Durft Kremlin de gok aan van een Oekraïne-gambiet?

Sinds 2014 is er in Europa sprake van een oorlog tussen twee landen die nog steeds voortduurt. De Russische Federatie bezette in dat jaar de Oekraïense Krim en initieerde een strijd in Oost-Oekraïne, in het gebied dat de Donbas wordt genoemd. Een kapotgeschoten en onder Russische controle staande regio in Oekraïne. In maart 2014 bevestigde met 100 stemmen voor de Algemene Vergadering van de VN in Resolutie 68/262 de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne en verklaarde een Russisch referendum over de Krim ongeldig.

De Russische agressie van 2014 werd beantwoord met een slappe reactie van het Westen. De toenmalige leiders president Obama en premier Cameron maakten niet waar dat in 1994 hun landen de handtekening hadden gezet onder het Boedapester Memorandum dat de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraine garandeerde. Dat land had als belangrijke kernmacht na onderhandelingen met de VS en de Russische Federatie de (weliswaar verouderde) kernwapens ingewisseld in ruil voor die garantie van autonomie. Het gaf immers een belangrijk defensief wapen uit handen.

Het leiderschap van de Russische Federatie negeerde in 2014 de garantie door een onrechtmatige inname van de Krim en onrechtmatige militaire inmenging in Oost-Oekraïne en de VS en het VK wisten niet hoe snel ze smoezen konden verzinnen om niet militair in te hoeven grijpen. Ze volstonden met economische sancties. Ze lieten Oekraïne vallen.

Het idee bestaat dat de slappe reactie van president Obama en premier Cameron in 2014 heeft geleid tot de gespannen situatie van nu met het risico van een grootschalige, bloedige invasie van delen van Oekraïne door troepen van de Russische Federatie. President Poetin is overmoedig geworden. President Biden was in 2014 vice-president onder Obama en zag hoe slecht voorbereid de VS waren op de Russische agressie en hoe aarzelend en ondoelmatig Obama reageerde.

Biden heeft geleerd van de reactie van Obama in 2014. Hij poogt het Kremlin af te troeven in de informatieoorlog door het continu lekken van informatie van de eigen inlichtingendiensten over de Russische vorderingen op het strijdtoneel en de oorlogsplannen. Zo heeft de VS het het Kremlin lastig gemaakt door de ‘false flag’-plannen van het Kremlin als excuus voor een inval in Oekraïne naar buiten te brengen.

Op wat complotdenkers na wordt in het Westen deze Russisch desinformatie toch niet geloofd, maar dat is voor de Russische campagne niet van belang. Het is in eerste instantie bedoeld voor intern gebruik. Het dient om de Russische bevolking via de gelijkgeschakelde staatspers achter een oorlog met Oekraïne te krijgen. Ook hier geldt het uitgangspunt van de buitenlandse politiek dat het in de kern altijd binnenlandse politiek is.

De opzet van het Kremlin sinds 2014 en de jaren daarvoor, omdat de toenmalige invasie van de Krim een lange voorbereidingstijd van jaren had, is duidelijk: het destabiliseren van Oekraïne zodat dit land niet aan de voorwaarden kan voldoen om lid te worden van NAVO en EU. Iets wat dit land graag wil om zich te ontworstelen aan de Russische invloed en bescherming te zoeken onder de paraplu van het Westen. Oekraïne als soeverein land heeft daar volgens internationale verdragen die notabene door de rechtsvoorganger van de Russische Federatie zijn ondertekend ook alle recht toe.

Nu is 75% van de Russische krijgsmacht rond Oekraïne samengetrokken. Dat is geen toeval, maar het resultaat van een grootscheepse operatie die een voorbereidingstijd van jaren vergt. Zoals in 2014 de invasie van de Krim. Er lekt uit westerse bronnen steeds meer informatie dat steeds meer Russische troepen hun basiskamp hebben verlaten en in tamelijk oncomfortabele omstandigheden provisorisch worden gehuisvest dicht bij de grens met Oekraïne. Het materiaal van de Russische krijgsmacht kan up to date zijn, het sociale aspect en de organisatie zijn dat niet. Deze situatie kan niet al te lang voortduren. Of de Russen vallen definitief Oekraïne binnen of ze trekken zich terug, verder van de grens. Maar dat laatste leidt tot gezichtsverlies van president Poetin en het leiderschap in het Kremlin.

Worden zo Oekraïne en Europa een oorlog ingerommeld die Poetin durft te beginnen omdat hij denkt die te kunnen winnen? Nog is er een weg terug via de diplomatie. Maar denkt Poetin dat er voor hem nog een weg terug is? Poetin is geen serieuze schaker als hij denkt met zijn Oekraïne-gambiet de strijd te kunnen winnen. Poetin is een gokker die een slag probeert te winnen, maar onvoldoende lijkt te zien wat dat voor zijn eigen toekomst en de toekomst van de Russische Federatie betekent. De tegenstanders zijn beter voorbereid dan in de vorige match in 2014. Aan de rand van de afgrond houdt de wereld de adem in.

Advertentie

Raad van Europa geeft delegatie van Russische Federatie stemrecht terug zonder voorwaarden te stellen of concessies te bedingen

Het artikel in RaamopRusland omschrijft waar het in essentie over gaat: ‘Met 118 stemmen voor, 62 tegen en 10 onthoudingen heeft de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE) de Russische delegatie haar stemrecht teruggegeven. Daarmee is voor het eerst een Europese sanctie tegen Rusland wegens annexatie van de Krim opgeheven.’ Het is makkelijk om zwaar te tillen aan dit besluit en lastig om er niet zwaar aan te tillen. Als gevolg van dit besluit heeft Oekraïne aangekondigd de Raad van Europa te verlaten.

