Een verslag door het Duitse WELT van de Russische-Oekraïense oorlog op een willekeurige zomerzondag. Dag 144 van de oorlog. Geschiedenis, we zitter er middenin.
Over het rakettenterrorisme van Poetin dat zich doelbewust richt op burgers en burgerdoelen. Dat is een oorlogsmisdaad waar de Russen na de oorlog de rekening gepresenteerd kunnen krijgen. Over de Oekraïense president Zelensky die zegt dat alle door de Russische Federatie bezette gebieden zullen worden terugveroverd. Inclusief de Krim. Over het Oekraïense leger dat steeds meer wordt voorzien van geavanceerde westerse wapens. Over de roof door de Russen van grote hoeveelheden Oekraïens graan dat te gelde wordt gemaakt.
Het leed en de pijn zijn te veel om te bevatten. Hoe denkt de Russische krijgsmacht met een terreurcampagne die burgerdoelen vernietigt het hart en de geest van de Oekraïeners te veroveren? Wat is de logica van een bezetter die het land dat het wil bezetten stukje bij beetje vernietigt? Wat is eigenlijk de strategie van de Russische krijgsmacht?
De Russen lijden aan een combinatie van frustratie, onkunde in het veld, gedateerd materiaal en gebrek aan een haalbaar strategisch doel. Hun leger is zwakker dan het leek, en is door de oorlog verder verzwakt. Uit hoeken en gaten wordt personeel geworven dat met oud materiaal uit de mottenballen de strijd wordt ingestuurd. De oorlog die Poetin is begonnen is niet alleen gericht tegen Oekraïne dat hij van de kaart wil vegen, maar ook tegen de eigen bevolking.
Schermafbeelding van ingezonden brief ‘Duitse terughoudendheid tegenover Rusland was juiste weg‘ van Herman Sloot in NRC, 17 juni 2022.
Herman Sloot meent in een ingezonden brief die op 17 juni 2022 door de redactie Opinie van NRC werd geplaatst dat de naoorlogse terughoudendheid van Duitsland op moreel en militair gebied terecht was. Hiermee reageert Sloot kritisch op het artikel ‘De Duitse Zeitenwende komt jaren te laat’ van Hanco Jürgens.
In dit artikel zegt Jürgens over de stemming in Oekraïne over Duitsland: ‘Logisch dus dat het land nu stelt te weinig rugdekking te hebben gehad van Duitsland, dat de onderhandelingen – samen met Frankrijk – in het Normandie-Format naar zich toe had getrokken. Daar komt bij dat Duitsland steevast koos voor energiezekerheid tegen een voordelige prijs boven geopolitieke rust in Oost-Europa. De directe pijpleidingen tussen Duitsland en Rusland waren het antwoord op onlusten in Oekraïne.’
Ik ben het eens met Jürgens en oneens met Sloot. De energiepolitiek van Duitsland wordt nu door velen ingeschat als mislukt en opportunistisch, maar zo werd er al langer tegenaan gekeken. Duitsland voer ermee in de EU een eigen koers waarmee het Oost- en Zuid-Europese landen bewust van zich vervreemdde. Ook was het Duitse energiebeleid dat de EU meesleepte in strijd met de energiepolitiek van de EU zoals vastgelegd in het Third Energy Package van 2009 dat streefde naar energie-onafhankelijkheid en -diversificatie.
Het in mijn ogen verstoorde zelfbeeld van de Duitse politieke en economische elite naar aanleiding van de les van de Tweede Wereldoorlog beschreef ik in een commentaar van 15 februari 2021 naar aanleiding van de problemen met de Russische gaspijplijn Nord Stream II:
In any case, the attitude of German politics (except for the Greens, the Liberals and some CDU members) towards the Russian Federation is rather distorted and disturbed. This has to do with the Second World War and the suffering caused by the Nazis.
How that can go wrong, President Steinmeier showed when he recently consciously or naively confused the victimization of Balts, Poles, Belarusians and Ukrainians with the victimization of Russians. Professor Timothy Snyder has repeatedly demonstrated to a German audience, including parliamentarians, with figures that Poles, Belarusians and Ukrainians have suffered proportionally more from the German war machine than the Russians.
But those facts do not reach the very top of German politics. Although it is also possible that they do know what victims they have made, but consciously perpetuate the misunderstanding in order to reach a rapprochement with the Kremlin. A rapprochement that on closer inspection is not appropriate, not ethical and not permissible. But this rather disproportionately favors German business at the expense of Eastern and Western Europe. That misunderstanding has marked Germany’s Russia policy since Willy Brandt, with the SPD in the most malicious role of helping the Kremlin, and not Germany or the EU.
The conclusion of the Nord Stream II fuss is not that it is about Germany’s relationship with the Russian Federation, but essentially about Germany’s self-image. That is seriously distorted and clouded. Even 75 years after the war, German politics has not yet properly processed that war. Or as said, and what is even more false and poignant, it has processed that war, but deliberately misinterprets it for opportunistic reasons.
This not only alienates Germany even further from the real victims of World War II, such as Poland, Belarus and Ukraine, as well as France and the Netherlands, but with that false self-image it also does itself considerable damage because it knowingly deceives itself.
Sloot heeft in zijn gespeelde onwetendheid allang duiding gekregen van een historicus die de houding van Duitsland anno nu beschrijft vanuit de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog: de in Wenen werkzame Amerikaan Timothy Snyder.
