Pleidooi om de Amerikaanse democratie op een hoger peil te brengen door Westerse democratieën te betrekken bij een opinietribunaal

Mijn reactie bij het artikel ‘Is there ‘surprising good news for Democrats’ in redistricting? Not so fast‘ van Jason Sattler op het progressieve RawStory. Ik pleit voor een structurele aanpak om de Amerikaanse democratie bij de tijd te brengen.

Dat achterstallig onderhoud had al lang geleden moeten gebeuren en is ook in het belang van Nederland dat voor zijn verdediging en economie afhankelijk is van de VS.

Omdat de Amerikaanse politiek onderling sterk verdeeld is, met zichzelf in de knoop zit en de belangen die het zo willen houden sterk zijn, pleit ik ervoor om andere Westerse democratieën bij deze reparatie te betrekken en de Amerikaanse politiek en samenleving een spiegel voor te houden over hun democratisch tekort in de hoop dat de bewustwording wordt vergroot om te handelen en het inzicht doorbreekt dat het politieke bestel hervormd dient te worden. Om hetzelfde te blijven moet het politieke bestel van de VS veranderen. Anders verdwijnt het.

Een eerste stap om de bewustwording te vergroten is het houden van een publieks- of opinietribunaal als burgerinitiatief vergelijkbaar met de Russell-tribunalen over Vietnam, ontwapening en de Amerikaanse buitenlandse politiek in de jaren 1960. De opzet moet niet veroordeling van de VS zijn, maar voorstellen om het politieke bestel van dat land fundamenteel te hervormen en op het niveau te brengen van andere Westerse democratieën. Soms kan een blik in de spiegel over de eigen tekortkomingen tot inzicht en actie leiden:

The so-called largest democracy in the world is not a democracy. Everyone recognizes that except the residents of the USA who suffer from myopia.

The old-fashioned Electoral College designed for days gone by, the grotesque over-representation of rural areas that results in California’s equating with Wyoming, the blocking of the installation of senators from Puerto Rico and DC, the influence of Big Money allowing the wealthy and corporations with money to buy politicians and these politicians have to spend a large part of their time on lobbying and fundraising, the gerrymandering of districts, the methods of voter suppression and the Stalinist movement in the GOP that winners are decided independently of the results indicate a structural deficit of the American democracy.

The sad thing is that the American republic cannot fix itself. External forces are needed to bring American democracy to the level of Canada, New Zealand, Australia and the Western and Northern European countries.

Desirable would be an external committee with foreign and domestic experts who plan for the democratization of the American Republic. If only to raise Americans’ awareness in a public tribunal about the structural deficit of their democracy. This may lead to a bottom-up movement that sets politics in motion.

Politically, that is currently unfeasible because the GOP will block this and the Democratic party is not taking any initiatives in this area. The political debate lingers on whether to introduce voting rights and to roll back the Republican state-level laws that curb voting rights.

However, even that initiative to change the filibuster because there are no 60 votes in the Senate and over which the Democratic party is divided is still not ultimately a repair of American democracy. This requires a structural and integrated approach that removes the late 18th century anomalies and the irregularities added since 1980. Until that happens, it will continue to muddle and the development of American politics and society will stagnate.

Adversaries like the Russian Federation and China are laughing at the American standstill. European democracies are baffled by the authoritarian direction the US threatens to take. With an increasingly authoritarian GOP integrating more and more fascist elements and a Democratic party that misunderstands the urgency to structurally repair American democracy to preserve it for the future.

Kremlin kan aansprakelijkheid MH17 niet toegeven omdat het betrokkenheid bij de oorlog in Oost-Oekraïne niet kan erkennen

Als de Russische Federatie erkent dat het aansprakelijk is voor haar aandeel in het neerschieten van de MH17, dan erkent het dat het actief betrokken is bij het conflict in Oost-Oekraïne. Maar sinds voorjaar 2014 ontkent het Kremlin dat het hier ook maar iets mee te maken heeft. Ondanks overvloedig bewijs van het tegendeel.

