Misverstanden en onduidelijkheden over euroscepsis in EU

Volgens Politico dat zich zegt te baseren op het Europees Parlement hebben in Nederland eurosceptische partijen 33% steun behaald in de Europese Verkiezingen. In 2014 was het 38% volgens deze bron, zodat hoe dan ook deze eurosceptische partijen in Nederland 5% aanhang zouden hebben verloren. Ik pijnig me het hoofd hoe het Europees Parlement tot dit percentage komt en welke partijen het als eurosceptisch beoordeelt. Voor 2014 tellen de volgende partijen op tot 38,3%: CU-SGP (7,6%), PvdD (4,2%) 50PLUS (3,7%), PVV (13,2%) en SP (9,6%). Dezelfde partijen plus het nieuwe FvD tellen voor 2019 op tot 32,9%. Afgerond dus 33%.

Hoe komt het Europees Parlement tot deze cijfers? 50PLUS valt niet aan te merken als eurosceptisch, zoals uit een artikel in De Volkskrant van 16 mei 2019 blijkt indien lijsttrekker Toine Manders de stelling onderschrijft ‘een warm pleitbezorger van de Europese samenwerking’ te zijn en een artikel op DDS dat uitschreeuwt ‘50Plus kiest vol voor Europa: “Stem vóór Europa, koester 75 jaar vrede, welvaart en samenwerking!’’.

Wat ‘eurosceptisch’ is niet op voorhand duidelijk. Want terwijl de CU kiest voor samenwerking in de EU, maar niet voor een superstaat, de PvdD eveneens voor Europese samenwerking is ‘waar het nuttig is‘, en de SP kiest voor ‘een Europese samenwerking waarin de belangen van mensen, dieren en ons milieu weer voorop staan’ wil de PVV de EU verlaten eveneens vermoedelijk FvD. De SGP neemt een tussenpositie in waarin het accent ligt op grondige hervorming en afbraak van de symboliek en niet op het breken van en met de EU.

De grafiek hierboven is zowel verkeerd samengesteld als betekenisloos omdat een duidelijke definitie over euroscepticisme ontbreekt. 50PLUS is geen eurosceptische partij zodat het percentage van eurosceptische partijen in Nederland al daalt tot 29%. Daarnaast is er een tweedeling aan te brengen in de euroscepsis van partijen die de EU willen hervormen (CU, SP, PvdD, SGP) en partijen die de EU willen verlaten (PVV, FvD). Met als complicatie dat FvD-lijsttrekker Derk Jan Eppink zoals een artikel in NRC verduidelijkt eigenlijk niet uit de EU wil stappen. Jean-Marie Dedecker voor wiens partij Eppink in het Europarlement zat zegt: ‘Uit de EU stappen? Daar ben ik niet voor en Derk Jan ook niet. Hij is kritisch over Europa, maar wel voor één Europa’. Als euroscepsis wordt opgevat als ‘een ondubbelzinnige, kritische houding ten opzicht van Europese integratie en de EU als vorm’, dan daalt het percentage daarvan in Nederland tot 3,5%. Dat is het percentage van de PVV.

Kijkt men naar het aantal zetels van de eurosceptische partijen, dus zowel hervormers CU, SP, PvdD, SGP als de harde (PVV) en zachte (FvD) verlaters uit de EU, dan is het percentage 23%. FvD, CU-SGP en PvdD halen samen 6 van de 26 zetels. De meest eurosceptische partij van Nederland de PVV heeft geen zetel behaald.

Wat is de waarheid over statistieken? Ze zouden niet liegen, maar misbruikt worden en zelden de waarheid vertellen. Maar dat is te simpel, ze liegen wel degelijk en zijn bedoeld om te verhullen. In de zin van ‘in te zwachtelen’ en ‘verstoppen’. Of ermee nou wordt gelogen of de waarheid verborgen, bovenstaande statistiek/ grafiek van het Europees Parlement doet aan misleiding. Het raadsel is wat het belang ervan kan zijn om het percentage eurosceptische partijen in Nederland flink hoger voor te stellen dan het in werkelijkheid is.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘In graphics: How Europe voted’ op Politico, 27 mei 2019.

