Kremlin laat regisseur Kirill Serebrennikov onder huisarrest plaatsen. Wat zegt dat over de rechtsstaat in Russische Federatie?

Update 15 april 2019: Een bericht op Meduza: ‘Moscow’s Meshchansky District Court ordered a comprehensive financial inspection in the case against several employees of “Seventh Studio,” a high-profile Russian theater organization led by the award-winning director Kirill Serebrennikov. The defendants are accused of embezzling 133 million rubles (over $2 million) in state-allocated funds, but the case against them contains a number of inconsistencies. Numerous high-profile figures in the Russian arts have argued that the case against Seventh Studio is politically motivated.’ Eind goed, al goed? 

De bekende Russische regisseur en directeur van het Gogol Centrum Kirill Serebrennikov is op 22 augustus door een Moskouse rechtbank onder huisarrest geplaatst. Hij wordt beschuldigd van verduistering, maar dat wordt algemeen gezien als een smoes om hem en andere kunstenaars te beschadigen. Het protest vanuit artistieke kringen tegen wat als een niet functionerende rechtsstaat, intimidatie en willekeur wordt gezien is groot. Het huisarrest van Kirill Serebrennikov leidt tot een trieste balans met een slotrekening die doet denken aan de terreur van Stalin tegen de avant-garde en experimentele kunst. De geschiedenis begint zich in de Russische Federatie te herhalen. Dat is een slecht teken voor de bevolking. Het land glijdt af naar de dictatuur.

Russische kunstenaars veroordelen in open brief gang van zaken rond film ‘Matilda’

De uitbreng van de met staatssteun gemaakte Russische film Matilda van regisseur Aleksey Uchitel laat op zich wachten en wordt nu voorzien voor oktober 2017. Terwijl eerst nog 30 maart 2017 als uitbrengdatum genoemd werd. Russische regisseurs hebben een open brief gepubliceerd waarin ze protesteren tegen de gang van zaken rond de film. Onder druk van conservatieve krachten in het parlement zond plaatsvervangend aanklager Natalia Poklonskaya in november 2016 een verzoek naar algemeen aanklager Yury Chaika om deze film te toetsen. Bovenstaande trailer was voldoende voor dit protest. Het lijkt erop dat de film op de plank wordt geschoven. Niet een op zichzelf staande censuur is hoofdzaak, maar de strijd tussen maatschappelijke krachten die de film als middel aangrijpen. Dat is een reflectie van de afnemende vrijheden in het land.

Het verhaal over de affaire van tsaar Nicolaas II en de groothertogen Sergej Michajlovitsj en Andrej Vladimirovitsj met ballerina Mathilde Ksjesinska speelt zich af vanaf 1890. Het zou de nationale veiligheid bedreigen, pornografie zijn en de door de Russisch-orthodoxe kerk heilig verklaarde Nicolaas II in een kwaad daglicht stellen. Hoewel de episode met Nicolaas zich afspeelt voor zijn huwelijk in 1894 met Alexandra Fjodorovna. In de brief merken de filmmakers op dat de organisatie ‘Orthodoxe staat – Heilig Rusland’ door te dreigen met brandstichting en gewelddadige acties distributeurs onder druk zet de film niet uit te brengen.

Volgens de regisseurs past de gang van zaken rond Matilda in een verslechterend cultureel klimaat waar zogenaamde orthodoxe activisten ruimte krijgen voor hun dreigementen, terwijl de kerk en het Ministerie van Cultuur geen officieel standpunt innemen. Ze wijzen onder meer op het verbieden van de opera Tannhäuser van Boris Mezdrich in Novosibirsk in 2015 waarbij ook gevoelens van gelovigen zouden zijn beledigd. En naar het ongenoegen over het tentoonstellingsbeleid in de Peterburgse Hermitage. Ze roepen op tot een seculiere democratie waar geen plek is voor censuur. Vooral oudere filmmakers zeggen zich de communistische censuur te herinneren die de kunst in haar ontwikkeling belemmerde. De geschiedenis herhaalt zich. 

Zie voor actueel Russisch cultuurnieuws op Colta.ru.

