Door niet op te treden ondermijnt Merrick Garland onderzoek Huiscommissie 6 januari

Het is vandaag al 17 dagen geleden dat de Huiscommissie die de opstand van 6 januari 2021 onderzoekt een dagvaarding tegen Steve Bannon uitvaardigde. Maar Bannon komt niet opdagen om gehoord te worden en toont daarmee minachting voor het congres. Hij trotseert het congres en erkent de legitimiteit ervan niet.

Er zijn twee mogelijkheden om Bannon te laten getuigen. Het ministerie van Justitie kan hem vervolgen wegens minachting of het Huis kan zelf orde op zaken stellen door de eigen officier die is belast met de wetshandhaving, de zogenaamde Sergeant at Arms Bannon op te laten pakken. Dat laatste middel is sinds 1930 in onbruik geraakt.

Het gaat niet alleen om Bannon, maar om onderhand tientallen dagvaardingen waar geen gehoor aan wordt gegeven door degenen die betrokken waren bij de opstand van 6 januari 2021. Doorgaans treedt Justitie in dit soort gevallen van minachting na 9 dagen op. Of mensen komen niet opdagen of ze komen wel opdagen, maar beroepen zich valselijk op het zogenaamde executive privilege (voorrecht van de president om informatie achter te houden) om geen inhoudelijk antwoord te geven. Daardoor verliest het onderzoek van de Huiscommissie aan kracht.

Het is vooral de minister van Justitie Merrick Garland die onder vuur ligt voor zijn trage handelen. Aan Garlands integriteit wordt niet getwijfeld, maar wel aan zijn gevoel van urgentie en zijn gebrek aan besef dat het niet om een onbenullige zaak gaat, maar om een door Trump en de Republikeinen georkestreerde omverwerping van de democratie.

Glenn Kirschner schetst Garlands positie. Onder Trump was het ministerie van Justitie onder minister Bill Barr hevig gepolitiseerd en had het haar autonome positie verloren doordat het optrad als een soort privébureau voor Trumps politieke doelen. Garland wil die autonomie herstellen en zijn ministerie depolitiseren.

Door niet te handelen bereikt Garland het omgekeerde van wat hij beoogt. Want juist niet handelen in een kwestie die duidelijk een poging tot omverwerping van de democratie was is een politiek besluit. President Biden heeft verklaard om de autonome positie van het ministerie van Justitie te respecteren en kan nu minister Garland niet openlijk onder druk zetten.

Zo gijzelen op allerlei niveau’s de Democraten zichzelf in hun onmacht. Of in hun schroom om even brutaal, meedogenloos, onbuigzaam, kortzichtig en hard te zijn als de Republikeinen. De tragiek is dat in de politiek fatsoen onbruikbaar is. In een vijandige omgeving waar geen normale verstandhoudingen meer bestaan grenst fatsoen aan naïviteit en wereldvreemdheid.

Veel Democraten die dit mede lede ogen aanzien en actie willen worden chagrijnig en zien de steun voor hun partij afbrokkelen. De populariteitscijfers voor Biden blijven dalen. Overigens bekvechten de progressieve en gematigde facties in het congres met elkaar en kregen weinig voor elkaar, hoewel vorige week na maandenlang touwtrekken eindelijk een infrastructuurwet werd aangenomen.

De verwachting is dat de Republikeinen in november 2022 de meerderheid in het Huis terugpakken. Mede door het opnieuw inrichten van kiesdistricten en een programma van kiezersonderdrukking die gericht is op de Democratische achterban. De vertragende tactiek van Bannon en zijn medestanders werkt in het nadeel van de Democraten.

‘Urgentie’ is waar het aan schort bij de Democraten. Het is onbegrijpelijk dat het ministerie van Justitie voormalig president Trump nog steeds niet heeft aangeklaagd. Hoewel het daartoe het mandaat heeft en alle feiten schreeuwen om optreden. Het bewijs van Trumps nalatig handelen, obstructie en samenzwering om een legitieme uitslag te verwerpen is immens. Het levensgrote risico is een tweede opstand die wel slaagt en de Amerikaanse Republiek definitief om zeep helpt.

Als de Democraten in 2022 de macht in het Huis verliezen en de Republikeinen in 2024 het presidentschap winnen dan hebben ze dat aan zichzelf te wijten. Of het komt door labbekakkerigheid, angst, lafheid, foute prioritering, verdeeldheid, ondoelmatig optreden of een gebrek aan ambitie is niet van belang. De Democraten missen kansen en zinken weg in het moeras dat ze beloofden droog te leggen. Nog is het niet te laat, maar als het gevoel van urgentie, van een slechts eenmalige kans om hard en doelmatig op te treden uitblijft, dan is het over en uit.

Misleidende column van Frits Bosch over Trump en Biden valt op te vatten als een vreemde reis naar een alternatief sprookjesland

Mijn reactie bij het artikel ‘Column Frits Bosch: Democraten spreken goed, maar slaan de plank toch mis’ op DDS, 25 augustus 2020. Met een rare rol voor een academicus die opgevoerd wordt als Bosch’ influisteraar.

De kern van de kritiek op president Trump van Democraten, Republikeinen, ex-Republikeinen en Onafhankelijken is het omgekeerde van wat Manfred Wolf zegt. Namelijk dat ze voelen en weten dat Trump niet voor hen, maar voor zichzelf spreekt. Trump en zijn kinderen beschouwen zich als ‘royals’ en gedragen zich als zodanig, namelijk vanuit het idee dat ze het recht op hun positie hebben.

