De Griekse premier Alexis Tsipras heeft gelijk dat extreem-rechts de echte bedreiging voor Europa is. Maar het is merkwaardig dat juist hij dat zegt. Want reken maar na, toen Griekenland onder druk lag vanwege de euro en dreigde uit de Eurozone gezet te worden flirtten leden van zijn kabinet met het Kremlin. Chantage om over te stappen naar de Russen werd het net niet, maar de Grieken lieten wel blijken economie met geopolitiek te kunnen verbinden.
Maar omstandigheden veranderen. Op bezoek in Frankrijk is het blijkbaar gewenst dat buitenlandse gasten steun uitspreken voor de zittende socialistische regering Hollande en tegen het extreem-rechtse Front National van Marine Le Pen. Dat door een miljoenenlening uit Rusland in de zak van het Kremlin zit, en door de Russische leiding als voetsoldaat wordt gebruikt om de EU te helpen verzwakken.
Tsipras heeft gelijk dat extreem-rechts de grootste dreiging is voor Europa. Waarbij de besmetting van centrum-rechts door extreem-rechts trouwens door velen als het echte gevaar wordt gezien. Ofwel, niet de opstelling van de PVV, maar die van de VVD maakt het verschil. Zo worstelt Europa zich door een fase die als moeizaam en lastig wordt beoordeeld. Het beroep op emotie en de verwijzing naar eigenheid, nationalisme en de aantasting van de verzorgingsstaat door extreem-rechts werkt als een stofzuiger die alle nuances uit het debat klopt.
De oplossing voor het politieke midden is het stap voor stap terugdringen van die extremistische krachten door ze de pas af te snijden. Dat moet op twee manieren. Door het zelf goed te doen en door erop te wijzen dan het rechtse alternatief (buiten de EU, terug naar de natiestaat, culturele homogeniteit) niet deugt en zelfs een utopie is. Zoals vele politici van gevestigde politieke partijen de partijpolitiek misbruiken voor hun eigen carrière of geldelijk gewin is dat bij politici van extreem-rechtse partijen exact hetzelfde. Om te beginnen moet het fabeltje doorgeprikt worden dat Marine Le Pen, Viktor Orban of Filip De Winter de belangen van de burger het beste verdedigen. Dat doen ze niet, ze verdedigen vooral hun eigen belangen. Maar in de beeldvorming weten ze die suggestie te reconstrueren tot een luchtkasteel waarin ze zelf wonen. Velen die het geloven.