De voorstemmers verbergen hun stem achter drogredenen die te maken hebben met het opereren van de Raad van Europa en de vermeende invloed die het heeft in de Russische Federatie, de contributieschuld van de Russische Federatie en een voorstel voor een nieuwe joint reaction procedure die onder leiding van de SP’er Tiny Kox tot stand kwam. Feit dat de Russische Federatie in deze nieuwe procedure wordt genoemd laat zien dat die specifiek op het lijf van deze staat is geschreven. Kox hanteert een vreemde logica: omdat de Raad van Europa het stemrecht van de Russische Federatie om politieke redenen opschortte moet er beter naar elkaar geluisterd worden. Maar het geschil had niets met beter luisteren of een betere dialoog te maken, maar met Russische buitenlandse politiek in 2014 ten aanzien van Oekraïne die in strijd was met de democratische uitgangspunten van de Raad van Europa. Daarom werd het stemrecht van de Russische delegatie opgeschort.

Dat geschil bestaat nog steeds en is nog niet opgelost. De Russische Federatie houdt nog steeds in strijd met het volkenrecht en ondanks VN-resolutie 68/262 van 27 maart 2014 de Krim bezet en blijft de zogenaamde rebellen in Oost-Oekraine militair, economisch en politiek steunen. Mijn reactie bij dit bericht op Facebook:

Dat twee leden van de tegen het Kremlin aanleunende SP voor stemden mag geen wonder heten voor wie de animositeit van deze partij jegens Europa kent. Dat twee VVD’ers voor stemden is evenmin opmerkelijk. De VVD kent zo goed als geen principes en volgt vooral het rollen van het geld. Dat de principiële CDA’er Pieter Omtzigt tegen stemde is eveneens geen wonder. Hij trekt zich het lot van de nabestaanden van de MH17-slachtoffers aan. Maar dat de CDA’er Ria Oomen voorstemde is wel opmerkelijk. Wikipedia zegt op het lemma over haar: ‘Van Oomen is publiekelijk bekend dat ze een amoureuze relatie met EU-politicus Jean-Claude Juncker onderhoudt’. Maar zelfs dat kan geen verklaring zijn. TK-lid van het CDA Chris van Dam riep in een tweet van 23 juni 2019 de Nederlandse delegatie in de Raad van Europa op om in elk geval voorwaarden aan de Russische Federatie te stellen. Een zinvol uitgangspunt dat aan dovemansoren gericht bleek te zijn.

Foto’s 1 en 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Raad van Europa heft sanctie tegen Rusland wegens Krim op’ van RaamopRusland op Facebook en eigen reactie, 25 juni 2019.

Foto 3: Tweet van Chris van Dam (CDA), 23 juni 2019 met eigen reactie.

Europa moet geen afstand houden tot de schermutselingen rond de Krim. Want de internationale rechtsorde is in het geding

Han van der Horst meent in een artikel voor Joop (BNNVARA) van 26 november 2018 dat Europa afstand moet houden tot Oekraïne en Krim. Dit naar aanleiding van de schermutselingen tussen de Russische Federatie en Oekraïne in de Straat van Kertsj, de verbinding tussen de Zwarte Zee en de Zee van Azov. Ik ben het oneens met Van der Horst. Niet omdat Europa of het Westen voor Oekraïne moet kiezen, maar omdat het de internationale rechtsorde moet steunen door de agressor hard terug te fluiten. Mijn reactie bij dit artikel:

De framing van de auteur dat het in deze maritieme uitbreiding van de Russisch-Oekraïense oorlog (2014 – …) gaat om een strijd tussen klein en groot is bezien vanuit een Nederlands en een internationaal, Europees perspectief niet hulpvol. Daar gaat het niet om. Het gaat niet eens om Oekraïne. Wel van betekenis is de internationale rechtsorde en de veiligheidssituatie in Oost-Europa.

Er zijn internationale verdragen (onder meer San Francisco 1945, Helsinki 1975, Parijs 1990, Boedapest 1994) waarin de territoriale integriteit en soevereiniteit van landen wordt gegarandeerd. Maar dat verwordt tot een papieren werkelijkheid als er bij overtreding geen geloofwaardige en krachtige actie op volgt om die rechtsorde af te dwingen. Dat staat op het spel, namelijk de geloofwaardigheid van de internationale rechtsorde.

Om dat vervolg gaat het het dus in deze kwestie van de maritieme oorlog. Zoals dat ook was bij de bezetting en het zogenaamde referendum van de Krim in 2014 door de Russische Federatie die in de niet-bindende resolutie 68/262 van de Algemene Vergadering van de VN werden veroordeeld. Maar het VK en de VS lieten het afweten en hielden zich niet aan hun handtekening onder het Boedapester Memorandum van 1994.

Het gaat er dus niet om of het Westen in een conflict wordt meegesleept, maar of de internationale gemeenschap met verwijzing naar de internationale rechtsorde de agressor -in dit geval de Russische Federatie- tot de orde roept. Als dat niet gebeurt, dan betekent dat een verlaging van het niveau van agressie voor een volgend conflict. Nu hard en duidelijk optreden kan leed in de toekomst voorkomen. De Tweede Wereldoorlog begon in München 1938 en gaf het Derde Rijk het idee dat het de internationale rechtsorde oneigenlijk kon oprekken. Eveneens als het toen niet om het Sudetenland ging, gaat het nu niet om Oekraïne. Maar dat is wel de aanleiding.