Als Duitsland werkelijk lering had getrokken uit de Duitse invasie van de Sovjet-Unie in 1941, dan had het zich tot 1991 niet voornamelijk verbonden met de leiders in het Kremlin en na 1991 van de rechtsopvolgers daarvan. Dan had Duitsland contact gezocht met die landen waar het de meeste schade had aangericht en de grootste schuld mee had te vereffenen: Oekraïne, Belarus, Polen, Estland, Letland en Litouwen.
Anders gezegd, als Duitsland werkelijk had begrepen welke schade het aan wie had aangericht in de Tweede Wereldoorlog dan had het zich in de na-oorlogse periode niet door de Sovjet-Unie en na 1991 door de Russische Federatie kunnen laten chanteren. Dat argument van terughoudendheid van Sloot dat Duitsland als het ware zou zijn opgelegd vervalt omdat het historisch niet klopt.
Ergo: Kanselier Scholz moet zich schamen dat hij Oekraïne nu niet met zwaar materiaal steunt terwijl het vecht voor het voortbestaan. Door de inval in 1941 heeft Duitsland de grootste schuld te vereffenen met Oekraïne. Niet met Herr Poetin of Rusland.
Het is verbazingwekkend dat velen waarschijnlijk onbewust de Russische propaganda napraten. Zeker waar het de Duitse politieke en economische elite betreft die pas in februari 2022 een beetje wakker is geworden. Op de al wakkere Groenen na. Of slaapwandelend probeerden te profiteren door van twee walletjes te eten.
De na-oorlogse Duitse buitenlandse politiek in West-Europa is geslaagd door integratie en de gerede angst om in herhaling te vallen door Alleingang. Maar de Duitse energiepolitiek staat daar haaks op en is mislukt. Door een verkeerde opvatting over het vereffen van een historische schuld voor de nazi-terreur ging het fout. De Duitse Ostpolitik die diende om de Tweede Wereldoorlog te corrigeren was verkeerd gericht, opportunistisch vormgegeven (Wandel Durch Handel) en leidde tot verergering in plaats van verbetering van een scheefgegroeide situatie. Om het passend te zeggen: Duitsland belandde van de wal in de sloot.
Het is onbegrijpelijk dat Sloot de verkeerde lessen die door de naoorlogse Duitse economische en politieke elite zijn getrokken niet herkent. Sloot vergeet ook dat pseudo-tsaar Poetin uitsluitend door toedoen van Duitsland heeft kunnen groeien. En nog een advies aan Sloot: lees de boeken en artikelen van historicus Timothy Snyder.
Schermafbeelding van delen artikel ‘Rutte: sowieso sancties tegen Rusland, maar een inval is nog niet bevestigd‘ in de Telegraaf, 22 februari 2022.
Terwijl op sociale media de filmpjes van binnentrekkende Russische troepen in de pseudo-separistische ‘Volksrepublieken’ Donetsk en Loehansk, die sinds 2014 worden bestuurd vanuit Moskou, worden gedeeld zegt premier Rutte op dinsdagochtend in een korte persverklaring dat hij ‘precies wil weten’ wanneer de militaire invasie is gestart.
Welnu, als Rutte en zijn adviseurs hun ogen open hadden gehouden, dan hadden ze geweten dat de Russische invasie van Oekraïne op dinsdagochtend is gestart. Voordat Rutte zijn persverklaring gaf. Dit roept de vraag op waarom premier Rutte de invasie van Oekraine die door onafhankelijke bronnen is bevestigd ter discussie stelt.
Kan het dat Rutte door zijn politieke en militaire adviseurs zo slecht wordt geïnformeerd? De MIVD moet dit weten door het inwinnen van eigen informatie of door informatie die het van Britse, Amerikaanse en andere inlichtingendiensten heeft gekregen. Doet Rutte dan net alsof hij niet weet dat er sprake is van een Russische invasie? Daar lijkt het sterk op. Hij heeft er zogezegd ‘geen actieve herinnering’ aan.
Volgens Rutte was op dinsdagochtend een militaire invasie van Oekraine door de Russische Federatie ‘nog niet bevestigd’. Dat is klinkklare onzin. Dat is wel degelijk bevestigd. Russische troepen zijn dinsdagochtend deze pseudo-separistische troepen binnengetrokken als zogenaamde ‘vredestroepen’ en daar is beeldmateriaal van.
Het betreft zonder enige twijfel volgens internationale definities een militaire invasie omdat dit gebeurt zonder instemming van Oekraïne. Reguliere Russische troepen bezetten een deel van het Oekraïense grondgebied. Dat is een invasie. Oekraïne dreigt vanwege deze invasie de diplomatieke betrekkingen met de Russische Federatie op te zeggen.
Wat nu? Als het Westen de eigen logica volgt dienen de strengste sancties op korte termijn door VS, VK, Canada, de EU en andere landen die zich hierbij willen aansluiten als Japan, Turkije, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea collectief ingesteld te worden. Het betoog om de strengste sancties zoals het afsluiten van de Russische Federatie van het internationale betalingssysteem SWIFT en de definitieve sluiting van gaspijplijn Nord Stream II nog even achter de hand te houden om erger te voorkomen is een foute redenering.
Er is een militaire invasie van Oekraine door troepen van de Russische Federatie geconstateerd en dat is voldoende voor het inzetten van de strengste sancties. Des te meer omdat dit is aangekondigd. Het Kremlin is meermalen gewaarschuwd dat als het Oekraïne zou binnenvallen er harde sancties zouden volgen. Het Kremlin heeft zich er niks van aangetrokken. Daarom moet het Westen op korte termijn alle sancties inzetten. Ook om het Kremlin duidelijk te verstaan te geven dat de fouten van 2014 toen het Westen slap handelde niet zullen worden herhaald.
