De gemeente Nijmegen is vooralsnog niet bereid de portemonnee te trekken voor het in nood verkerende Museum Het Valkhof. Cultuurwethouder Bert Velthuis (SP) houdt zich op de vlakte en houdt alle opties open.
De petitie ‘Pleidooi voor een uitdagend en goed Museum Het Valkhof in Nijmegen’ vraagt precies dat: een uitdagend en goed museum dat zich verheft boven het niveau van streekmuseum. Of een geminimaliseerd stadsmuseum. Petitionaris Jan-Wieger van den Berg spreekt over ‘een verstikkende deken over de organisatie’ waarin alle energie lijkt te worden gesmoord en ‘een bureaucratische mist’ waarin een zware strijd [wordt] uitgevochten. De oplossing is om ‘zuurstof in het museale vacuüm te blazen’. De petitie schuwt de beeldspraak niet die in een weerbericht thuishoort. Er is wat voor te zeggen dat bij de tiende gemeente van Nederland met 172.322 inwoners een voorzieningenniveau past dat een goed en uitdagend museum omvat.
Hoe het gemeentebestuur en de Raad van Toezicht van Museum Het Valkhof zich gaan onttrekken aan de ‘bureaucratie‘ en ‘de verstikkende deken die over de organisatie ligt‘ is de hamvraag. Tekenen kan hier.
Foto: Schermafbeelding van deel petitie ‘Pleidooi voor een uitdagend en goed Museum Het Valkhof in Nijmegen’.
Belangrijk nieuws lijkt te ontbreken in dit filmpje van Omroep Gelderland, maar zeker is het niet. Het staat wel in een toelichtende tekst. Namelijk dat er een tijdelijke Raad van Toezicht is aangesteld of aangetreden die de opdracht heeft een nieuwe Raad van Toezicht samen te stellen. Of er vertegenwoordigers van de oude Raad van Toezicht in de tijdelijke Raad van Toezicht zitting hebben om een nieuwe Raad van Toezicht samen te stellen blijkt niet uit de berichtgeving. Bij Museum Het Valkhof in Nijmegen is een conflict ontstaat tussen directeur Arend-Jan Weijsters en het personeel aan de ene kant en de Raad van Toezicht aan de andere kant.
Het terugtreden van de Raad van Toezicht zou vooruitlopen op de rechtszaak tussen directeur en Raad van Toezicht die Weijsters naar huis stuurde. Het is daarom niet logisch omdat er geen nieuw feit is dat voorzitter Ronald Migo tot vrijwillig aftreden lijkt te bewegen. De directeur vecht het ontslag aan. Jan van Laarhoven is de door de Raad van Toezicht benoemde interim-directeur. Niet alleen in het museum lijkt chaos troef, maar ook bij de bestuurlijke aansturing waar een oude, tijdelijke en nieuwe Raad van Toezicht elkaar opvolgen als een duveltje uit een doosje. En een interim-directeur in opdracht van de Raad van Toezicht met plannen komt terwijl de gedwongen thuiszittende directeur de autoriteit van dezelfde Raad van Toezicht betwist. Radertjes passen niet in elkaar. Van Laarhoven die meent de positie van onpartijdigheid te moeten claimen om de boel vlot te trekken staat niet boven de partijen, maar is deel van de chaos. Dat maakt het nog onoverzichtelijker.
Update 15 juli 2015: GroenLinks stapt uit de Bredase coalitie vanwege ‘het nieuwe museale concept’, aldus BN De Stem. De partij zegt het vertrouwen in de andere partijen op. Hiermee valt de coalitie. De andere partijen beraden zich nu op de nieuw ontstane situatie. Zie bij reacties voor persverklaring GroenLinks.
Soms is de timing in het nieuws niet te volgen. En zijn documenten onvindbaar waarover iedereen een mening geeft. Gisteren kwam naar buiten dat aan de hand van het rapport van projectleider bij Erfgoed Brabant Annette Gaalman over de collecties door de Stichting Cultuurbelangen Breda’s Museum het vertrouwen in ad-interim directeur Vera Hoogsteden van het Breda’s Museum werd opgezegd. De Stichting deelde dat mee aan cultuurwethouder Selçuk Akinci. Hoogstraten wordt verweten dat ze de collectie niet goed beheert. Waarom komt dat bericht juist nu naar buiten en wordt het vermeend dysfunctioneren van Hoogsteden nieuws?