Overigens een correctie bij de volgende passage die onjuistheden bevat: ‘Oekraïne kent een grote Russischtalige minderheid die zich senang voelt onder de paraplu van Rusland en discriminatie vreest als Moskou die inklapt. Een en ander heeft geleid tot afscheidingsbewegingen in het oosten van het land, die door Moskou op allerlei manieren worden gesteund. Er is een moeizame wapenstilstand die verdere escalatie voorkomt.’
1. Er bestaat niet per definitie een tegenstelling tussen Russischtaligheid in Oekraïne en het feit dat mensen zich Oekraïens burger achten (etnische Oekraïners) als voorstander van de eenheidsstaat Oekraïne.
2. Volgens de laatste betrouwbare gegevens van de volkstelling 2001 vormen etnische Russen ook in de zogenaamde volksrepublieken Donetsk en Luhansk een minderheid tegenover de etnische Oekraïeners. Die laatsten zijn ongeveer 20% omvangrijker. Het is niet logisch zoals de auteur zegt om een minderheid van zo’n 35-40% etnische Russen het recht op afscheiding te geven of dat zelfs maar als een legitiem onderwerp te beschouwen.
3. Alle feiten wijzen erop dat het conflict in 2014 geen burgeroorlog was tussen burgers onderling, maar een oorlog tussen landen. Te weten de Russische Federatie en Oekraïne. Ofwel, de oorlog is door het Kremlin georkestreerd en niet vanuit de basis gevoed. Op dat laatste wijst ook de uitspraak van de Russische rebellenleider in Donetsk Igor Strelkov die de Oekraïners verweet dat ze niet warm liepen voor de strijd en zich betrekkelijk afzijdig hielden van de pogingen van Russische inlichtingendiensten en strijdkrachten om de oorlog te verbreden. Dat is in 2014 mislukt. Daarbij komt dat de vrij complexe invasie van de Krim niet op het laatste moment of in het najaar van 2013 is voorbereid door het Kremlin, maar in de jaren daarvoor zoals president Putin in een documentaire heeft toegegeven.
4. Het is maar net wat men ‘een moeizame wapenstilstand’ noemt. In de oorlog vallen nog elke dag aan beide kanten doden en gewonden. Een Nederlands publiek zou bij zo’n ‘wapenstilstand’ met dagelijks doden en gewonden waarschijnlijk spreken over oorlog. Of nog eerder voor een snel eind aan de oorlog.
5. Vermeende discriminatie door Russische minderheden in Oekraïne is een ‘talking point’ van het Kremlin dat niet op voorhand voor waar moet worden aangenomen. Tot 2014 waren de relaties tussen de verschillende etniciteiten (‘broedervolkeren’) in Oekraïne prima. Op de Krim hadden de etnische Russen redelijke autonomie, los van Kiev. Het is juist de annexatie van de Krim en de oorlog in Oost-Oekraïne die dankzij het Kremlin tot aanscherping van dat debat over etniciteit heeft geleid. Zonder dat trouwens de scheiding van voor- en tegenstanders van de eenheidsstaat Oekraïne exact langs de lijnen van de etniciteit loopt. Vele Russischtalige Oekraïeners willen niks van de autoritaire Putin weten omdat ze in zijn politiek geen perspectief zien en kiezen (ook om economische redenen) voor Oekraïne.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Europa moet afstand houden van het oude zeer en de nationale sentimenten rond de Krim; De strijdende partijen deugen geen van beiden’ van Han van der Horst, 26 november 2018 voor Joop.

VS steunt Oekraïne mondjesmaat om het Kremlin te verzwakken

Mijn reactie bij het opinieartikel ‘Verenigde Staten weigert referendum voorstel van Rusland voor Oost-Oekraïne’ van Wout Willemsen op De Dagelijkse Standaard (DDS):

Trump houdt uitverkoop van westerse belangen. Zo lijkt het. Hij trekt zich terug uit akkoorden en internationale organisaties, of is er op z’n minst kritisch op. Trump geeft gemengde signalen af om zijn diepere bedoelingen te maskeren. Trump leidt een regering die niet met één mond spreekt. Wat woordvoerders van het State Department zeggen staat af en toe haaks op wat Trump zegt. Dat is de sleutel om te begrijpen wat de Oekraïne-politiek van de VS inhoudt.

Het is één ding om het niet met Trump eens te zijn, het is een ander ding om precies te achterhalen welk beleid hij voorstaat. Dat laatste is lastig. Neem als voorbeeld de ontmoeting met de Russische president Putin van afgelopen maandag 16 juli in Helsinki. Bij het gesprek waren alleen vertalers aanwezig en zijn geen notulen gemaakt. Met als gevolg dat zelfs de naaste medewerkers van Trump niet weten wat er besproken is of welke afspraken hij met Putin heeft gemaakt. Dit is op z’n minst merkwaardig en het tegendeel van een regering die eensgezind, gecoördineerd en doelmatig optreedt.

Het Kremlin lijkt afgelopen maandag met overmoed en het ontbrekende tegengewicht van Trump die de schijn van zelfstandigheid ophield in het eigen zwaard te zijn gelopen. In de afsluitende persconferentie scoorde Putin 10-0 tegen Trump die zo duidelijk de belangen van zijn eigen land uitverkocht, dat er wel een reactie moest volgen. Van zowel Democratische als Republikeinse congresleden. Trump was de schijn voorbij dat hij opkwam voor de VS en geen marionet van Putin was. Toen dat openlijk en bijna met de grofheid van scherpe satire naar buiten kwam beschadigde dat vervolgens de positie van zowel Trump als Putin.

De hoofdreden voor het afwijzen van de tot nu toe geopenbaarde delen van de duistere plannen die Putin en Trump in hun gesprek onder vier ogen bekokstoofden is dat Amerikaanse wetgevers en naaste medewerkers van Trump in het Witte Huis niet weten welk totaalpakket is afgesproken en hoever dat gaat. Of liever gezegd, op welke manieren Putin de slecht voorbereide Trump heeft meegekregen in zijn voorstellen.

Als de VS met de levering van defensieve wapens zoals antitankraket Javelin investeert in het Oekraïense leger, dan doet het dat om escalatie van de Russisch-Oekraïense oorlog te voorkomen. Het idee daarbij is dat een goed uitgerust Oekraïens leger het Kremlin er zal van weerhouden om de oorlog verder op te schalen. De militaire, politieke en economische prijs is daarvoor gewoonweg te hoog.

Daarnaast heeft de VS een ereschuld aan Oekraïne omdat het in 2014 dat land in weerwil van de Amerikaanse handtekening onder de garanties van het Boedapester Memorandum 1994 over soevereiniteit en territoriale integriteit tegen alle afspraken en toezeggingen in in de steek heeft gelaten. Dat was onder president Obama.

Zo resteert een tweezijdige gijzeling. De Russische Federatie is de oorlog die het niet erkent en grotendeels in het geheim voert begonnen om Oekraïne te destabiliseren en het zo de weg naar lidmaatschap van de NAVO te versperren, maar nu binden de VS de Russische Federatie vast in deze bij inwoners van de Russische Federatie allang niet meer populaire oorlog waar het Kremlin niet meer uit kan stappen. Dat is klassieke geopolitiek, probeer je tegenstander te binden op zwakke punten zoals een sluipend conflict waar het langzaam doodbloedt en geef de eigen bondgenoot net zoveel steun dat het niet kan winnen en niet kan verliezen, maar het conflict in stand blijft.