Een invasie is een invasie. Hoeveel slechter de oorlog ook kan worden. De Russische Federatie stopt niet met een militaire invasie van de pseudo-separistische ‘Volksrepublieken’ en wil verdere delen van Oekraïne bezetten.
Sinds 2014 is er in Europa sprake van een oorlog tussen twee landen die nog steeds voortduurt. De Russische Federatie bezette in dat jaar de Oekraïense Krim en initieerde een strijd in Oost-Oekraïne, in het gebied dat de Donbas wordt genoemd. Een kapotgeschoten en onder Russische controle staande regio in Oekraïne. In maart 2014 bevestigde met 100 stemmen voor de Algemene Vergadering van de VN in Resolutie 68/262 de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne en verklaarde een Russisch referendum over de Krim ongeldig.
De Russische agressie van 2014 werd beantwoord met een slappe reactie van het Westen. De toenmalige leiders president Obama en premier Cameron maakten niet waar dat in 1994 hun landen de handtekening hadden gezet onder het Boedapester Memorandum dat de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraine garandeerde. Dat land had als belangrijke kernmacht na onderhandelingen met de VS en de Russische Federatie de (weliswaar verouderde) kernwapens ingewisseld in ruil voor die garantie van autonomie. Het gaf immers een belangrijk defensief wapen uit handen.
Het leiderschap van de Russische Federatie negeerde in 2014 de garantie door een onrechtmatige inname van de Krim en onrechtmatige militaire inmenging in Oost-Oekraïne en de VS en het VK wisten niet hoe snel ze smoezen konden verzinnen om niet militair in te hoeven grijpen. Ze volstonden met economische sancties. Ze lieten Oekraïne vallen.
Het idee bestaat dat de slappe reactie van president Obama en premier Cameron in 2014 heeft geleid tot de gespannen situatie van nu met het risico van een grootschalige, bloedige invasie van delen van Oekraïne door troepen van de Russische Federatie. President Poetin is overmoedig geworden. President Biden was in 2014 vice-president onder Obama en zag hoe slecht voorbereid de VS waren op de Russische agressie en hoe aarzelend en ondoelmatig Obama reageerde.
Biden heeft geleerd van de reactie van Obama in 2014. Hij poogt het Kremlin af te troeven in de informatieoorlog door het continu lekken van informatie van de eigen inlichtingendiensten over de Russische vorderingen op het strijdtoneel en de oorlogsplannen. Zo heeft de VS het het Kremlin lastig gemaakt door de ‘false flag’-plannen van het Kremlin als excuus voor een inval in Oekraïne naar buiten te brengen.
Op wat complotdenkers na wordt in het Westen deze Russisch desinformatie toch niet geloofd, maar dat is voor de Russische campagne niet van belang. Het is in eerste instantie bedoeld voor intern gebruik. Het dient om de Russische bevolking via de gelijkgeschakelde staatspers achter een oorlog met Oekraïne te krijgen. Ook hier geldt het uitgangspunt van de buitenlandse politiek dat het in de kern altijd binnenlandse politiek is.
De opzet van het Kremlin sinds 2014 en de jaren daarvoor, omdat de toenmalige invasie van de Krim een lange voorbereidingstijd van jaren had, is duidelijk: het destabiliseren van Oekraïne zodat dit land niet aan de voorwaarden kan voldoen om lid te worden van NAVO en EU. Iets wat dit land graag wil om zich te ontworstelen aan de Russische invloed en bescherming te zoeken onder de paraplu van het Westen. Oekraïne als soeverein land heeft daar volgens internationale verdragen die notabene door de rechtsvoorganger van de Russische Federatie zijn ondertekend ook alle recht toe.
Nu is 75% van de Russische krijgsmacht rond Oekraïne samengetrokken. Dat is geen toeval, maar het resultaat van een grootscheepse operatie die een voorbereidingstijd van jaren vergt. Zoals in 2014 de invasie van de Krim. Er lekt uit westerse bronnen steeds meer informatie dat steeds meer Russische troepen hun basiskamp hebben verlaten en in tamelijk oncomfortabele omstandigheden provisorisch worden gehuisvest dicht bij de grens met Oekraïne. Het materiaal van de Russische krijgsmacht kan up to date zijn, het sociale aspect en de organisatie zijn dat niet. Deze situatie kan niet al te lang voortduren. Of de Russen vallen definitief Oekraïne binnen of ze trekken zich terug, verder van de grens. Maar dat laatste leidt tot gezichtsverlies van president Poetin en het leiderschap in het Kremlin.
Worden zo Oekraïne en Europa een oorlog ingerommeld die Poetin durft te beginnen omdat hij denkt die te kunnen winnen? Nog is er een weg terug via de diplomatie. Maar denkt Poetin dat er voor hem nog een weg terug is? Poetin is geen serieuze schaker als hij denkt met zijn Oekraïne-gambiet de strijd te kunnen winnen. Poetin is een gokker die een slag probeert te winnen, maar onvoldoende lijkt te zien wat dat voor zijn eigen toekomst en de toekomst van de Russische Federatie betekent. De tegenstanders zijn beter voorbereid dan in de vorige match in 2014. Aan de rand van de afgrond houdt de wereld de adem in.
Mijn reactie op DW News bij een video over de aanleg van Nord Stream II:
‘Mayor Axel Vogt is a strange figure. Is he really that naive, or is he just hired to express an opinion like a stage actor is rehearsing a role? He believes that Alexei Navalny is winning the propaganda battle in Europe against the Kremlin, which has much more resources at its disposal. That must indicate that the Kremlin’s propaganda is unable to sell a bad product, namely its authoritarian regime. But Vogt’s perspective does not reach that far. His perspective turns out to be mired in Nord Stream II alone.