Fijnzinnige voorspelling van Adjiedj Bakas: Merkel vergeleken met nazitop uit 1945

Trendwatcher van beroep Adjiedj Bakas plaatste eergisteren bovenstaande tweet die reacties uitlokte. Hij zou volgens sommigen hiermee te ver gaan en smakeloos handelen. Daar ben ik het mee eens. Ik ben overigens van mening dat Merkel een grote fout heeft gemaakt door in augustus 2015 met haar uitspraak ‘Wir schaffen das’ de deur van Europa open te zetten voor vluchtelingen. De uitspraak had naar verluidt een aanzuigende werking en heeft Europese landen nodeloos veel ellende bezorgd. Maar om vervolgens kanselier Merkel gelijk te stellen met de nazitop die vanaf november 1945 in Neurenberg in een tribunaal werd berecht is buiten proportie. Er is nogal een verschil tussen een misdaad tegen de mensheid of een politieke inschattingsfout.

Om de tweet te begrijpen moet men begrijpen uit welk hout Bakas gesneden is. Hij trad af en toe op voor het YouTube-kanaal Café Weltschmerz dat zegt een basisgevoel van gezond wantrouwen tegen de bestaande orde te verwoorden. In praktijk treden er overwegend rechtse opinie-leiders op  De tweet is onder meer geplaatst (in gewijzigde vorm) door @NoThanksEU in de Brexit-campagne op 27 oktober 2015, door de Obama- en Clinton-kritische Eta Centauri op 27 oktober 2015 en op 11 januari 2016 door Trump-supporter en medewerker Linda Suhler. Het is een tweet die vanuit de Amerikaanse rechts-nationalistische hoek die het gedachtengoed van Donald Trump ondersteunt en de Democratische partij bestrijdt waardering ondervindt.

In een reactie op m’n tweet aan Bakas ‘Is dit bedoeld als humor? Het is nogal wat om Merkel met nazitop te vergelijken. Enfin, niet iedereen heeft historisch besef.’ antwoordt hij in een tweet met literatuurverwijzing: ‘Leestip: cornellpress.cornell.edu/book/?GCOI=80140100627270 …’ Deze link verwijst naar de studie ‘Weapons of Mass Migration’ uit 2010 van Kelly Greenhill. Het is de vraag of in dit boek uit 2010 Merkels politiek uit 2015 beschreven wordt. Omdat Bakas een trendwatcher is die blijkbaar de toekomst naar het verleden kan brengen door vrij en losjes om te gaan met de historische werkelijkheid moet dit niet onmogelijk worden geacht. Het is duidelijk waar Adjiedj Bakas zijn voorspellingen vandaan haalt en hoe fijnzinnig hij is.

Foto: Tweet van Adjiedj Bakas, 23 juli 2016.

Boris Johnson valt Obama aan. Maar krijgt koekje van eigen deeg van Nick Cohen

Politici zijn opportunisten en worden door burgers ook zo gezien. Ze worden niet vertrouwd. In het Verenigd Koninkrijk is op 23 juni het referendum over de vraag of het land in de EU moet blijven. Brexit of niet? De conservatieve burgemeester van Londen Boris Johnson voert het ‘Leave’-kamp aan en betwist hiermee het leiderschap van premier David Cameron die het ‘Remain’-kamp aanvoert. Het is een strijd om de hoogste functie in het land. Met als voorwendsel de positie van het Verenigd Koninkrijk in de EU. Boris Johnson is de opportunist die een Brexit als de snelste weg omhoog naar het premierschap ziet. De positie van zijn land is ondergeschikt aan zijn politieke ambitie. Politiek in de vuilste gedaante. Politiek waarbij de feiten niet tellen.

