Duitsland loopt in Rusland-politiek uit de pas met Europa, eigen geschiedenis en haar diplomatiek belang. Kan het zich niet verbeteren door mentale kramp?

Er is een zekere overeenkomst tussen het Russische publiek dat zich door de propaganda laat misleiden en in slaap wordt gesust, en het Duitse publiek dat jarenlang uit gemakzucht niet beter nadacht en geen kritiek had op de Rusland-politiek van achtereenvolgende regeringen. Op de Groenen en enkele principiële CDU’ers als Norbert Röttgen na.

Röttgen beargumenteerde in 2014 dat de enigen die niet leken te beseffen dat Duitsland aan de basis van de toenmalige Oekraïne-crisis stond ‘de Duitsers zelf waren’. Nu acht jaar later is er niks veranderd. Opnieuw lijken de Duitsers niet te beseffen dat ze aan de basis van de Russisch-Oekraïense oorlog staan.

Het is trouwens onjuist om te beweren dat de verkoop van energie aan Europa, inclusief Duitsland de Russische oorlogsmachine financiert. Dat zijn geluiden die in populistische berichten opklinken. Die opbrengsten zijn 1 miljard euro per dag, terwijl de kosten van de oorlog voor het Kremlin op 20 miljard euro per dag worden ingeschat. Hoewel het mogelijk is dat die energieopbrengsten van 1 miljard euro per dag het Kremlin tijdelijk helpen om op de geldmarkt de losse eindjes aan elkaar te knopen. Lagere inschattingen die minder effecten meewegen komen toch nog altijd uit op dagelijkse oorlogskosten voor het Kremlin van 8 miljard euro.

De relativering van het belang van de verkoop van Russische energie aan Europa wijst een andere kant op als men beseft hoe relatief die is. Het is merkwaardig dat dit in de westerse publiciteit zo slecht uitgelegd wordt.

Het belang van wapenleveranties aan Oekraïne wijst op twee aspecten. Het put de Russische Federatie op de lange termijn financieel uit omdat het de strijd gaande houdt en de Russische economie belast. En westerse landen die Oekraïne willen ondersteunen kunnen door levering van militair materiaal hier het accent op leggen en zich niet laten afleiden door de discussie over Russische energie. Daarom is het des te onbegrijpelijker dat kanselier Scholz die klem zit in zijn behoefte aan Russische energie Oekraïne weigert te voorzien van zwaar militair materiaal. Zoals 100 tanks.

Hoe valt deze blindheid van de Duitse politiek en zakelijke elite en dit gebrek aan zelfkennis te verklaren? Je zou zelfs kunnen spreken van een mentale patstelling. Is het alleen economisch opportunisme of is er meer aan de hand? Mijn reactie bij bovenstaande video van DW:

Where were the German people when Merkel claimed against all facts, logic and criticism from other countries that Nord Stream II was a purely economic project?

Only the Greens were against this and the close relationship with the Kremlin. The rest of Germany was silent for years.

Today’s Germany is mentally bankrupt by tacitly keeping open lines to the Kremlin and thereby consciously connects itself with Putin. Towards abyss.

Understandably, due to past mistakes in the energy policies of the CDU, SPD and to a lesser extent FDP, Berlin now does not have good options to depend on Russian energy.

But for that very reason one might assume that Berlin wants to compensate for this by political, military and financial support for Ukraine.

The reason for this does not seem so much that Scholz feels dependent on Russian energy and does not want to risk it and is therefore reserved and fearful, but that he is mentally so entwined with the German Russia policy of recent decades, which has been determined exclusively by economics.

If there is also the misconception of the German political and business elite that the Russians should be compensated for the damage the Nazis inflicted during the Second World War, then the moral weakness of that German elite is complete.

For the American historian Timothy Snyder has been saying for years, also to German politicians, that it was not the Russians, but the Ukrainians who suffered relatively more during the German invasion of the Soviet Union.

So if the German elite already has a mishandled guilt complex about this, then it is now time to finally correct it and start supporting Ukraine and not Russia.

Because Germany should not settle this outstanding account about the Second World War with Russia, but with Ukraine. That is Scholz’s chance to correct the mistake Chancellors Brandt, Schmidt, Kohl, Schroeder and Merkel made in their misunderstanding of recent German history.

