Mijn reactie bij de video ‘#1 | Karel van Wolferen | Grootse NAVO oefening ondermijnt Europese veiligheid’ op Café Weltschmerz van 13 februari 2020. De toelichting bij de video zegt: ‘De nieuwe regelmatige column van Karel van Wolferen wordt opgenomen in zijn werkkamer, thuis. Deze eerste handelt over de aankomende NAVO oefening die ‘noodzakelijk’ wordt geacht voor de ‘oorlog van de toekomst’. Een uitstekende remedie wanneer je het plan hebt om een oorlog te beginnen, maar tegelijk een provocatie aan het adres van Rusland. Een Amerikaanse manipulatie dat een veiligheidsprobleem voor Europa veroorzaakt. Onze, door Brussel gecontroleerde Nederlandse media, zwijgt in alle talen.‘
Karel van Wolferen gaat voorbij aan de vraag wie op wie reageert. Het is inderdaad waar dat de oefening ‘Defender Europe 20’ de grootste in 25 jaar is. Het is trouwens in de kern geen NAVO-oefening, maar een oefening van het Amerikaanse leger dat in de NAVO wordt geïntegreerd. Er nemen 20.000 Amerikaanse militairen aan deel die vanuit de VS worden getransporteerd naar Europa.
De afgelopen jaren heeft de Russische Federatie in samenwerking met Wit-Rusland herhaaldelijk de zogenaamde Zapad-oefeningen gehouden in de noordwestelijke sector aan de oostgrens van de EU. Zoals Zapad 2017 met naar verluidt ruim 12.000 Russische en Wit-Russische militairen. Hogere schattingen tot zelfs 100.000 militairen bleken achteraf onjuist te zijn.
Deze veldoefeningen zijn noodzakelijk om de afstemming tussen landen en krijgsmachtonderdelen te toetsen en daarvan te leren. Synchronisatie een standaardisatie dus. Dat doen beide partijen die willen weten hoe het met hun daadwerkelijke gevechtsbereidheid staat en waar de knelpunten liggen. Maar militaire oefeningen bevatten ook een element van propaganda. De waarheid wordt hierbij vaak uit het oog verloren. Aan beide kanten. Want de paradox is dat zowel de Russische als Westerse militairen er het grootste belang bij hebben om de kracht en dreiging van de tegenstander groter voor te stellen dan die werkelijk is. Maar in vergelijking met de Koude Oorlog die in 1991 met de val van het IJzeren Gordijn ten einde kwam zijn de aantallen aan beide kanten aanmerkelijk teruggeschroefd. Ter verduidelijking: aan de NAVO-oefening Battle Royal namen in 1954 137.000 militairen deel.
De meningen van Van Wolferen gaan zoals vaak voorbij aan de hechte relatie tussen de presidenten Trump en Poetin. Hij moffelt weg dat Trump kritisch staat tegenover de NAVO en er weinig betrokkenheid bij voelt. Trump gelooft de Russische president meer dan zijn eigen veiligheidsdiensten en hoge militairen waarmee hij een verstoorde relatie heeft. Dat bleek tijdens de Amerikaans-Russische top in Helsinki in 2018 en op vele momenten daarna waarop Trump zich kritisch uitliet over zijn eigen generaals die hij bij herhaling incapabel noemde. De huidige minister van Defensie Mark Esper probeert weliswaar een onafhankelijke koers tegenover het Witte Huis te varen, maar wordt geregeld overruled door Trump (kwestie Eddie Gallagher) en buitenlandminister Mike Pompeo. De hoge militairen zijn door Trump en zijn entourage praktisch politiek vleugellam gemaakt.
Van Wolferen gaat er dus grotendeels aan voorbij dat er geen eenduidigheid is tussen de politieke en militaire leiding van de VS en er daarom geen blauwdruk kan liggen om een oorlog tegen de Russische Federatie te beginnen. Die gedachte is onrealistisch en achterhaald en gaat niet uit van de huidige politieke situatie in het Witte Huis. Daarbij komt dat president Trump terughoudend is met militaire buitenlandse interventies (zoals zijn terugtrekking uit Noord-Syrië liet zien) en in de kritiek op zijn voorganger Obama daar een politiek speerpunt van maakt. Zonder de VS is een oorlog tegen de Russische Federatie hoe dan ook onrealistisch.
Oorlog tegen de Russische Federatie is alleen voorstelbaar als de politiek leiding van de VS dat van plan zou zijn en het Pentagon die lijn volgt. Zowel het een als het ander is niet aan de orde en verre van logisch. Dat alleen al geeft aan dat de meningen van Van Wolferen losstaan van de werkelijkheid en hij geen deugdelijke en waarachtige analyse geeft van de huidige politieke situatie in de VS en de geopolitieke relatie van dat land met de Russische Federatie. De fantasie van Van Wolferen spreekt voor zichzelf en heeft onbetwistbaar een zekere amusementswaarde, maar heeft niets te maken met de realiteit.
Kwalijker is dat Karel van Wolferen sommigen van ons angst aanpraat en een gevoel van onveiligheid bezorgt. Het zou de verantwoordelijkheid van Café Weltschmerz moeten zijn om aan die oorlogshitserij geen platform te bieden. Of het te voorzien van een disclaimer, zoals de mededeling dat het is bedoeld als satire of parodie op een Karel Roskam-commentaar uit de hoogtijdagen van de Koude Oorlog. Gelukkig zijn de politici en militairen van zowel de VS als de Russische Federatie realistischer in hun denken dan Van Wolferen die niet alleen midden in zijn studeerkamer oreert, maar ook mentaal nog midden in de sfeer van de Koude Oorlog klem zit.
George Knight 