Amerikanen houden graag van overdrijving. Ooit zou hun land het meest exceptionele land ter wereld zijn geweest omdat het op een idee van gelijkheid voor allen zou zijn gebaseerd. Dat is potsierlijk. Ondanks de politieke, economische, mentale, medische en sociale neergang onder president Trump is de VS nog steeds niet tot inzicht gekomen en denkt het nog steeds een gidsland met een missie te zijn geweest. Vanwege hun economische en militaire macht kan de VS de eigenwaan volhouden dat het exceptioneel is. Dat zelfbeeld komt voort uit projectie. Wereldse macht ontstaat zonder tegengeluid in isolatie en wordt aangewakkerd door het christendom. Het is niet gebaseerd op een opdracht of een bijzondere geschiedenis. Zo’n claim van exceptionalisme kan elk land zichzelf voorhouden, maar wordt daarmee nog geen waarheid die authentiek is.
Steve Schmidt is een voormalige Republikeinse strateeg die onder meer heeft gewerkt in de campagnes van president George Bush, California Gouverneur Arnold Schwarzenegger en presidentskandidaat John McCain. De laatste zadelde Schmidt in 2008 op met het onzalige plan om Sarah Palin als kandidaat voor het vice-presidentschap te nomineren. Zelden viel een lichtgewicht als Palin zo snel door de mand. Schmidt heeft zich vanaf het begin verzet tegen Trump. Samen met andere conservatieve, (ex)-Republikeinse Never Trumpers als Rick Wilson en George Conway hebben ze het Lincoln Project opgericht dat als voornaamste doel heeft om president Trump en het Trumpisme bij de stembus te verslaan. Deze Never Trumpers hebben tijdens Trumps presidentschap aansluiting gevonden bij de Democratische partij en de media waar kritiek klinkt op Trump, zoals de kwaliteitskranten, CNN en het ooit progressieve MSNBC. Die samenwerking bracht Perry Bacon op de politieke site FiveThirty Eight op 5 mei 2020 tot het artikel ‘How ‘Never Trumpers’ Crashed The Democratic Party’ waarin hij stelt dat ze een factie van de Democratische partij zijn geworden en hielpen om Bernie Sanders naar de marge te verdringen. Bacon vermoedt dat ze weer overstappen als Trump zwaar verliest.
Het is dus logisch dat Steve Schmidt zich op MSNBC in het programma van Joy Reid keert tegen Trump. De Never Trumpers spreken zich samen met progressieve Democraten als parlementslid Maxine Waters in de publiciteit het felst uit tegen Trump. Dat is de rolverdeling. Ze kunnen vrij schieten vanaf de flanken op de regering-Trump. Omgekeerd dient het Democratisch leiderschap de continuïteit te bewaken en is het kwetsbaar voor aanvallen van de rechtse media en de Republikeinse partij. Schmidt keert zich al weken hard tegen de aanpak van de coronacrisis door Trump die hij als rampzalig kwalificeert: ‘Donald Trump is de slechtste president die dit land ooit heeft gehad. Ik zeg dat niet uit overdrijving – dat is hij. Maar hij is een consequente president. Hij heeft dit land in drie korte jaren naar een zwakke plek gebracht die gewoon onvoorstelbaar is als je nadenkt over waar we nu zijn vanaf de dag dat Barack Obama zijn ambt verliet.’ Hij vervolgt door Trump een imbeciel en idioot te noemen. Dat zijn volgens hem de precieze woorden om het gedrag en de acties van Trump te beschrijven. ‘We hebben nog nooit een niveau van incompetentie gezien, een zo onthutsend niveau van onbekwaamheid van wie dan ook in de geschiedenis van het land.’ Overdreven?
Een reactie bij een video op het YouTube-kanaal Daarom FvD. Het zegt dat senator John McCain ‘de echte bron’ was van Halbe Zijlstra. Maar dat is een aanname uit het ongerede die verre van waarschijnlijk is:
Feit dat senator John McCain hetzelfde beweert als oud-minister Halbe Zijlstra wil nog niet zeggen dat McCain de bron is voor Zijlstra. Of de enige bron. Het lijkt waarschijnlijker dat Zijlstra én McCain zich baseren op gemeenschappelijke bronnen.