In een commentaar in The Spectator valt Nick Cohen oud-redacteur Johnson frontaal aan. Cohen noemt hem een man zonder principe of schaamte. Een balkende charlatan die niets eens de moed opbrengt een eerlijke ploert te zijn. Aanleiding is het commentaar van Johnson op president Obama die in het Verenigd Koninkrijk op bezoek was en de Britten waarschuwde dat een Brexit allerlei nadelen heeft. Boris Johnson reageerde op Obama’s argumenten volgens Cohen niet met feiten, maar met de tactiek van de lafaard en ‘de trucs van de fraudeur om zijn waardeloze carrière te vervolgen’. ‘In plaats daarvan zonk hij in de goot en bleef daar’, aldus Cohen. Kortom, de aanval van Johnson op Obama wordt beantwoord door Cohen. De politiek van de goot. 

Oekraïne: Hervormen of niet hervormen. Dat is de vraag

Dit verslag van het pro-Oekraïense Ukraine Today wijst op het belang van hervormingen die door de EU aan Oekraïne worden opgelegd. Het is in lijn met de georkestreerde uitspraken van de Amerikaanse vice-president Joe Biden en de Amerikaanse ambassadeur in Kiev Geoffrey Pyatt: ‘All of us here today know that Ukraine can, and must, address the problem of corruption now.’ Oekraïne is volgens Transparency International het meest corrupte land van Europa. Met de Russen er vlak achter. Een erfenis van het communisme die maar langzaam bestreden wordt. Oligarchen trekken politiek nog steeds aan de touwtjes en ‘hebben’ eigen parlementsleden. President Petro Porosjenko die zelf oligarch is met grote zakelijke belangen en weliswaar hervormingen op de rails zet wordt steeds meer als tussenpaus gezien die het probleem van de corruptie niet weet op te lossen.

Hoofd van de EU-missie in Oekraïne (EU Advisory Mission for Civilian Security Sector Reform Ukraine: EUAM Ukraine) is sinds 2014 de Hongaarse econoom Kálmán Mizsei. Hij drong op 13 oktober in een toespraak aan op hervormingen en wees op de grote uitdagingen die Oekraïne wachten: ‘A strategic systematic approach is still missing with the reform process. When it come to the civilian security sector and the Rule of Law a set of priorities should be established.’ De rechtsstaat is de sleutel tot de democratie en moet gevestigd worden voordat de democratie kan gaan functioneren volgens Europese normen. Doordat Oekraïne een associatieverdrag met de EU heeft gesloten kunnen aan dit land politieke en juridische eisen gesteld worden die anderen niet zo dwingend kunnen stellen. Schuldeisers als het IMF redeneren meer vanuit de economie.

Zo kondigt zich in de opstelling jegens Oekraïne een opvallende tweedeling aan met vreemde coalitiegenoten. Er zijn hervormers: de EU-bureaucratie, de Amerikaanse regering, het internationale bedrijfsleven, activisten van de Maidan die zich gepasseerd voelen, een meerderheid van gewone Oekraïners en rechts-nationalisten die zowel van Europa als Putin niets  moeten hebben. En er zijn tegenstanders van hervorming geleid door het Kremlin dat wil verhinderen dat Oekraïne zich aansluit bij EU of NAVO en politiek afstand neemt van Moskou, de oligarchen die door hervormingen hun machtspositie verliezen, de activisten voor een referendum van GeenPeil die Oekraïne buiten de EU willen houden -maar vooral de EU buiten de EU- en allerlei Europese rechts-extremistische partijen die er vooral op uit zijn de EU te verzwakken. En waar blijven de twijfelaars?

EU heeft geen begin van aanpak van vluchtelingencrisis. Wat zegt dat?