Het is hoogst onwaarschijnlijk dat het Kremlin vanwege Nederlandse en Australische druk zou erkennen dat het aansprakelijk is voor het neerschieten van de MH17 omdat het dan tevens erkent dat het met reguliere en onregelmatige (huurlingen van Wagner, vrijwilligers) militaire troepen sinds 2014 in dit oorlogsgebied opereert. Het Kremlin ontkent al vier jaar lang elke betrokkenheid bij de oorlog in Oost-Oekraïne. Het zou vooral in het binnenland haar eigen geloofwaardigheid en grip op de macht te grabbel gooien als het haar militaire aanwezigheid in Oost-Oekraïne alsnog zou toegeven. Dat is een te hoge mate van gezichtsverlies.

Dat is de paradox van de MH17. Het Kremlin is met haar inmenging in Oost-Oekraïne zo diep het konijnenhol vol leugens ingekropen dat het er zichzelf niet meer uit kan bevrijden. Door de herhaalde ontkenning dat het in het konijnenhol zit kunnen anderen de Russische Federatie niet helpen er zich uit te bevrijden. Overigens was verzwakking van Oekraïne door de ondermijning via de zogenaamde hybride oorlogsvoering aanvankelijk het doel van het Kremlin. Met naast de militaire inmenging als hoofdcomponenten: propaganda, cyberwar, economische en politieke oorlogsvoering. Dus zonder dat dit hoe dan ook erkend werd of kon worden. Opzet was destabilisatie van Oekraïne. Stabiliteit is de voorwaarde voor een lidstaat om lid van de Navo te worden.

Niet alleen Oekraïne zit gevangen in deze kwestie, maar ook de Russische Federatie. Het leiderschap in het Kremlin kan hopen dat de herinnering slijt in de tijd en er een patina laagje van vergetelheid ontstaat. In de tussentijd dwingt het Kremlin het geluk af van een gecorrumpeerde en controversiële Oekraïense president die met Putin strijdt in de competitie om leiding te mogen geven aan het meest corrupte land van Europa.

Er is nog een paradox. Dat is dat het Kremlin ontkent betrokken te zijn geweest bij het neerstorten van de MH17, maar zich in de praktijk niet gedraagt als een buitenstaander. Het eist een formele rol in het onderzoek op. Dit is een merkwaardige en ongerijmde reactie van het Kremlin omdat het weet dat de Russische Federatie volgens de regels van ICAO (=VN) formeel geen partij is. De crash was niet op of boven het grondgebied van de Russische Federatie, het vliegtuig was niet Russisch en er waren geen Russische slachtoffers. Dat maakt de Russische Federatie officieel geen partij in het onderzoek. Wel kan elke buitenstaander zoals het JIT herhaaldelijk heeft gezegd (en gevraagd aan de Russen) informatie aanleveren als het vindt dat die relevant is voor het onderzoek. In de verslagen van de OVV over de oorzaak van het neerstorten van de MH17 hebben de Russen overigens talloze aanmerkingen en aanvullingen aangeleverd die ook gepubliceerd werden.

Resteert de vraag hoe de reactie van het Nederlandse kabinet ingeschat moet worden. Wat is het waard en wat beoogt een harde reactie? Met als ultieme vraag wat de reactie politiek en economisch Nederland mag kosten. Kiest Nederland vanwege de onverzoenlijke houding van de Russische Federatie die de flater van de MH17 niet wil toegeven een hardere opstelling in het Nord Stream II dossier? Dat zou pas echt belangrijk nieuws zijn.

Foto: Tweet, 25 mei 2018.

MH17: Russische Federatie blijft zich bemoeien met een kwestie waar het niets mee te maken heeft. Waarom?

De Russische ambassadeur in Nederland heeft gelijk dat de Russische Federatie geen bedreiging vormt voor westerse democratieën. Het is een land in verval dat volgens velen op zijn laatste benen loopt. Hiermee gaat hij overigens wel in tegen de tactiek van het Kremlin om het land als machtig, zelfbewust, krachtig, en ook impulsief en emotioneel af te schilderen. Die onberekenbaarheid moet opponenten schrik aanjagen. Maar dat gebeurt alleen als westerse veiligheidsdiensten hun budget op willen krikken om de Russische dreiging te weerstaan. Die geen dreiging is. De Russische beer of octopus is de spreekwoordelijke reus op lemen voeten.