Senator McCain zit als invloedrijk Republikeins senator en voorzitter van commissie op het gebied van de Krijgsmacht en de Binnenlandse Veiligheid dichter bij het vuur en is beter geïnformeerd dan de voormalige Shell-topman Jeroen van der Veer.
Er bestaat onder westerse Kremlin-watchers een grote mate van overeenstemming over de intenties van het Kremlin. McCain verwijst naar de dreiging van president Putin in 2014 dat hij Kiev of hoofdsteden van andere Oost-Europese landen binnen 48 uur met militair geweld kan innemen als hij daartoe besluit. Dat komt overeen met wat Zijlstra en McCain zeggen. President Putin zelf lijkt dus de bron te zijn voor hun woorden. McCain verwijst in het interview met de BBC ook naar Putin.
Interessanter dan deze vraag over de bron voor de bewering dat de buitenlandse politiek van het Kremlin agressief is, is de vraag hoe oprecht Van der Veer was in zijn correctie van Zijlstra. Dat Zijlstra gelogen heeft over zijn aanwezigheid bij het gesprek is duidelijk. Hij is er terecht voor afgetreden, zijn positie was onhoudbaar geworden.
Maar daarmee is nog niet gezegd dat Van der Veer niet gelogen heeft over de inhoud van het gesprek met Putin. Dat is allerminst duidelijk. Als lobbyist voor Shell heeft Van der Veer immers redenen om de positie van Shell in de Russische Federatie of in het pijplijnproject Nord Stream II te beschermen. Daar kan best een leugentje om bestwil bij horen.
Over de waarheid van Van der Veer is het laatste woord nog niet gezegd. Over de bronnen van McCain en Zijlstra lijkt dat minder het geval. Die zijn tamelijk duidelijk. Namelijk president Putin zelf.
Schermafbeelding van deel artikel ‘Geen centimeter oostwaarts’ van Luuk van Middelaar in NRC, 12 januari 2018.
Doorgaans kan ik me goed vinden in de observaties van Luuk van Middelaar in zijn column in NRC. Net als de andere NRC-columnist Caroline de Gruyter representeert hij een gematigde pro-Europese koers. Overigens geen wonder, want vanaf 2009 werkte Van Middelaar in het kabinet van de Belg Herman Van Rompuy, tot 2014 de eerste voorzitter van de Europese raad van regeringsleiders. Maar in zijn column ‘Geen centimeter oostwaarts’ van 12 januari kan ik me om verschillende redenen niet vinden. Ik zal uitleggen waarom dat is.
Van Middelaar neemt als uitgangspunt de levering door de Amerikaanse regering van de draagbare antitank-raket Javelin aan Oekraïne. Ermee kunnen moderne tanks worden uitgeschakeld. In een recent bericht van 17 januari zegt de Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne Marie Jovanovic dat de VS de wapens gratis zal leveren.
Jovanovic zegt echter ook dat de details nog niet uitgewerkt zijn en het congres geïnformeerd moet worden. Maar dat is geen probleem omdat de Senaat al op 18 september 2017 met een meerderheid van 89 tegen 9 stemmen instemde met de levering van wapens aan Oekraïne ter waarde van 500 miljoen dollar. Senator John McCain was hier de afgelopen jaren één van de pleitbezorgers van.
Ambassadeur Jovanovic, senator McCain en andere voorstanders van levering van deze zogenaamde letale wapens aan Oekraïne benadrukken keer op keer dat de Javelin antitank-raketten defensieve wapens zijn die het Oekraïense leger de mogelijkheid geeft om zich te verdedigen tegen het hybride leger van Russische reguliere militairen en zogenaamde separatisten dat sinds 2014 delen van Oost-Oekraïne bezet houdt.