Een begin van een antwoord ligt in de raadsbrief van 8 juli 2015 van Akinci over een nieuw museaal concept voor Breda. Een langlopende kwestie die de gemoederen verhit. De rol van de ‘externe museumexpert’ Ton Wagemakers als ‘onafhankelijk voorzitter’ van een Werkgroep Toekomst Musea Breda lijkt hierbij beslissend. Uit de brief blijkt dat wethouder Akinci moeite had met de dubbelrol van Wagemakers als ‘onafhankelijk voorzitter’ van de Werkgroep en ‘inhoudelijk deskundige op museaal gebied’. Daarnaast bleek Akinci ’uit de signalen van de werkgroep’ begrepen te hebben ‘dat het vervolgproces om een andere voorzitter vraagt‘.
Exit Wagemakers en een wethouder en Werkgroep die op zoek moeten naar een andere ‘onafhankelijke voorzitter’. Met de vraag waarom die dubbelrol van Ton Wagemakers in de Werkgroep die sinds januari 2015 bijeenkomt pas nu een probleem is geworden. Gaat het niet eerder om een ordinaire richtingenstrijd?
De Stichting Cultuurbelangen Breda’s Museum wil naast het vervangen van Hoogsteden dat Wagemakers weer wordt aangesteld en dat de wethouder het rapport Van Laarhoven gaat uitvoeren. Dat pleit voor samengaan van het MOTI en het Breda’s Museum. Maar moet dat op basis van gelijkwaardigheid of is het Breda’ Museum ondergeschikt aan het MOTI? Die vraag is de garantie voor een robbertje vechten waar vele achterbannen zich mee bemoeien. Vertegenwoordigers namens de beide musea in de Werkgroep zijn als de poppetjes in een weerhuisje die zich echter van het weer weinig aan lijken te trekken. Ze reageren niet zozeer op het weer, maar op de verwikkelingen. Daarom is het nieuws soms niet te volgen. Hoogsteden weg? Wagemakers weg?
Foto: Weerhuisje van grootvader uit Minnertsga.
Update 31 december 2016: Volgens een bericht in De Volkskrant is het conflict bij Museum Het Valkhof geëscaleerd. Voorzitter Ronald Migo van de Raad van Toezicht (RvT) wordt van vriendjespolitiek beticht en zou op de stoel van de directeur plaats willen nemen. De RvT heeft ‘tegen de wil van het voltallige personeel dat achter de geschorste directeur Arend-Jan Weijsters blijft staan’ Jan van Laarhoven tot interim-directeur benoemd. In 2015 was hij door de RvT ook al aangezocht als interimbestuurder en gaf in bovenstaande video zijn visie op het museum. Interessant genoeg om dit nu te herhalen omdat dit de visie van Migo en RvT weergeeft, en de richting waarin ze het museum willen veranderen. Geen verdieping, maar verbreding. Geen reflectie, maar beleving. Zo ziet ‘buitenstaander’ Migo de toekomst van Museum Het Valkhof. Opvallend in deze kwestie is de terughoudende rol van het Nijmeegse college met cultuurwethouder Bert Velthuis (SP).
Wat is er mis met Museum Het Valkhof in Nijmegen? Een verloren identiteit, bezuinigingen of een gebrek aan zelfvertrouwen bij de medewerkers? Interimbestuurder Jan van Laarhoven zette het op een rijtje en Omroep Gelderland geeft hem de ruimte. Best bijzonder dat een beleidsnota met promotionele bedoelingen op sociale media een breed publiek bereikt. Van Laarhoven omschrijft de situatie van Het Valkhof als ‘zorgwekkend positief’. De bodem van de put is bereikt, dieper zakken kan niet. Het verschil met ‘zorgwekkend negatief’ is dat er zicht op een oplossing is, volgens Van Laarhoven. Hoe hij de gaten in de exploitatie gaat opvangen wordt niet concreet. Hij tovert als wondermiddel de belevening van het publiek uit zijn hoge bestuurshoed. Zijn wensdenken is wellicht niet vernieuwend, maar wel motiverend. Vooralsnog vooral voor de medewerkers.
George Knight 