Misleidende journalistiek in Syrische oorlog over chemische aanval

Opnieuw komt er een theorie uit de hoge hoed over de aanval met sarin in het Syrische Ghouta op 21 augustus. Deze keer luidt de beschuldiging dat rebellen van Al Qaida chemische wapens gebruikt hebben. Ze zouden het via Turkije uit Irak hebben gekregen. Tot nu toe timmeren de VS, Turkije en Frankrijk het hardst aan de weg met hun beschuldiging dat het Syrische regeringsleger op die dag chemische wapens gebruikt zou hebben. Rusland en Iran ontkennen dat het hevigst omdat ze de regering-Assad steunen. RT is een door het Kremlin gecontroleerd nieuwsmedium. Maar harde feiten die het een of het ander kunnen bewijzen ontbreken. Inlichtingenrapporten schetsten doorgaans een waarschijnlijkheid en bieden zelden 100% zekerheid.

Nu komt RT ineens met een ‘smoking gun‘ uit de hoge hoed. De commentator verwijst naar het blog van Brown Moses waarop gezegd zou worden dat uit drie filmpjes die -toevallig- op de mobiele telefoon van een gedode rebel zijn gevonden blijkt dat de rebellen, Al Qaida of de splintergroep Liwa Al-Islam de aanval van 21 augustus op Ghouta hebben uitgevoerd. Maar Brown Moses onderschrijft nergens de claim dat de aanval door de rebellen uitgevoerd is. Hij twijfelt er zelfs sterk aan. Het klopt immers allemaal te mooi. De filmpjes lijken eerder speciaal in scène te zijn gezet om de rebellen te beschuldigen. Daarom pleiten ze de rebellen juist vrij.

Rond 1 september kwam er ook een theorie naar buiten dat de rebellen via Saoedi-Arabië en prins Bandar bin Sultan chemische wapens kregen. Dat werd via journalist Dale Gavlak naar Mint Press News gelekt. Met de opzet dat meer officiële media als RT het konden oppikken om de twijfel verder te zaaien. Opnieuw leek in de oorlogsmist de waarheid het eerste slachtoffer te zijn dat in de oorlog sneuvelde. In een posting constateerde ik: ‘Wat waar is valt nu niet na te gaan. Ook het verhaal van Dale Gavlak kan een afleiding zijn.‘ Hetzelfde geldt nu voor Brown Moses, maar vooral RT dat deze keer wel heel opvallend afdaalt naar journalistiek van een bedenkelijk niveau. Maar ook wat de Amerikanen en Fransen in hun inlichtingenrapporten beweren is giswerk.

Foto: Schermafbeelding uit een van de drie videos die Brown Moses in handen heeft gekregen waarop de chemische aanval van de rebellen op 21 augustus te zien zou zijn; rechtsom geroteerd. Idiot proof door opvallend veel strijdvlaggen en ‘Allah Akbar’ kreten. Zelfde video ook op LiveLeak.

Saoedisch-Amerikaans complot in Syrische burgeroorlog? Wie weet

Update 22 september 2013: McClatchy geeft de pogingen weer die Dale Gavlak heeft gedaan om zich van het op Mint Press News gepubliceerde nieuws te distantiëren. AP-medewerkster Gavlak meent dat haar naam onterecht aan de publicatie is verbonden. Ze heeft wel zijdelings meegewerkt aan het artikel door te helpen met de vertaling, maar is niet ter plekke geweest of heeft getuigen gesproken. Mint Press News verklaart de reactie van Gavlak als gevolg van de druk om de lezing die de schuld bij de rebellen legt in te trekken. 

Het gezegde luidt dat het eerste slachtoffer dat in een oorlog sneuvelt de waarheid is. Gevoegd bij politici in het politieke bedrijf die waarheid niet als doel maar als middel voor hun machtspositie zien sneuvelt bij politici die op oorlog zinnen de waarheid nog voordat de oorlog gestart is. Nu is er de schuldvraag over de Syrische gifgasaanval. De regering-Obama meende te weten dat de regering-Assad dit op z’n geweten had. Maar omdat het geen harde bewijzen overlegde bleef deze aantijging een mening en werd geen feit. Door z’n aarzelend optreden maakte president Obama zichtbaar dat-ie speelbal van facties is die op hem inpraten.

De waarheid van oorlog is in mist gehuld. Oorlogsmist is een term van militair strateeg Carl von Clausewitz: ‘Oorlog is het gebied van onzekerheid, driekwart van die dingen waarop het handelen in de oorlog gebaseerd is, is in de mist van een meer of minder grote onzekerheid gehuld. Het eerste wat hier nodig is een scherpe geest, om de waarheid met zijn oordeel te doorgronden.‘ Deze uitspraak geldt niet alleen voor elk 19de eeuws slagveld dat met barrières doorsneden wordt zodat overzicht per definitie onmogelijk is. Daar helpen geen moderne communicatiemiddelen aan, die voornamelijk het rangschikken achteraf vergemakkelijken.

Mint Press News komt met het nieuws dat de Syrische opstandelingen op aangeven van Saoedi-Arabië onlangs de gifgasaanval in de voorstad Ghouta hebben uitgevoerd. Zonder dat de strijders wisten dat ze chemische wapens in handen hadden. Het artikel is geschreven door de gerespecteerde journaliste Dale Gavlak in samenwerking met Yahya Ababneh die ter plekke was. De laatste sprak met ooggetuigen. De sleutelzin is: ‘Many believe that certain rebels received chemical weapons via the Saudi intelligence chief, Prince Bandar bin Sultan, and were responsible for carrying out the dealing gas attack.‘ Hoe kunnen we dat nu checken?

In de analyse volgen de complottheorieën elkaar op. De soennietische Saoediërs zijn trouwe bondgenoten van de VS en zouden er op gebrand zijn om de sjiietisch-Alevitische president Assad omver te werpen. Daartoe zou prins Bandar bin Sultan met medeweten van de Amerikanen de in Syrië vechtende rebellen van geld en wapens hebben voorzien. Het sluitstuk van z’n inmenging zou het ‘insteken’ van het bewijs zijn dat het regime-Assad gifgas tegen de conservatief-soennietische inwoners van de voorstad Ghouta had gebruikt.

Omdat Assad notabene onder het oog van de VN-inspecteurs geen belang bij de gifgasaanval had, opent de uitleg een ander spoor. Het verklaart stellig onwaarschijnlijkheden, maar mogelijk worden ze gebruikt om de zaak te compliceren. Russen, Iraniërs en Syrische regering hebben belang bij zo’n verklaring. Onbegrijpelijk is dat het spoor zo makkelijk naar prins Bandar bin Sultan leidt. De aarzelingen in de VS en het VK krijgen er wel een basis door. De VS voorzien van een excuus om in de Syrische burgeroorlog in te grijpen is weer in lijn met wat in 2003 in Irak gebeurde. Westers ingrijpen had de luchtmacht en zware infrastructuur van de Syrische krijgsmacht een kopje kleiner kunnen maken. Zodat het machtsevenwicht naar de opstandelingen had kunnen verschuiven. Wat waar is valt nu niet na te gaan. Ook het verhaal van Dale Gavlak kan een afleiding zijn.

Foto: Slachtoffers die bij de gifgasaanval in Ghouta werden begraven. 21 augustus 2013.