Het idee is dat de Javelin geen escalatie van de Russisch-Oekraïense oorlog inhoudt, maar juist het tegendeel. Levering van antitank-wapens trekt de strijd gelijk en zorgt voor deëscalatie. Naar verluidt omvatte het hybride Russische leger in de Donbas in 2017 bijna 700 tanks, meer dan het Oekraïense of het Duitse leger.
Van Middelaar redeneert omgekeerd en denkt dat de levering van de Javelin voor escalatie zorgt: ‘Maar als Washington een tandje bij steekt, zal ook Moskou beter materiaal sturen. Dan kan het conflict dat sinds 2014 al 10.000 slachtoffers vergde, uitgroeien tot Amerikaans-Russische war by proxy op Europese bodem.’
Dit is theoretisch mogelijk, maar vindt geen onderbouwing in de praktijk. Uit bronnen blijkt dat het Kremlin al in 2014 haar modernste materiaal naar Oost-Oekraïne stuurde. Onder meer om deze oorlog als proeftuin te gebruiken en nieuwe wapens te testen.
Sinds 2014 is de kloof tussen de vuurkracht van het leger van Oekraïne met dat van de Russische Federatie aanzienlijk vergroot. Oekraïne moest sinds de vlucht van president Viktor Janoekovitsj en de Maidan-opstand in 2014 haar leger met behulp van westerse partners (VS, Canada, Polen, Tsjechië, Kroatië, Turkije) praktisch opnieuw opbouwen vanwege materiaalgebrek, onderbesteding, corruptie, slechte commandostructuur en Russische ondermijning van het leger tot op het hoogste niveau.
Van Middelaar doet ook de Amerikaanse politieke praktijk geweld aan als hij zegt: ‘Washington raakt steeds verder in de greep van anti-Russische retoriek. Van de Republikeinen wekt het geen verwondering. Maar ook de Democraten zijn sinds de nederlaag van Hillary Clinton tegen Trump volledig door Poetin geobsedeerd.’
Door het te etiketteren als ‘anti-Russische retoriek’ suggereert Van Middelaar dat kritiek op het Kremlin loos en bombastisch is, en geen aangrijpingspunten in de werkelijkheid vindt. Hij gaat voorbij aan de inmenging van het Kremlin in de presidentsverkiezingen van 2016 dat het establishment in Washington uit balans heeft gebracht. Des te meer omdat de Russische inmenging tot op de dag van vandaag doorgaat en de regering-Trump in haar eerste regeringsjaar geen enkel beleidsprogramma of zelfs maar vergadering hieraan heeft willen wijden.
Het is dan ook onjuist om te constateren dat de Republikeinen in de greep van anti-Russische retoriek zijn. Eerder het omgekeerde is waar: de regering Trump en de leidende Republikeinen in het congres die Trump steunen zijn in de greep van pro-Russische retoriek. Veelzeggend zijn opiniepeilingen over de Republikeinse achterban die door de pro-Russische politiek van Trump en de Republikeinse meerderheidsleiders in Huis en Senaat in twee jaar sinds 2015 een omslag van een toegenomen populariteit van 20% ten gunste van Putin laten zien.
Het is de vraag hoe Van Middelaar die daar niet vaak op te betrappen valt in dit geval tot zijn verkeerde inschatting van de feiten komt. Mogelijk geeft de volgende zin dat aan: ‘ook de pro-Russische separatisten doen geen concessies als Poetin ze niet dwingt’. Van Middelaar lijkt niet echt te begrijpen hoe het Kremlin in de bezette gebieden van Oost-Oekraïne aan de touwtjes trekt en de Russische geheime dienst de operatie leidt.
Warlords die zich tegen de sturing vanuit het Kremlin verzetten zijn de afgelopen jaren stuk voor stuk door de Russische geheime dienst uit de weg geruimd. De oorlog kan uitsluitend voortduren door de levering van militair materiaal, munitie en personeel vanuit de Russische Federatie. Dit alles houdt niet in dat Putin op dit moment zijn macht niet wil inzetten om Minsk-II af te dwingen, maar dat hij zijn macht juist heel specifiek inzet om de uitvoering van Minsk-II te blokkeren. Overigens doet Kiev niet veel anders, maar het heeft in de bezette gebieden uiteraard niet dezelfde krachtige machtspositie die Putin daar heeft.
