Het hele verhaal van Varoufakis op de Moscow Biennale of Contemporary Art

Het venijn zit ‘m in de staart. De Griekse ex-minister van Financiën Yanis Varoufakis houdt op 1 oktober een keynote speech op de Moscow Biennale of Contemporary Art. Het wordt live uitgezonden door de door het Kremlin gecontroleerde staatszender Ruptly/ Russia Today. Maar als Varoufakis bijna op het einde is en de lijn van zijn betoog -dat zoals het Kremlin het graag ziet eurokritisch is- dreigt door te trekken naar Rusland gaat ineens het beeld van Russia Today op zwart. Wat hij in de laatste 85 seconden zegt is hieronder na 47’ 15’’ te volgen via de Russische vertaalster of zijn stem onder de vertaling. Zo werkt Russische censuur in de praktijk.

Tsipras neemt ontslag. Wat nu? Paul Mason doet verslag

Economisch redacteur van het Britse Channel 4 News Paul Mason geeft zijn visie op de laatste ontwikkelingen in Griekenland. Premier Alexis Tsipras maakt een beredeneerde gok door zich te bevrijden van z’n linkervleugel. Hij heeft parlementsverkiezingen voor 20 september aanstaande voorgesteld om zich te bevrijden van het Linkse Platform binnen Syriza dat tegen de euro en de economische maatregelen ageert.

Mason meent dat Tsipras een goede kans maakt om de opnieuw de grootste partij aan te voeren. Belangrijk vanwege de bonus van 50 zetels die de grootste partij krijgt. Wat hij aan de linkerkant verliest, kan Tsipras aan kiezers in het centrum winnen. Inmiddels hebben zo’n 25 parlementsleden van het Linkse Platform zich afgesplitst en vandaag de nieuw partij Eenheid van het Volk opgericht. Leider wordt de communistische oud-minister van Energie Panagiotis Lafazanis. Probleem voor Alexis Tsipras lijken echter niet de ideologische tegenstanders die zich afsplitsen in de nieuwe partij, maar de tegenstanders die om strategische redenen Syriza niet verlaten. En in de toekomst van binnenuit fundamentele oppositie tegen Tsipras blijven voeren.

Eind goed, al goed? Als Tsipras de verkiezingen wint en alleen of met centrumpartijen een coalitieregering vormt, dan is er een goede basis voor het doorvoeren van de modernisering van overheid en maatschappij. Alexis Tsipras is de enige Griekse politicus die op dit moment met nieuw realisme de Grieken en de Europese instellingen bij elkaar kan brengen. Een smalle basis voor hoop op een betere toekomst voor Griekenland.

Splitsing in Syriza biedt Tsipras kans destructieve krachten achter zich te laten

Economisch publicist Hugo Dixon meent dat een splitsing in Syriza het goede nieuws is in de huidige Griekse crisis. Hij bedoelt hiermee dat het Linkse Platform dat zo’n 35% van de partij uitmaakt en herhaaldelijk tegen het beleid van het kabinet stemt de partij verlaat en de weg vrijmaakt voor premier Alexis Tsipras voor samenwerking met partijen in het centrum. Syriza is een samenwerkingsverband van verschillende linkse politieke organisaties dat varieert van communisten en milieu-activisten tot sociaal-democraten. Syriza als geheel is niet tegen de EU, maar wel kritisch op de bezuinigingen. Communisten als Panagiotis Lafazanis of Yanis Varoufakis zijn op 17 juli 2015 door Tsipras uit het kabinet gezet. Niet alleen omdat ze tegen Tsipras ageerden, maar ook omdat ze zich tegenover euro en EU opstelden. Hiermee overschreden ze een grens.

Wie afgelopen maanden berichten op Nederlandse sociale media heeft gevolgd zal verbaasd gestaan hebben over de veelvuldige verwijzing naar Amerikaanse topeconomen als Paul Krugman, Joseph Stiglitz en Jeffrey Sachs -en de zelfverklaarde ster van tweede categorie Yanis Varoufakis- die door sommigen hartstochtelijk geadoreerd werden als popster-achtige verzetsstrijders die zich tegen de Duitse almacht verzetten. Naïviteit was te wijdverbreid om telkens te weerleggen. De paradox was dat types als Varoufakis en Krugman toegaven ongeschikt te zijn voor de praktische politiek, maar niet ophielden Griekenland de verkeerde weg te wijzen.