Trump laat zijn persoonlijk belang voor het algemeen belang gaan. Dat begrijpen steeds meer kiezers. Niet in het minst door Trumps mislukte aanpak van COVID-19 waardoor hij onnodig de levens van Amerikanen in gevaar heeft gebracht. De kritiek op Trump is dat hij niks geeft om gewone Amerikanen en geen empathie heeft voor en verbondenheid toont met gewone mensen. Trump is vooral betrokken bij zijn donors die hij belastingvoordelen geeft.

Uit een recente peiling van ABC News / Ipsos blijkt dat Trump populariteitscijfers laag zijn en steeds verder wegzakken. Met 60% die hem ongunstig inschat, tegenover 32% gunstig doet Trump het slecht. Ook in vergelijking met Joe Biden die een score heeft van 45% gunstig tegenover 40% ongunstig. Dat is een verschil in persoonlijke populariteit van 33% in het nadeel van Trump. Dat is het grote verschil met 2016 toen Hillary Clinton even slechte cijfers had als Trump. De twijfelende kiezers liepen toen over naar Trump en lopen nu over naar Biden. Dat is het verschil tussen 2016 en 2020.

De stijlfiguur die Wolf hanteert is de omkering. Van zwart maakt hij wit, van hoog maakt hij laag en van dik maakt hij dun. Met als gevolg dat hij van een geloofwaardige academicus die hij was een ongenuanceerde partijpoliticus maakt. Waarom doet Wolf dat zichzelf aan? Is hij de Rudy Giuliani van San Francisco State University?

Zo zijn het niet de Democraten die de toon van het land bepalen, maar is dat Trump. Hij is 3,5 jaar aan de macht en bepaalt de toon van het land met zijn voortdurende tweets, persconferenties, interviews en losse uitspraken.

Trump zaait verdeeldheid, sluit Amerikanen uit en richt zich in zijn retoriek uitsluitend tot zijn basis van zo’n 40% van de kiezers. Trump doet geen enkele handreiking naar de gematigde centrumkiezers. Peilingen wijzen erop dat de meeste Amerikanen buiten adem zijn van de aandacht die Trump voor zichzelf creëert en zijn nalatigheid om zijn land kundig te besturen.

De consensus over de Democratische Conventie is dat de Democraten een breed platform, een brede tent, hebben weten te creëren en dat hun stem tamelijk eensgezind klonk. Ook Fox News sprak daar waardering voor uit. Democraten zetten hard in op de inhoud en bereiden een mogelijke regering serieus voor met beleidsprogramma’s. Zo zijn op Bidens website allerlei gedetailleerde plannen voor de reparatie van de buitenlandse politiek te vinden. Zeg, een nieuwe start. Zoals bekend heeft Trump de relaties met de Europese bondgenoten onder druk gezet en heeft hij zich om onverklaarbare redenen verbonden met autoritaire leiders zoals president Putin.

Hoe er binnen het Republikeinse establishment werkelijk over de eigen achterban wordt gedacht maakt Steve Bannon duidelijk. Voor zijn flessentrekkerij klopte hij met enkele medestanders de goedgelovige ‘deplorables’ tientallen miljoenen dollars uit de zakken om zogenaamd een grensmuur te bouwen die hij nooit van plan was om te bouwen. Bannon was de belangrijkste adviseur van Trump en staat nog steeds in contact met hem. Het OM heeft hem in staat van beschuldiging gesteld.

Geloofwaardige kritiek op Democraten moet een andere zijn. De vraag is niet of ze goed kunnen besturen of beleidprogramma’s en -nota’s kunnen produceren, want dat hebben ze keer op keer bewezen, maar of ze wel kunnen vechten. Zijn de Democraten wel opgewassen tegen de harde, bijna oorlogszuchtige toon van de Republikeinen die politiek bedrijven die valt samen te vatten als politiek van de verschroeide aarde?

Het uitgebreide programma van kiezersonderdrukking dat de Republikeinen (al vóór Trump) hebben opgetuigd moet vanwege demografische ontwikkelingen hun geleidelijk afkalvende steun bij de kiezers neutraliseren. De brug naar de niet-witte kiezer is onder Trump opgehaald. Zelfs president George ‘W’ Bush probeerde zwarte en Latino kiezers te bereiken. Het opvallende aan het Amerikaanse politieke systeem is dat kiezersonderdrukking succesvol is. In West-Europese landen zouden kiezers, politieke partijen en juridische colleges dit onrecht corrigeren, maar in de VS zijn de onregelmatigheden de regel geworden.

Dat is nog gerekend buiten de inmenging van het Kremlin in het electorale proces. Dat gebeurde in 2016 en herhaalt zich in 2020, zoals inlichtingendiensten en de Inlichtingencommissie in de Senaat objectief hebben vastgesteld. Daarnaast heeft het grote geld de macht in de politiek naar zich toe weten te trekken door een gerechtelijke uitspraak die dat mogelijk maakt (Citizens United; 2010).

Frits Bosch maakt een parodie van een serieuze analyse van de toestand in de VS. Hij probeert in navolging van Manfred Wolf alles in een links-rechts frame te passen. Maar dat gaat voorbij aan de werkelijke situatie. Op dit moment krijgt Trump de felste tegenstand van conservatieven die Trump beschouwen als een afvallige Democraat en iemand die de Republikeinse partij en zijn land in het verderf heeft gestort en de nationale veiligheid van de VS in gevaar heeft gebracht.