Van Middelaar besluit zijn in mijn ogen niet overtuigende column met het aanstippen van de afspraken op het hoogste politieke niveau over de uitbreiding van de NAVO. Hij suggereert met de titel ‘Geen centimeter oostwaarts’ dat westerse leiders in de jaren 1990-1991 aan de leiding van de toenmalige Sovjet-Unie wellicht niet naar de letter (in een verdrag), maar wel naar de geest (via informele afspraken) hebben beloofd om de NAVO niet verder dan de toenmalige DDR oostwaarts uit te breiden. Dat staat haaks op zijn opvatting tussen de regels door van geopolitiek die de geest van Realpolitik boven de letter van internationale verdragen en soevereiniteit van staten stelt. Macht boven recht.
Zo resteert de kruisstelling van gelegenheidsdenkers als Van Middelaar of Jaap de Hoop Scheffer. In het opinie-artikel ‘De NAVO brak zijn woord aan Rusland niet’ verwijst Hubert Smeets de theorie dat westerse leiders hun beloften zouden hebben gebroken naar het rijk der fabelen. Niet de Sovjet-Unie of de Russische Federatie zijn bedrogen door het Westen, maar opinie-leiders als Luuk van Middelaar laten zich om de tuin leiden door Russische retoriek die het verleden verkeerd voorstelt. Hun mening weerklinkt zelfs met een valse echo tot in Washington en op het slagveld in Oost-Oekraïne.
Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Geen centimeter oostwaarts’ van Luuk van Middelaar in NRC, 12 januari 2018.
Naar verwachting neemt de Senaat met steun van de kleine Republikeinse meerderheid van 51 stemmen (de zieke senator John McCain is afgereisd naar zijn thuisstaat) deze week een belastingplan met verstrekkende gevolgen aan. Het plan is de beloning voor sponsors die hun investering in de politiek beloond zien. Big money sponsort en bepaalt het beleid. Het plan geeft rijken en bedrijven gigantische voordelen, zadelt de volgende generaties op met een groot tekort, is een voorschot op verdere afbraak van voorzieningen en haalt geld weg bij middenklasse en armen. Het belastingplan is buiten de Democraten tot stand gekomen zonder publieke discussie. In mentaliteit vergelijkbaar met de afschaffing van de Nederlandse dividendbelasting die in geen enkel programma van een politieke partij werd genoemd, maar in volume vele malen groter. Paradox is dat de Republikeinse partij die het in de peilingen slecht doet nu scoort voor de terugval. Paradox binnen de paradox is dat president Trump ermee zijn eerste overwinning op wetgevend gebied binnenhaalt, maar zichzelf ermee tevens overbodig maakt. Als de deal rond is, en vermogenden en bedrijven hun geld binnen hebben, is Trump niet meer nodig. Hij heeft deze overwinning nodig om te scoren, maar door de overwinning wordt de weg naar zijn verlies ingezet. Dat is politiek die tot zijn simpelste vorm is teruggebracht. Het is ziek.
Update 20 oktober 2018: Het was een jaar geleden te positief van me gedacht om te veronderstellen dat Republikeinse senatoren ruggengraat hadden. Dat hadden ze in theorie wel, maar ze lieten zich besmetten door het radicalisme van president Trump. Zodat de Senaat aan geloofwaardigheid verloor en niet deed wat het moest doen. Een veelzeggende ontwikkeling is dat de zittende gouverneur van Alaska Bill Walker (Onafhankelijk) zich heeft teruggetrokken uit de race voor het gouverneurschap en de Democratische kandidaat Mark Begich aanbeveelt, aldus een bericht in Politico. Het lijkt erop dat dat er een verdere aanwijzing voor is dat er op dit moment geen ruimte is voor een derde partij in het gepolitiseerde klimaat.