In een artikel voor The Atlantic werkt Julia Ioffe het uitgangspunt van de dreigingsloze dreiging uit. Op de Russische aantoonbaar onjuiste beeldvorming van een krachtig en goed geleid land stapelt het Westen de eigen beeldvorming die even aantoonbaar onjuist is. Bizar is dat beide machtsblokken dat misverstand laten bestaan. President Putin vreest zijn ondergang en maakt zich sterk en het Westen kent de eigen sterkte niet.

De ambassadeur heeft geen gelijk als hij het heeft over de MH17. Hoe dan ook verraadt de vorm die hij kiest de inhoud. Want het is onverklaarbaar en merkwaardig dat tot op de dag van vandaag vertegenwoordigers van de Russische Federatie zich bemoeien met de MH17, terwijl het toestel niet Russisch was, er geen Russische passagiers aan boord waren, het niet is neergestort in de Russische Federatie en er volgens het Kremlin geen Russische betrokkenheid is. Waarom dan mee willen praten?

Artikel 26 van de Convention on International Civil Aviation (ICAO) noch Bijlage 13 (Aircraft Accident and Incident Investigation) geven een reden om de Russische Federatie bij het onderzoek te betrekken. Jammergenoeg mist de interviewer de kans om de ambassadeur te vragen waar hij het op baseert dat zijn land in het onderzoek wordt gepasseerd. Het heeft in het onderzoek geen formele rol en is geen betrokken land volgens de ICAO-regels, maar een buitenstaander. Dat de ambassadeur net doet alsof hij dat niet begrijpt toont de Russische inmenging. Dat is een halfslachtige houding. Het is onbegrijpelijk dat de Nederlandse regering en het JIT dat niet beter uitleggen aan het publiek.

Dus vanwege politieke belangen worden bevindingen van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid en het door Nederland geleide Joint Investigation Team door de Russische Federatie betwist. Als het niets te vrezen had omdat het op geen enkele manier betrokken was, dan had het de bevindingen kunnen accepteren. Het had dan in 2015 evenmin de resolutie voor de oprichting van een internationaal tribunaal dat de schuldigen wilde berechten hoeven vetoën in de VN-Veiligheidsraad.

Als de Russische Federatie zoals het zelf beweert niet betrokken was bij het neerschieten van de MH17 en dus niets te vrezen had voor de uitspraak van een internationaal tribunaal, dan zou het niet te verbergen hebben. En zich er evenmin mee hoeven te bemoeien. Maar publicitair en politiek bemoeit de Kremlin zich nu al ruim drie jaar dagelijks met de MH17.

Drie jaar na de MH17 blijft het Kremlin zich dagelijks bemoeien met een kwestie waarover het zegt niets mee te maken te hebben

Het is vandaag precies drie jaar geleden dat de MH17 boven Oost-Oekraïne werd neergeschoten. Vanwege de politieke belangen worden de bevindingen van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid en het door Nederland geleide Joint Investigation Team door de Russische Federatie betwist. Dat is tegenstrijdig omdat het Kremlin vanaf het begin heeft beweerd niets met deze zaak te maken te hebben. Het is van tweeën een. Als het niets te vrezen had omdat het op geen enkele manier betrokken was, dan had het de bevindingen kunnen accepteren. Het had dan in 2015 evenmin de resolutie voor de oprichting van een internationaal tribunaal dat de schuldigen wilde berechten hoeven vetoën in de VN-Veiligheidsraad. Want als de Russische Federatie zoals het zelf beweert niet betrokken was bij het neerschieten van de MH17 en dus niets te vrezen had voor de uitspraak van een internationaal tribunaal, dan zou het niet te verbergen hebben. En zich er evenmin mee hoeven bemoeien. Maar publicitair en politiek bemoeit de Kremlin zich nu al drie jaar dagelijks met de MH17. De vorm van de Russische reactie verraadt de inhoud. Mijn reactie bij een recent artikel van Sputnik:

Of course Ukraine is not involved in the downing of the MH17. The most logical known scenario is a Russian BUK operated by regular Russian military and coming directly from the Russian Federation has incidentally downed the MH17. Bad luck for all.