Yannis Palaiologos zet het in een tussenbalans voor het rechtse Kathimerini op een rijtje. Met hun adviezen toonden deze Amerikaanse economen aan weinig van de Europese praktische politiek te begrijpen. Door de willekeur van hun beweringen bevestigden ze dat economie geen wetenschap is, maar niet meer dan een pseudowetenschap die geen dwingende verklaringen biedt. Dat verdiende het gezag niet dat zij het afgelopen jaar in de media kregen. De herwaardering van premier Tsipras is winst voor de politiek boven de economie.

Foto: Tweet van Hugo Dixon.

Deelname Defne Ayas (Witte de With) aan Biënnale Moskou ongewenst

De 6e Biënnale van Moskou is een project dat georganiseerd en ondersteund wordt door het Ministerie van Cultuur van de Russische Federatie. Het vindt van 22 september tot 1 oktober 2015 plaats. Defne Ayas, directeur van Witte de With is samen met Bart De Baere aangesteld als curator van de 6e Biënnale van Moskou.

Aldus een bericht van de RRKC. Wat is hier aan de hand? Werkt Defne Ayas mee aan de her-Sovjetisering van de Russische Federatie die onder impuls van president Putin in gang is gezet? De term Euro-Aziatische (of: Euraziatische) traditie is beladen en wordt door de rechts-extremistische Russische nationalist Aleksandr Doegin gepromoot zoals Raymond van den Boogaard in een boekbespreking uitlegt. Wat hebben Westerse kunstenaars of directeuren van kunstinstellingen op dit moment in Moskou te zoeken behalve het legitimeren van het Putin-regime? Denken ze bewegingsvrijheid te hebben om de constructieve krachten te bundelen?

Had Kasper König in maart 2014 met hoop op beter nog argumenten om de Manifesta 10 in St. Petersburg te verdedigen ondanks het feit dat hem toen naïviteit verweten werd, door de in de Russische Federatie verdere verslechtering van de mensenrechten, aantasting van de democratie en de rechtsstaat, de illegale inlijving en gelijkschakeling van de Krim, de voortwoekerende Russisch-Oekraïense oorlog, de moord op Boris Nemtsov en de propaganda in de Russische media heeft Defne Ayas ruim een jaar later die argumenten niet meer. Zij is zich er goed van bewust waar ze instapt. Het politieke klimaat is inmiddels zo verslechterd dat geen criticus meer kan volhouden dat het meedoet om de boel van binnenuit te veranderen. Defne Ayas is een meeloper (fellow-traveller) die zich bereidwillig voor het karretje laat spannen van een regime dat de kunst muilkorft.

Of directeur Ayas en het bestuur van Witte de With met voorzitter Kees Weeda, penningmeester Patrick van Mil, Nicoline van Harskamp, Jeroen Princen, Karel Schampers, Nathalie de Vries en Katarina Zdjelar naïviteit, hardleersheid of bewuste politieke stellingname pro-Kremlin verweten kan worden is de vraag. Verontrustend is dat het bericht van de RRKC de Griekse ex-minister Yanis Varoufakis een denker en geen politicus en parlementslid noemt. Met anderen zou hij naar vragen zoeken over de fundamenten voor een beter leven en wie wij zijn (mens, stad, natie, imperium etc.). Dat klinkt humanistisch en braaf. Gaat het de Stalinisten en neo-marxisten werkelijk om dit soort overwegingen? Het bestuur van Witte de With moet zich nog maar eens goed achter de oren krabben of het gewenst is dat Defne Ayas meewerkt aan de 6e Biënnale van Moskou.

Zie hier voor andere posting over de politieke stellingname van Witte de With.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘Witte de With Directeur Defne Ayas co-curator van de 6e Biënnale van Moskou’ op RRKC.

Varoufakis bedrijft politiek in WdW Review. Is dat onafhankelijk?

In een blogdiscussie over de Griekse ex-minister Varoufakis wees King Billy in een reactie op het volgende: ‘Politieke getinte bijdragen van Varoufakis ingebed in emotionele sfeerverslagen, die samen met zijn vrouw de culturele organisatie Vital Space.org beheert welke als ‘Athens desk’ van het Witte de With Center for Contemporary Art in Rotterdam (sponsors Min. van OCW en SNS Reaal) fungeert. Geplaatst in WdW Review.’