Deze strategie tekent het verschil in beleid tussen de retoriek en het snel willen scoren van Trump en de adem van langetermijn-planning van het Pentagon en het State Department om het de Russische Federatie zo moeilijk mogelijk te maken in Oekraïne. Met het streven om de Russische Federatie net als de Sovjet-Unie in 1991 niet militair, maar economisch te bestrijden en ten onder te laten gaan. Liefst in een zo zacht mogelijke landing om de Oost-Europese landen niet in een mogelijke chaos van zo’n val mee te slepen.

De a-synchrone oorlogsvoering (geheime operaties) van de Russische Federatie in Oekraïne wordt zo beantwoord met een a-synchrone oorlogsvoering (economie) van de VS. Het Amerikaans beleid is een tapijt met een weefsel van korte draden met opvallende tinten op de voorgrond en minder opvallende lange draden in de achter- en ondergrond. Trump zorgt ondanks zichzelf voor het spektakel op de voorgrond en leidt zo de aandacht af van de Amerikaanse buitenlandse politiek op de achtergrond. De derde manier van a-synchrone oorlogsvoering.

Foto: Persian Prayer Rug.

Trump overweegt om de annexatie van de Krim door de Russische Federatie te erkennen

President Trump houdt de deur open dat hij de annexatie van de Krim door de Russische Federatie in 2014 erkent. Dat zei hij in gesprek met journalisten in aanloop naar de top met de Russische president Vladimir Putin in Helsinki op 16 juli. Wat de Amerikaanse president ermee zegt is ongekend en zonder precedent omdat hij ermee de aantasting van de internationale rechtsorde goedpraat. In 2014 heeft het Kremlin met militair geweld en inzet van reguliere troepen een deel van een ander land, namelijk Oekraïne bezet.

Hiermee schoffeert Donald Trump niet alleen zijn nationale veiligheidsadviseur die van een anti-Kremlin havik is veranderd in een lakei en voetveeg zonder veel invloed, maar ook de Europese bondgenoten die sinds 2014 samen met de VS sancties tegen de Russische Federatie hebben ingesteld. Als Trump de annexatie van de Krim erkent, dan zal hij logischerwijze ook (een deel van) de Amerikaanse sancties terugdraaien. Hoe de EU dan reageert is onvoorspelbaar. Tegelijkertijd keurt Trump de energie-afhankelijkheid van de EU van de Russische Federatie sterk af. Dat uit zich in zijn verzet tegen de aanleg van het Nord Stream II-project dat een door Duitsland geleid project is waarmee dit land ingaat tegen het belang van de EU. Dus iedereen heeft boter op het hoofd. En omdat vele landen uit eigenbelang handelen geeft dat Trump politieke manoeuvreerruimte.

Blijft de vraag waarom Trump overweegt een onrechtmatige annexatie oor de Russische Federatie te erkennen en waarom hij er opnieuw alles aan lijkt te doen om vijanden van de VS te dienen en bondgenoten dwars te zitten. Het is opvallend dat Trump tegen het belang van zijn eigen land in de talking points van Putin probeert te realiseren. Op de achtergrond zeurt de vraag waarom Trumps incompetentie niet door de economische en politieke elite van de VS wordt gecorrigeerd. Hoe lang nog laat men brokkenpiloot Trump aan het stuur zitten?

Thierry Baudet praat Russische annexatie van Krim goed. Vanwege gebrekkig inzicht, onervarenheid of aanschurken tegen Kremlin?

In een commentaar voor DDS laat Tim Engelbart weinig heel van Baudets argumentatie om de band met de Russische Federatie te herstellen die door de annexatie van de Krim door dat land verstoord is. Engelbart verwijst naar Baudets optreden voor BNR Nieuwsradio en concludeert onder verwijzing naar de betrokkenheid van het Kremlin bij het neerschieten van de MH17: ‘Kortom: door nu met getuite lippen onder de Moskouse mistletoe te gaan staan, laat je zien dat je als land niet over karakter beschikt. Het zal het beoogde effect trouwens niet bewerkstelligen, trouwens: je wordt met zo’n daad van onderdanigheid namelijk nooit een bondgenoot van Rusland. Hooguit een vazalstaat.’ Engelbart oppert dat Baudet niet over karakter beschikt.

Baudets argumentatie geeft aan dat hij geen strategische politicus met een brede horizon, een lange adem, voldoende historisch besef en inzicht is. De Duitse kanselier Angela Merkel maakte in 2017 in een interview met de Frankfurter Allgemeine een vergelijking van de bezetting van de voormalige DDR door de Sovjet-Unie met de huidige bezetting van de Krim door de Russische Federatie: “Als ik bijvoorbeeld nu hoor dat de Russische annexatie van de Krim moet worden aanvaard, dan denk ik: wat zou er gebeurd zijn, als men ons destijds in de DDR had behandeld volgens het motto, ‘het is duidelijk dat Duitsland gedeeld is, niets zal dat veranderen’?” Zo is het ook met de Krim, het kan wellicht 40 of 50 jaar duren voordat de Russische Federatie gedwongen zal zijn de bezetting op te geven, maar voor politiek die gaat voor stabiliteit en de internationale rechtsorde kan alleen dat het einddoel zijn. Mijn reactie bij het artikel:

Eens met het commentaar. Het is een slecht plan van Baudet om door de vingers te zien dat de Russische Federatie in 2014 de Krim onrechtmatig heeft geannexeerd en het Kremlin daar niet voor verantwoordelijk te stellen. Het referendum waarmee die overdracht werd opgetuigd werd in een VN-resolutie door een grote meerderheid van landen eveneens als onrechtmatig gekenmerkt.

Moskou heeft in 1994 het Boedapester Memorandum getekend dat de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne erkende. Dat was een ruil voor Kiev dat haar verouderde kernwapens opgaf. In 2014 schond de Russische Federatie dit verdrag en een reeks andere verdragen dat het of haar rechtsvoorganger de Sovjet-Unie had getekend. Baudet legt de internationale rechtsorde naast zich neer en keurt met andere woorden de schending ervan onvoorwaardelijk goed. Dat is onverstandig voor de stabiliteit in Oost-Europa. Het verlaagt de drempel voor landen om andere landen binnen te vallen of te ondermijnen.