The tragedy of such a blinkered mayor is that he first looks at who his opponent is before forming an opinion about the case itself. That is the tragedy of party politics in its worst form, by the way. The mayor straightens out what’s wrong. Apparently he sees that as his job.
In any case, the attitude of German politics (except for the Greens, the Liberals and some CDU members) towards the Russian Federation is rather distorted and disturbed. This has to do with the Second World War and the suffering caused by the Nazis.
How that can go wrong, President Steinmeier showed when he recently consciously or naively confused the victimization of Balts, Poles, Belarusians and Ukrainians with the victimization of Russians. Professor Timothy Snyder has repeatedly demonstrated to a German audience, including parliamentarians, with figures that Poles, Belarusians and Ukrainians have suffered proportionally more from the German war machine than the Russians.
But those facts do not reach the very top of German politics. Although it is also possible that they do know what victims they have made, but consciously perpetuate the misunderstanding in order to reach a rapprochement with the Kremlin. A rapprochement that on closer inspection is not appropriate, not ethical and not permissible. But this rather disproportionately favors German business at the expense of Eastern and Western Europe. That misunderstanding has marked Germany’s Russia policy since Willy Brandt, with the SPD in the most malicious role of helping the Kremlin, and not Germany or the EU.
The conclusion of the Nord Stream II fuss is not that it is about Germany’s relationship with the Russian Federation, but essentially about Germany’s self-image. That is seriously distorted and clouded. Even 75 years after the war, German politics has not yet properly processed that war. Or as said, and what is even more false and poignant, it has processed that war, but deliberately misinterprets it for opportunistic reasons.
This not only alienates Germany even further from the real victims of World War II, such as Poland, Belarus and Ukraine, as well as France and the Netherlands, but with that false self-image it also does itself considerable damage because it knowingly deceives itself.’
Voor- en tegenstanders waren er gisteren over eens dat ‘House Manager’ Adam Schiff op de eerste dag van de drie dagen waarop de Democraten hun zaak in de Senaat kunnen bepleiten een overtuigend verhaal heeft gehouden. Stap voor stap maakte hij in een urenlang betoog duidelijk wat president Trump gedaan heeft en waarom het voor waarheidsvinding nodig is om getuigen en documenten aan de rechtszaak toe te voegen. Dit fragment eindigt met zijn woorden ‘For help with a political campaign?’ Hoe moeten we dit fragment duiden?
Schiff verwijst naar het Boedapast Memorandum 1994 waarin Oekraïne naast Wit-Rusland en Kazachstan de eigen (verouderde) kernmacht opgaf in ruil voor de garantie van de Russische Federatie, de VS en het VK de territoriale integriteit te beschermen. Zoals we weten werd in 2014 de Oekraïense territoriale integriteit door de Russische Federatie geschonden toen dat land de Oekraïense Krim bezette. Dat was onrechtmatig en werd veroordeeld door de meerderheid van de staten in de Algemene Vergadering van de VN op 27 maart 2014 in resolutie 68/262. In reactie legden voornamelijk Westerse landen de Russische Federatie sancties op.
Er zijn internationale verdragen (San Francisco 1945, Helsinki 1975, Parijs 1990, Boedapest 1994) waarin de territoriale integriteit en soevereiniteit van landen wordt gegarandeerd. Maar dat verwordt tot een papieren werkelijkheid als er bij overtreding geen geloofwaardige en krachtige actie op volgt om die rechtsorde af te dwingen. Dat staat op het spel, namelijk de geloofwaardigheid van de internationale rechtsorde.
Het gaat er dus om of de internationale gemeenschap met verwijzing naar de internationale rechtsorde de agressor tot de orde roept. Als dat niet gebeurt, dan betekent dat een verlaging van het niveau van agressie voor een volgend conflict. Nu hard en duidelijk optreden kan leed in de toekomst voorkomen. De Tweede Wereldoorlog begon in München 1938 en gaf het Derde Rijk het idee dat het de internationale rechtsorde kon oprekken. Zoals het toen niet alleen om het Sudetenland ging, ging het in 2014 niet uitsluitend om Oekraïne.
De agressie van de Russische Federatie werd ondanks de beloftes niet door de VS en het VK nagekomen. Deze landen lieten Oekraïne in de steek. President Obama en premier Cameron waren daarvoor verantwoordelijk. Hier kwam in 2014 veel kritiek op. Obama die vooraf de Russen blijkbaar geen afdoende waarschuwing had gegeven om de Krim niet te bezetten -en dus diplomatiek in gebreke was gebleven- handelde afwachtend. De Russische operatie was in de jaren daarvoor voorbereid en daarvan had de VS op de hoogte moeten zijn.
Hoe moeten we Schiffs opmerking ‘For help with a political campaign?’ opvatten? Het lijkt terug te slaan op president Trump die vuile zaak maakte met het Kremlin en met behulp van de Russen de Democratische presidentskandidaat Joe Biden via Oekraine vanwege binnenlandse partijpolitieke redenen in een kwaad daglicht probeerde te stellen. Wat mislukte en als een boemerang terugsloeg op Trump met de impeachment procedure tot gevolg. Maar de schending door de Russische Federatie van het Boedapest Memorandum dateert uit 2014 en voor de uitblijvende reactie en het niet nakomen van de garantie in de vorm van een Amerikaanse handtekening onder het memorandum is president Obama verantwoordelijk. Hij bleef in 2014 en in de jaren daarvoor toen hij de Russen had moeten waarschuwen niet de rode lijn van de bezetting van de Krim te overschrijden op zijn handen zitten. Ja, de VS braken hun woord. Maar niet alleen onder Trump.