Inwoners van EU-lidstaten moeten ijzersterk in hun schoenen staan om het geloof in de leiding van de EU niet te verliezen. Hopend op hervormingen. De gebrekkige aanpak van de vluchtelingencrisis roept de vraag op of de leiding van de EU nog wel beseft waar het mee bezig is en hoe het de situatie meester kan worden. In strijd met alle afspraken worden de buitengrenzen van de EU nauwelijks nog bewaakt en zijn binnengrenzen poreus geworden. Dat geeft economische migranten zonder recht op de vluchtelingenstatus gelegenheid zich bij de stroom vluchtelingen te voegen en zich anders voor te doen omdat ook registratie en controle onvoldoende zijn. Veel vluchtelingen doen zich voor als Syrisch wat ze niet zijn. In een Turks gambiet dat uiteindelijk door de Turken werd weerlegd probeerde de EU de vluchtelingenstroom te stoppen. Beroerd spel. Wat te denken over dit handelen van de EU dat in blinde paniek en gebrek aan eenheid de eigen verworvenheden weggeeft?

Tsipras neemt ontslag. Wat nu? Paul Mason doet verslag

Economisch redacteur van het Britse Channel 4 News Paul Mason geeft zijn visie op de laatste ontwikkelingen in Griekenland. Premier Alexis Tsipras maakt een beredeneerde gok door zich te bevrijden van z’n linkervleugel. Hij heeft parlementsverkiezingen voor 20 september aanstaande voorgesteld om zich te bevrijden van het Linkse Platform binnen Syriza dat tegen de euro en de economische maatregelen ageert.

Mason meent dat Tsipras een goede kans maakt om de opnieuw de grootste partij aan te voeren. Belangrijk vanwege de bonus van 50 zetels die de grootste partij krijgt. Wat hij aan de linkerkant verliest, kan Tsipras aan kiezers in het centrum winnen. Inmiddels hebben zo’n 25 parlementsleden van het Linkse Platform zich afgesplitst en vandaag de nieuw partij Eenheid van het Volk opgericht. Leider wordt de communistische oud-minister van Energie Panagiotis Lafazanis. Probleem voor Alexis Tsipras lijken echter niet de ideologische tegenstanders die zich afsplitsen in de nieuwe partij, maar de tegenstanders die om strategische redenen Syriza niet verlaten. En in de toekomst van binnenuit fundamentele oppositie tegen Tsipras blijven voeren.

Eind goed, al goed? Als Tsipras de verkiezingen wint en alleen of met centrumpartijen een coalitieregering vormt, dan is er een goede basis voor het doorvoeren van de modernisering van overheid en maatschappij. Alexis Tsipras is de enige Griekse politicus die op dit moment met nieuw realisme de Grieken en de Europese instellingen bij elkaar kan brengen. Een smalle basis voor hoop op een betere toekomst voor Griekenland.

Splitsing in Syriza biedt Tsipras kans destructieve krachten achter zich te laten

Economisch publicist Hugo Dixon meent dat een splitsing in Syriza het goede nieuws is in de huidige Griekse crisis. Hij bedoelt hiermee dat het Linkse Platform dat zo’n 35% van de partij uitmaakt en herhaaldelijk tegen het beleid van het kabinet stemt de partij verlaat en de weg vrijmaakt voor premier Alexis Tsipras voor samenwerking met partijen in het centrum. Syriza is een samenwerkingsverband van verschillende linkse politieke organisaties dat varieert van communisten en milieu-activisten tot sociaal-democraten. Syriza als geheel is niet tegen de EU, maar wel kritisch op de bezuinigingen. Communisten als Panagiotis Lafazanis of Yanis Varoufakis zijn op 17 juli 2015 door Tsipras uit het kabinet gezet. Niet alleen omdat ze tegen Tsipras ageerden, maar ook omdat ze zich tegenover euro en EU opstelden. Hiermee overschreden ze een grens.

Wie afgelopen maanden berichten op Nederlandse sociale media heeft gevolgd zal verbaasd gestaan hebben over de veelvuldige verwijzing naar Amerikaanse topeconomen als Paul Krugman, Joseph Stiglitz en Jeffrey Sachs -en de zelfverklaarde ster van tweede categorie Yanis Varoufakis- die door sommigen hartstochtelijk geadoreerd werden als popster-achtige verzetsstrijders die zich tegen de Duitse almacht verzetten. Naïviteit was te wijdverbreid om telkens te weerleggen. De paradox was dat types als Varoufakis en Krugman toegaven ongeschikt te zijn voor de praktische politiek, maar niet ophielden Griekenland de verkeerde weg te wijzen.