Kanselierskandidaat Armin Laschet zakt weg in peilingen

Je zou bijna te doen krijgen met Armin Laschet, de kandidaat van de CDU/CSU voor het kanselierschap. Het is de opzet dat hij kanselier Merkel opvolgt, maar dat wordt steeds minder zeker voor deze man zonder charisma. Hoe denkt in 2021 een partij in hemelsnaam zo verkiezingen te kunnen winnen?

In de peilingen voor de verkiezingen van de Bundestag op 26 september 2021 is Olaf Scholz, de kandidaat van de SPD Laschet op 1% genaderd. Waar blijft de tegenaanval van de Union op de SPD? De Groenen zijn weggezakt in de peilingen.

Dit campagnefilmpje leidt af van de boodschap die CDU/CSU wil verkopen. Toch al een boodschap die weinig concreet is en een wee gevoel van goede bedoelingen oproept. Dat is de makke van een middenpartij die vele doelgroepen moet bedienen en als het geen nieuwe prioriteiten stelt zich daarom uitsluitend vaag en flets kan presenteren. Het filmpje is daarvan het resultaat.

Het zit vol gebreken die kritische media volop munitie geeft. Zoals de als enige zwart gesnikte Laschet die moet suggereren dat hij net als zijn vader mijnwerker is of een rondgang op het Holocaust-monument in Berlijn waarvan het onsmakelijk wordt gevonden dat dit in de campagne wordt gebruikt. Maar er is meer.

De campagne van de CDU hapert en de partij heeft nog een maand om dat te corrigeren. De roep om Laschet te vervangen door de populaire CSU-leider Markus Söder helpt niet mee aan het zelfvertrouwen en de eenheid van de Union. Dat wordt spannend. De EU zal het in de toekomst in elk geval zonder de leidende rol van kanselier Merkel moeten gaan doen.

Toenemende druk in Duitse politiek om als sanctie te stoppen met de aanleg van het Russisch gaspijplijn project Nord Stream II

Het prominente CDU-parlementslid Norbert Röttgen die minister van Milieu was in de regering Merkel II pleit voor een hard antwoord aan de Russische politiek voor de vergiftiging met zenuwgas van de belangrijkste Russische oppositieleider Alexei Navalny. Röttgen behoort tot de liberale vleugel van de CDU. De Russische bemoeienis met de situatie in Wit-Rusland ziet hij ook als reden voor een stevig antwoord aan het Kremlin.

De ultieme reactie die de Russische president Putin volgens Röttgen begrijpt is stoppen met de aanleg van Nord Stream II. Deze gaspijplijn maakt Europa nog sterker afhankelijk van Russisch gas dan nu al het geval is en is in strijd met het energiebeleid van de EU inzake onafhankelijkheid en diversiteit. De FDP stelt Nord Stream II ook ter discussie en de Groenen die vanwege het milieu en geopolitiek altijd al tegen Nord Stream II waren herhalen hun standpunt dat dit project gestopt moet worden. De SPD en het CDU van kanselier Merkel handhaven tot nu toe hun standpunt dat Nord Stream II afgerond moet worden. Merkel heeft altijd beweerd dat het om een economisch project gaat, hoewel ze later toegaf dat het een belangrijke politieke component heeft. Duitsland heeft afgelopen jaren het verwijt gekregen Nord Stream II er vanwege eigenbelang door te willen drukken. Hoe dan ook neemt in de Duitse politiek de oppositie tegen Nord Stream II toe. Het is de vraag waar dat eindigt en hoe de verwachte ‘overname’ van Wit-Rusland door het Kremlin hierin een rol zal spelen.

Ook in de journalistiek klinken stemmen dat de Duitse regering er niet aan kan ontkomen te stoppen met Nord Stream II. Als het samen met de EU wil reageren op Navalny’s vergiftiging. Stefan Kornelius beweert dat in het artikel ‘Wer von Sanktionen spricht, kommt an Nord Stream 2 nicht vorbei’ in de Süddeutsche Zeitung:

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Wer von Sanktionen spricht, kommt an Nord Stream 2 nicht vorbei’ van Stefan Cornelius in de Süddeutsche Zeitung, 3 september 2020.

