Deelname Defne Ayas (Witte de With) aan Biënnale Moskou ongewenst

De 6e Biënnale van Moskou is een project dat georganiseerd en ondersteund wordt door het Ministerie van Cultuur van de Russische Federatie. Het vindt van 22 september tot 1 oktober 2015 plaats. Defne Ayas, directeur van Witte de With is samen met Bart De Baere aangesteld als curator van de 6e Biënnale van Moskou.

Aldus een bericht van de RRKC. Wat is hier aan de hand? Werkt Defne Ayas mee aan de her-Sovjetisering van de Russische Federatie die onder impuls van president Putin in gang is gezet? De term Euro-Aziatische (of: Euraziatische) traditie is beladen en wordt door de rechts-extremistische Russische nationalist Aleksandr Doegin gepromoot zoals Raymond van den Boogaard in een boekbespreking uitlegt. Wat hebben Westerse kunstenaars of directeuren van kunstinstellingen op dit moment in Moskou te zoeken behalve het legitimeren van het Putin-regime? Denken ze bewegingsvrijheid te hebben om de constructieve krachten te bundelen?

Had Kasper König in maart 2014 met hoop op beter nog argumenten om de Manifesta 10 in St. Petersburg te verdedigen ondanks het feit dat hem toen naïviteit verweten werd, door de in de Russische Federatie verdere verslechtering van de mensenrechten, aantasting van de democratie en de rechtsstaat, de illegale inlijving en gelijkschakeling van de Krim, de voortwoekerende Russisch-Oekraïense oorlog, de moord op Boris Nemtsov en de propaganda in de Russische media heeft Defne Ayas ruim een jaar later die argumenten niet meer. Zij is zich er goed van bewust waar ze instapt. Het politieke klimaat is inmiddels zo verslechterd dat geen criticus meer kan volhouden dat het meedoet om de boel van binnenuit te veranderen. Defne Ayas is een meeloper (fellow-traveller) die zich bereidwillig voor het karretje laat spannen van een regime dat de kunst muilkorft.

Of directeur Ayas en het bestuur van Witte de With met voorzitter Kees Weeda, penningmeester Patrick van Mil, Nicoline van Harskamp, Jeroen Princen, Karel Schampers, Nathalie de Vries en Katarina Zdjelar naïviteit, hardleersheid of bewuste politieke stellingname pro-Kremlin verweten kan worden is de vraag. Verontrustend is dat het bericht van de RRKC de Griekse ex-minister Yanis Varoufakis een denker en geen politicus en parlementslid noemt. Met anderen zou hij naar vragen zoeken over de fundamenten voor een beter leven en wie wij zijn (mens, stad, natie, imperium etc.). Dat klinkt humanistisch en braaf. Gaat het de Stalinisten en neo-marxisten werkelijk om dit soort overwegingen? Het bestuur van Witte de With moet zich nog maar eens goed achter de oren krabben of het gewenst is dat Defne Ayas meewerkt aan de 6e Biënnale van Moskou.

Zie hier voor andere posting over de politieke stellingname van Witte de With.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘Witte de With Directeur Defne Ayas co-curator van de 6e Biënnale van Moskou’ op RRKC.

Advertentie

Geeft Universiteit Antwerpen extreem-rechts een podium?

Op 18 april 2015 is de Nationalistische Studentenvereniging NSV! van plan om in samenwerking met de Britse uitgeverij Arktos  de bijeenkomst ‘Europa, het Westen voorbij’ te houden op de Universiteit Antwerpen. NSV!  presenteert zich als Vlaams-nationalistisch en rechts-conservatief. Arktos wordt geleid door John Morgan, en publiceert auteurs van Nieuw Rechts als Alain de Benoist, Guillaume Fay, Pierre Krebs en Alexander Dugin. Veel werken van Arktos zitten in de sfeer dat ze de Holocaust ontkennen en voor blanke suprematie gaan.

Dugin staat ook op het affiche als meest bekende activist. Hij is een onlangs bij Putin in ongenade gevallen rechts-extremistische Rus die bekend is door zijn boek De vierde politieke theorie dat naast het liberalisme, communisme en fascisme zoekt naar een vierde theorie. Hij is ontslagen als hoogleraar. Raymond van den Boogaard kwalificeert Dugin alsvolgt: ‘Één ding is overduidelijk: democratische waarden, rechten van de mens en burger en wat dies meer zij, spelen bij Doegin geen enkele rol.’ Manuel Ochsenreiter is een Duitse neo-nazi en uitgever van Zuerst! die het in een commentaar opnam voor Dugin omdat de Groene Bundestag-afgevaardigde Volker Beck hem de toegang tot Duitsland ontzeggen wil. Ochsenreiter zet Beck weg als homo-activist: ‘Will der grüne Schwule Lobbyist Beck darüber hinaus sein privates München gegen Rußland kühlen?’