Dat het gewenst is dat de verhouding tussen de Russische Federatie en het Westen verbetert is een andere zaak. Maar de vraag is dan onder welke voorwaarden dat moet gebeuren. De liefde tussen landen of machtsblokken moet van beide kanten komen. De weg die Baudet kiest is eenzijdig en bevat geen tijdpad en een pakket maatregelen dat de spanning uit de lucht neemt. Integendeel, Baudet beloont de agressor en laat het daar bij.

Men kan alleen maar gissen waarom Baudet tot deze gedachten komt die ook nog eens in strijd zijn met andere standpunten van hem over de Russische Federatie. Is het zijn simplisme dat zegt ‘de vijand (Russische Federatie) van mijn vijand (EU) is mijn vriend’, zijn onervarenheid als beginnend politicus of is er meer aan de hand?

Het is een publiek geheim dat talloze Europese radicaal- en extreem-rechtse partijen door het Kremlin financieel, politiek of publicitair worden gesteund. Of Forum voor Democratie zich die Russische steun laat aanleunen of er door dit standpunt van Baudet naar hengelt valt vooralsnog niet uit te maken. Maar dat Baudet met deze uitspraken de schijn tegen heeft dat hij materiële of immateriële Russische steun zoekt en zich keert tegen de Nederlandse consensus inzake de Russische Federatie en de EU is een teken aan de wand.

Baudet is een politieke spookrijder die met zijn uitspraken de positie van Nederland verzwakt. Dat is uitzonderlijk voor een politicus die zegt voor de Nederlandse natiestaat te gaan. Het lijkt er sterk op dat Baudet aarzelend en halfslachtig de weg inslaat die Steve Bannon voor president Trump heeft uitgetekend. Namelijk het vernietigen van de Nederlandse staat en het omverwerpen van de gevestigde orde. Terwijl Baudet notabene prominent onderdeel van dat establishment is. Baudet als Marxist-Leninist die toenadering tot het Kremlin zoekt. Het valt te bezien of de Nederlandse kiezers het pikken als Baudet in het openbaar verklaart dat dat zijn streven is.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Thierry Baudet wil band met Rusland weer aanhalen: ‘De Krim gaat nooit meer naar Oekraïne, aanvaard dat!’’ van Tim Engelbart op DDS, 28 juni 2018.

Wereldpolitiek volgens Trump: gewoon aan Putin vragen wat goed is voor de wereld. Dan komt alles vanzelf voor mekaar

In een interview van president Trump met Fox News geeft hij zijn opvatting over buitenlandse politiek en diplomatie. Trump meent dat het opbouwen van een goede persoonlijk relatie met de Russische president Putin volstaat om hem Syrië of de Krim te laten verlaten. Het zou goed voor de wereld zijn. Dat is de logica van Trump. Dit is een miskenning van hoe politiek tussen landen werkt. Naar verluidt heeft de Russische Federatie de annexatie van de Krim in 2014 in de drie jaar daarvoor voorbereid. Dat was een strategische belangrijke en ook risicovolle zet waar het Kremlin veel in geïnvesteerd heeft. Met westerse sancties en een paria-status tot gevolg. De kinderlijke opvatting van Trump over internationale belangen is ontluisterend en extreem gevaarlijk. Met deze uitspraken geeft hij exact aan dat hij geen idee heeft waarover hij praat.

Uit een artikel van BuzzFeed blijkt Trumps opstelling tijdens de recente G7 top in Canada. Hij vertelde de westerse leiders dat de Krim Russisch is ‘omdat iedereen die er woont Russisch spreekt’. Het zijn exact de talking points van Putin die Trump hiermee verwoordt. Deze logica volgend betekent dat delen van de VS aan Mexico moeten worden (terug)gegeven omdat iedereen er Spaans spreekt. Of delen van Israël aan Jordanië of Palestina waar de bevolking Arabisch spreekt. Oostenrijk en het grootste deel van Zwitserland moeten bij Duitsland gevoegd worden. Op veel plekken wereldwijd zijn landen waar taalminderheden in bepaalde regio’s geconcentreerd zijn en een meerderheid vormen. De paradox is dat dit in het bijzonder voor de Russische Federatie geldt met meer dan 100 minderheidstalen. Het wachten is op Trumps onnozele opinie hierover.

Wierd Duk legt de Duk-doctrine uit in Café Weltschmerz. Door zijn woorden om te draaien komt de waarheid aan het licht

De Dagelijks Standaard besteedt in een opinie-artikel van Tim Engelhart half-instemmend, half-kritisch aandacht aan wat Telegraaf-journalist Wierd Duk over de Russische Federatie en geopolitiek te beweren heeft. Dat naar aanleiding van een interview met hem voor Café Weltschmerz. Volgens Duk vormt de Russische Federatie geen groot gevaar voor het Westen. Het is altijd zinvol om Duks woorden aan te horen, omdat eruit de waarheid gedestilleerd kan worden die omgekeerd is van wat Duk beweert. Mijn reactie bij het artikel:

De Duk-doctrine zegt dat wat Wierd Duk beweert in werkelijkheid precies andersom in elkaar zit. De relevantie van Duk is dat hij de waarheid omkeert. Door zijn woorden om te draaien komt de waarheid aan het licht.

Het is een dooddoener om te pochen dat men voor betere betrekkingen van het Westen met de Russische Federatie is. Dat is namelijk iedereen, behalve waarschijnlijk de wapenfabrikanten in de Russische Federatie en het Westen die bij oplopende spanningen hun wapens makkelijker slijten. Dat is weer een andere doctrine, de Juan Bosch- of Pentagon-doctrine. Het gaat er uiteraard om onder welke voorwaarden en met de waarborg van internationale verdragen die betere betrekkingen worden gerealiseerd. Dat is de nuance die Duk uit de weg gaat.