De breuklijnen lopen anders dan Bosch en Wolf het voorstellen. Want het merkwaardige is dat in de VS de grootste links-rechts tegenstellingen binnen de grote partijen te vinden zijn. In geen enkel ander land zouden een centrumrechtse, pro-establishment politicus als Joe Biden en een links-radicale progressieve vertegenwoordiger als Alexandria Ocasio-Cortez in dezelfde partij te vinden zijn. Voor Nederlandse begrippen is dat het verschil tussen de VVD en GroenLinks. In de Republikeinse partij is onder Trump de interne pluriformiteit afgenomen. De meeste gematigde Republikeinen hebben vanwege Trump de partij verlaten, zodat een tamelijk eenzijdig versie van het gedachtengoed van de Republikeinse partij is overgebleven. Uitzonderingen zijn politici als John Kasich en Colin Powell die echter al een loopbaan achter zich hebben. Voor de toekomst is dat een slecht uitgangspunt voor de partij om zich te vernieuwen en te herbronnen met nieuwe ideeën.

Of het verstandig is om de alternatieve feiten van Bosch en zijn influisteraar Wolf te negeren omdat ze toch maar uitsluitend resoneren in het eigen afgesloten domein van rechts-radicale retoriek of dat het zinvol is om ze te voorzien van nuanceringen en de echte feiten valt te bezien. Mij verbaast het niet dat Bosch die een karikatuur van zichzelf maakt zegt wat hij zegt omdat hij nu eenmaal niet beter lijkt te weten in zijn alternatieve werkelijkheid. Mij verbaast het wel dat een persoon als Wolf die wel beter weet niet de ruimdenkendheid en ruimhartigheid vindt om genuanceerd naar de Amerikaanse politiek te kijken. Dat is de tragiek van de politiek die slachtoffers maakt.

Zie hier voor een ander commentaar van 18 augustus 2020 op een DDS-column van Frits Bosch.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Column Frits Bosch: Democraten spreken goed, maar slaan de plank toch mis’ op DDS, 25 augustus 2020.

Lachen bij de nuanceringen van Asha over het Redelijke Midden. De geschiedenis leert: een column kan om te lachen en te huilen zijn

Wat een opmerkelijk onbezonnen mens, die Asha ten Broeke. Ik kende deze columniste van De Volkskrant niet en vind het met terugwerkende kracht oprecht jammer dat ik haar geniale inzichten heb gemist. Want een beetje humor is nooit weg. En om de ‘denkbeelden’ van Asha valt smakelijk te lachen. Ze is zo cool.

Asha, redelijke tijden zijn de uitzondering. Wat dat betreft leven we op dit moment in normale tijden. De geschiedenis is te veelgelaagd om daar op emoties gebaseerde verregaande uitspraken over te doen.

Asha, wat heb je een enge opvatting van wat een radicaal is. Herinner je de radicaal-liberalen van de jaren 1880? Ze namen een middenpositie in en waren hervormingsgezind. De historicus E.H. Kossmann omschreef deze radicalen zo: ‘zij vormden integendeel een nieuwe, politieke, sociale en artistieke avant-garde.’ Nuancering dus. Het is wellicht comfortabel om de geschiedenis uitsluitend met de bril van 2019 te bekijken, maar verklaren doet dat weinig.

Maar ok, laten we voor het debat meegaan in je framing die radicalen met hun neusjes haaks zet op wat je zo grappig het Redelijke Midden noemt. Lachen bij de nuanceringen van Asha. Maar wat hebben we dan op dit moment te verwachten van de ideeën van links-radicalen en rechts-radicalen? Wat hebben ze te bieden aan constructiefs? Ze schoppen tegen de gevestigde orde zonder een blauwdruk voor de reconstructie van de puinhopen bij te leveren die ze in hun ondergangsfantasieën aanrichten. Pim Fortuyn had het als rooms-katholiek over zichzelf, met zijn puinhopen van paars. Maar laten we niet persoonlijk worden. Je weet dat Lenin niet alleen bij radicaal-links, maar ook bij radicaal-rechts gehoor vindt? Vraag het Steve Bannon.

Het is juist dat het ‘gematigd realisme’, dat in Nederland loopt van gematigd-rechts (VVD) tot gematigd-links (PvdA), op dit moment wars van daadkracht, ambitie en ideeën is. Dat is niet per definitie altijd zo. Herinner je je de opbouw van de verzorgingsstaat en de rol van krachtige sociaal-democraten als Floor Wibaut, Clement Attlee en Willem Drees die veel goeds hebben gebracht? Het was niet hun radicalisme, maar hun realisme dat dit bewerkstelligde. Je weet ook dat sociaal-democraten en linkse-radicale communisten in de 20ste eeuw een bloedhekel aan elkaar hebben gehad. Maar communisten hebben met hun ideeën nergens iets voor elkaar gebokst. Of je moet Noord-Korea of Nicaragua als voorbeelden beschouwen die volgen uit radicale ideeën.

Je analyse kan daarom maar beter een andere zijn. Het gaat er niet om dat het gematigd-realisme vervangen of gevoed moet worden door het radicalisme, maar hoe het gematigd realisme gerevitaliseerd kan worden. Want dat dat laatste nodig is ben ik met volmondig je eens. Het is overigens linke soep zoals uit je betoog blijkt dat je onder radicalen uitsluitend links-radicalen verstaat. Pas op je wat je overhoop haalt. Herinner je je de geschiedenis van de Weimar-republiek waar de gematigde realisten niet door rechts-radicalen, maar door de links-radicalen werden verraden? Bezin eer je begint.