Antwoord aan Tommy Wieringa: Duitse kunst wordt tot courtisane van de politiek gemaakt. Dat is geen voorbeeld voor Nederland

Mijn reactie op de FB-pagina van NRC bij de column ‘De wereld van gisteren’ van Tommy Wieringa in NRC, 28 augustus 2020:

Wieringa laat zich misleiden door zich blind te staren op de Duitse cultuurpolitiek. Het is een verkeerd begrepen onderwerp dat Nederlandse opinieleiders telkens weer als tegenvoorbeeld hanteren. Wieringa kijkt selectief, hoewel hij uiteraard gelijk heeft dat het misnoegen van de complete Nederlandse politiek én de samenleving voor de kunst immens is. Dat verdient kritiek. Maar laat hem dat zeggen en het daar bij laten. Het is ongelukkig om dat reliëf te willen geven door de vergelijking met de Duitse cultuurpolitiek. Die wordt door het Nederlandse voorbeeld dat afkeuring verdient nog niet witgewassen.

Het kunstbeleid van zowel kanselier Merkel als de regionale Duitse politiek is behoudend en vooral gericht op het ondersteunen van gevestigde culturele instellingen. Merkel pleit uitsluitend voor steun die in lijn is met het overheidsbeleid. Zo maakt ze kunst ondergeschikt aan haar politieke doelen. Hoe royaal ze dat ook doet, het staat haaks op het ondersteunen van het experiment of de tegendraadsheid van de kunst. Merkel zet met haar steun in op het verder Salonfähig maken van de kunst.

Men zou zelfs de stelling kunnen verdedigen dat het beleid van Merkel de kunst meer beschadigt dan wat premier Rutte nalaat. Het is als een pianoleerling die zich door zelfstudie een verkeerde vingerzetting heeft aangeleerd. Dat is een slechtere uitgangspositie om een succesvolle pianist te worden dan iemand die nieuw moet beginnen. In Duitsland heeft zich een establishmentkunst gevestigd die slechts in enclaves in grote steden concurrentie krijgt van initiatieven van de kunstenaars zelf. Getalsmatig vertaald gaat dat om de establishment cultuurpolitiek van SPD en CDU/CSU tegenover de Groenen die uitgaan van de kunst en de kunstenaars.

Het gaat dus om de vrijheid van de kunst, of nog liever gezegd om de vraag wat de functie van kunst is. Of nog anders geformuleerd, kan kunst die getemd, gepamperd en ondergeschikt is gemaakt aan doelen van politieke partijen nog kunst genoemd worden? Of is die ‘kunst’ verworden tot een circusact van een paard dat eindeloos door de piste mag draven onder applaus van de politiek die zich ervoor zelfgenoegzaam op de borst klopt?

Wieringa doet er verstandig om een doorstart in zijn denken te maken over de Duitse cultuurpolitiek. Hij heeft uiteraard gelijk wat de aftandse stand van de Nederlandse cultuurpolitiek betreft. Hoofdfiguren als premier Mark Rutte, minister Eric ‘kunst is een hobby’ Wiebes en minister Ingrid van Engelshoven kunnen hun weerzin tegen de kunstsector niet verbergen. Op lokaal niveau tonen cultuurwethouders juist ongegeneerd hun weerzin door zich af te zetten tegen de kunst. In 2017 zei de Alphense cultuurwethouder Kees van Velzen (CDA) over een kunstwerk in de publieke ruimte dat hij het ‘foeilelijk’ vond en wilde vervangen door een werk dat ‘meer uitstraling en betekenis heeft voor de identiteit van de gemeente’. Dat is de kern waar het om gaat. Merkel wil de kunst inzetten voor de identiteit van Duitsland. Maar zijn we het er niet over eens dat kunst zich niet tot een lover boy of in het Duitse geval tot een deftige courtisane van de politiek moet laten maken?

