terug te willen vinden. Maar da’s positivisme dat veel negativisme in zich bergt.

Op de eigen website ziet Identitair Verzet zich als ‘een Groot-Nederlandse actiegroep welke zich weert tegen de toenemende immigratie en islamisering, maar bovenal vóór behoud van de Nederlandse identiteit. Wij zijn de generatie die zich niet langer laat passeren, die zich niet langer monddood laat maken. Wij treden in het verzet, en brengen ons woord de straat op.‘ Op Facebook afficheert de actiegroep zich als ‘de Groot-Nederlandse actiegroep voor Nederland en Vlaanderen‘. Het Franse voorbeeld leert dat het betoog verpakt moet worden in een positief betoog. Hoe brengt het dat in praktijk en hoe handelbaar is dat thema identiteit?

Identitair Verzet is een actiegroep die zich richt op het voeren van acties. Nergens op de Facebook-pagina of de website wordt verwezen naar een doelstelling of kernprogramma. Sowieso is het lastig om onze nationale identiteit in positieve termen te omschrijven zoals ook bleek uit een uitzending van het Filosofisch Kwintet over geschiedenis en identiteit met vragen als: ‘Wie zijn wij Nederlanders, wat heeft ons gemaakt tot wat wij zijn, wie zijn wij aan het worden en waarom zijn we juist dezer dagen toch zo op zoek naar onze identiteit?’ Identitair Verzet gaat met haar woede en gevoel van buitengesloten zijn de straat op zonder deze vragen te kunnen beantwoorden. Zoals niemand deze vragen kan beantwoorden. Dit roept de vraag op of de focus op identiteit handig is voor een actiegroep die zo naar positivisme verlangt, en wat het uiteindelijke doel is.

Foto 1: Hendrick Avercamp, Winterlandschap met ijsvermaak. Omstreeks 1608. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.

Foto 2: Affiche ‘Stop de Oost-Europese Invasie’ tegen het ‘Polenhotel’ Boskoop. Credits: Identitair Verzet.

Reageert politiek passend op sociale onvrede? En de media?

Amerikaanse progressieve journalisten en activisten die niet dol zijn op president Obama vragen het zich af. Het is toch in het belang van de macht om de sociale onvrede in een samenleving niet op te laten lopen? Want dan dreigt door instabiliteit de machtspositie in gevaar te komen. Inclusief de opbouw van de controlestaat die door nauwe samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven vorm krijgt. Waarom zouden ze dat sluipende proces van inperking van de burgerrechten dat op termijn groots uitbetaalt nu in de waagschaal stellen?

Het antwoord is tweeledig. Bedrijven hebben geen enkele moraal en missen een geweten. Ze zijn uitsluitend op de eigen prestaties gericht en interesseren zich niet voor de samenleving. Signalen van het tegendeel die ze naar de samenleving sturen zijn slechts vormen van marketing en promotie. En politici of opinieleiders die het gevaar van de sociale onvrede inzien dat tot verregaande ontwrichting kan leiden schatten in dat het niet zo’n vaart loopt. Of ze schatten het wel degelijk ernstig in maar hebben het niet voor het zeggen.

Opnieuw kan toegevoegd worden dat Nederland niet de VS zijn. Glenn Greenwald noemt echter niet voor niets als voorbeelden van sociale onvrede de Europese landen Griekenland, Hongarije, Spanje, Portugal en het Verenigd Koninkrijk (Londen). Waar Indignados en Occupisten gemarginaliseerd worden. Da’s in de achtertuin of aan de voordeur van Nederland. Omdat de economische, culturele en politieke verwevenheid van deze landen met Nederland groot is, raakt het ook ons land. Daarbij komt dat de Fortuyn-revolte nooit definitief is gaan liggen. 11 Jaar na  de dood van de naamgever smeult onder de oppervlakte de onvrede door als de spreekwoordelijke veenbrand. Er is weinig voor nodig om dat op te rakelen. Complicatie is dat de sociale onvrede door de oppositie voor partijpolitieke doeleinden misbruikt wordt om tegen het kabinetsbeleid te ageren. Maar dit partijpolitieke opportunisme is wat anders dan de maatschappelijke onrust die dieper steekt.

Tandenknarsend kom ik voor het aan de orde stellen van de fundamentele problemen van onze tijd vanuit de positie van de underdog telkens weer terecht bij Angelsaksische media die trouwens in hun landen buiten de hoofdstroom staan. Zoals Democracy Now! of The Young Turks. Hoe absurd is dat voor een Nederlander die in het Nederlands blogt over de Nederlandse samenleving. Liefst zou ik Nederlandse programma’s willen citeren, maar ze bestaan op een uitzondering na niet. Dat tegenvoorbeeld is Tegenlicht van de VPRO dat programma’s maakt die verder gaan dan de waan van de dag of een doorgeefluik willen zijn van de zittende machten. Hoe het komt dat op de Nederlandse televisie of op internet geen enkel nieuwsprogramma kan ontstaan dat boven de partijpolitiek en het polderlandschap uitstijgt is een vraag die met name progressieve media zich kwalijk kunnen nemen. Het stellen van de juiste vragen is meer waard dan het geven van gelegenheidsantwoorden.

Foto: Protest in Brussel van verontwaardigden op 12 mei 2012. Fotoverslag in De Morgen.