For the credibility of the Russian Federation and the Kremlin it should have been better if the mistake was immediately admitted. But this was impossible for the Kremlin because it could not admit its illegal miilitary presence in Ukraine.

President Vladimir Putin is a poor chess player and even a worse political leader. By occupying Crimea and intervening military in the Donbas he had outmanoeuvred himself in July 2014. He was in an impossible situation. Even a mistake made by the Russian army above East-Ukraine he nor the Ministery of Defense could not admit.

The rest is history. And deception by the state controlled Russian media. What they try to do is not enough to give the truth and also not enough to refute the truth. It is an insecure man’s logic. Russian journalists who have been writing these pieces without logic for three years are not to envy.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Could Ukraine Have Destroyed Evidence of Its Responsibility for MH17 Crash?’ van Sputnik, 24 mei 2017.

MH17: Net sluit zich tergend langzaam om Russische Federatie

Vandaag presenteerde het JIT de gegevens van het strafrechtelijk onderzoek over het neerhalen van de MH17. In het JIT werken België, Australië, Maleisië en Oekraïne onder leiding van Nederland samen. Hoofdofficier Fred Westerbeke (OM) maakte bekend dat gisteren toestemming is gegeven om het onderzoek tot begin 2018 te verlengen. Dat is nodig omdat de identificatie van de daders nog niet is afgerond. Volgens de onderzoekers zijn er zo’n 100 betrokkenen in beeld die als verdachte of getuige gelinkt kunnen worden aan de schuldvraag.

Het JIT bouwt het onderzoek langzaam op. Sommigen vinden dat het te traag gaat. Het is stellig in wat het weet en stellig in wat het niet kwijt wil: ‘Het Joint Investigation Team (JIT) is ervan overtuigd onomstotelijk bewijs in handen te hebben om vast te kunnen stellen dat vlucht MH-17 op 17 juli 2014 is neergeschoten door een BUK-raket uit de 9M38-serie. Ook de afvuurlocatie kan bewezen worden, aldus het JIT. Het gaat om een landbouwveld bij Pervomaiskyi, dat op dat moment in handen was van separatisten.’ Tevens is de route van het BUK-systeem bekend dat van en naar de afvuurlocatie werd getransporteerd: het kwam uit de Russische Federatie en is er ook weer naar afgevoerd. Het JIT bevestigt de gegevens over de route die onder meer door onderzoekscollectief Bellingcat zijn gepresenteerd, maar gaat verder in de onderbouwing. Naast film- en fotomateriaal maakt het JIT ook gebruik van radargegevens en afgeluisterde telefoongesprekken.

De strategie van het JIT en het Nederlandse kabinet lijkt op omcirkeling van de Russische Federatie zonder dat centraal te stellen. Het stapelt bewijs op bewijs en hoopt zo de zaak steeds sterker te maken. Op welke manier het proces van de schuldigen gevoerd moet worden maakt het JIT afhankelijk van het soort dader. Dat kan internationaal of nationaal georiënteerd zijn, of een tussenvorm ervan.

Naar verwachting zijn nu de binnenlandse critici gerustgesteld die voortdurend met kritiek kwamen op de keuzes die het JIT maakte. De presentatie leek ook als nevendoel te hebben om aan deze critici uit te leggen hoe omvangrijk en complex zo’n onderzoek is. Op dit moment werken er volgens Westerbeke nog steeds zo’n 100 rechercheurs aan deze zaak. De Russische critici zullen niet gerust zijn gesteld. Zij zien dat er weliswaar niet direct naar Russische daders wordt verwezen, maar ze voelen wel dat dat indirect gebeurt.