Foto: Schermafbeelding van deel column ‘De wereld van gisteren’ van Tommy Wieringa in NRC, 28 augustus 2020

Oostenrijkse coalitie met Groenen biedt de conservatieve ÖVP de mogelijkheid om te vechten voor het goede gevecht

Zoals verwacht komt er in Oostenrijk een coalitieregering van rechts met links. Van de conservatieve Oostenrijkse Volkspartij ÖVP met de progressieve Die Grünen. Deze partijen hebben samen 97 van de 183 zetels in het lagerhuis, de Nationalrat. Bondspresident Alexander Van der Bellen is lid van De Groenen.

De ideologie van de ÖVP wordt afwisselend omschreven als christen-democratisch, liberaal, conservatief of zelfs als een soort sociaal-democratie vanwege de economische interventie van de regering. Deze ‘zwart-groene’ coalitie wordt als voorbeeld gesteld voor regeringen in andere landen. Zoals Duitsland waar de CDU/CSU en Die Grünen op elkaar aangewezen lijken te worden door de implosie en radicalisering van de SPD en in Nederland waar GroenLinks al enkele jaren naar het centrum beweegt en aansluiting zoekt bij Rutte III. Hoewel de in de tijd en mentaliteit terugtrekkende bewegingen van het CDA en de VVD op het stikstofdossier het erg lastig maakt om een realistische politiek te voeren. De paradox is dat het op dit moment niet de linkse partijen, maar gematigd rechtse partijen zijn die zich op het klimaatdossier onrealistisch opstellen. Hoe dan ook geeft het Oostenrijkse voorbeeld focus en inspiratie voor politieke partijen in andere Europese landen.

Er bestaat zowel bij links als bij rechts misverstand over wat conservatisme is. Trumpisme, Forum voor Democratie of alt-right met ondergangsfantasieën, racisme en een stop op migratie passen niet binnen de hoofdstroom van het conservatisme en staan er in politiek-filosofisch oogpunt mijlenver vanaf. Daarom is de coalitie van ÖVP en Die Grünen in Oostenrijks een belangrijke ontwikkeling omdat het eraan mee kan helpen dit hardnekkige misverstand uit de weg te ruimen. Want het combineert behoudende met vooruitstrevende politiek binnen de lijnen van de democratie en de rechtsstaat. De intellectuele acrobatiek van opinieleiders op radicaal-links én radicaal-rechts die verkondigen dat het conservatisme in de kern een belangrijke revolutionaire component heeft is onwaarachtig, leugenachtig en zelfs bewust misleidend omdat het het conservatisme tot buiten de eigen bedding oprekt. Dat is conservatisme dat geen conservatisme meer is.

Columnist Tim Carney brak in september 2019 in een belangrijke column in de rechtse Washington Examiner een lans voor herwaardering van het conservatisme. De titel ‘It’s time to create a conservative ecosystem that doesn’t welcome racists’ gaf de opzet en de afbakening goed aan. Carney: ‘Conservatieven zouden er een prioriteit van moeten maken om te vechten voor de fundamentele waardigheid en gelijkheid van raciale minderheden aan wie die waardigheid en gelijkheid is ontzegd. Het zal decennia van onrechtvaardigheid vereisen om dat te overwinnen en zal dus niet snel gebeuren. We zullen links niet ontnuchteren met betrekking tot hun zelfvoldane laster en verwaandheid, maar daar gaat het niet om. Conservatieven zullen troost kunnen vinden in het feit dat we vechten voor het goede gevecht en de racisten opjagen.’ De samenwerking met realistische Groene politiek kan vanwege de veilige politiek omgeving die het biedt eraan helpen meewerken om de conservatieven naar zichzelf te laten terugkeren. Weg van het racisme, weg van een harde migratiepolitiek en weg van het oprekken van rechtsstaat en democratie. Zoals Trump in de VS, Johnson in het VK en Centraal-Europese regeringsleiders in Hongarije en Polen afgelopen jaren deden.

Hopelijk is de samenwerking van traditionele conservatisme met progressief links een wekroep voor Nederlandse opinieleiders om conservatisme en alt-right niet langer gelijk te stellen en het begin van de ontmaskering van radicaal-rechtse columnisten van het type Wierd Duk of Leon de Winter die zich losjes met het conservatisme associeren om zo aan legitimiteit te winnen. Als ze niet begrijpen dat conservatisme het racisme niet oogluikend toestaat of kritiek op migratie billijkt, dan begrijpen ze niet alleen niet wat conservatisme is, maar begrijpen ze evenmin waar ze zelf voor staan. Hopelijk geeft het Nederlandse conservatieven zelfvertrouwen en ambitie om afstand te nemen van Baudet, Wilders en radicaal-rechtse organisaties en opinieleiders die het conservatisme de laatste jaren zo’n slechte naam hebben bezorgd.