Het lijkt er sterk op dat president Trump in de Senaat niet langer een meerderheid achter zich heeft. Door ruzie en zijn agressieve en beledigende tweets heeft hij beslissende stemmen verloren. Republikeinen hebben een kleine meerderheid van 52 zetels die in de afgelopen week verloren lijkt te zijn gegaan. FiveThirtyEight heeft het over the ‘Last Hurrah Caucus‘ van ontevreden Republikeinse senatoren die het niet zozeer oneens zijn met het beleid, maar met het gedrag van president Trump. Dat zou ondemocratisch en ongrondwettelijk zijn en de reputatie en positie van de VS beschadigen. Trump wordt door sommige traditionele conservatieven ook nog steeds als een New Yorkse Democraat beschouwd. Omdat het om senatoren als Jeff Flake, Bob Corker en John McCain gaat die zich ofwel in 2018 niet herverkiesbaar stellen of terminaal ziek zijn (McCain) wordt dit de Zwanenzang (Last Hurrah)-groep genoemd. Ze kunnen nog 14 maanden Trump en meerderheidsleider Mitch McConnell de voet dwars zetten en elk wetsvoorstel torpederen. Ze nemen een spilpositie in.
Als de drie conservatieve senatoren versterking krijgen van gematigde Republikeinse senatoren zoals Susan Collins, Lisa Murkowski, Rob Portman, Shelley Moore Capito, Todd Young of Dean Heller dan zou deze caucus zelfs aan kunnen groeien tot negen leden. Dat houdt in dat de Republikeinen in de Senaat nog maar op 43 stemmen kunnen rekenen. Als de Zwanenzang-groep afspraken met de Democratische fractie weet te maken, dan ontstaat 13 maanden voor de tussentijdse verkiezingen van november 2018 een nieuwe politieke realiteit. Mede omdat het recente ontwikkelingen zijn is het nog hypothetisch. Zoals FiveThirtyEight aannemelijk maakt moeten de Democraten met minderheidsleider Chuck Schumer of met een gematigde gelegenheidsleider ook inbinden als ze zaken willen doen met de Zwanenzang-groep door zich minder partijpolitiek op te stellen.
Caroline de Gruyter merkt in haar NRC-column het volgende op over de Europese politiek: ‘ls 2016 het jaar was van de populisten, kan 2017 weleens het jaar worden waarin antipopulisten proberen een antwoord te formuleren.’ Ze verwijst daarmee naar de Franse president Emmanuel Macron en de verwachte doorbraak van de populisten die uitbleef. In de VS is er het Centrist Project van de Bill Walker, de gouverneur van Alaska. Dat streeft ernaar om de tweepartijdigheid in de Amerikaanse politiek te doorbreken en onafhankelijke kandidaten in het strijdperk te brengen. Mede in reactie op Trumps populisme. Op Twitter roept de Centrist Project intussen dissidente Republikeinse politici als Flake, John Kasich of Mike Bloomberg op om zich verkiesbaar te stellen als onafhankelijk kandidaat. Zo zou de vorming van de informele Zwanenzang-groep een opstapje kunnen zijn naar de definitieve doorbraak van de bipolariteit en verlamming van de Amerikaanse politiek.
Oorlogshelden op rechts zijn doorgaans helden op sokken die nooit in militaire dienst waren of tijdens de oorlog alle moeite deden om niet uitgezonden te worden. Zoals Donald Trump die nu een oorlogsveteraan als John McCain kleineert maar zelf thuisbleef om niet naar Vietnam te hoeven. Of de zich al even drukkende George ‘W’ Bush die tijdens de campagne van 2004 zijn tegenstander John Kerry in de Swift Boat affaire valselijk beschuldigde. Rechtse politici winnen met hun patriottisme de oorlog nadat die afgelopen is.