Opmerkelijk was de hint van Westerbeke dat er een Oekraïense inkeerregeling is voor direct betrokkenen bij het transport en de lancering van de BUK die uit de school willen klappen. Dat duidt erop dat het JIT zich concentreert op Oekraïense betrokkenen bij de identificatie van de daders. Waar dat de betrokkenen uit de Russische Federatie laat die betrokken waren bij de operatie is de vraag. Zoals het ook nog steeds onduidelijk is of het lanceren van de BUK gebeurde door een zelfstandig opererend Russisch legeronderdeel of dat er sprake was van een hybride pro-Russische operatie waarbij Russen en Oekraïeners met elkaar samenwerkten.

Hoe de vandaag gepubliceerde onderzoeksgegevens de relatie met de Russische Federatie beïnvloeden is onduidelijk. Louis Bontes van VNL riep volgens een bericht in De Volkskrant al om zwaardere economische sancties tegen de Russische Federatie en vindt dat de Russische ambassadeur moet worden uitgewezen nu aannemelijk is gemaakt dat de BUK uit de Russische Federatie kwam. Maar een verwijzing naar betrokkenheid van de Russische legertop of het Kremlin is nog niet aangetoond. Hoewel dat wel steeds waarschijnlijker wordt gemaakt in het onderzoek. De politiek moet de bevindingen van het JIT volgen en niet andersom.

Nederland doet er vanaf nu verstandig aan elke amicaliteit met Russische leiders uit te sluiten en diplomatieke contacten tot het noodzakelijke te beperken. Dus geen bierdrinken van de koning meer met president Putin zoals begin 2014 in Sochi gebeurde. Nederlands wisselgeld is de houding over het internationale gasproject Nord Stream II. Waar bedrijven als Shell en Gazprom met de Russische Federatie samenwerken zouden de leden van de Tweede Kamer door een Nederlandse rem op dit project duidelijk kunnen maken dat het ze meer te doen is dan om mooie woorden alleen. De daad moet nu maar eens bij het woord gevoegd worden om de economische en politieke invloed van de Russische Federatie in de EU terug te dringen. Het wordt tijd.

Foto: Peter Koole, ‘Birthday’, 2015. Acryl op canvas.

Fijnzinnige voorspelling van Adjiedj Bakas: Merkel vergeleken met nazitop uit 1945

Trendwatcher van beroep Adjiedj Bakas plaatste eergisteren bovenstaande tweet die reacties uitlokte. Hij zou volgens sommigen hiermee te ver gaan en smakeloos handelen. Daar ben ik het mee eens. Ik ben overigens van mening dat Merkel een grote fout heeft gemaakt door in augustus 2015 met haar uitspraak ‘Wir schaffen das’ de deur van Europa open te zetten voor vluchtelingen. De uitspraak had naar verluidt een aanzuigende werking en heeft Europese landen nodeloos veel ellende bezorgd. Maar om vervolgens kanselier Merkel gelijk te stellen met de nazitop die vanaf november 1945 in Neurenberg in een tribunaal werd berecht is buiten proportie. Er is nogal een verschil tussen een misdaad tegen de mensheid of een politieke inschattingsfout.

Om de tweet te begrijpen moet men begrijpen uit welk hout Bakas gesneden is. Hij trad af en toe op voor het YouTube-kanaal Café Weltschmerz dat zegt een basisgevoel van gezond wantrouwen tegen de bestaande orde te verwoorden. In praktijk treden er overwegend rechtse opinie-leiders op  De tweet is onder meer geplaatst (in gewijzigde vorm) door @NoThanksEU in de Brexit-campagne op 27 oktober 2015, door de Obama- en Clinton-kritische Eta Centauri op 27 oktober 2015 en op 11 januari 2016 door Trump-supporter en medewerker Linda Suhler. Het is een tweet die vanuit de Amerikaanse rechts-nationalistische hoek die het gedachtengoed van Donald Trump ondersteunt en de Democratische partij bestrijdt waardering ondervindt.