Uiteraard is president Putin niet van plan om het Westen aan te vallen. In elk geval niet frontaal. Er is geen enkele militaire of Rusland-deskundige die dat zal beweren. De reden daarvoor is eenvoudig, de Russische Federatie heeft te weinig militaire, economische en politieke kracht om ook maar enige kans te maken om het Westen succesvol aan te vallen. Putin zou wel gek zijn, een directe aanval richting Baltische staten, Polen, Duitsland of Roemenië betekent het einde van zijn politieke leven. Het is daarom onduidelijk wat Duk wil bewijzen met een stelling die niemand voor z’n rekening neemt.

Wat het Kremlin sinds de invasie van de Krim in 2014 wel uitvreet in Europa is het slinks en stiekem ondermijnen van haar grenslanden zoals Oekraïne, en de EU. Dat laatste onder andere door de financiële of politieke steun aan links- maar vooral rechts-radicale politici en opiniemakers.

Het Kremlin ondermijnt daarmee de Europese veiligheidspolitiek. Al 4 jaar heeft de Russische Federatie reguliere militaire troepen in Oost-Oekraïne zonder dat het Kremlin dat erkent. Dat is hybride oorlogsvoering die op te vaten valt als een kruising van propaganda, cyberoorlog, geheime operaties van speciale troepen, incidentele inzet van ouderwetse conventionele infanterie en artillerie, en politieke ondermijning. Dat is een bewuste strategie van het Kremlin. Deels uit nood geboren omdat het een relatieve goedkope manier van oorlogvoeren is. Het Westen heeft daarop nog steeds geen goed antwoord weten te formuleren.

Oekraïne is een groot land met 44 miljoen inwoners dat zich probeert te ontworstelen aan de greep van het Kremlin. Juridisch, economisch, politieke en mentaal. Volgens internationale verdragen is het een soeverein land waarvan de territoriale integriteit gegarandeerd is. Ook door de Russische Federatie dat in het Boedapester Memorandum van 1994 Oekraïne die soevereniteit garandeert. Dat heeft niets te maken met de Russische wereld, maar alles met de autonomie van landen dat daar volkenrechtelijk bovenuit gaat en in na-oorlogse afspraken zoals Helsinki 1975 is vastgelegd. Juist vanwege die door Moskou gegeven garantie kwam de annexatie van de Krim voor Kiev als een koude douche.

Een kleine meerderheid van vooral jongere Oekraïeners richt de blik naar het Westen. Veel Oekraïeners willen maar een ding: vrede en een einde aan de Russisch-Oekraïense oorlog die nu al vier jaar duurt, en tot niets leidt. Dat laatste is precies wat het Kremlin beoogt, namelijk Oekraïne verdeeld, corrupt, chaotisch en verzwakt houden. Onder die condities kan een land niet tot de NATO toetreden.

Het is onjuist dat het Westen de Russische Federatie het recht ontzegt om de eigen geopolitieke belangen te behartigen zoals Duk beweert. Integendeel. Het Westen heeft juist belang bij een stabiele Russische Federatie. En bedenk wel, dat deze federatie van landen in oppervlakte het grootste ter wereld is en zelf met grote interne problemen van verdeeldheid kampt. Het Westen ontzegt de Russische Federatie echter wel het recht om te stoken in andere landen (Baltische landen, Oekraïne, voormalige Sovjet-republieken) die hun eigen land willen opbouwen, maar door de ondermijning van het Kremlin daar in gehinderd worden. Dat is wat er scheef zit aan de Russische politiek. Wie dat niet wil zien, ziet de Russische agressie door de vingers en wordt een waterdrager die rechtpraat wat krom is. Kortom, de Duk-doctrine.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Wierd Duk springt in de bres voor Moskou: ‘Men framet dat Rusland onze primaire vijand is. Supergevaarlijk!’’ van Tim Engelbart voor DDS, 14 april 2018.

Leon de Winter zet lezers en verdedigers op het verkeerde been over Russische Federatie. Met als gevolg verwarring en vaagheid

In een opinie-artikel voor DDS doet hoofdredacteur Michael van der Galien aan politiek witwassen van de meningen van Leon de Winter. Het gaat om diens wekelijkse Telegraaf-column met de titel ‘De sluwe schakers van het Kremlin’. Maar zoals de sterkste schakers allang niet meer uit de voormalige Sovjet-Unie komen zoals blijkt uit de later dit jaar plaatsvindende strijd om het wereldkampioenschap tussen de Noor Magnus Carlsen en de Italiaanse Amerikaan Fabiano Caruana, zo zijn de overwinningen die aan president Putin toegeschreven worden bij nader inzien strategische blunders. Arnout Brouwers zet dat in een artikel op een rijtje. Leon de Winter grossiert in misverstanden en allang weerlegde meningen die verwarring zaaien. Het is een raadsel wat De Winter en Van der Galien menen toe te voegen aan het Rusland-debat. Mijn reactie bij het artikel:

Het is inderdaad juist dat het Westen niet goed weet te reageren op de buitenlandse politieke van de Russische Federatie. En zelfs bewust verkeerd reageert. Dat kan beter.

Een zinvolle reactie zou eruit bestaan om de leiders in het Kremlin en hun zakenvrienden direct in hun portemonnee te treffen. Naar verluidt is president Putin een van de rijkste individuen ter wereld. Dat heeft hij niet op een eerlijke manier verdient, maar uit de kas van zijn land geroofd. Omdat de Russische Federatie geen rechtsstaat is en geen rechtszekerheid biedt stallen rijke oligarchen en pseudo-zakenmensen uit de kring van Putin hun geld in het Westen. Bijvoorbeeld op Zwitserse banken of in onroerend goed in London. Het is onwil en luiheid van westerse regeringen om het Russische leiderschap en hun kring daarmee weg te laten komen.

Het heeft voor het Westen weinig zin om generieke maatregelen te nemen die de gewone Russen treffen, maar die de zelfverrijkende leiders in het Kremlin buiten schot laat. Maar dat gebeurt nu. Met als gevolg dat er twee kansen worden gemist. Namelijk het inspelen op de behoeften van de gewone Russen naar welzijn, vrijheid en goed bestuur en het aanpakken van de leiders in het Kremlin.

