Annegret Kramp-Karrenbauer waarschuwt de sociaal-democraten voor een ‘constitutionele crisis’ als ze Von der Leyen niet steunen

De intellectuele eerlijkheid en inhoud van Merkel beoogde opvolger Annegret Kramp-Karrenbauer werden op de proef gesteld door haar uitspraak op een persconferentie die ze op het CDU-hoofdkwartier gaf samen met de Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz. Ze zei dat de afwijzing door de Sociaal-democraten van de beoogde voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen ‘mogelijk’ leidt tot een ‘constitutionele crisis’ (‘Verfassungskrise’). Dat is onzinnig. Ook in politiek opzicht omdat ze regeringspartner SPD provoceert. Wat tevens meespeelt is dat Kramp-Karrenbauer de beoogde opvolger van Von der Leyen als Defensieminister is.

Kramp-Karrenbauer verwart een constitutionele crisis uit onkunde of bewuste misleiding met een politieke crisis. Dat laatste is echter van een andere orde. Het niet steunen van Von der Leyen is een normaal politiek meningsverschil dat valt binnen de perken van de praktische politiek. Een politieke crisis kan opgelost worden door overleg. Een constitutionele crisis speelt niet op het niveau van praktische politiek, maar op dat van de grondwet. Dat kan ontstaan als de uitvoerende macht, een president, geen gehoor geeft aan de wetgevende macht, een parlement, en er een patstelling ontstaat en een debat over de grenzen aan en de werking van de grondwet. Daar is in dit geval geen sprake van. Kramp-Karrenbauers waarschuwing voor een constitutionele crisis is gekunsteld, onhandig en onterecht. Niet de SPD, maar zij stelt zich op als een destructieve kracht.

Amerikaanse sancties tegen Kremlin. EU weet zich geen houding

De Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Sergei Ryabkov roept de Amerikanen op om terug te komen op de aanscherping van de sancties. Het is overigens nog maar de vraag hoe dit in de praktijk uit zal pakken. Want ook het aannemen van een wetsvoorstel in Huis en Senaat en de verklaring van president Trump dat hij het zal tekenen en niet zal vetoën is er geen garantie voor dat de sancties ook toegepast worden.

De acties en reacties van Russen en Amerikanen moeten begrepen worden als een asynchroon antwoord op een asynchrone oorlogsdaad. Auteur Richard Lourie omschrijft het in een gesprek met Salon: ‘I’m very interested in the natural gas thing, I think it’s really the way to hit the Russians hard: To say, ‘If you’re going to fool around in our electoral process as you have, we’re going to make a concerted effort to make Europe quickly independent of your gas and give a major blow to your economy, so cool it.’ Uit de reacties uit Brussel lijkt het er sterk op dat EU-leiders en Duitse politici nog niet begrijpen hoe diep het de Amerikanen zit dat het Kremlin zich actief in de campagne voor hun presidentsverkiezingen mengde. Door Europa onafhankelijk te maken van Russisch gas wordt het Kremlin gestraft. Bizar is dat de Europeanen dat nog niet doorhebben.

De EU neemt het overigens niet op voor Europese, maar voor Duitse bedrijven. Over Nord Stream II is binnen de EU nooit een open debat gevoerd. Dat werd onderdrukt door Brussel na druk van Berlijn. Dat komt nu als een boomerang terug. Uiteraard ruiken de Amerikanen hun geopolitieke en commerciële kansen. Daar handelen ze naar. Maar er is bovenal de wrok tegen het Kremlin en het wegkijken van president Trump van wie duidelijk is dat hij in de zak van Putin zit en geen actie onderneemt tegen de Russen. Als de EU en vooral Duitsland de afgelopen jaren minder eigengereid hadden geopereerd, dan hadden ze nu op een lijn met het Amerikaanse congres kunnen zitten. Onbegrijpelijk is ook waarom South Stream om politieke redenen moest worden afgeblazen en Nord Stream II als een louter economisch project werd voorgesteld door de Duitse CDU en SPD. Dat wringt, dat stinkt en dat betaalt zich nu terug door de Amerikaanse voorstellen. De opstelling van het Amerikaanse congres is begrijpelijk. De EU heeft eenzijdig en kortzichtig gehandeld. Daarom kunnen de Amerikanen nu hun kansen grijpen, onder meer via export naar Europa van LNG. De EU begrijpt er niks van.