In een reactie op m’n tweet aan Bakas ‘Is dit bedoeld als humor? Het is nogal wat om Merkel met nazitop te vergelijken. Enfin, niet iedereen heeft historisch besef.’ antwoordt hij in een tweet met literatuurverwijzing: ‘Leestip: cornellpress.cornell.edu/book/?GCOI=80140100627270 …’ Deze link verwijst naar de studie ‘Weapons of Mass Migration’ uit 2010 van Kelly Greenhill. Het is de vraag of in dit boek uit 2010 Merkels politiek uit 2015 beschreven wordt. Omdat Bakas een trendwatcher is die blijkbaar de toekomst naar het verleden kan brengen door vrij en losjes om te gaan met de historische werkelijkheid moet dit niet onmogelijk worden geacht. Het is duidelijk waar Adjiedj Bakas zijn voorspellingen vandaan haalt en hoe fijnzinnig hij is.

Foto: Tweet van Adjiedj Bakas, 23 juli 2016.

Rapport Bellingcat verkleint cirkel van verdachten neerhalen MH17

4 mei 2016: Op BBC 2 werd op 3 mei de documentaire The Conspiracy Files uitgezonden dat stuk voor stuk de complottheorieën over het neerstorten van de MH17 ontzenuwde. Wat recht overeind staat is dat een BUK van Russische makelij vanuit het door de pro-Russische separatisten gecontroleerd gebied met medewerking van materiaal en personeel van de Russische krijgsmacht de MH17 heeft neergehaald. Dat is in lijn met de bevindingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Nieuwe feiten biedt de documentaire niet, het zet de oude overtuigend op een rijtje. Bellingcat kwam gisterenavond wel met nieuwe feiten in een artikel over de identificatie van de TELAR raket lanceerder. Feiten wijzen steeds specifieker naar de Russische krijgsmacht. 

De Oekraïense nieuwssite Ukraine Today doet verslag van het rapport van het onderzoekscollectief Bellincat over de MH17 dat vandaag werd gepubliceerd. Dat borduurt voort op het rapport ‘Origin of the Separatists’ Buk’ van november 2014. Daarin werd al gewezen op de vermoedelijke daders, namelijk de Russische 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade uit Kursk. Het nieuwe rapport werkt de aanname uit dat de Buk-M1 installatie niet zonder medewerking van Russische militairen bediend wordt. Zo’n Buk-installatie bestaat uit in totaal 11 voertuigen en vraagt een hoop training en ervaring om te bedienen en is een duur en machtig wapen dat niet zomaar uit handen wordt gegeven. Onwaarschijnlijk is dat separatisten de MH17 in hun eentje neerschoten.

Zwakte en sterkte van de bewijsvoering is dat het niet om één foto, geluidsfragment of getuigenis gaat, maar om het samenstel van allerlei soorten aanwijzingen dat tot een plausibel scenario leidt. Het gaat dus om de waarschijnlijkheid van allerlei veronderstellingen die met elkaar tot een dwingende conclusie leiden die echter niet voor 100% sluitend is. Dat zou alleen bereikt kunnen worden als Bellingcat als een vlieg op de muur aanwezig was geweest bij de besluitvorming over het transport van de Buk van de commandanten van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade uit Kursk. Bellingcat maakt aannemelijk, maar levert geen smoking gun.

Ondersteunend voor het feit dat Bellingcat met dit scenario op het goede spoor zit is dat sinds juli 2014 geen andere scenario’s hebben standgehouden. In de Russische informatieoorlog zijn vanuit het ministerie van Defensie, de media en Buk-wapenfabrikant Almaz-Antey allerlei scenario’s gelanceerd waarvan echter geen enkele consistent en geloofwaardig bleek te zijn. Als de Russen met hun omvangrijke inlichtingsdiensten bewijs hadden dat de Oekraïense of Westerse krijgsmacht betrokken waren geweest bij het neerhalen van de MH17, dan valt niet in te zien waarom ze die kennis achterwege zouden laten in de publiciteit of bij de Russische inbreng voor het rapport van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid of het JIT.

De paradox is dat de Russen voortdurend beweren niet betrokken te zijn bij het neerschieten van de MH17, maar in hun gedrag al sinds 17 juli 2014 betrokkenheid vertonen. Ze geven steeds hun mening, hun politieke inschatting, hun politieke druk, hun scenario’s over het gebeurde, hun interpretatie en eisen hun plek aan tafel op bij het onderzoek naar de oorzaak en de schuld. Zonder dat er Russische slachtoffers, een Russisch vliegtuig, Russisch grondgebied en naar eigen zeggen Russische wapens en militairen bij betrokken waren.