Ik ben vanwege de dienstplicht 16 maanden in militaire dienst geweest, maar geen haar op mijn hoofd zou eraan denken om weer in militaire kleding te gaan lopen. Of in fantasiekleding uit de legerdump die daar op lijkt. Tegenwoordig het uniform waarin radicaal-rechts marcheert. Dat doen alleen psychoten die iets te compenseren hebben of clowns die worstelen met hun mannelijkheid en blijven steken in hun studententijd. Hun pseudo-machismo bezoedelt de krijgsmacht die niets van dit soort instabiele karakters moet hebben.
De aandacht die pseudo-militair Baudet met de verkleedpartij in de Tweede Kamer probeert te trekken is deerniswekkend omdat het verduidelijkt dat deze keizer geen kleren aanheeft. Hij heeft die aandacht zo nodig dat hij zijn geloofwaardigheid graag inlevert voor het optreden van een generaal in een operette. In al zijn oppervlakkigheid staat hij naakt op het spreekgestoelte waar het om het woord gaat. De verkleedpartij roept de vraag of dit eerder zielig dan lachwekkend is. Zijn gevoel voor politieke marketing laat hem in de steek.
President Donald Trump sprak op dinsdagavond op een campagne-achtige bijeenkomst in Phoenix, Arizona. Wat Trump zei wordt door critici als krankzinnig, absurd en ‘off-the-rails’ gezien. Enig doel is het plezieren van zijn steeds kleiner wordende achterban. Zo duikt Trump steeds dieper in de loopgraven van waaruit hij in het wilde weg schiet met zijn verbale artillerie. Vooral op de media. Dat slaat negatief terug op hemzelf zonder dat hij het in de gaten lijkt te hebben. CNN zet de 57 meest buitensporige uitspraken in een overzicht.
Don Lemon vraagt de voormalige directeur van de Nationale Inlichtingendienst NDI James Clapper naar zijn mening over Trumps optreden. Clapper windt er geen doekjes om, hij vond het ‘eng en verontrustend’ en twijfelt aan Trumps stabiliteit. Ofwel, zijn geestelijke gezondheid. Clapper ziet niet in hoe het land nog 3,5 jaar met deze president verder kan. Hij ziet Trumps presidentschap als een nachtmerrie. Clapper zegt zich in zijn oordeel niet alleen te baseren op de toespraak in Arizona, maar Trump maandenlang met verbazing te hebben gadegeslagen. De president lijdt aan ‘volledige intellectuele, morele en ethische leegte’, zo meent hij.
Kan president Donald Trump op dit moment al als mislukt bijgezet worden in de geschiedenis? Volgens het panel van ‘Morning Joe‘ bestaat daar geen twijfel over. Trumps presidentschap zou over zijn. Als het ooit al echt begonnen is. Steeds minder mensen die ertoe doen lijken hem nog serieus te nemen. Drie Republikeinse senatoren stemden met 48 Democraten tegen de afschaffing van Obamacare. Andere Republikeinen noemden het een monstrueus voorstel waarvan ze ondanks hun positieve stem hoopten dat het het in het Huis van Afgevaardigden niet zou redden. Voorstemmen in de hoop dat anderen tegenstemmen, dat is vreemde politiek. Daarbij verloor Trump aan steun in de Senaat door zijn afbranden van Minister van Justitie Jeff Sessions. Die zou weg moeten om speciale aanklager Bob Mueller door Sessions’ opvolger te laten ontslaan.
Het tekent de onmacht van de Republikeinen in het congres en het Witte Huis. Zelfs 7 jaar schoppen tegen Obamacare bleken niet voldoende om het door een goed alternatief te vervangen. Het is het failliet van de Amerikaanse politiek die zich vooral negatief uit. De hoop is dat gematigde Republikeinen en Democraten elkaar zullen gaan vinden. Over de zorgverzekering, de Rusland-onderzoeken, de infrastructuur, nationale veiligheid en de bescherming van de eigen democratie tegen aanvallen van buitenaf. En van binnenuit door president Trump. Het signaal is gegeven. De strijd is nog niet geëindigd, maar de angst voor Trump is weg.