Vandaag gaan de Oekraïeners naar de stembus om een president te kiezen. Als niemand meer dan 50% haalt, dan is er op 21 april een tweede ronde. De vooruitzichten zijn somber. Koplopers zijn de ‘oude’ kandidaten Julia Timosjenko en de huidige president Petro Porosjenko. Een ‘dark horse’ is acteur Volodymyr Zelensky die hoe dan ook lijkt door te gaan naar de tweede ronde. Is hij een stroman van oligarch Igor Kolomoyski?
Als het een tweestrijd Zelensky-Porosjenko wordt waar het op dit moment naar uitziet, zou het zo maar kunnen dat een kleine meerderheid met de pest in het lichaam toch voor de zittende president kiest omdat het de Rusland-agenda van Zelensky niet vertrouwt. Als velen in West-Oekraïne thuisblijven omdat ze de kandidaten tweemaal niks vinden, dan kan het dubbeltje de andere kant uitrollen. Kortom, super spannend. Maar hoe lastig is het kiezen tussen drie koplopers die niet aanspreken en elk specifieke nadelen vertonen?
Oekraïne worstelt met haar verleden. En met de oorlog met de Russische Federatie die nu al meer dan vijf jaar duurt en nog dagelijks slachtoffers vergt. Maar Oekraïne worstelt vooral met corruptie, een haperende economie en uitblijvende, krachtige hervormingen. Hoewel er wel wat beweging is in dat immense land.
Vraag is of Zelensky het in zich heeft om een vergelijkbare rol te spelen die president De Gaulle vanaf 1958 op zich kon nemen. Zelensky’s politieke kwaliteiten én onafhankelijkheid lijken niet erg ontwikkeld. De generaal werd met de steun van de kolonisten (colons) gekozen, maar begon vervolgens onderhandelingen met de rebellen die resulteerde in Algerijnse onafhankelijkheid in 1961. Hij werd door de hardliners als verrader bestempeld. Komt er ooit een deal waarin het Russische leger en de speciale troepen zich terugtrekken uit het oorlogsgebied Oost-Oekraïne en het Kremlin de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne voortaan ondubbelzinnig erkent en van zijn kant Oekraïne de Krim met pijn in het hart aan de Russische Federatie laat? Ook in dat geval zullen hardliners moord en brand schreeuwen en Zelensky én Putin als verrader bestempelen.
Han van der Horst meent in een artikel voor Joop (BNNVARA) van 26 november 2018 dat Europa afstand moet houden tot Oekraïne en Krim. Dit naar aanleiding van de schermutselingen tussen de Russische Federatie en Oekraïne in de Straat van Kertsj, de verbinding tussen de Zwarte Zee en de Zee van Azov. Ik ben het oneens met Van der Horst. Niet omdat Europa of het Westen voor Oekraïne moet kiezen, maar omdat het de internationale rechtsorde moet steunen door de agressor hard terug te fluiten. Mijn reactie bij dit artikel:
De framing van de auteur dat het in deze maritieme uitbreiding van de Russisch-Oekraïense oorlog (2014 – …) gaat om een strijd tussen klein en groot is bezien vanuit een Nederlands en een internationaal, Europees perspectief niet hulpvol. Daar gaat het niet om. Het gaat niet eens om Oekraïne. Wel van betekenis is de internationale rechtsorde en de veiligheidssituatie in Oost-Europa.
Er zijn internationale verdragen (onder meer San Francisco 1945, Helsinki 1975, Parijs 1990, Boedapest 1994) waarin de territoriale integriteit en soevereiniteit van landen wordt gegarandeerd. Maar dat verwordt tot een papieren werkelijkheid als er bij overtreding geen geloofwaardige en krachtige actie op volgt om die rechtsorde af te dwingen. Dat staat op het spel, namelijk de geloofwaardigheid van de internationale rechtsorde.
Om dat vervolg gaat het het dus in deze kwestie van de maritieme oorlog. Zoals dat ook was bij de bezetting en het zogenaamde referendum van de Krim in 2014 door de Russische Federatie die in de niet-bindende resolutie 68/262 van de Algemene Vergadering van de VN werden veroordeeld. Maar het VK en de VS lieten het afweten en hielden zich niet aan hun handtekening onder het Boedapester Memorandum van 1994.
Het gaat er dus niet om of het Westen in een conflict wordt meegesleept, maar of de internationale gemeenschap met verwijzing naar de internationale rechtsorde de agressor -in dit geval de Russische Federatie- tot de orde roept. Als dat niet gebeurt, dan betekent dat een verlaging van het niveau van agressie voor een volgend conflict. Nu hard en duidelijk optreden kan leed in de toekomst voorkomen. De Tweede Wereldoorlog begon in München 1938 en gaf het Derde Rijk het idee dat het de internationale rechtsorde oneigenlijk kon oprekken. Eveneens als het toen niet om het Sudetenland ging, gaat het nu niet om Oekraïne. Maar dat is wel de aanleiding.
Overigens een correctie bij de volgende passage die onjuistheden bevat: ‘Oekraïne kent een grote Russischtalige minderheid die zich senang voelt onder de paraplu van Rusland en discriminatie vreest als Moskou die inklapt. Een en ander heeft geleid tot afscheidingsbewegingen in het oosten van het land, die door Moskou op allerlei manieren worden gesteund. Er is een moeizame wapenstilstand die verdere escalatie voorkomt.’