Want types als Baudet gebruiken de term conservatisme of leunen daar stilzwijgend tegenaan om hun eigen racisme en witte hegemonie-denken te verhullen. Maar ze vallen eerder te omschrijven als anti-conservatief. Conservatieve principes als behoud van democratische normen, waarden en instellingen en voorlichting van het publiek over conservatieve principes zoals rechtsstaat, vrijhandel en uitbreiding van legale immigratie delen ze niet. Laten we ze daarom geen conservatieven noemen. Overigens hebben universele waarden in wisselende combinaties verschillende kinderen. Iedereen die beweert dat ze exclusief aan één politieke stroming toebehoren zit ernaast. Juist dat geeft conservatieven en Groenen een basis voor samenwerking.

Het conservatisme als ideologie bevat samenhang met min of meer vaste, gemeenschappelijke posities en denkwijzen over de natie, de familie, grondrechten, politieke besluitvorming, verandering en continuïteit. Het politieke verschil met progressieve Groenen is daarom groot, maar overbrugbaar in tegenstelling tot de kloof met partijen als PVV of FvD. In Oostenrijk wordt dat opgelost door uitruil van thema’s. Partijen mogen hun stokpaardjes berijden, zodat de ÖVP op kan komen voor de familie en traditionele verhoudingen, een fiscaal behoudende politiek of een strenge, maar rechtvaardige migratiepolitiek en de Groenen voor natuur, klimaat en sociale rechtvaardigheid. Het is een interessant experiment dat het sentiment van radicaal-rechts buiten de deur houdt en tegelijk het meest prangende probleem van dit tijdperk aanpakt: de klimaatverandering.

Merkel vertegenwoordigt via Nord Stream II belangen van Kremlin

De meest interessante geopolitieke kwesties zijn die waarin allerlei belangen tegen elkaar inspelen. Zodat niet eens duidelijk is waar het nou precies om gaat. De aanleg van Nord Stream II is zo’n complex dossier. Het maakt de EU afhankelijk van Russisch gas en het verlengt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het is een project met een Russisch meerderheidsbelang en niet op voorhand is duidelijk gezien de hoge kosten van tegen de 10 miljard euro dat de opzet ervan economisch is. Het is in dubbel opzicht een politiek project. Het verhoogt de Europese afhankelijkheid van Russisch gas en het schuiven met fondsen en aanbestedingen maakt het voor de Russische zakenelite die direct is gerelateerd aan het Kremlin mogelijk om op een min of meer legale wijze geld om te ploegen richting eigen portemonnee. In de reacties bij deze video plaatste ik deze week in het Engels deze week enkele reacties die ik hier samenvat:

The construction of Nord Stream II is wrong in two respects. 1) It increases dependence on fossil fuels in the coming decades, while the climate problem requires the opposite; 2) It is contrary to the official EU policy on energy independence and diversity as laid down in the ‘Third Energy Package in the gas sector’ in 2018.

1) It is incorrect that Nord Stream II replaces the current pipeline with Ukraine, because the capacity of Nord Stream II is about 43% higher. Indeed, both systems will co-exist. That makes the construction of Nord Stream II even more illogical;

2) According to its own energy policy, the EU has decided to diversify in 2018 and not to depend on a specific provider (in this case the Russian Federation), but does the opposite in practice through cooperation with Gazprom and Nord Stream II. Despite its own policy, the import and dependence on Russian gas has already increased. If the EU takes itself seriously, it should work better and more coordinated with providers other than the Russian Federation.

3) Again, the dependence on Russian gas contradicts EU policies. This has to do with geopolitics and the Kremlin, which in the past has turned off the gas tap for political reasons. That makes the EU blackmailable for a Russian Federation that is economically weak and politically unstable. No single power block that itself takes seriously must make itself dependent on others.