Het is zoals president Reagan tijdens de wapenbeheersing-onderhandelingen midden jaren ’80 met secretaris-generaal Gorbatsjov ingefluisterd kreeg door zijn adviseurs. Namelijk dat de bevolking van de toenmalige Sovjet-Unie vijandig stond tegenover de toenmalige communistische leiders. Nu is dat niet anders. Zoals de woede na de brand in het winkelcentrum in Kemerovo aantoont. Gewone Russen zijn hun falende autoriteiten beu. Maar omdat de Russische Federatie een gesloten land is en de publieke opinie er niet vrij is en wordt gemanipuleerd dringt dat onvoldoende door tot het Westen.

De paradox is dat het Westen economisch, militair en politiek vele malen sterker is dan de Russische Federatie, maar zich sinds 2008 telkens de kaas van het brood laat eten. En achter de feiten aanloopt. Het hoogst bereikbare is halfslachtigheid, zoals de waarschuwing van een aanval met kruisraketten van het Russische invasieleger om in 2008 niet op te rukken naar de Georgische hoofdstad. Het Westen houdt zich zelfs niet aan de gegeven garanties over veiligheid en soevereiniteit waar het vanwege internationale verdragen aan gehouden is. Zoals bij de bezetting van de Krim in 2014 door troepen van de Russische Federatie de VS en het Verenigd Koninkrijk de garanties aan Oekraïne uit het Boedapester Memorandum van 1994 niet nakwamen.

Het Westen moet het initiatief terugpakken, zoals president Reagan dat in 1981 ook deed. Daar is geen hogere raketwetenschap voor nodig, maar iets heel simpels. Namelijk de wil om de leiders in het Kremlin aan te pakken en de gewone Russen die worden gegijzeld te bevrijden.

Maar het gebeurt niet. De wil ontbreekt. Dat is deels eigenbelang vanwege deelbelangen van westerse landen (bijvoorbeeld Nederland: Gazprom – Gasunie – Shell – Nord Stream II). Zo bepaalt de economie de politiek. Of liever gezegd wordt het leiderschap in het Kremlin niet hard aangepakt en komt het weg met schurkenstreken en worden de Russische onderwereld en de westerse bovenwereld steeds verder vermengt. Om dat te verhullen en een beeld van daadkracht te tonen worden spionnen en diplomaten uitgezet in een vaag toneelspel dat niet gaat over waar het over zou moeten gaan. Beide kanten zorgen voor misleiding.

Leon de Winter mist de essentie. Het gaat niet om het oprukken van de NAVO naar de oostgrens van de Russische Federatie. Overigens is dat gebeurd op nadrukkelijk verzoek van de Centraal-Europese landen die na een ruim 40-jarige bezetting door de Sovjet-Unie vanaf 1991 een herhaling wilden voorkomen en bescherming zochten. En de beloften in 1991 aan de toenmalige Sovjet-Unie dat de NAVO niet zou uitbreiden richting oost zijn nooit gedaan. Trouwens wie overziet wat er in Hongarije, Slowakije, Bulgarije en op de Balkan gebeurt zal zien dat het wel meevalt met het oprukken van westerse invloedssferen naar het oosten. Dat ligt genuanceerder dan De Winter veronderstelt.

De essentie is dat de Russische Federatie geen democratisch land is, maar afglijdt in de richting van een autoritaire staat waar het leiderschap zich niks gelegen laat liggen aan de eigen bevolking en aan de buren.

Als onder de Russische visie op het Westen de visie van het leiderschap wordt verstaan dan hebben De Winter en Van der Galien gelijk. Maar als daar de behoefte van de bevolking van de Russische Federatie onder wordt verstaan om hetzelfde welvaartspeil, bestaanszekerheid en bescherming te hebben als de bevolking van de EU-lidstaten dan hebben beide heren ongelijk.

Wie het verschil niet ziet tussen de schurken in het Kremlin en de bevolking van de Russische Federatie die daar het slachtoffer van is doet aan lui denken. Wellicht gemengd met een portie ophitserij en politiek opportunisme.

Een degelijke analyse begint met het maken van onderscheid. Aan het op een grote hoop gooien en door elkaar husselen van de recente Europese geschiedenis zoals De Winter doet heeft niemand iets. Behalve de apologeten die verwarring willen zaaien om de hoofdzaak aan het zicht te onttrekken. Succes ermee, Leon de Winter.

Foto’s: Schermafbeeldingen van passages uit artikel ‘Leon de Winter noemt het Kremlin “sluw,” Poetin-haters gaan meteen los’ van Michael van der Galien op DDS, 28 maart 2018.

De kruisstelling van Luuk van Middelaar over Oekraïne

Schermafbeelding van deel artikel ‘Geen centimeter oostwaarts’ van Luuk van Middelaar in NRC, 12 januari 2018.

Doorgaans kan ik me goed vinden in de observaties van Luuk van Middelaar in zijn column in NRC. Net als de andere NRC-columnist Caroline de Gruyter representeert hij een gematigde pro-Europese koers. Overigens geen wonder, want vanaf 2009 werkte Van Middelaar in het kabinet van de Belg Herman Van Rompuy, tot 2014 de eerste voorzitter van de Europese raad van regeringsleiders. Maar in zijn column ‘Geen centimeter oostwaarts’ van 12 januari kan ik me om verschillende redenen niet vinden. Ik zal uitleggen waarom dat is.

Van Middelaar neemt als uitgangspunt de levering door de Amerikaanse regering van de draagbare antitank-raket Javelin aan Oekraïne. Ermee kunnen moderne tanks worden uitgeschakeld. In een recent bericht van 17 januari zegt de Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne Marie Jovanovic dat de VS de wapens gratis zal leveren.

Jovanovic zegt echter ook dat de details nog niet uitgewerkt zijn en het congres geïnformeerd moet worden. Maar dat is geen probleem omdat de Senaat al op 18 september 2017 met een meerderheid van 89 tegen 9 stemmen instemde met de levering van wapens aan Oekraïne ter waarde van 500 miljoen dollar. Senator John McCain was hier de afgelopen jaren één van de pleitbezorgers van.