Kunstinitiatieven zijn soms heerlijk naïef en eenzijdig. Ze hoeven in hun publicaties ook niet wetenschappelijk verantwoord of representatief te zijn. Alles kan gezegd. Maar ik vraag me af of Witte de With zich er bewust van was wie het met de internationale correspondent en neo-marxist Yanis Varoufakis precies in huis haalde. Dat hij zich ferm uitspreekt hoeft geen bezwaar te zijn. Maar wel dat hij politiek bedrijft onder het mom van maatschappijkritiek of anti-politiek. Varoufakis is iemand met een politieke agenda die anderen voor zich probeert te winnen. Moet een kunstinitiatief als Witte de With zich daartoe lenen? Het lijkt niet omdat het zich daardoor niet afzet tegen of kritisch uitlaat over de politiek, maar zich er tot onderdeel en vehikel van maakt.

Witte de With moet als culturele organisatie onafhankelijk en zonder dwang van de politiek kunnen opereren. En het biedt met een uitdagend tentoonstellingsprogramma doorgaans goede kwaliteit en exposities die zeer de moeite waard zijn. Laat dat in hemelsnaam zo blijven. Zoveel culturele vrijplaatsen zijn er niet in Nederland nu de musea zo angstvallig op veilig spelen. De pijn lijkt hem echter niet in het tentoonstellingsprogramma, maar in de publicatie, de WdW Review te zitten dat volgens het Jaarverslag 2014 46.081 euro per jaar kost.

De gemeente Rotterdam gaf over 2013 413.000 euro ondersteuning aan presentatie-instelling Witte de With dat een begroting van zo’n 1,5 miljoen euro heeft. De politiek moet verre van de kunst blijven, maar in het geval Varoufakis en WdW Review kan ik me voorstellen omdat zijn politiek niet verre van de kunst blijft dat fracties uit de Rotterdamse raad willen weten welke afspraken en garanties er precies gemaakt zijn over de onafhankelijkheid van het WdW Review. Het kan niet dat het partijpolitiek met andere middelen bedrijft.

Foto: Yanis Varoufakis, slot van ‘The Serpent’s Greek Lair’ in WdW Review november 2013. Zie hier voor overzicht bijdragen van Yanis Varoufakis vanuit het initiatief Vital Space voor WdW Review. 

Varoufakis plant vorming van een pro-Europese beweging

Meer democratie in de EU is gewenst. Want dat schort er tot nu toe aan. Dat kan door verkiezingen voor het Europese parlement met Europese partijen. De voormalige Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis wijst in een interview met Der Spiegel op de vorming van een pan-Europese beweging. Hij omarmt het hoefijzermodel dat linkse en rechtse partijen niet door het centrum, maar over de flanken verbindt. Zo’n alliantie kan de aanzet voor andere partijen geven om zich ook over grenzen heen te verenigen. Zodat de diverse fracties in het Europarlement rond een ideologie of programma worden omgevormd tot partijen.

Interessant is dat Varoufakis zich profileert als pro-Europees. Hij zet zijn nieuwe beweging bewust af tegen de andere radicalen die zich nog onlangs verenigden tot een nieuwe extreem-rechtse fractie in het Europees Parlement onder leiding van het Franse Front National. Verder met de PVV, Vlaams Belang, FPÖ en Lega Nord. Op de PVV na populistische en rechts-nationalistische partijen die politiek en financieel in het vaarwater van het Kremlin terecht zijn gekomen omdat ze bruikbaar zijn om de macht van de EU te helpen verzwakken.

Ook Syriza waar Varoufakis deel uitmaakt van een links-radicale factie zoekt om strategische redenen toenadering tot Putin. Daarom is deze stap van Varoufakis opvallend. Want electoraal zet hij zich als radicale pro-Europese beweging af tegen de radicale anti-Europese beweging zoals die door de Marine Le Pen (Fractie Europa en Vrijheid) en Nigel Farage (Fractie Europa van Vrijheid en Directe Democratie) vertegenwoordigd wordt. Of deze alliantie van Varoufakis meer wordt dan een proefballonetje en hoe pro-Europees de inzet precies is valt te bezien. De waarde van het initiatief zit ‘m vooral in het streven naar een Europese beweging.