1. Er bestaat niet per definitie een tegenstelling tussen Russischtaligheid in Oekraïne en het feit dat mensen zich Oekraïens burger achten (etnische Oekraïners) als voorstander van de eenheidsstaat Oekraïne.
2. Volgens de laatste betrouwbare gegevens van de volkstelling 2001 vormen etnische Russen ook in de zogenaamde volksrepublieken Donetsk en Luhansk een minderheid tegenover de etnische Oekraïeners. Die laatsten zijn ongeveer 20% omvangrijker. Het is niet logisch zoals de auteur zegt om een minderheid van zo’n 35-40% etnische Russen het recht op afscheiding te geven of dat zelfs maar als een legitiem onderwerp te beschouwen.
3. Alle feiten wijzen erop dat het conflict in 2014 geen burgeroorlog was tussen burgers onderling, maar een oorlog tussen landen. Te weten de Russische Federatie en Oekraïne. Ofwel, de oorlog is door het Kremlin georkestreerd en niet vanuit de basis gevoed. Op dat laatste wijst ook de uitspraak van de Russische rebellenleider in Donetsk Igor Strelkov die de Oekraïners verweet dat ze niet warm liepen voor de strijd en zich betrekkelijk afzijdig hielden van de pogingen van Russische inlichtingendiensten en strijdkrachten om de oorlog te verbreden. Dat is in 2014 mislukt. Daarbij komt dat de vrij complexe invasie van de Krim niet op het laatste moment of in het najaar van 2013 is voorbereid door het Kremlin, maar in de jaren daarvoor zoals president Putin in een documentaire heeft toegegeven.
4. Het is maar net wat men ‘een moeizame wapenstilstand’ noemt. In de oorlog vallen nog elke dag aan beide kanten doden en gewonden. Een Nederlands publiek zou bij zo’n ‘wapenstilstand’ met dagelijks doden en gewonden waarschijnlijk spreken over oorlog. Of nog eerder voor een snel eind aan de oorlog.
5. Vermeende discriminatie door Russische minderheden in Oekraïne is een ‘talking point’ van het Kremlin dat niet op voorhand voor waar moet worden aangenomen. Tot 2014 waren de relaties tussen de verschillende etniciteiten (‘broedervolkeren’) in Oekraïne prima. Op de Krim hadden de etnische Russen redelijke autonomie, los van Kiev. Het is juist de annexatie van de Krim en de oorlog in Oost-Oekraïne die dankzij het Kremlin tot aanscherping van dat debat over etniciteit heeft geleid. Zonder dat trouwens de scheiding van voor- en tegenstanders van de eenheidsstaat Oekraïne exact langs de lijnen van de etniciteit loopt. Vele Russischtalige Oekraïeners willen niks van de autoritaire Putin weten omdat ze in zijn politiek geen perspectief zien en kiezen (ook om economische redenen) voor Oekraïne.
Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Europa moet afstand houden van het oude zeer en de nationale sentimenten rond de Krim; De strijdende partijen deugen geen van beiden’ van Han van der Horst, 26 november 2018 voor Joop.
Mijn reactie bij het opinieartikel ‘Verenigde Staten weigert referendum voorstel van Rusland voor Oost-Oekraïne’ van Wout Willemsen op De Dagelijkse Standaard (DDS):
Trump houdt uitverkoop van westerse belangen. Zo lijkt het. Hij trekt zich terug uit akkoorden en internationale organisaties, of is er op z’n minst kritisch op. Trump geeft gemengde signalen af om zijn diepere bedoelingen te maskeren. Trump leidt een regering die niet met één mond spreekt. Wat woordvoerders van het State Department zeggen staat af en toe haaks op wat Trump zegt. Dat is de sleutel om te begrijpen wat de Oekraïne-politiek van de VS inhoudt.
Het is één ding om het niet met Trump eens te zijn, het is een ander ding om precies te achterhalen welk beleid hij voorstaat. Dat laatste is lastig. Neem als voorbeeld de ontmoeting met de Russische president Putin van afgelopen maandag 16 juli in Helsinki. Bij het gesprek waren alleen vertalers aanwezig en zijn geen notulen gemaakt. Met als gevolg dat zelfs de naaste medewerkers van Trump niet weten wat er besproken is of welke afspraken hij met Putin heeft gemaakt. Dit is op z’n minst merkwaardig en het tegendeel van een regering die eensgezind, gecoördineerd en doelmatig optreedt.
Het Kremlin lijkt afgelopen maandag met overmoed en het ontbrekende tegengewicht van Trump die de schijn van zelfstandigheid ophield in het eigen zwaard te zijn gelopen. In de afsluitende persconferentie scoorde Putin 10-0 tegen Trump die zo duidelijk de belangen van zijn eigen land uitverkocht, dat er wel een reactie moest volgen. Van zowel Democratische als Republikeinse congresleden. Trump was de schijn voorbij dat hij opkwam voor de VS en geen marionet van Putin was. Toen dat openlijk en bijna met de grofheid van scherpe satire naar buiten kwam beschadigde dat vervolgens de positie van zowel Trump als Putin.
De hoofdreden voor het afwijzen van de tot nu toe geopenbaarde delen van de duistere plannen die Putin en Trump in hun gesprek onder vier ogen bekokstoofden is dat Amerikaanse wetgevers en naaste medewerkers van Trump in het Witte Huis niet weten welk totaalpakket is afgesproken en hoever dat gaat. Of liever gezegd, op welke manieren Putin de slecht voorbereide Trump heeft meegekregen in zijn voorstellen.