De Volkskrant verdient je humor. Hopelijk blijf je met je woorden onderstrepen hoe het niet zit. Je dia-positief van de omgekeerde mening helpt de lezer om je argumenten in tegenargumenten, en omgekeerd, om te zetten. Je bent de provocateur om aan te tonen dat radicalen met hun ideeën geen oplossing geven. Gematigd realisten zorgen ervoor dat Nederland marcheert. Schoon water uit de kraan, verwarming, vuilnisophaal, kunstuitvoeringen, bouw van huizen, noem maar op. In theorie hebben filosofische vergezichten over wat jij onder radicalen verstaat zin, maar in praktijk zijn ze een bedreiging die we maar beter niet goedpraten.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘De geschiedenis leert: vooruitgang begint vaak met een radicaal idee’ van Asha ten Broeke in De Volkskrant, 5 september 2019.

Kanttekening bij ‘Make America Hate Again’ van deathcore band Thy Art Is Murder. Is het satire die zijn doel voorbijschiet?

De Australische deathcore band Thy Art Is Murder spreekt zich in het nummer ‘Make America Hate Again’ van het op 26 juli 2019 te verschijnen album ‘Human Target’ uit over de VS. Deathcore wordt door de meeste fans als een verguisde term gezien. Een commentaar op nuclearblast.com zegt over dit nummer: ”’Make America Hate Again‘ is niet bedoeld om de meer naar rechts leunende toehoorders van de linkse band te vervreemden; het is een aanval op het hele politieke systeem, de verwachting hekelend dat elke regering dingen “geweldig” voor de massa’s zal maken.’ Klopt dit commentaar en hoe pakt deze satire echt uit bij de supporters?

Er dreigt het Jacobse en Van Es-effect, namelijk dat de satire andersom wordt opgevat dan bedoeld wordt. Een commentaar bij de video van ene Zachary Scott wijst in die richting: ‘I am very conflicted. I love the band but find myself disagreeing with these calls to violence. I understand that they may be/are hyperbolic, but in an era where calls to violence are growing, this is unnerving.’ Ofwel, beangstigend. Hebben de aangesprokenen door dat het chargerend is bedoeld? Dus een poging om iets door overdrijving belachelijk te maken. Zelfs dan, ook als ze doorhebben dat het satirisch is bedoeld, dan kunnen ze de dramatische overdrijving opvatten als een realistisch politiek programma. Hoe verantwoordelijk is het dan van een Australische band om oproepen tot geweld die binnen de Amerikaanse samenleving al zo sterk leven verder aan te wakkeren? Hoewel het onduidelijk is hoever de invloed van deze band doordringt tot de haarvaten van de Amerikaanse samenleving.

Wie profiteert het meest van ‘een aanval op het hele politieke systeem?’ Is dat de linkse beweging van de VS waar de band blijkbaar mee sympathiseert of zijn dat de tegenstanders? Beide kampen kunnen niet in gelijke mate profiteren. Is het niet vooral de alt-right, voormalig Breitbart ideoloog en adviseur van Trump Steve Bannon die een duistere kijk op de VS verspreidt en de ondergangsfantasie die Thy Art Is Murder persifleert serieus meent? Het risico bestaat dat een achterban van radicaal-rechts en extreem-rechtse activisten, witte racisten en neo-nazi’s door de teksten van Thy Art Is Murder bevestigd wordt in een Powelliaanse Rivers of Blood ondergangsfantasie of positiever gezegd, waarschuwing. Zo kunnen de aanhangers van Bannon of andere rechtse activisten aan dit nummer ondersteuning voor hun overtuiging ontlenen. Dat sterkt ze in hun motivatie. Als dat vanuit de subcultuur van de deathmetal of deathcore aangevuld en verdubbeld wordt met ‘een cultuur van de dood’ waar deze keer niet de kritiek op abortus of euthanasie mee bedoeld wordt, maar op de verharding van de politieke strijd met grof geweld, dan schiet dit nummer definitief zijn doel voorbij.

Zomaar een debatje op YouTube. Is de Nederlandse politiek rechts of links? Hoe kunnen tegengestelde meningen elkaar ontmoeten?

Soms is het zinvol om op sociale media mensen op te zoeken waar men het op het eerste gezicht mee oneens is, maar met wie men bij nader inzien meer gemeenschappelijk heeft dan eerst leek. Dat is een kwestie van menselijkheid en aansluiting met de ander willen zoeken. Archipels zijn er genoeg, bruggen te weinig.

1. Het gaat om de reactie bij een YouTube-video van Modwain op zijn Hollands van 23 april: ‘Onze democratie is onder bedreiging van de toch enigszins linkse politieke elite. Want hoe durven mensen te stemmen op iets waar onze politieke elite het niet mee eens is, hadden ze het al niet door toen ze op de SP stemde en deze niet mee mocht regeren ondanks dat ze gewonnen hadden en de VVD verslagen hadden. Of toen de PVV toch de tweede partij werd, werd deze uiteraard ook op een zijspoor gezet. En nu dat Forum voor Democratie duidelijk gewonnen heeft in een aantal provinciën worden ook zij door de politieke elite buiten spel gezet. PVDA politici in Noord Holland sluiten samenwerking met FvD uit omdat ze het niet eens zijn met FvD.’

2. Daar antwoordde ik op 24 april op: ‘De Nederlandse politieke elite is vooral rechts. Interessant in dit opzicht zijn de nieuwe denkbeelden van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Hij stelt voor om niet langer de banken en de multinationals, maar de middenklasse voorop te zetten in de politiek van zijn partij. Dit geeft aan dat dit tot nu toe niet het geval is bij de grootste partij. Evenmin bij het CDA dat eveneens een ondernemerspartij is.