Griekenland dat niet zelf gelooft in hervormingen is een komedie

Griekenland blijft de gemoederen bezig houden en het leidt tot discussies waarbij emoties hoog oplopen. De miljardensteun aan Griekenland waaraan ook de Nederlandse belastingbetaler meebetaalt laat niemand koud. Er zijn posities te onderscheiden. 1) Pro-Europeanen die een Grexit willen voorkomen omdat de opbouw van de EU onomkeerbaar moet zijn; 2) Pro-Europeanen die Griekenland als besmettingshaard zien en uit de eurozone willen zetten met als consequentie het stoppen van miljardensteun; 3) Eurosceptici die een Grexit aangrijpen doordat dit de EU verder verzwakt; 4) Ideologen die de kwestie Griekenland als middel aangrijpen om de EU te verzwakken; 5) Pragmatici die de schade willen beperken door het compromis, het delen van verantwoordelijkheid en het voorkomen van een labiel Griekenland waarvan het de vraag is tot wat dat leidt.

Tot deze week was ik voor steun aan Griekenland, maar na de woorden van de Griekse premier Alexis Tsipras dat hij zelf niet in hervormingen gelooft maar ze uitvoert omdat hij gedwongen wordt ben ik van gedachte veranderd. Als zelfs het besef bij de Griekse regering ontbreekt dat hervormingen van de Griekse economie nodig zijn voor Griekenland en de Grieken zelf, dan begrijp ik niet hoe Griekenland de komende drie jaren kan hervormen. Zoals Guntram B. Wolff zegt: ‘Overall, the best outcome would be a real deal with less austerity but serious reforms in Greece.’ Want hoe kan een land hervormen als het daarvan zelf de zin niet inziet? Landen kunnen een ander land niet dwingen te hervormen. Het houdt op als zo’n land niet gered wil worden.

Wie afgelopen weken de media volgde kwam aan elkaar tegengestelde verhalen tegen die elk als ultieme waarheid werden verkondigd. Zelfs iemand als theatermaker George van Houts die ik hoogacht vanwege zijn kritiek op de geldschepping door banken liet zich gaan in een FB-posting: ‘Duitsland is aan De Derde Wereldoorlog begonnen’. Zo diep daalt soms het niveau. Het wijst op een snelle radicalisering en het uit het oog verliezen van de realiteit. Zeker voor iemand die op sociale media in het kruisvuur van zo’n debat met hardliners terechtkwam was het een onaangenaam, maar ook leerzaam neveneffect van de Griekse crisis.

Er is zoveel meer over te zeggen. Ik zou liever willen dat de miljarden aan landen werden gegeven met een bevolking die dat positief beoordeelde en niet sikkeneurig en chagrijnig reageerde zoals veel Grieken die weigeren te erkennen dat het uiteindelijk door eigen onvermogen de put voor zichzelf gegraven heeft waar het nu in is gevallen. Ik zou willen dat de steun die nu naar Griekenland gaat naar landen ging waar steun doelmatiger dan in Griekenland door een constructieve regering zou kunnen worden ingezet. Zoals Afrikaanse landen die een lager welvaartspeil hebben dan Griekenland of Oekraïne dat verlegen zit om financiële steun.

Het spookverhaal dat Griekenland wordt uitgeperst door de banken of de instellingen van de EU is onjuist. De rente die het in 2014 betaalde op de leningen is volgens Zsolt Darvas van denktank Bruegel met 2,6% van het bbp draaglijk en lager dan landen als Portugal, Ierland of Spanje moesten ophoesten. Juist Griekenland heeft zachte voorwaarden voor de leningen, wordt niet onderhorig gemaakt aan andere landen maar is jarenlang alle ruimte gegeven om eigen kansen te grijpen. Die het weigert te grijpen ondanks alle toeschietelijkheid. Dat ondanks ideologische verhalen die bewust verwarring zaaien vanuit ideologische redenen die weinig met Griekenland te maken hebben en voorbijgaan aan de verbetering van de positie van de economie en de Grieken. Trek dan de stekker er maar uit. Vele Grieken en de Griekse regering geloven toch niet in zichzelf. 