The short-sightedness of German politics and business is particularly high. Let DW pay attention to this. The German policy on Nord Stream II is the result of an explosive combination of short-term economic thinking with a misguided sense of guilt over the Nazi past and contemporary arrogance.

Toen ik dat laatste schreef had ik nog geen kennis genomen van het artikel van Julian Röpcke in het Duitse ‘Boulevardblad’ Bild van 21 november 2019. Het heeft de veelzeggende titel ‘KLACHTEN TEGEN FEDERALE REGERING; Geheime dienst thriller rondom Putins pijplijn’. Op initiatief van het Russische bedrijf Gazprom zou de regering-Merkel in Washington DC hebben gelobbyd om sancties tegen Nord Stream II ’naar achteren te schuiven’. Het bedrijf Nord Stream II  zou een directe lijn met het kantoor van kanselier Merkel opgebouwd hebben. De achtergrond is dat als het project niet op 31 december 2019 is voltooid, het een vertraging van vijf jaar oploopt en waarschijnlijk nooit afgemaakt kan worden. Dat houdt in dat er 10 miljard euro in het water is gegooid. Daarom liggen Amerikaanse sancties extra gevoelig omdat ze voor die vertraging zorgen.

Uit het artikel blijkt dat de Duitse regering de talking points van het Kremlin overneemt en in Washington naar voren brengt. Dat is nog begrijpelijk en verdedigbaar als het om Duitse economische belangen ging, maar het gaat een grens over en wordt pijnlijk als Berlijn zich tot een spreekbuis maakt van de desinformatie en misleiding van het Kremlin. Want zoals gezegd, de aanleg van Nord Stream II is in strijd met staand energiebeleid van de EU. Het verdeelt de EU. Daar gaat de Duitse regering willen en wetens aan voorbij.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘VORWÜRFE GEGEN BUNDESREGIERUNG; Geheimdienst-Krimi um Putin-Pipeline’ van Julian Röpkce voor Bild, 21 november 2019.

Annegret Kramp-Karrenbauer waarschuwt de sociaal-democraten voor een ‘constitutionele crisis’ als ze Von der Leyen niet steunen

De intellectuele eerlijkheid en inhoud van Merkel beoogde opvolger Annegret Kramp-Karrenbauer werden op de proef gesteld door haar uitspraak op een persconferentie die ze op het CDU-hoofdkwartier gaf samen met de Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz. Ze zei dat de afwijzing door de Sociaal-democraten van de beoogde voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen ‘mogelijk’ leidt tot een ‘constitutionele crisis’ (‘Verfassungskrise’). Dat is onzinnig. Ook in politiek opzicht omdat ze regeringspartner SPD provoceert. Wat tevens meespeelt is dat Kramp-Karrenbauer de beoogde opvolger van Von der Leyen als Defensieminister is.

Kramp-Karrenbauer verwart een constitutionele crisis uit onkunde of bewuste misleiding met een politieke crisis. Dat laatste is echter van een andere orde. Het niet steunen van Von der Leyen is een normaal politiek meningsverschil dat valt binnen de perken van de praktische politiek. Een politieke crisis kan opgelost worden door overleg. Een constitutionele crisis speelt niet op het niveau van praktische politiek, maar op dat van de grondwet. Dat kan ontstaan als de uitvoerende macht, een president, geen gehoor geeft aan de wetgevende macht, een parlement, en er een patstelling ontstaat en een debat over de grenzen aan en de werking van de grondwet. Daar is in dit geval geen sprake van. Kramp-Karrenbauers waarschuwing voor een constitutionele crisis is gekunsteld, onhandig en onterecht. Niet de SPD, maar zij stelt zich op als een destructieve kracht.

Rechtse media nemen afstand van rechts-extremistische dader van moord op Walter Lübcke. Ontkennen ze wat rechts-extremisme is?