Yannis Palaiologos zet het in een tussenbalans voor het rechtse Kathimerini op een rijtje. Met hun adviezen toonden deze Amerikaanse economen aan weinig van de Europese praktische politiek te begrijpen. Door de willekeur van hun beweringen bevestigden ze dat economie geen wetenschap is, maar niet meer dan een pseudowetenschap die geen dwingende verklaringen biedt. Dat verdiende het gezag niet dat zij het afgelopen jaar in de media kregen. De herwaardering van premier Tsipras is winst voor de politiek boven de economie.

Foto: Tweet van Hugo Dixon.

Varoufakis plant vorming van een pro-Europese beweging

Meer democratie in de EU is gewenst. Want dat schort er tot nu toe aan. Dat kan door verkiezingen voor het Europese parlement met Europese partijen. De voormalige Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis wijst in een interview met Der Spiegel op de vorming van een pan-Europese beweging. Hij omarmt het hoefijzermodel dat linkse en rechtse partijen niet door het centrum, maar over de flanken verbindt. Zo’n alliantie kan de aanzet voor andere partijen geven om zich ook over grenzen heen te verenigen. Zodat de diverse fracties in het Europarlement rond een ideologie of programma worden omgevormd tot partijen.

Interessant is dat Varoufakis zich profileert als pro-Europees. Hij zet zijn nieuwe beweging bewust af tegen de andere radicalen die zich nog onlangs verenigden tot een nieuwe extreem-rechtse fractie in het Europees Parlement onder leiding van het Franse Front National. Verder met de PVV, Vlaams Belang, FPÖ en Lega Nord. Op de PVV na populistische en rechts-nationalistische partijen die politiek en financieel in het vaarwater van het Kremlin terecht zijn gekomen omdat ze bruikbaar zijn om de macht van de EU te helpen verzwakken.

Ook Syriza waar Varoufakis deel uitmaakt van een links-radicale factie zoekt om strategische redenen toenadering tot Putin. Daarom is deze stap van Varoufakis opvallend. Want electoraal zet hij zich als radicale pro-Europese beweging af tegen de radicale anti-Europese beweging zoals die door de Marine Le Pen (Fractie Europa en Vrijheid) en Nigel Farage (Fractie Europa van Vrijheid en Directe Democratie) vertegenwoordigd wordt. Of deze alliantie van Varoufakis meer wordt dan een proefballonetje en hoe pro-Europees de inzet precies is valt te bezien. De waarde van het initiatief zit ‘m vooral in het streven naar een Europese beweging.

Griekenland dat niet zelf gelooft in hervormingen is een komedie

Griekenland blijft de gemoederen bezig houden en het leidt tot discussies waarbij emoties hoog oplopen. De miljardensteun aan Griekenland waaraan ook de Nederlandse belastingbetaler meebetaalt laat niemand koud. Er zijn posities te onderscheiden. 1) Pro-Europeanen die een Grexit willen voorkomen omdat de opbouw van de EU onomkeerbaar moet zijn; 2) Pro-Europeanen die Griekenland als besmettingshaard zien en uit de eurozone willen zetten met als consequentie het stoppen van miljardensteun; 3) Eurosceptici die een Grexit aangrijpen doordat dit de EU verder verzwakt; 4) Ideologen die de kwestie Griekenland als middel aangrijpen om de EU te verzwakken; 5) Pragmatici die de schade willen beperken door het compromis, het delen van verantwoordelijkheid en het voorkomen van een labiel Griekenland waarvan het de vraag is tot wat dat leidt.