Foto: ‘Tragic Comic Masks of Ancient Greek Theatre represented in the Hadrian’s Villa mosaic.’

Tsipras’ draai: ommekeer of misleiding? We kunnen het niet weten

Is de Griekse regering vannacht vernederd door de Europese regeringsleiders uit de eurozone? Mede als vergelding voor de uitlatingen van de inmiddels ontslagen Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis die de schuldeisers van Griekenland van terrorisme beschuldigde. Van de geloofwaardigheid van de Griekse regering die buiten Griekenland toch al minimaal was is niets meer over nu het maatregelen moet slikken die het in het door Syriza gesteunde referendum vorige week nog verwierp. Bij premier Alexis Tsipras lijkt het kwartje eindelijk  gevallen, na 5 maanden tegenwerking en vertraging. Tsipras’ draai is een ommekeer die in de verteltechniek peripeteia wordt genoemd. Het is de vraag hoe het in de praktijk uitpakt. Als de afspraken in de uitvoering gesaboteerd worden, dan was er toch geen sprake van een ommekeer, maar van mimesis als nabootsing van de Brusselse werkelijkheid. Dat weten we pas achteraf. En dat was exact het probleem.

Het nieuws over Griekenland: er is geen nieuws. Hoe lang nog?

Het overleg van de ministers van Financiën van de eurozone gaat op zondag verder in Brussel. Het overleg van de regeringsleiders is afgelast. Niemand weet hoe het zal eindigen. Speculaties en spin nemen toe. De een zegt dat de kans op een Grexit nu 95% is, de ander legt de schuld bij ex-minister Yanis Varoufakis of bij de Finnen. Naast de scepsis of de Griekse voorstellen wel opbrengen wat de Griekse regering suggereert is er een gebrek aan vertrouwen of de Grieken de plannen wel kunnen en willen uitvoeren. Niemand weet of vandaag beslist wordt of een besluit wordt doorgeschoven. Maar hoe reageren bij een uitblijven van een overeenkomst op maandagochtend de markten? Het overleg gaat niet om Griekenland alleen, maar om de machtsverhouding tussen landen. De Duitse vice-premier Sigmar Gabriel zegt voor een gemeenschappelijke en gecoördineerde aanpak met Frankrijk te gaan. In Griekenland wacht een verbreding van de regering. Wat een onzekerheid. 

Griekenland op ramkoers. Gaat Nederland rekening meebetalen?

De pas aangetreden Griekse regering is vooral tegen. Dat belooft weinig goeds. Voor de EU, maar vooral voor Griekenland. Het land is met 3% van het aandeel in de Europese economie te klein om een vuist te maken. Het blaast besprekingen over nieuwe leningen op, maar moet oude schulden terugbetalen. Zoals 18 miljard euro aan Nederland. Griekenland staat al onder curatele van de EU om salarissen te betalen en zet dat op het spel.

Het is te simpel om daar de Nederlandse belastingbetaler voor op te laten draaien. In 2011 schreef toenmalig minister De Jager: ‘En wat anderen ook zeggen, ik zal altijd kiezen voor het scenario dat volgens ons en onze experts de minste risico’s en negatieve consequenties voor de Nederlandse burger met zich meebrengt.’  Het doet denken aan minister Bos die in 2008 over de steun van 30 miljard euro aan de ABN en Fortis zei dat de bank na een paar jaar ‘met winst voor de belastingbetaler’ terugbetaald zou worden. Het verwachte verlies is 15 miljard euro. Dat soort onwaarheden van politici doet het draagvlak voor politiek, euro en EU afnemen.

Daarmee is de EU of de euro nog geen mislukt project. Niet opgewassen tegen de problemen maakten politici er in hun onwaarachtigheid, onmacht en onkunde een mislukking van. Ze hebben nooit de banken durven aanpakken. De links-radicale partij Syriza en de rechts-radicale Onafhankelijke Grieken moeten gewoon betalen. Wellicht krijgen ze wat uitstel en een lagere rente, maar het draagvlak in Nederland of Duitsland voor de euro en een hopeloos verdeelde EU zonder geloofwaardige buitenlandse of economische politiek is te ver geslonken om met terugwerkende kracht de oude leugens tot een te kostbare waarheid te laten worden.