Het siert de rechts-populistische media en bloggers dat ze afstand nemen van de moord op de Duitse CDU-politicus Walter Lübcke. Ze hadden de moord op een christen-democratische centrum-rechtse politicus ook als een verworvenheid of pluspunt van de rechts-extreme of -populistische beweging kunnen claimen. Ze willen zich blijkbaar niet associeren met een politieke moord. In plaats daarvan eisen ze het slachtofferschap op omdat een rechts-extremist als verdachte in beeld is gekomen. Zoals DDS in een bericht zegt: ‘Er moet echter wel bij worden opgemerkt dat, zowel de Duitse politie als de media, er nogal een handje van hebben om extreemrechts van alles in de schoenen te schuiven.’ Dat is overdreven, want dat doet de Duitse politie niet. Eerder valt het omgekeerde verwijt te maken,  namelijk dat de opsporingsdiensten in de afgelopen jaren extreem-rechts nauwelijks op de radar hebben en zich op extreem-links en islamisten concentreren. Daarbij krijgt de Duitse politie herhaaldelijk het verwijt veel leden met extreem-rechtse sympathieën te hebben.

Nu is de 45-jarige verdachte Stephan E. aangehouden die volgens de federale procureur-generaal Markus Schmitt een rechts-extremist is. Hij zou volgens een bericht in Die Zeit in 1993, op 20-jarige leeftijd, een opvangcentrum voor asielzoekers in Hohenstein-Steckenroth in Hessen aangevallen hebben met een pijpbom.

Onevenwichtige handelsrelaties gaan door terwijl het Duitse parlement zich bijna unaniem achter Nord Stream II schaart

Aldus Jonathan Holslag in een opinieartikel in de NRC van 7 juni 2019. Overdrijving kan nodig zijn om vastgeroeste standpunten los te wrikken. Het is waardevol om vraagtekens te plaatsen bij de wetmatigheid en logica om zaken te doen met autoritaire staten en die zo in het zadel te helpen. Al gaat het niet om het per omgaande bewerkstelligen van een beleidswijziging, maar om de bewustwording erover te vergroten. Het is het aloude euvel van zakendoen met een vijand tegen het algemeen belang in. Nederland is er als vanouds als handelsnatie niet vies van om handel te drijven met bedenkelijke partners. Het is de hoogste tijd dat we eens goed in de spiegel kijken en ons realiseren waar we in hemelsnaam mee bezig zijn. Namelijk het subsidiëren van autoritaire staten als China of de Russische Federatie die hierdoor niet alleen steeds sterker worden en de Westerse democratieën steeds meer kunnen bedreigen, maar ook hun eigen burgers kunnen onderdrukken. Dat subsidiëren u en ik door het importeren van Russisch gas of Chinese consumentenartikelen.

Velen irriteren zich aan de uitleg over Nord Stream II door het Duitse economische en politieke establishment over wederzijdse afhankelijkheid. Dat is niet alleen in strijd met staand EU-energiebeleid, het is ook vals en opportunistisch. Waar de Britse politieke klasse, en specifiek de twee grootste partijen Tories en Labour, volledig ontspoort inzake de Brexit, ontspoort de Duitse politieke klasse op de Groenen na volledig inzake de Ostpolitik. Ja, Duitsland ziet het angstbeeld van een implosie van de Russische Federatie waarbij de horden uit het Oosten de grenzen overspoelen, maar nee, het is onzinnig om dan de overgave bij het kruisje te tekenen en niet in EU-verband te opereren, geholpen door een verkeerd verwerkt en begrepen schuldgevoel over het Nazisme. Britse politici krijgen terecht volop kritiek in de publieke opinie van diverse Europese landen, maar over de zelf-gerichte, zich vergalopperende Duitse politieke klasse blijft het opvallend stil. Waarom is dat?