Het is nog niet bekend waar de bijeenkomt plaatsvindt. NSV! zegt dat de precieze locatie later volgt. Maar het is opmerkelijk als de Universiteit Antwerpen zich ertoe zou lenen om deze anti-democratische en controversiële sprekers een podium te bieden. En ze zo legitimiteit en geloofwaardigheid te verschaffen. Het bestuur van de Universiteit dient goed te beseffen wat voor extreem-rechts gezelschap het in huis haalt. Een externe locatie buiten de Universiteit lijkt verstandiger om de integriteit van de Universiteit Antwerpen niet te bezoedelen. Dugin, Morgan en Ochsenreiter passen niet in een open academische omgeving. In België.

Foto: Flyer van de bijeenkomst Europa, het Westen voorbij op 18 april 2015 door de NSV! en Arktos. 

PVV heeft twee soorten verkeerde vrienden die elkaar uitsluiten

De PVV heeft het voordeel van de twijfel verspeeld door toenadering te zoeken tot het Front National. Da’s het gevolg van een sluipend proces van opportunisme en het afvinken van mogelijkheden. Door electoraal denken boven alles te stellen is de PVV op een doodlopende weg beland. Enkele jaren terug speelde de PVV in de Nederlandse politiek een nuttige rol door tegen vastgeroeste structuren te schoppen. Dat scherpte het debat aan over vanzelfsprekendheden waar nooit afdoende over was nagedacht, zoals multiculturalisme, subsidies of nationale identiteit. Maar dat schoppen maakt niks meer los omdat het door de samenleving is opgepakt en afbreken gevolgd dient te worden door opbouwen. In dat laatste voorziet de tegenpartij PVV niet.

Afgelopen weekend ontmoetten in Wenen op uitnodiging van de rechts-extremistische FPÖ rechtspopulisten, rechts-nationalisten en zogenaamde Euroaziatische partijen elkaar op een geheime bijeenkomst. Het Euroaziatisme is een schimmige theorie van de Russische nationaal-bolsjevist Alexander Doegin als vierde ideologie na het liberalisme, communisme en fascisme. Raymond van den Boogaard verklaart deze conservatieve gedachtengang in de boekbespreking van Doegins ‘De Vierde Politieke Ideologie’. Hij zegt: ‘Één ding is overduidelijk: democratische waarden, rechten van de mens en burger en wat dies meer zij, spelen bij Doegin geen enkele rol, dat zijn kennelijk geen waarden die de mens van het vierde kwartier op zijn zijnsweg hoeven bezig te houden.’ Doegin was in Wenen aanwezig, evenals de kleindochter van Jean-Marie Le Pen. De rechtsnationalisten loofden de Russische president Putin die het opneemt tegen de VS. Het volgende treffen staat volgens de Tages-Anzeiger gepland voor januari in vermoedelijk Moskou. De voorgestelde Krim viel af.

Naar verluidt was de PVV in Wenen niet vertegenwoordigd, maar zoekt het wel aansluiting bij vrienden die in Wenen aanwezig waren. Zo wil de PVV in het Europarlement een fractie vormen met het Front National en de FPÖ die in Wenen een hoofdrol speelden. Het kleine PVV moet dan gedwongen meegaan met de meerderheid. Opmerkelijk is dat deze merkwaardige cocktail van links en rechts die voorbijgaat aan de vaste waarden van gevestigde ideologieën zowel typisch is voor de PVV als voor deze vierde ideologie van nationaalbolsjevisme, anti-Amerikanisme, Euroscepticisme, antisemitisme en anti-liberalisme. Als een politieke fruitmand vol ongerijmdheden waar zelfs de beste politieke kok geen evenwichtig programma meer van kan koken.

Het is niet nodig om de partij van Wilders te bestrijden omdat Wilders dat zelf als geen ander kan. Wilders praat Putin minder naar de mond dan Marine Le Pen, Nigel Farage of de andere Europese rechts-nationalisten. Maar het geeft zeer te denken dat Wilders vanuit electoraal opportunisme in het vaarwater van deze verkeerde vrienden terecht is gekomen. Vaak is de kritiek op Wilders zijn samenwerking met een Amerikaanse lobby van islamcritici als Pamela Geller of Daniel Pipes. Maar da’s kritiek die volgt uit een vorige verschijningsvorm van Geert Wilders. Hoe hij programmatisch directe Amerikaanse vrienden kan verbinden met indirecte Russische vrienden is een raadsel. Want ze staan haaks op elkaar wat Amerikanisme, steun voor Israël/antisemitisme of het liberalisme betreft. Als Wilders geen afstand neemt van de ene of de andere vriend dan verdwijnt de PVV vanzelf in het spagaat van onsamenhangendheid, ongeloofwaardigheid, tegenstrijdigheid en interne spanning.