Als de VS met de levering van defensieve wapens zoals antitankraket Javelin investeert in het Oekraïense leger, dan doet het dat om escalatie van de Russisch-Oekraïense oorlog te voorkomen. Het idee daarbij is dat een goed uitgerust Oekraïens leger het Kremlin er zal van weerhouden om de oorlog verder op te schalen. De militaire, politieke en economische prijs is daarvoor gewoonweg te hoog.
Daarnaast heeft de VS een ereschuld aan Oekraïne omdat het in 2014 dat land in weerwil van de Amerikaanse handtekening onder de garanties van het Boedapester Memorandum 1994 over soevereiniteit en territoriale integriteit tegen alle afspraken en toezeggingen in in de steek heeft gelaten. Dat was onder president Obama.
Zo resteert een tweezijdige gijzeling. De Russische Federatie is de oorlog die het niet erkent en grotendeels in het geheim voert begonnen om Oekraïne te destabiliseren en het zo de weg naar lidmaatschap van de NAVO te versperren, maar nu binden de VS de Russische Federatie vast in deze bij inwoners van de Russische Federatie allang niet meer populaire oorlog waar het Kremlin niet meer uit kan stappen. Dat is klassieke geopolitiek, probeer je tegenstander te binden op zwakke punten zoals een sluipend conflict waar het langzaam doodbloedt en geef de eigen bondgenoot net zoveel steun dat het niet kan winnen en niet kan verliezen, maar het conflict in stand blijft.
Deze strategie tekent het verschil in beleid tussen de retoriek en het snel willen scoren van Trump en de adem van langetermijn-planning van het Pentagon en het State Department om het de Russische Federatie zo moeilijk mogelijk te maken in Oekraïne. Met het streven om de Russische Federatie net als de Sovjet-Unie in 1991 niet militair, maar economisch te bestrijden en ten onder te laten gaan. Liefst in een zo zacht mogelijke landing om de Oost-Europese landen niet in een mogelijke chaos van zo’n val mee te slepen.
De a-synchrone oorlogsvoering (geheime operaties) van de Russische Federatie in Oekraïne wordt zo beantwoord met een a-synchrone oorlogsvoering (economie) van de VS. Het Amerikaans beleid is een tapijt met een weefsel van korte draden met opvallende tinten op de voorgrond en minder opvallende lange draden in de achter- en ondergrond. Trump zorgt ondanks zichzelf voor het spektakel op de voorgrond en leidt zo de aandacht af van de Amerikaanse buitenlandse politiek op de achtergrond. De derde manier van a-synchrone oorlogsvoering.
Update 28 februari 2021: Afgelopen week zei een hoge Amerikaanse luchtmachtofficier dat de F-35 (ook JSF genoemd) heeft gefaald. In een bericht van 23 februari 2021 komt Forbes tot de volgende conclusie: ‘The 25-ton stealth warplane has become the very problem it was supposed to solve. And now America needs a new fighter to solve that F-35 problem, officials said.’ Er wordt al jaren door luchtvaartingenieurs en defensiedeskundigen voor gewaarschuwd dat de F-35 niet deugt, maar de kritiek werd keer op keer genegeerd. Ook in de Nederlandse politiek waar in 2012 een meerderheid in de Tweede Kamer in een motie tegen het JSF-project stemde. Waarom dit ondeugdelijke project erdoor moest worden gedrukt en wie daarvan hebben geprofiteerd maak ik duidelijk in onderstaand commentaar van 2018 met een verwijzing naar een commentaar van 2012. In elk geval zijn de nationale veiligheid en de territoriale verdediging van Nederland door de F-35 niet verhoogd met deze ‘Ferrari die alleen op zondag uit de garage komt’. Integendeel, door de meer dan 5 miljard euro kosten is de toch al onder druk staande Defensiebegroting nog verder uit het lood komen staan. Het is onderhand tijd voor een parlementaire enquête die de aanschaf, de lobby en de politieke besluitvorming van de F-35 in kaart brengt en daar lessen voor de toekomst uit trekt. De Nederlandse politiek was gewaarschuwd …
Er is onduidelijkheid over defensiebudgetten. Die kun je niet zomaar met elkaar vergelijken in de hoop op duidelijkheid. Dat komt niet alleen door de verschillen in prijspeil tussen landen, maar ook door het verschil in doelmatigheid, standaardisatie en overhead. Inzichtelijk is in dit verband een voorbeeld uit 1985 van asbakjes in een Amerikaans marinevliegtuig die per stuk 660 USD kostten. En er zijn meer van dit soort voorbeelden.
Het probleem is dat de defensie-industrie een in zichzelf gekeerde, niet open markt is. Er bestaat nauwelijks concurrentie op. Dat geldt trouwens niet alleen de Westerse, maar ook de Russische en Chinese defensie-industrie. De prijs/kwaliteit verhouding is niet stabiel. Defensie is ook een sector om gemeenschapsgeld rond te pompen en in de zakken van politici te laten verdwijnen buiten de controle van toezichtsinstanties om.
Voormalig president Juan Bosch van de Dominicaanse Republiek wees er in de jaren ’60 al op in zijn boek ‘Pentagonismo, sustituto del imperialismo’ dat in het Engels werd vertaald als ‘Pentagonism’ en in die tijd redelijk invloedrijk was. Ik las het in de vroege jaren ’70. Hij zei dat in navolging van president Eisenhower die in zijn afscheidstoespraak van januari 1961 het begrip ‘militair-industrieel complex’ muntte. ‘Ike’ zag deze macht van de defensie-industrie en de besteding van militaire budgetten als niets meer dan ‘een verstoord gebruik van de middelen van de natie’. Omdat de hoogste geallieerde militair uit de Tweede Wereldoorlog met deze waarschuwing kwam, maakte dit in 1961 indruk. Nog voor de escalatie van de Vietnam-oorlog.