Het hele verhaal van Varoufakis op de Moscow Biennale of Contemporary Art

Het venijn zit ‘m in de staart. De Griekse ex-minister van Financiën Yanis Varoufakis houdt op 1 oktober een keynote speech op de Moscow Biennale of Contemporary Art. Het wordt live uitgezonden door de door het Kremlin gecontroleerde staatszender Ruptly/ Russia Today. Maar als Varoufakis bijna op het einde is en de lijn van zijn betoog -dat zoals het Kremlin het graag ziet eurokritisch is- dreigt door te trekken naar Rusland gaat ineens het beeld van Russia Today op zwart. Wat hij in de laatste 85 seconden zegt is hieronder na 47’ 15’’ te volgen via de Russische vertaalster of zijn stem onder de vertaling. Zo werkt Russische censuur in de praktijk.

Reportage over Russia Today vraagt om een vervolg

Human en VPRO vertoonden gisteren in de reeks ‘Argos Medialogica’ de reportage ‘De Wereld volgens Russia Today’. Deze Russische nieuwszender zendt sinds 2005 uit, maar raakte vanaf 2008 bij de inval van Russische troepen in Georgië in opspraak. De reportage gaat in op de werkwijze van RT -zoals de zender tegenwoordig heet- en de directe en indirecte wijze van censuur. Kritiek op Rusland is per definitie uit den boze. Vele journalisten hielden het voor gezien omdat ze zich niet meer met de werkwijze van RT konden verenigen.

De reportage legt RT langs een journalistieke meetlat. Begrijpelijk omdat het over medialogica gaat. Zo wordt het vooral een opzienbarende reportage met medewerking van journalisten als belangrijkste getuigen over het afnemende journalistieke gehalte. Dat mist echter de ware doelstelling van RT die niet zozeer te maken heeft met journalistiek, het overtuigen van een westers publiek of het verspreiden van een relativerend idee dat er geen waarheid bestaat en niets voor zeker aangenomen kan worden. Zelfs feiten als uitgangspunt voor journalistiek zijn niet meer zeker bij RT, zodat uiteindelijk straffeloos alles beweerd kan worden. De vrees bestaat dat andere zenders dit concept van feitenvrije journalistiek in de toekomst zullen overnemen.

RT gaat verder en dat laat deze reportage liggen. Wellicht iets voor een vervolgaflevering over de integratie van RT en andere Russische zenders als Sputnik of LifeNews met de politiek en het veiligheidssyteem. Want RT is als publicitaire tak van de Russische oorlogsmachine geïntegreerd in het Russische leger. Zoals sinds voorjaar 2014 blijkt uit de betrokkenheid van RT bij de Russisch-Oekraïense oorlog. Op de grond volgt RT in real time de oorlogshandelingen ter plekke en is bij een aanval vaak al aanwezig voordat deze begint. In de studio wordt dat dan politiek opgetuigd, ter verwarring of ter afleiding door in te zoomen op een detail en dat door herhaling groot te maken. Dat gebeurt uiterst vakkundig en de paradox is dat men diep en breed geïnformeerd moet zijn en mediawijsheid dient te bezitten om te doorzien waar RT exact tekortschiet.

Wees alert op Russische propaganda in het Westen. Denk zelf na!

Of het overzicht van Ruslands propaganda-machine in het Westen nou volledig is en klopt, kan ik niet nagaan. Want de propaganda van Rusland wordt beantwoord met tegenpropaganda van Oekraïne. Dus elke bewering moet aan twee kanten gewogen worden. Maar de laatste is bescheidener van omvang en minder ‘vermanteld’ (=verhuld) in het medialandschap. Simpelweg omdat Rusland haar propaganda in jaren heeft kunnen opbouwen, er meer financiële middelen voor beschikbaar kan stellen en meer politiek macht heeft. Niet alleen op het slagveld is Oekraïne een dwerg die het op moet nemen tegen de regionale grootmacht Rusland.