Deelname Defne Ayas (Witte de With) aan Biënnale Moskou ongewenst

De 6e Biënnale van Moskou is een project dat georganiseerd en ondersteund wordt door het Ministerie van Cultuur van de Russische Federatie. Het vindt van 22 september tot 1 oktober 2015 plaats. Defne Ayas, directeur van Witte de With is samen met Bart De Baere aangesteld als curator van de 6e Biënnale van Moskou.

Aldus een bericht van de RRKC. Wat is hier aan de hand? Werkt Defne Ayas mee aan de her-Sovjetisering van de Russische Federatie die onder impuls van president Putin in gang is gezet? De term Euro-Aziatische (of: Euraziatische) traditie is beladen en wordt door de rechts-extremistische Russische nationalist Aleksandr Doegin gepromoot zoals Raymond van den Boogaard in een boekbespreking uitlegt. Wat hebben Westerse kunstenaars of directeuren van kunstinstellingen op dit moment in Moskou te zoeken behalve het legitimeren van het Putin-regime? Denken ze bewegingsvrijheid te hebben om de constructieve krachten te bundelen?

Had Kasper König in maart 2014 met hoop op beter nog argumenten om de Manifesta 10 in St. Petersburg te verdedigen ondanks het feit dat hem toen naïviteit verweten werd, door de in de Russische Federatie verdere verslechtering van de mensenrechten, aantasting van de democratie en de rechtsstaat, de illegale inlijving en gelijkschakeling van de Krim, de voortwoekerende Russisch-Oekraïense oorlog, de moord op Boris Nemtsov en de propaganda in de Russische media heeft Defne Ayas ruim een jaar later die argumenten niet meer. Zij is zich er goed van bewust waar ze instapt. Het politieke klimaat is inmiddels zo verslechterd dat geen criticus meer kan volhouden dat het meedoet om de boel van binnenuit te veranderen. Defne Ayas is een meeloper (fellow-traveller) die zich bereidwillig voor het karretje laat spannen van een regime dat de kunst muilkorft.

Of directeur Ayas en het bestuur van Witte de With met voorzitter Kees Weeda, penningmeester Patrick van Mil, Nicoline van Harskamp, Jeroen Princen, Karel Schampers, Nathalie de Vries en Katarina Zdjelar naïviteit, hardleersheid of bewuste politieke stellingname pro-Kremlin verweten kan worden is de vraag. Verontrustend is dat het bericht van de RRKC de Griekse ex-minister Yanis Varoufakis een denker en geen politicus en parlementslid noemt. Met anderen zou hij naar vragen zoeken over de fundamenten voor een beter leven en wie wij zijn (mens, stad, natie, imperium etc.). Dat klinkt humanistisch en braaf. Gaat het de Stalinisten en neo-marxisten werkelijk om dit soort overwegingen? Het bestuur van Witte de With moet zich nog maar eens goed achter de oren krabben of het gewenst is dat Defne Ayas meewerkt aan de 6e Biënnale van Moskou.

Zie hier voor andere posting over de politieke stellingname van Witte de With.

Foto: Schermafbeelding van bericht ‘Witte de With Directeur Defne Ayas co-curator van de 6e Biënnale van Moskou’ op RRKC.

Rusland: ‘Tannhäuser’ van Kulyabin wacht censuur na klacht kerk

Update 29 maart 2015: Vandaag heeft de Russische cultuurminister Vladimir Medinsky directeur Boris Mezdrich van het in Novosibirsk gevestigde Staats Opera en Ballet Theater ontslagen. Hij wordt vervangen door Vladimir Kekhman, directeur van het Mikhailovsky Theater in St. Petersburg. Velen uit de culturele wereld hadden zich tegen het ontslag uitgesproken waar de Russisch Orthodoxe kerk sterk op heeft aangedrongen. 