De stammenstrijd in Forum voor Democratie tussen Henk Otten en Thierry Baudet geeft aan dat de PvdA gelijk heeft om afstand te nemen van de retoriek van Baudet. Forum is volgens Otten te ver doorgeschoten naar rechts. Met de studentikoze Baudet met zijn doemdenken en ondergangsfantasieën die weinig met de leefwereld van burgers te maken hebben. Burgers hebben daar in de praktijk helemaal niks aan. Geen betere voorzieningen, lagere belastingen of een hoger loon. Praatjes, mooie woorden. Dat gevaar ziet Otten.

Forum heeft gewonnen, maar ook verloren doordat het zich politiek geïsoleerd heeft. Baudet heeft hoog van de toren geblazen en scherpe eisen gesteld, maar 85% van de kiezers heeft op andere partijen gestemd. Dus het is logisch dat als Forum overvraagt die partijen niet met Forum willen samenwerken. Dat is de logica van politiek’.

3. Modwain op zijn Hollands zei vandaag 30 april:
‘Bedankt voor je antwoord, sorry dat ik nu pas reageer, maar ik heb wel een paar vraagjes.

Ik persoonlijk denk dat onze politieke elite vooral links is maar ik hoor graag hoe jij denktdat ze rechts zijn? En dat de VVD geen volkspartij is, tja dat is niet echt nieuws toch? Maar hoewel de VVD inderdaad meer voor de multinationals lijkt te gaan en duidelijk een globalistische partij lijkt te zijn, zie ik het rechtse niet zozeer.

De strijd in Forum zie ik als groeipijnen in een nieuwe partij, dit hebben we bij bijna alle nieuwe partijen gezien, zelfs toen de PVDA en CDA ontstaan zijn uit het samen gaan van andere partijhen. Maar ook hier ben ik nieuwsgierig hoe hij rechts is.

Baudet heeft geen eisen gesteld het zijn de andere partijen die eisen stellen aan FvD.

Nu weet ik dat het makkelijk is om vrijwel alles wat niet mainstream is rechts te noemen, maar ik ben wel nieuwsgierig wat iets rechts maakt, want het lijkt er erg op dat het als een standaar negatieve waardering geworden is die niet echt heel veel met de werkelijkheid te maken heeft.

Maar misschien heb ik daar geen gelijk is, ik ben wel nieuwsgierig waarom je denkt dat het merendeel rechts is.’

4. Mijn reactie van vandaag 30 april aan Modwain op zijn Hollands:
‘Dan lijkt het erop dat we eerst moeten uitmaken wat links of rechts is, om erna beredeneerd te kunnen bepalen waar de politieke partijen staan. Dus wat hun profiel is: links of rechts. Dat wordt een uitgebreide exercitie. Laten we ons daarom tot de hoofdlijn beperken.

Het gaat me om de sociaal-economische aspecten als inkomensverdeling, belastingheffing, de beloning en het belang van arbeid tegenover kapitaal, marktwerking, eigendom van de productiemiddelen en in bredere zin de verzorgingsstaat. Dan blijkt dat deze indicatoren erop wijzen dat die de afgelopen decennia in de richting van multinationals, banken en vermogenden zijn veranderd ten koste van de werkenden of gewone burgers. De details laat ik hier voor de overzichtelijkheid achterwege. Ik noem die ontwikkeling rechts.

Die ontwikkeling is via de actieve of stilzwijgende (internationale effecten) goedkeuring van de belangrijkste politieke partijen tot stand gekomen (VVD, CDA, PvdA, D66). Een politieke elite die die ontwikkeling mogelijk heeft gemaakt of op z’n minst stilzwijgend heeft goedgekeurd moet dan per definitie rechts genoemd worden.

Er zijn ook sociaal-culturele aspecten die te maken hebben met aspecten als nationalisme, nationale identiteit, integratie en emancipatie. Ze domineren tegenwoordig het politieke debat. Daar zijn twee redenen voor: afleiding en profilering.

Afleiding: Het is begrijpelijk dat het in het belang van de bezittende klasse is dat er geen fundamenteel debat ontstaat over de sociaal-economische verhoudingen. Want dat is de afgelopen 30 jaar sterk gewijzigd ten koste van de min vermogenden. Daar is dus veel op aan te merken. Bijvoorbeeld over het feit dat bij toenemende welvaart de lonen achterblijven en de werknemers daarvan niet profiteren, maar de bedrijven wel. En dat de rijkste 10% steeds rijker wordt, en de andere werknemers niet profiteren van de toenemende welvaart. Het inkomen uit arbeid en uitkeringen blijft achter bij het inkomen uit kapitaal, en wordt ook zwaarder belast.

Profilering: Politieke partijen zoeken een manier om zich te onderscheiden van andere partijen. Dat geldt vooral voor nieuwkomers als de PVV of FvD die zich in de politieke markt moeten invechten. Zij zoeken dus via hun politieke marketing een uniek verkooppunt waarmee ze kunnen scoren. Dat gaat betrekkelijk makkelijk op sociaal-culturele onderwerpen omdat burgers daar op emotie aangesproken kunnen worden en de feiten daaraan ondergeschikt zijn. Omdat de economie en de eigendomsverhoudingen ongemoeid blijven worden deze partijen niets door de gevestigde orde in de weg gelegd door zich op deze manier te profileren. Want hun profilering past als afleiding in het straatje van de zittende macht.

Zo bedoel ik het in grote lijnen.