Het rapport kan beslissend zijn voor het aanduiden van de verantwoordelijken en de uitvoerders (Russische luitenant en sergeant) van het tweede bataljon van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade die de MH17 neerschoten op 17 juli 2014. Het rapport maakt aannemelijk hoe het gegaan zou kunnen zijn. Wat zeker niet wil zeggen dat de daders ooit uitgeleverd zullen worden aan een Nederlandse of internationale rechtbank om zich te verantwoorden. Het rapport besteedt ook volop aandacht aan de commandostructuur van het Russische leger, en komt via commandanten van de 53ste Luchtverdedigingsraketbrigade, het 20ste Leger en het Westerse Militaire District uit aan de top. Bij de minister van Defensie Sergei Shoygu en opperbevelhebber president Vladimir Putin. Maar bewijs ontbreekt dat zij direct betrokken zijn bij het neerhalen van de MH17. Dat Shoygu en Putin verantwoordelijk zijn voor de bezetting van de Krim en de interventie in Oost-Oekraïne leidt geen twijfel. De commandostructuur is op z’n hoogst bijkomstig bewijs dat de schuldvraag ondersteunt.

Wachten is op het rapport dat schuldvraag over MH17 beantwoordt

Ian Bateson van het onafhankelijke Oekraïense TV-kanaal Hromadske TV (Громадське Телебачення) praat met journalist Chris Miller van de Amerikaanse nieuwswebsite Mashable over de MH17. Miller schetst de reacties van de Russische politiek en media op de rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Het wachten is op het rapport van het OM dat waarschijnlijk begin 2016 de schuldvraag zal beantwoorden.

Russische opstelling over MH17 is tegenstrijdig. Vorm verraadt betrokkenheid

Vermoedelijk gaat het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van de MH17 op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne door het JIT (met onderzoekers uit Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne) ver komen met het aanwijzen van de schuldigen. Het onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) heeft de basis gelegd. Of dat leidt tot het aanwijzen van individuen met naam en functie is de vraag. Nu al circuleert in onderzoeksrapporten zoals dat van Bellingcat over de MH17 de naam van het Russische legeronderdeel dat de BUK geleverd heeft aan de pro-Russische separatisten, namelijk de 53ste Luchtafweerraket Brigade uit Koersk.

Tamelijk nieuw in de waarheidsvinding in de Russisch-Oekraïense oorlog is de onderzoeksanalyse van sociale media. Zoals van gewone Russische militairen die foto’s plaatsten op het Russische Facebook VKontakte. Dat levert een veelheid aan feiten op die dienen bij de reconstructie. De Russische inlichtingendiensten hebben dit onderschat en pas later restricties opgelegd aan het gebruik van sociale media door de eigen troepen.

Onderzoekscollectieven als Bellingcat, StopFake en Correct!v hebben afgelopen 1,5 jaar hun eigen methodiek ontwikkeld in de analyse van deze feiten. Dat blijft niet geïsoleerd, maar werkt door naar gevestigde westerse media of NGO’s zoals de Atlantic Council. Ook de Russische oppositie kwam met een rapport dat informatie van sociale media gebruikte. Deze onderzoekers komen met reconstructies die de officiële lezing van het Russische ministerie van Defensie of het Kremlin op belangrijke onderdelen weerspreken en vaak weerleggen. Trouwens ook satellietfoto’s van commerciële bronnen bieden informatie die de Russische lezing per geval kan weerleggen. Vanwege de hoge prijs van de beelden worden ze vaak via crowdsourcing verworven.

Het rapport van de OVV wordt door een meerderheid aan betrokken landen onderschreven en is volgens de geldende internationale normen van de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie van de VN ICAO opgesteld. Dat de Russische Federatie er belang bij heeft om een afwijkende mening te laten horen is niet opvallend voor wie de obstructies van de Russen in de berechting in ogenschouw neemt, zoals het veto in de Veiligheidsraad.