Een commentaar vat samen hoe het werkt. Het verklaart tevens waarom Europa geen defensie-industrie heeft die bij haar economische macht en statuur past: ‘But Europeans saw the whole effort as too much of a one-way street. The United States showed little inclination to accept European designs for cooperative production either in the United States or in other European countries, even when European designs were favored by those countries. According to one view expressed at the time, this situation was the natural result of American technological superiority and Yankee salesmanship. Another suggested that it was due at least in part to pressure by the U.S. government, which had been lobbied by its own defense industries.‘
Met als aanleiding het regeerakkoord schreef ik in een commentaar van oktober 2012 dat de nationale veiligheid van Nederland gaat over van alles en nog wat, maar nauwelijks over de territoriale verdediging van Nederland. In de afgelopen zes jaar en mede door de recente discussies over de NAVO-begroting ben ik nog meer in mijn mening gesterkt dat Defensie is gepolitiseerd en geëconomiseerd, en nodig gemilitariseerd dient te worden. Feitelijk zou militaire sterkte of slagkracht de enige norm voor de toewijzing van het defensie-budget moeten zijn. Dat is niet zo. Omdat het nog even actueel is als toen herplaats ik wat ik in 2012 schreef:
Wat is er aan de hand met het debat over de krijgsmacht? Het lijkt nog erger uit het lood te staan dan die krijgsmacht zelf. Aan Defensie zitten meerdere kanten en in de publieke opinie wordt er doorgaans maar één belicht, namelijk de hoogte van het budget. Hoe doelmatig dat besteed wordt, hoeveel waar voor het geld wordt verkregen en welke belangen bij de aanschaf van wapensystemen spelen, hoeveel er aan de strijkstok van het bedrijfsleven en lobbyisten blijft hangen, hoe urgent de keuzes zijn en wat de relatie tussen budget en kwaliteit is blijft onderbelicht. In het regeerakkoord (p. 49) wordt de krijgsmacht als een verlengde van de industrie beschouwd. Op zijn best worden het nationaal veiligheids- en het economisch belang gelijkgesteld.
Zo resteert het beeld dat de nationale of territoriale veiligheid van Nederland niet de hoofdzaak is en op zichzelf staat, maar ondergeschikt is aan andere doelstellingen. Zoals het belang van de industrie of de relatie met bondgenoten, zoals de VS. Anders gezegd, de investeringen in Defensie dienen het militair-industrieel complex waarvoor de uitgaande president Eisenhower in zijn befaamde afscheidstoespraak van 17 januari 1961 waarschuwde: ‘In de overheidsdiensten moeten we waken tegen het gezocht of ongezocht verwerven van ongerechtvaardigde invloed door het militair-industriële complex.’ Dat complex strekt zich uit van wapenfabrikanten, krijgsmacht en inlichtingendiensten tot gevestigde media, wetenschap en partijpolitiek.
De aanschaf van 37 F-35 straaljagers van het grootste Amerikaanse defensieconcern ter wereld Lockheed Martin door Nederland voor naar schatting zo’n 5,2 miljard euro is een voorbeeld van de werking van het militair-industrieel complex. Lobbyisten onder wie veel voormalige CDA- en VVD-politici, de luchtmacht en de Nederlandse luchtvaartindustrie die zich richt op het binnenhalen van compensatieorders bepaalden de keuze. Maar zelfs dat economische argument dat niet volledig spoort met de nationale veiligheid is onjuist. De F-35 levert vooral banen op voor lobbyisten en ondernemers en niet voor Nederland. Evenmin dringt tot het Nederlandse publiek debat door dat militaire uitgaven de slechtste manier zijn om banen te scheppen, zoals uit een Amerikaanse studie blijkt. Niet het parlement, maar externe partijen beslisten over aanschaf. Daarbij komt dat al vanaf het begin vraagtekens werden gezet bij de prestaties in het luchtgevecht en de kosten van de F-35. In de testfase is de software kwetsbaar gebleken, waarschijnlijk ook nog eens gehackt door China.
Door gebrek aan munitie oefenen Nederlandse militairen door ‘poef poef poef’ te roepen. Zo is de persiflage én stand van zaken van de Nederlandse krijgsmacht. In een ideale wereld zou het de ultieme oplossing voor de beteugeling van agressiviteit zijn. Militairen die cowboytje spelen zoals kinderen het doen. Maar Nederland bevindt zich niet in een ideale wereld en moet zich serieus verdedigen tegen de agressie van andere actoren.
Nu heeft Nederland dat vermogen verloren. Het beeld van een onverdedigd Nederland alleen al tast de soevereiniteit aan en maakt een land kwetsbaar voor buitenlandse druk. Maar de verhoging van het budget met 1,5 miljard euro zegt niet alles. Als het wordt doorgesluisd naar buitenlandse wapenfabrikanten die te veel voor hun producten vragen, dan verhoogt dat de weerbaarheid van Nederland niet. Het debat over de nationale veiligheid van Nederland moet gaan over de kwaliteit van de krijgsmacht, inclusief de toetsing ervan, en de mate waarin Nederland door de eigen krijgsmacht en directe partners territoriaal, in cyberspace of op afstand verdedigd wordt. Het debat over de nationale veiligheid reduceren tot een budgettaire boekhoudsom is een valkuil die allen dient die andere belangen hebben en zich hierachter kunnen blijven verschuilen.
George Knight 