Forum voor Democratie is een rechtse partij op zowel de sociaal-economische als sociaal-culturele aspecten. Op die constatering kan men afdingen dat Baudet wel praat over de ondergang van de westerse beschaving en dus feitelijk niet de gevestigde orde verdedigt, maar die juist wil afbreken. Is dat dan zoveel anders dan de voorman van de Amerikaanse alt-right beweging Steve Bannon die in navolging van de communistische Lenin de staat wil vernietigen? De overeenkomst is trouwens dat Lenin in de koelakken en bankiers zijn vijanden verzon, terwijl Trump, Bannon en Baudet hun 21ste eeuwse vijanden verzinnen: de ‘elite’, de media, de joden (George Soros) of de deskundigen/wetenschappers.

In hoeverre Baudet zelf deze ondergangsfantasie doordacht heeft en waar hij vindt dat het moet eindigen of hij die alleen maar intuïtief ‘leent’ uit de timmerdoos van alt-right voor zijn politieke marketing en profilering is de vraag. Ik denk overigen het laatste. Baudet is een romanticus die houdt van grote gebaren en nog niet de uiterste gevolgen van zijn stellingname beseft. Daar ging naar mijn idee, naast de fraude en corruptie binnen FvD, het conflict met Henk Otten over.

Het gaat echter om de praktijk. Dan blijkt dat Baudet op de economische en culturele beleidsterreinen een behoudende koers vaart. Op economisch gebied wijkt hij nauwelijks af van de op dit aspect rechtse partijen VVD, CDA en D66, en op de culturele aspecten heeft hij zoals gezegd carte blanche omdat hij met zijn sociaal-culturele profilering de afleiding dient die de zittende macht prima uitkomt als een extra rookgordijn dat de macht aan het zicht onttrekt.’

Foto: Schermafbeelding van video ‘Onze democratie is in gevaar’ op het YouTube-kanaal van Modwain op zijn Hollands, 23 april 2019.

Beschouwingen over onze beschaving naar aanleiding van de brand in de Notre-Dame laten ons naar onszelf kijken. Voor even

De brand in de Parijse Notre-Dame heeft heel wat krachten gemobiliseerd. De spin kwam van alle kanten om het eigenbelang te dienen. Van de Franse president Emmanuel Macron, de katholieke kerk of radicaal-rechtse krachten zoals onderstaande activistische journalist van De Telegraaf die in een tweet de brand een symbool noemde ‘voor onze vermoeide beschaving’. Ik zie daarin het schoppen door alt-right en ultrarechts tegen de westerse beschaving (Baudet: ‘journalisten, cultuurmakers en academici ondermijnen onze cultuur’) die averechts werkt. Het verzwakt die beschaving. De brand in de Notre-Dame drukt ons met de neus op het feit wat de oorsprong, kracht en kern van de westerse beschaving is. Ook voor niet-christenen van belang. Het laat zien wie de vijanden ervan zijn: de nationaal-populisten en rechts-radicalen die zeggen de beschaving te willen redden, maar die in werkelijkheid afbreken. Dus laten we het spiegelen en Duk en de andere rechtse inwoners van Dukstad vragen waarom ze zo graag grossieren in ondergangsfantasieën en zand in de motor van de westerse beschaving willen strooien om op de puinhopen ervan in een vage toekomst hun raszuiver paradijs op te bouwen. Of is Duk tot inkeer gekomen en beseft hij eindelijk wat hij bezig is kapot te maken?

Het is opmerkelijk dat de brand van een iconische kathedraal de afgelopen dagen tot zulke beschouwingen over ‘de‘ of ‘onze‘ beschaving leidde. Dat komt nog zelden voor. Niet toevallig werd er uitgebreid verslag over gedaan in de Amerikaanse en Britse pers waar het sterke besef bestaat dat de lokale politiek de weg kwijt is.

Dat alleen al was een blijk van hunkering naar het vinden van gemeenschappelijke waarden met West-Europa. Hier moest blijkbaar een punt gemaakt worden, namelijk dat ‘we’ in de westerse democratieën (VS, Canada, EU-lidstaten en overige West-Europese landen, Australië, Nieuw-Zeeland) onvoldoende beseffen wat we in handen hebben en we ons af laten leiden door krachten die de beschaving bedreigen. Van buitenaf en van binnenuit. Hoewel ieder daar weer een eigen, specifiek vijandbeeld voor uit de kast haalt. Maar voor even werd de bedreiging als universeel gezien en was de overpeinzing erover mythisch. Totdat het onderscheidend werd wat of wie dat dan wel was en het debat weer afdaalde tot platte politisering of belangenbehartiging. Waaraan we graag ontsnappen omdat dat zo vervelend, voorspelbaar, vermoeiend, geestdodend en contraproductief is.

De boodschap die uit de berichtgeving kan worden gelezen is er een van ontevredenheid en gemiste kansen. Maar het bevat ook het verlangen om terug te keren naar iets wat was. Zo zit er er voor iedereen wel wat bij.

Foto 1: Paul Klemann, ‘De oceaan ontspring onder de ‘Notre Dame’’, Tekening met kleurpotlood en gouache verf, 2002. (Eigen collectie).

Foto 2: Tweet van Wierd Duk van 15 april 2019 (via posting op FB-account van Mihai Martoiu Ticu).

Alison Klayman legt uit hoe Steve Bannon zijn volgelingen manipuleert

Regisseur Alison Klayman was 13 maanden bezig met de voorbereiding van haar documentaire The Brink over Steve Bannon, de voormalige hoofdstrateeg van het Witte Huis. Klayman legt uit hoe hij zijn volgelingen manipuleert door samenzweringen te verspreiden en twijfels in de media te zaaien. Het is dezelfde tactiek die in Nederland Thierry Baudet gebruikt. Dus daarom is de toelichting van Klayman leerzaam voor Nederlanders.