De mening wordt nu buiten zijn eigen achterban gedeeld dat Trump onbekwaam, mentaal ongeschikt, slecht voorbereid en vooral een losse flodder is die soms afgaat, maar geen enkel verschil maakt. Des te meer omdat zijn staf in het Witte Huis elkaar op leven en dood bevecht. Zonder een president die leiding geeft. Niet aan het Witte Huis, de Republikeinse partij, het land of de westerse democratieën. Trumps gezag is tanende.
Wat de buitenlandvisie van journalist Wierd Duk onbegrijpelijk maakt is dat hij waarschuwt voor Amerikaanse neoconservatieven (Nuland, McCain), maar even kritisch is op de EU met haar Oostelijk Partnerschap dat hij eveneens opvat als een verlengde van het neoconservatisme (Radek Sikorski, Bildt). Zo weegt bij hem het neoconservatisme zwaar en bepaalt dat in alle situaties zijn houding tegenover EU en NAVO. Duk meent geen Putinversteher of Putin apologeet te zijn -daarom reageert hij zo fel op Livestro-, maar als puntje bij paaltje komt maakt hij zich evenmin sterk voor de EU. Zelfs niet de vernieuwde, hervormde versie ervan die nu door toedoen van de Franse president Emmanuel Macron in de steigers wordt gezet. En die afstand neemt van de VS. Duk met de uitgesproken meningen over alles en nog wat is vooral tegen en nergens voor. Tot nu toe.
Een houding die zich tegen neoconservatieven in NAVO of EU verzet is trouwens goed verdedigbaar. Als die zich overigens ook uitstrekt tot kritiek op Russische neoconservatieven of neo- of re-nationalisten met hun eigen veiligheidsindustrie. Want de overeenkomsten tussen de VS en de Russische Federatie zijn groot. Het grote geld in die landen omvat een circuit van banken, bedrijven, veiligheidsdiensten, wetenschap en media dat geld naar de politiek omleidt. Buiten de controle van burgers en parlement om. Er zijn ook verschillen, want in de VS biedt de burgermaatschappij desondanks meer controle op de macht. Met persvrijheid, parlementaire onderzoeken die kunnen bijten, een onafhankelijke rechtspraak en een vrij toegankelijk politiek bestel. Dat alles is in de Russische Federatie zo goed als uitgeschakeld. Men zou kunnen zeggen dat president Trump zich spiegelt aan president Putin, maar nu pas tot ontdekking komt dat de Amerikaanse democratische instanties hem het niet zoals Putin mogelijk maken om alleen (of met een kern van getrouwen) te heersen.
Duk zou aan geloofwaardigheid winnen als hij de nuances over buitenlandse politiek die hij claimt te bezitten om zou zetten in een positief beeld van de EU. Welk beeld dat ook is. Om dat vervolgens in de media naar buiten te dragen. Dat zou zijn weerbarstige, deconstructieve houding ombuigen in positivisme en opbouw.
Er is iets wat Duk daarvan weerhoudt. Dan moet hij niet vreemd opkijken als anderen hem moeilijk kunnen duiden en vinden dat hij zich anders voordoet dan hij is. Op het risico van psychologisering, wat Duk lijkt dwars te zitten is dat hij tussen twee stoelen terecht is gekomen. Hij is in de rechts-populistische hoek aangeland als een zeilboot aan lager wal, maar vindt eigenlijk dat hij daar niet thuishoort. Maar hij kan er geen afstand van nemen. En vindt er bentgenoten die tegen de islam waarschuwen en met wie hij het goed kan vinden. Zo neemt hij de retoriek over waarin hij bij voorkeur joodse opinieleiders (Soros, Livestro, Anne Applebaum, Nuland) op de korrel neemt en makkelijk meegaat in samenzweringstheorieën. Wellicht niet omdat hij ze echt gelooft -want daarvoor acht hij zich te verstandig- maar omdat het hem gewoon overkomt.