Tot deze week was ik voor steun aan Griekenland, maar na de woorden van de Griekse premier Alexis Tsipras dat hij zelf niet in hervormingen gelooft maar ze uitvoert omdat hij gedwongen wordt ben ik van gedachte veranderd. Als zelfs het besef bij de Griekse regering ontbreekt dat hervormingen van de Griekse economie nodig zijn voor Griekenland en de Grieken zelf, dan begrijp ik niet hoe Griekenland de komende drie jaren kan hervormen. Zoals Guntram B. Wolff zegt: ‘Overall, the best outcome would be a real deal with less austerity but serious reforms in Greece.’ Want hoe kan een land hervormen als het daarvan zelf de zin niet inziet? Landen kunnen een ander land niet dwingen te hervormen. Het houdt op als zo’n land niet gered wil worden.

Wie afgelopen weken de media volgde kwam aan elkaar tegengestelde verhalen tegen die elk als ultieme waarheid werden verkondigd. Zelfs iemand als theatermaker George van Houts die ik hoogacht vanwege zijn kritiek op de geldschepping door banken liet zich gaan in een FB-posting: ‘Duitsland is aan De Derde Wereldoorlog begonnen’. Zo diep daalt soms het niveau. Het wijst op een snelle radicalisering en het uit het oog verliezen van de realiteit. Zeker voor iemand die op sociale media in het kruisvuur van zo’n debat met hardliners terechtkwam was het een onaangenaam, maar ook leerzaam neveneffect van de Griekse crisis.

Er is zoveel meer over te zeggen. Ik zou liever willen dat de miljarden aan landen werden gegeven met een bevolking die dat positief beoordeelde en niet sikkeneurig en chagrijnig reageerde zoals veel Grieken die weigeren te erkennen dat het uiteindelijk door eigen onvermogen de put voor zichzelf gegraven heeft waar het nu in is gevallen. Ik zou willen dat de steun die nu naar Griekenland gaat naar landen ging waar steun doelmatiger dan in Griekenland door een constructieve regering zou kunnen worden ingezet. Zoals Afrikaanse landen die een lager welvaartspeil hebben dan Griekenland of Oekraïne dat verlegen zit om financiële steun.

Het spookverhaal dat Griekenland wordt uitgeperst door de banken of de instellingen van de EU is onjuist. De rente die het in 2014 betaalde op de leningen is volgens Zsolt Darvas van denktank Bruegel met 2,6% van het bbp draaglijk en lager dan landen als Portugal, Ierland of Spanje moesten ophoesten. Juist Griekenland heeft zachte voorwaarden voor de leningen, wordt niet onderhorig gemaakt aan andere landen maar is jarenlang alle ruimte gegeven om eigen kansen te grijpen. Die het weigert te grijpen ondanks alle toeschietelijkheid. Dat ondanks ideologische verhalen die bewust verwarring zaaien vanuit ideologische redenen die weinig met Griekenland te maken hebben en voorbijgaan aan de verbetering van de positie van de economie en de Grieken. Trek dan de stekker er maar uit. Vele Grieken en de Griekse regering geloven toch niet in zichzelf. 

Foto: ‘Tragic Comic Masks of Ancient Greek Theatre represented in the Hadrian’s Villa mosaic.’

Tsipras’ draai: ommekeer of misleiding? We kunnen het niet weten

Is de Griekse regering vannacht vernederd door de Europese regeringsleiders uit de eurozone? Mede als vergelding voor de uitlatingen van de inmiddels ontslagen Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis die de schuldeisers van Griekenland van terrorisme beschuldigde. Van de geloofwaardigheid van de Griekse regering die buiten Griekenland toch al minimaal was is niets meer over nu het maatregelen moet slikken die het in het door Syriza gesteunde referendum vorige week nog verwierp. Bij premier Alexis Tsipras lijkt het kwartje eindelijk  gevallen, na 5 maanden tegenwerking en vertraging. Tsipras’ draai is een ommekeer die in de verteltechniek peripeteia wordt genoemd. Het is de vraag hoe het in de praktijk uitpakt. Als de afspraken in de uitvoering gesaboteerd worden, dan was er toch geen sprake van een ommekeer, maar van mimesis als nabootsing van de Brusselse werkelijkheid. Dat weten we pas achteraf. En dat was exact het probleem.