Het is de vraag of het werkt om manipulatie door rechts-radicale types als Bannon, Trump, Farage, Orban, Salvini of Baudet bloot te leggen. In elk geval zal dat de harde kern van volgelingen niet afschrikken. Want zij geloven graag elke leugen, verdachtmaking of samenzweringstheorie. Zelfs als ze weten dat die in de kern niet kan kloppen. Wat werkt dan wel? Om te beginnen het isoleren van de harde kern van de goedgelovige meelopers. De laatsten kunnen wellicht met argumenten bereikt worden omdat ze nog voor rede vatbaar zijn.

Neem een Nederlands voorbeeld over de zogenaamde nexit. Het is onduidelijk of FvD een nexit wil. In het programma ‘Een Europa van Natiestaten’ voor de Europese verkiezingen komt het woord ‘nexit’ niet voor en wordt er niet direct voor een nexit gepleit. Forum lijkt hierover verdeeld en vaag omdat de achterban blijkbaar verdeeld is over de zin en uitwerking op de economie van een nexit. Partijvoorzitter Henk Otten zei in maart 2019 in een debat volgens een bericht in het AD: ‘Wij zijn helemaal niet per se voor een nexit. Laten we de interne markt behouden. Wat wij willen is terug naar de EEG, waarin we economisch samenwerkten.’ Baudet spreekt Otten tegen en houdt de optie van een nexit wel in de lucht. De duidelijkheid die FvD van andere partijen vraagt, kan het zelf over de nexit niet geven. Het manipuleert zelfs de eigen mening. Zo ondervindt deze partij nu ook de nadelen van praktische politiek en moet het de eigen harde standpunten inslikken. Dat maakt de partij even kwetsbaar voor aanvallen zoals manipulatoren als Bannon en Baudet anderen aanvallen. Interne tegenstrijdigheden zijn de sleutel om deze alternatieve ultrarechtse bewegingen van repliek te dienen.

Nu is nog niet de slotsom te maken of Thierry Baudet zijn partij zal willen laten passen in het nieuwe, Europese conservatisme

Het is de vraag of Forum voor Democratie (FvD) in de derde categorie tussen traditioneel rechts (VVD) en ultra- of nationaal-populistisch rechts (PVV) past zoals Volkskrant-columnist Martin Sommer oppert. Volgens vele critici is FvD radicaler dan de PVV, onder meer door de afwijzing van politiek, media en ‘universiteiten’.

Een complicatie voor de plaatsbepaling is het gedachtengoed van het Amerikaanse alt-right zoals dat door Steve Bannon, Richard Spencer en Jared Taylor wordt gerepresenteerd. President Trump haakt daar bij aan. Zijn politiek is er deels op gebaseerd en staat haaks op het conservatisme en de conservatieve beweging binnen de Republikeinse partij. Alt-right en het conservatisme verkeren op voet van oorlog met elkaar.

Baudet baseert zich deels op alt-right zoals zijn gesprek met Taylor aangeeft die hij in 2017 ontmoette in Amsterdam. Alt-right is zoals gezegd anti-conservatief. Het wordt verwoord in de ondergangsfilosofie van Bannon die onder meer bleek uit de duistere en gitzwarte aanvaardingstoespraak van Trump waaraan Bannon had meegeschreven. Dat is geen ongedaan maken van onwelgevallige veranderingen met de opzet om een verloren gegane traditie terug op te poetsen, dat is het tot op de grond toe afbreken van de bestaande structuren. Baudet leende daar in zijn overwinningsspeech na de Provinciale Statenverkiezingen de geest van.

In zijn afwijzing van het modernisme, hedendaagse kunst en architectuur stelt Baudet zich echter weer op als een traditionele conservatief, of misschien eerder anti-revolutionair die zich afzet tegen de verworvenheden van de Verlichting en de vruchten van de Franse revolutie. Dat staat weer los van een wetmatigheid in Baudets optreden, namelijk zijn terugkerende contacten met racisten binnen en buiten Forum voor Democratie.

Baudet combineert conservatieve en anti-conservatieve denkbeelden en probeert die tot een samenhangende, hanteerbare en aantrekkelijke mix te kneden. Met een heterogene intellectuele inbreng van ideeën en met het oog op beoogde electorale effecten. De stelling van Sommer dat Baudet met zijn partij ‘naadloos in het nieuwe Europees conservatisme past’ is dan ook zeer de vraag omdat op dit moment nog niet uitgekristalliseerd is of Baudet met zijn partij wel binnen het conservatisme past en er zelfs voor kiest om erbinnen te willen passen. De op Baudet invloedrijke Amerikaanse voorbeelden hebben fors afstand genomen van het conservatisme.

Het lijkt vooralsnog te voorbarig om te concluderen dat bij FvD het conservatieve gedachtengoed het zal winnen, zoals Martin Sommer doet. Laat staan dat het duidelijk is dat indien FvD ondubbelzinnig kiest voor het conservatisme FvD een plaats zal vinden rechts van de VVD en links van de PVV. FvD kan evengoed rechts van de PVV uitkomen als het het abnormale en buitenissige zoals bleek uit Baudets overwinningsspeech op 20 maart 2019 blijft normaliseren en als beginselprogramma aanneemt. Afwachten dus voordat we oordelen.

Foto: Schermafbeelding van deel column ‘Thierry Baudet past naadloos in het nieuwe Europese conservatisme’ van Martin Sommer in De Volkskrant, 5 april 2019.

Nederlandse staatsomroep is niet links, maar rechts. Parlementaire journalisten Fresen en Noorlander normaliseren Forum. Dom of laf?