Een bericht van persbureau AFP haalt via The Guardian de wereldpers. Wat is er aan de hand? Theatermaker Timofei Kulyabin heeft voor het in het Siberische Novosibirsk gevestigde Staats Opera en Ballet Theater Tannhäuser van Richard Wagner geënsceneerd. Thema van de opera is volgens Wikipedia de rebellie van een kunstenaar (Tannhäuser), wiens behoefte zich over te geven aan zinnelijke lust hem in conflict brengt met zijn religieus ingestelde verstand. Na een tweestrijd vindt hij verlossing als hem in zijn doodsnood nog eenmaal de naam van zijn redster Elisabeth wordt genoemd. Hij vindt vrede in God: ‘De genade van de verlossing wordt toegekend aan de boetvaardige, gaat hij nu in de gezegende vrede!’ Die zinnelijkheid wordt vrijelijk getoond.

Maar Tannhäuser is een tweestrijd die eindigt met een terugkeer in de schoot van het christendom. Een goede afloop voor christenen. Maar Tikhon de metropoliet van Novosibirsk ziet dat anders. Hij diende een klacht in nadat gelovigen hem vertelden zich gekwetst te voelen. Waarschijnlijk vanwege het getoonde bloot. Kulyabin legt de klachten naast zich neer en deelt het waardensysteem van deze gelovigen niet omdat theater volgens eigen theaterwetten werkt. Samen met theaterdirecteur Boris Mezdrich moest hij gisteren bij de autoriteiten een verklaring afleggen. Kulyabin vreest aanpassing of zelfs een verbod vanwege een aanklacht wegens ‘Opzettelijke openbare ontheiliging van religieuze of theologische literatuur, voorwerpen van religieuze verering, tekenen of emblemen ideologische symbolen en voorwerpen van enige schade of vernietiging’.

Het bericht van AFP zoals The Guardian dat brengt geeft weinig bijzonderheden over de aanklacht zelf. De Russische kunstsite Colta.ru doet dat wel. In een licht gewijzigde Engelse vertaling via Google Translate:

Investigative Committee reviews the Novosibirsk “Tannhauser”
Investigation Department of the Investigative Committee of the Russian Federation in Novosibirsk region inspects staging of Wagner’s “Tannhauser” at the Novosibirsk Opera and Ballet Theater, said the prosecutor’s office, Metropolitan of Novosibirsk and Berdsk Tikhon.
“Testing is conducted under Article 148 of the Criminal Code” Violation of the right to freedom of conscience and religion. ” It will last a month “, – told Tass the Investigation Committee.
Apparently refers to the first part of this article, “Public action, expressing clear disrespect for society and committed to insult the religious feelings of believers”, which provides for a maximum penalty of imprisonment for a term not exceeding one year.
“Tannhauser” is in NGATOiB from December 2014. Director-producer Timothy Kulyabin transferred the action of Wagner to the present, making the knight Heinrich Tannhauser filmmaker, who directed the film “Venus Grotto” the so-called lost years of Jesus’ life.
Performance angered Metropolitan Tikhon of Novosibirsk and Berd, who saw in it “humiliation feelings of believers, the Orthodox Church insult and incitement to religious hatred” and in late January complained of “Tannhauser” in the prosecutor’s office and the regional legislature.
At the request of the Metropolitan Prosecutor’s Office conducted an audit of Novosibirsk and 24 February filed an administrative case with regard to Timothy Kuljabina and director Boris NGATOiB Mezdricha for hours. 2, Art. 5.26 of the Administrative Code (“Intentional public desecration of religious or theological literature, objects of religious veneration, signs or emblems ideological symbols and paraphernalia of any damage or destruction”).
House statement said that it “intends to defend his professional attitude and artistic policy under the current legislation of the Russian Federation.”
“The next show will be held in March, we sell tickets. – Commented on the latest developments Boris Mezdrich. – Closer to the performance we will decide what to do now. Perhaps he will be corrected, but the withdrawal of the opera is no issue. “
Timothy Kulyabin said to Tass that those who see in the opera “Tannhauser” an attack against Christian values, carelessly treated the story setting. He recalled that the whole conflict Wagner has to do with Catholicism. “The situation itself Tannhauser pilgrimage to Rome for absolution from the Pope takes the story beyond Orthodoxy. All this creates a sufficient distance between the Orthodox believers and the realities of staging “, – said the director.

Foto’s: Toneelbeeld van Wagners Tannhäuser door regisseur Timofei Kulyabin voor het Staats Opera en Ballet Theater in Novosibirsk, december 2014.