Foto: Alexander Doegin (met baard) bezoekt Roemenië, november 2013.

Maidan, het tekort van Oekraïne en de Russische propaganda

Tegenstanders van ‘het Westen’ die het conflict in Oekraïne zien als een coup van fascisten zullen het afdoen als een gekleurd verslag. Zo wordt een als neutraal bedoeld artikel van een Oekraïense mensenrechtengroep  dat relevante vragen stelt ongewild onderdeel van de informatieoorlog. Typerend daarvoor is dat mensen met tegengestelde meningen niet meer met elkaar in gesprek kunnen gaan omdat ze zelfs de feiten betwisten.

In de bespreking in de NRC van de documentaire ‘Maidan’ van Sergei Loznitsa verbaast de van origine (Wit)-Russische filmmaker zich erover ‘hoeveel westerse journalisten geloof hechten aan de propaganda van Putin’. Hij had vaak het idee dat die journalisten waren gehersenspoeld. Loznitsa verklaart de tegenstand van Rusland uit de precedentwerking: ‘En wat gebeurd is, vormt natuurlijk  een prachtig voorbeeld voor Rusland -daarom is Poetin ook zo nerveus over de gebeurtenissen in Oekraïne. De Russische propaganda van nu is vergelijkbaar met die op de ergste momenten van de Stalin-terreur in de jaren dertig’. Loznitsa heeft weinig vertrouwen in de opstelling van het Westen: ‘Is er in het Westen wel voldoende moed en eergevoel om voor de mensen in Oekraïne op te komen?’ Moed en eergevoel, veel Westerlingen zullen zich afvragen waar-ie het over heeft.

In gesprek met Raymond van den Boogaard legt de Oekraïense schrijver Jurko Prochasko een ander accent wanneer-ie de invloed van de propaganda van het Kremlin probeert te verklaren: ‘Men [=West-Europa] heeft moeite zich een land met zo’n slechte reputatie als een zelfstandige staat voor te stellen, laat staan dat er een positieve revolutie zou kunnen plaatsvinden.’ Volgens Prochasko kwam de Maidan-opstand op het volgende neer: ‘De Maidan-revolutie was ook een anti-koloniale revolutie, tegen een president, Janoekovitsj, die het land aan Rusland wilde uitleveren. Men beseft in West-Europa te weinig wat de aard is van de anti-liberale contrarevolutie die de Russische president Poetin in gang heeft gezet, zowel in eigen land als naar buiten toe’.

‘Human Rights in Ukraine‘ besluit ‘Coffins and Questions about Russian nationals fighting in Donbas’ met de conclusie dat zelfs de manipulatoren worden gemanipuleerd: ‘Hundreds – or thousands – of men with sophisticated weapons and seemingly endless supplies of ammunition are able to devote all their time [and some have paid with their lives] in a part of the country where most of the population have difficulty making ends meet. Even if money which former president Viktor Yanukovych took with him when he fled to Russia is being used for these purposes, it cannot buy the Russian military technology – and the military know-how from people like FSB instructor Sergei Zhdanovich – provided to the Kremlin-backed militants in Donbas.  This is the issue, not any particular group of so-called insurgents who are only pawns in this dangerous game.’

Een verklaring voor de inwerking en invloed van de Russische propaganda is ook dat Oekraïne een verdeeld en slecht georganiseerd land is dat nog geen definitief afscheid heeft genomen van het Sovjet-denken en de corruptie er nog lang niet verslagen is. Dat vraagt tijd. Publicitaire middelen die Oekraïne kan inzetten tegen het machtige Russische propaganda-apparaat dat sinds 2008 is opgebouwd zijn klein. Zodat het Kremlin in West-Europa de verslaggeving over dit conflict kan domineren. Pogingen lukken wel om de beelden met slachtoffers en geweld dat RT of andere Russische nieuwszenders presenteren als Oekraïens, maar die uit vorige conflicten op andere plekken geknipt zijn te weerleggen, maar vervolgens bereikt deze nuancering het westerse publiek onvoldoende. Het is net als de militaire strijd zelf. De Oekraïense strijdkrachten hebben onvoldoende materiaal en zijn te slecht voorbereid om nu krachtig tegen de separatisten op te treden.

Foto: Still uit ‘Maidan’ (2014) van Sergei Loznitsa. Zie IMDB voor gegevens over de documentaire.