De vraag is of journalisten die aan zelfcensuur doen dat zelf in de gaten hebben. Laat staan dat ze het zullen toegeven. In de reactie op de verkiezingswinst van Forum voor Democratie en leider Thierry Baudet worden de bokken van de geiten gescheiden. Journalisten moeten objectief verslag doen. En anders niet.

Is Baudet een normale politicus of een crypto-fascist die tegen het racisme aanleunt? Die vraag wordt op dit moment in de samenleving gesteld en de media kunnen eraan meehelpen die te beantwoorden. Daar gaat het om. Dat is de urgentie. Hoe dan ook moeten journalisten signaleren en standpunten met feiten onderbouwen.

Wat ze in geen geval moeten doen is om Baudet en zijn partij los van de feiten op voorhand te normaliseren. Zonder journalistieke weging. Het lijkt erop dat het voor Nederlandse journalisten op dit moment makkelijker is om toe te geven dat Donald Trump, Steve Bannon, Matteo Salvini, Filip Dewinter, Jean-Marie Le Pen of Viktor Orban anti-democratische en tegen het fascisme aanleunende neigingen hebben, dan dat ze willen toegeven of in overweging willen nemen dat Baudet met deze anti-democraten over één kam is te scheren.

Het is de omgekeerde journalistieke wet die zegt dat een diefstal om de hoek belangrijker is dan een moord in de volgende stad of een massamoord op een ander continent. Zo is het makkelijker voor een journalist om verre boeven te benoemen dan de eigen boeven. Zoiets vergt moed, ruggengraat. Of dat komt door lijfelijke angst, gebrek aan burgermoed (‘Zivilcourage’) of de vrees uitgesloten te worden van contacten valt te bezien.

Aanleiding voor het bovenstaande was de opstelling jegens Baudet naar aanleiding van de verkiezingswinst van Forum van de journalisten Ron Fresen en Arjan Noorlander. Zij moeten voor de NOS de politiek duiden en dat is een kerntaak die verwachtingen schept. Maar wat ze ervan bakten was teleurstellend en schoot tekort. Hun commentaar viel samen te vatten als de normalisering van Forum en van Baudet. Zelfs een slag om de arm hielden ze niet. Ze zagen Forum niet als protestpartij en associeerden Baudet niet met racistisch en wit nationalistisch gedachtengoed. In hun schematisch denken stelden ze Forum gelijk aan GroenLinks, immers ook een getuigenispartij. Zo kun je alle verschillen toedekken. Ook als een partij getuigt van fascistisch of racistisch gedachtengoed is dat een getuigenis. Tja, maar wat voor getuigenis, Fresen en Noorlander?

De angst lijkt te regeren bij de NOS om uitgemaakt te worden voor links. Het hameren van radicaal-rechts gedurende jaren heeft zijn vruchten afgeworpen. Genoemde NOS-journalisten durven niet meer kritisch te zijn op radicaal-rechts en vrezen als lid van de linkse kerk afgeschilderd te worden. Voor verbouwereerde kijkers die dit moesten aanzien is de conclusie duidelijk: de Nederlandse ‘staatsomroep’ is niet links, maar rechts.

Foto: Ron Fresen (rechts): ‘“Het is natuurlijk het Baudet-effect, maar het heeft ook te maken met de inhoud”, zegt politiek verslaggever Ron Fresen over de winst van Forum voor Democratie.’ Op NOS.nl.

Inge van Dijk (VVD Nijmegen) voor WNL Opiniemakers: extreemlinks en extreemrechts zijn beiden extremen

VVD-fractievoorzitter in Nijmegen Inge van Dijk komt in dit fragment van het programma WNL Opiniemakers op 13 oktober 2018 tot een conclusie: ‘zowel extreemlinks als extreemrechts beide extremen zijn waar we rekening mee moeten houden en waar we dus ook heel erg voorzichtig mee moeten zijn en actie op moeten ondernemen’. Een waarheid als een koe. Rekening. Voorzichtig. Actie. Dat klinkt redelijk. Haar aanloop wisselt ze af met suggesties en schijnbewegingen. Met de ‘linkse stad’ verwijst ze naar het college van GroenLinks, D66 en SP. Dat zijn democratische partijen die niet gelijk te stellen zijn met de extreemlinkse Antifa-beweging. Toch suggereert Van Dijk een verband. Nog raadselachtiger is haar verwijzing naar ‘de landelijke verkiezingen van 2016’ omdat die er in dat jaar in Nederland niet waren op de herindelingsverkiezingen van Meierijstad na. Van Dijk neemt het niet zo nauw met de feiten. Het ligt toch in het karakter en de aard van een demonstratie of die toelaatbaar is, niet in de omstandigheid dat die plaatsvond tegen de lokale VVD?

Het is moeilijk om niet spottend te doen over het gehalte van Van Dijks opmerkingen die een politiek doel hebben. Hoewel dat niet duidelijk is door het vrijblijvende karakter ervan. Ze worden geuit in een programma met de volgens oud VRT-journalist Johan Depoortere  extreemrechtse commentator Derk Jan Eppink. De context geeft de sleutel voor interpretatie. Het kan niets anders betekenen dan dat extreemlinks wordt opgevoerd om extreemrechts schoon te wassen of op zijn minst te relativeren. Volgens de AIVD ontwikkelt extreemlinks zich grotendeels in reactie op extreemrechts. Zodat de oplossing simpel is. Als extreemrechts wordt ontmoedigd en bestreden door de overheid, dan verdwijnt vanzelf grotendeels de dreiging van extreemlinks. Extreem is extreem, zo meent Inge van Dijk. Maar de werkelijkheid is complexer dan dat.