Opvallend en veelzeggend is de tegenstrijdigheid in de Russische positie. De Russische Federatie was niet betrokken met slachtoffers, vliegtuig en territorium en het zegt zelf op geen enkele manier betrokken te zijn geweest bij het neerhalen van de MH17. Dus niet door levering van de raket -of welk wapen dan ook dat de MH17 neerhaalde- aan de daders, het gebruik van Russische satellieten bij de bepaling van de coördinaten noch bij personeel dat op enig moment betrokken was bij het afvuren van de raket die de MH17 neerhaalde.

Als we er van uitgaan dat de Russische overheid of individuele Russen in samenwerking met die overheid op geen enkele manier betrokken waren bij het neerhalen van de MH17, dan is het onverklaarbaar waarom de Russen nu al 15 maanden lang zich nauw met deze zaak menen te moeten bemoeien. Daarin valt niets anders te zien dan ondersteunend bewijs voor de claim dat ze juist wel betrokken zijn. Als er geen reden voor betrokkenheid is, waarom zou een land zich branden aan een zaak waarmee het niets te maken heeft?

Directeur Ian Novikov van BUK-raketten producent Almaz-Antey dat onderdeel is van de Russische defensie-industrie gaf afgelopen dinsdag in de persconferentie een verklaring voor het feit dat hij zich naar buiten toe uitsprak over de MH17. Reden hiervoor zouden volgens hem de westerse sancties zijn die zijn bedrijf treffen. Deze verklaring is echter onjuist omdat bij het instellen van de sancties de MH17 nooit als reden is gebruikt vanwege het feit dat er nog geen dader is aangewezen. Westerse sancties werden vanaf maart 2014 ingesteld met als hoofdoorzaak de annexatie van de Krim door de Russische Federatie in maart 2014. Voordat de MH17 werd neergehaald waren ze op de rails gezet, de derde ronde van sancties werd vanaf 17 juli 2014 van kracht.

Kortom, het is van tweeën een: Of de Russen zijn onschuldig en hebben geen belang bij de afwikkeling van de MH17. Of de Russen zijn wel schuldig en hebben belang bij de afwikkeling van de MH17. Er is geen beter bewijs voor het aantonen van de Russische schuld bij het neerhalen van de MH17 dan het niet aflatend opereren van de Russische propaganda, de politieke leiding en een wapenproducent als Almaz-Antey die zich sinds 17 juli 2014 van dag tot dag menen te moeten bemoeien met de MH17. Een kwestie waarover ze inhoudelijk beweren niet betrokken te zijn, maar waarvan de vorm verraadt dat ze wel degelijk betrokken zijn.

Foto: Rampplek van de MH17, 17 juli 2014.

Spanning stijgt in aanloop naar publicatie rapporten over MH17

Op 13 oktober 2015 publiceert de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) rapporten over de oorzaak van de ramp van de MH17 op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne. Het gaat niet in op de schuldvraag. Het strafrechtelijk onderzoek wordt geleid door het OM binnen het JIT waarvan de resultaten naar verwachting begin 2016 worden gepubliceerd. Vier onderwerpen staan in de rapporten van de OVV centraal: ‘de toedracht van de crash; het overvliegen van conflictgebieden; waarom Nederlandse nabestaanden twee tot vier dagen moesten wachten op bevestiging van de Nederlandse overheid dat hun naasten aan boord waren van vlucht MH17 en ten slotte de vraag of de inzittenden van vlucht MH17 iets van de crash hebben meegekregen.‘

Zoals de Moskouse correspondent David Jan Godfroid in Nieuwsuur verduidelijkt geeft de Russische producent van de BUK en onderdeel van de Russische defensie-industrie Almaz-Antey niet toevallig op dezelfde dag een persconferentie als de OVV. Het sterke vermoeden bestaat dat dit vooral dient als afleiding en voeding voor de Russische propaganda. Het is de vraag of wapenproducent Almaz-Antey komt met nieuwere informatie dan het op 2 juni 2015 presenteerde. Deze informatie is intussen door meerdere bronnen als Novaya Gazeta en de onderzoekscollectieven Correct!v en Bellingcat weerlegd als misleiding, en als onwaarachtig aangemerkt.