Ik denk niet dat Duk een extreem-rechtse complotdenker is. Dat meent Duk te moeten weerleggen naar aanleiding van een artikel van Joshua Livestro waarin deze dit zou beweren. Maar Livestro zegt nergens in zijn artikel wat Duk er over zichzelf meent uit af te moeten leiden. Livestro heeft het over complotdenkers met een ondergangsobsessie die de democratie in gevaar brengen en denken volgens de lijnen van de samenzwering. Hoe men daar verder ook over denkt is Livestro’s opsomming waardevol omdat het alle hoofdpersonen aan de radicale rechterzijde van het politieke spectrum in hun diversiteit en onderlinge verschillen op een rijtje zet. Duk weet dat de aanduiding ‘extreem-rechts’ verwijst naar het gebruik van geweld. Maar de term ‘extreem-rechtse complotdenkers’ die Duk in zijn antwoord aan Livestro citeert komt in Livestro’s artikel niet voor. Dat geeft te denken over Duks zorgvuldigheid. Natuurlijk is Duk geen gevaarlijke oproerkraaier. Het gaat niet om zijn persoon, maar om een stroming in de Nederlandse politiek en journalistiek die het idee van ‘waarheid’ en de democratische instituties ondermijnen. Duk is er volgens Livestro een radartje in. Niet meer en niet minder.
Nog een persoonlijke noot. Duk meent dat de Nederlandse media ‘gelijkgeschakeld’ zijn en er van een diepgaand debat nauwelijks sprake is. Het artikel van de conservatieve Livestro waar Duk op reageert toont trouwens het tegendeel van die bewering aan. Want Livestro gaat in details en grote lijn de diepte in en bauwt geenszins de vermeend links-liberale kleuring van de Nederlandse media na. In februari 2015 blokkeerde Duk me op Twitter. Ik schreef daarover: ‘Ik ken Duk verder niet en heb geen idee over zijn deskundigheid of politieke opstelling. Ik ken hem alleen van Twitter waar het me opviel dat hij vooral aandacht besteedt aan overtredingen van Oekraïense zijde. Dat mag. Niks mis mee. Ik heb hem daar enkele keren via tweets op aangesproken om te polsen hoe objectief hij is. Da’s blijkbaar meer dan Duk aankan.’ Als Duk een diepgaand debat aan wil gaan en hij dit leest, dan kan hij me deblokkeren. Als hij werkelijk een diepgaand debat wil.
Foto: Schermafbeelding van deel opinie-artikel van Wierd Duk ‘Wierd Duk: ‘Livestro beschuldigt me zonder bewijs, wil me framen als gevaarlijke oproerkraaier’ in De Volkskrant, 7 juni 2017. Dit is een antwoord op een opinie-artikel van Joshua Livestro ‘Jalta-hoofdredacteur is klaar met paranoïde samenzweringsverhalen[en] en idiote racistische theorieën’ in De Volkskrant van 3 juni 2017.
Republikeins senator John McCain is hardliner op veiligheidspolitiek. Gematigd conservatief en voormalig presidentskandidaat. Feit is dat conservatieven op dit moment de beste kritiek op Trump bieden. Hoe sceptisch men ook kan zijn over McCains bedoelingen en zijn aanschurken tegen de veiligheidsindustrie, betere kritiek dan dit is er niet. Bij een Republikeinse en Democratische partij die allebei in verwarring zijn en hun oude vanzelfsprekendheden zijn kwijtgeraakt. McCain kiest zijn momenten en die zijn terug te voeren op zijn houding jegens de agressieve politiek van het Kremlin en een met Putin en zijn vrienden onbegrijpelijk meegaande president Trump. Uiteraard is kernmacht de Russische Federatie een grotere dreiging dan ISIS. Het is het verschil tussen een gecoördineerde actie van een staat en een ongeregeld zooitje dat een godsdienst heeft gekaapt. Het is bizar dat het uitgelegd moet worden. Er zijn talloze, voornamelijk rechts-nationalistische partijen die ISIS en de islam als de grotere dreiging afschilderen. Een stelling die uit de lucht is gegrepen.
George Knight 