Ambassadeur Jovanovic, senator McCain en andere voorstanders van levering van deze zogenaamde letale wapens aan Oekraïne benadrukken keer op keer dat de Javelin antitank-raketten defensieve wapens zijn die het Oekraïense leger de mogelijkheid geeft om zich te verdedigen tegen het hybride leger van Russische reguliere militairen en zogenaamde separatisten dat sinds 2014 delen van Oost-Oekraïne bezet houdt.

Het idee is dat de Javelin geen escalatie van de Russisch-Oekraïense oorlog inhoudt, maar juist het tegendeel. Levering van antitank-wapens trekt de strijd gelijk en zorgt voor deëscalatie. Naar verluidt omvatte het hybride Russische leger in de Donbas in 2017 bijna 700 tanks, meer dan het Oekraïense of het Duitse leger.

Van Middelaar redeneert omgekeerd en denkt dat de levering van de Javelin voor escalatie zorgt: ‘Maar als Washington een tandje bij steekt, zal ook Moskou beter materiaal sturen. Dan kan het conflict dat sinds 2014 al 10.000 slachtoffers vergde, uitgroeien tot Amerikaans-Russische war by proxy op Europese bodem.’

Dit is theoretisch mogelijk, maar vindt geen onderbouwing in de praktijk. Uit bronnen blijkt dat het Kremlin al in 2014 haar modernste materiaal naar Oost-Oekraïne stuurde. Onder meer om deze oorlog als proeftuin te gebruiken en nieuwe wapens te testen.

Sinds 2014 is de kloof tussen de vuurkracht van het leger van Oekraïne met dat van de Russische Federatie aanzienlijk vergroot. Oekraïne moest sinds de vlucht van president Viktor Janoekovitsj en de Maidan-opstand in 2014 haar leger met behulp van westerse partners (VS, Canada, Polen, Tsjechië, Kroatië, Turkije) praktisch opnieuw opbouwen vanwege materiaalgebrek, onderbesteding, corruptie, slechte commandostructuur en Russische ondermijning van het leger tot op het hoogste niveau.

Van Middelaar doet ook de Amerikaanse politieke praktijk geweld aan als hij zegt: ‘Washington raakt steeds verder in de greep van anti-Russische retoriek. Van de Republikeinen wekt het geen verwondering. Maar ook de Democraten zijn sinds de nederlaag van Hillary Clinton tegen Trump volledig door Poetin geobsedeerd.’

Door het te etiketteren als ‘anti-Russische retoriek’ suggereert Van Middelaar dat kritiek op het Kremlin loos en bombastisch is, en geen aangrijpingspunten in de werkelijkheid vindt. Hij gaat voorbij aan de inmenging van het Kremlin in de presidentsverkiezingen van 2016 dat het establishment in Washington uit balans heeft gebracht. Des te meer omdat de Russische inmenging tot op de dag van vandaag doorgaat en de regering-Trump in haar eerste regeringsjaar geen enkel beleidsprogramma of zelfs maar vergadering hieraan heeft willen wijden.

Het is dan ook onjuist om te constateren dat de Republikeinen in de greep van anti-Russische retoriek zijn. Eerder het omgekeerde is waar: de regering Trump en de leidende Republikeinen in het congres die Trump steunen zijn in de greep van pro-Russische retoriek. Veelzeggend zijn opiniepeilingen over de Republikeinse achterban die door de pro-Russische politiek van Trump en de Republikeinse meerderheidsleiders in Huis en Senaat in twee jaar sinds 2015 een omslag van een toegenomen populariteit van 20% ten gunste van Putin laten zien.

Het is de vraag hoe Van Middelaar die daar niet vaak op te betrappen valt in dit geval tot zijn verkeerde inschatting van de feiten komt. Mogelijk geeft de volgende zin dat aan: ‘ook de pro-Russische separatisten doen geen concessies als Poetin ze niet dwingt’. Van Middelaar lijkt niet echt te begrijpen hoe het Kremlin in de bezette gebieden van Oost-Oekraïne aan de touwtjes trekt en de Russische geheime dienst de operatie leidt.

Warlords die zich tegen de sturing vanuit het Kremlin verzetten zijn de afgelopen jaren stuk voor stuk door de Russische geheime dienst uit de weg geruimd. De oorlog kan uitsluitend voortduren door de levering van militair materiaal, munitie en personeel vanuit de Russische Federatie. Dit alles houdt niet in dat Putin op dit moment zijn macht niet wil inzetten om Minsk-II af te dwingen, maar dat hij zijn macht juist heel specifiek inzet om de uitvoering van Minsk-II te blokkeren. Overigens doet Kiev niet veel anders, maar het heeft in de bezette gebieden uiteraard niet dezelfde krachtige machtspositie die Putin daar heeft.

Van Middelaar besluit zijn in mijn ogen niet overtuigende column met het aanstippen van de afspraken op het hoogste politieke niveau over de uitbreiding van de NAVO. Hij suggereert met de titel ‘Geen centimeter oostwaarts’ dat westerse leiders in de jaren 1990-1991 aan de leiding van de toenmalige Sovjet-Unie wellicht niet naar de letter (in een verdrag), maar wel naar de geest (via informele afspraken) hebben beloofd om de NAVO niet verder dan de toenmalige DDR oostwaarts uit te breiden. Dat staat haaks op zijn opvatting tussen de regels door van geopolitiek die de geest van Realpolitik boven de letter van internationale verdragen en soevereiniteit van staten stelt. Macht boven recht.

Zo resteert de kruisstelling van gelegenheidsdenkers als Van Middelaar of Jaap de Hoop Scheffer. In het opinie-artikel ‘De NAVO brak zijn woord aan Rusland niet’ verwijst Hubert Smeets de theorie dat westerse leiders hun beloften zouden hebben gebroken naar het rijk der fabelen. Niet de Sovjet-Unie of de Russische Federatie zijn bedrogen door het Westen, maar opinie-leiders als Luuk van Middelaar laten zich om de tuin leiden door Russische retoriek die het verleden verkeerd voorstelt. Hun mening weerklinkt zelfs met een valse echo tot in Washington en op het slagveld in Oost-Oekraïne.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Geen centimeter oostwaarts’ van Luuk van Middelaar in NRC, 12 januari 2018.