Op 6 juni 2019 was er een debat in de Duitse Bundestag onder de titel ‘Souveränität in der Energieversorgung sichern – Sanktionspolitik bei Nord Stream 2 entgegentreten’, waarvan hier een samenvatting van het parlement zelf. Het was aangevraagd door de rechts-populistische AfD, zoals uit de gekleurde titel blijkt, die tegen de politiek van het Kremlin aanleunt. Politici verscholen zich achter de dreigingen door leden van de regering Trump om te stoppen met de aanleg van gaspijplijn Nord Stream II. Die dreiging bestaat en kan als onacceptabel beschouwd worden omdat het raakt aan de Duitse soevereiniteit, maar het ontslaat vervolgens het Duitse parlement niet om eigen verantwoordelijkheid te nemen en in dit publicitair en politiek belangrijke onderwerp van buitenlandse politiek niet individueel en uitgaande van de eigen soevereiniteit, maar in EU-verband te opereren. De Duitse Alleingang irriteert des te meer omdat het als een Europees-Russische project wordt voorgesteld, maar het Duitse politieke establishment daar vervolgens niet naar handelt. Op de bijdrage van de Groene politicus Jürgen Trittin na onderstrepen Duitse politici wat Holslag zegt: ‘een onsamenhangend diplomatiek en militair antwoord, terwijl de onevenwichtige handelsrelaties doorgaan’. Het Westen, en in het bijzonder Duitsland verraadt de vrijheid waar het in het eigen nationale parlement met zulke mooie woorden zo omslachtig in de rol van benadeelde over praat. In theorie, maar niet in de praktijk, omdat dat niks kost.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Het verraad van de vrijheid’ van Jonathan Holslag in NRC, 7 juni 2019.

Manfred Weber (CDU-CSU) verklaart opnieuw Nord Stream II te willen stoppen. De AfD zegt dat dat niet in het Duits belang is

Het is de logica van de politiek. Iemand zegt ergens van beschuldigd te worden en ontkent dat. Maar daarmee is niet gezegd dat die beschuldiging niet klopt. De lijstaanvoerder bij de aanstaande Europese verkiezingen voor de radicaal-rechtse AfD Jörg Meuthen ontkent in gesprek met journalist Hans-Hermann Gockel die sympathiseert met de AfD dat zijn partij Russofiel is. Hij werpt die beschuldiging zelf op. Het is een antwoord aan en aanval op Manfred Weber die lijstaanvoerder van de CSU-CDU bij de aanstaande Europese verkiezingen is en ook beoogd kandidaat namens de Christen-democratische EVP-fractie om voorzitter van de Europese Commissie te worden. Weber maakt een goede kans, want de EVP wordt naar verwachting de grootste fractie.

Weber is al sinds 2017 een verklaard tegenstander van Nord Stream 2, en neemt hiermee afstand van zowel kanselier Merkel als de SPD. Maar in EU-verband is niet Weber, maar het Duitse politieke establishment de spookrijder. Hoewel het de vraag is of Merkel en Weber dit achter de schermen niet afstemmen, waarbij Merkel de ‘good cop’ speelt in de relatie met het Kremlin. Vooral om calamiteiten te voorkomen die Duitsland beschadigen. Weber volgt staand EU-beleid zoals dat in 2018 is verwoord in het ‘Third Energy Package in the gas sector’. Dat stelt dat Europa in haar energiepolitiek minder afhankelijk moet worden van andere landen en moet diversificeren in soorten energie. Nord Stream II is in beide opzichten in strijd met dit EU-beleid.

In gesprek met het Duitse Focus herhaalde Weber afgelopen week nogmaals dit standpunt: ‘Ich unterstütze voll die europäischen Sanktionen gegen Russland und bin auch der Meinung, dass das Nord-Stream-2-Projekt gestoppt werden sollte. Es ist ein politisches und kein wirtschaftliches Projekt. In Zeiten solch schwieriger Verhandlungen mit Russland sollten wir solche Projekte nicht durchführen.’ Dat leidde in de Duitse politiek tot opschudding, zoals bij Jörg Meuthen. Hij zegt geen Russofiel te zijn, maar Eurofiel is hij zeker niet. Weber verwoordt het EU-beleid en het zegt veel over de Duitse politiek dat dit als abnormaal wordt afgeschilderd.

Een andere ontwikkeling is dat de Deense bezwaren tegen de aanleg van Nord Stream II er belangrijker op worden omdat ze het plausibeler maken dat het project nog niet is voltooid. De Deense bezwaren over de route leiden tot vertraging van de aanleg. Dat is namelijk van belang omdat de EU nieuw beleid heeft aangenomen dat het inspraak geeft in projecten die nog niet voltooid zijn. Een artikel van Politico geeft uitleg. Er is nu een politieke strijd ontbrand met grote economische en politieke belangen over de vraag of Nord Stream II wel of niet voltooid is. De kosten van de aanleg van Nord Stream bedragen zo’n 10 miljard euro.