De Oekraïnse televisiejournalist Dmytro Tuzov maakt een prikkelende vergelijking in een artikel voor Euromaidanpress: ‘With all due respect, TV in Russia teaches to hate Ukraine so passionately, until the dying breath and loss of common sense. This technology has become absolute. This is the way Hitler taught to hate Jews once. For everyone. For the very fact that they existed in the world. Of course, enlightenment will come to the Russians sooner or later. Putin and his regime are not eternal. The only question is how many more people will suffer in this undeclared war of the empire for influence and resources in the east of Ukraine.’

Dat zegt iets over de werking van de Russische propaganda die de inwoners van de Russische Federatie elk tegengeluid ontneemt door het de richting van patriottisme en exceptionalisme op te duwen. Opvallend analoog met hoe exceptioneel de VS zichzelf zien. Beide landen zijn verre van exceptioneel, alleen in hun zelfbeeld, zelfbedrog en gebrek aan relativeringsvermogen van eigen kwaliteiten tamelijk bijzonder. Waar de VS vanuit sterkte lijken te opereren en zelfverzekerd genoeg lijken om tegengeluiden niet te blokkeren, zet Rusland de propaganda vanuit zwakte in. Het overdondert, overschreeuwt en laat geen enkel tegengeluid toe.

Propaganda van RT of Voice of Russia is duidelijk herkenbaar. Lastiger is het de minder opzichtige variant te herkennen. Een commentator die het goede beoogt, kan door de context voor het tegendeel worden gebruikt. Pas samenhang geeft betekenis. Twijfelaars worden het best overtuigd door propaganda die niet als zodanig herkenbaar is. Met deze overwegingen in het achterhoofd moeten we media-uitingen beoordelen. Feit dat een opinieleider een harde lijn niet expliciet onderstreept, maar evenmin bekritiseert kan duiden op propaganda. Tussen die twee posities vindt propaganda plaats. Daarmee is het echter nog lang niet altijd propaganda. Daar is die samenhang voor nodig. Voorzichtigheid is geboden om iets tot propaganda te bestempelen. Omgekeerd moeten we evenmin naïef zijn om te denken dat propaganda niet op onvermoede plekken opduikt. Om dat te duiden helpt een schema dat de Russsiche propaganda-machine in het Westen in kaart brengt. Wees alert.

Foto: Deel van een schema van de Russische propaganda in het Westen door het pro-Oekraïense ‘East of Brussels’.

Propaganda door manipulatie. Wat weten we zeker over oorlog?

‘Waarschijnlijk moeten we oorlogsfoto’s nooit vertrouwen’ zegt kulichik in een artikel over falsificaties in de Soviet-Unie. ‘Waarschijnlijk’ is een te grote slag om de arm. Oorlogsfoto’s moeten we niet vertrouwen. Het bewijs dat het om falsificaties gaat kan trouwens ook weer vervalst zijn. Zodat we niets meer zeker weten.

Falsificaties zijn onderdeel van propaganda met als doel de zaak van de tegenstander onhoudbaar te maken. Door associaties wordt geprobeerd een beeld te creëren van een vijand met een niet te rechtvaardigen zaak. De manipulator claimt door manipulatie zelf de orde en bewaker van de vrede te zijn. De ander wordt via de media gepresenteerd als de chaos, de verstoorder van stabiliteit. Het maakt niet uit wie wie is. Iedereen kan beelden manipuleren, er is geen enkele garantie dat er niet gemanipuleerd wordt. Media zijn onderdeel van de strijd. Nieuwsconsumenten hoeven echter hun oordeel niet op te schorten in het besef dat er met beelden even gemeen gestreden wordt als op het slagveld. Ze moeten zich wel goed bewust zijn van de manipulatie.

Om ons als kritische nieuwsconsument scherp te houden en niet klakkeloos de leugens van de ene of andere partij over een oorlog of conflict over te laten nemen hier als voorbeeld falsificaties uit de koker van de propagandadienst van de Soviet-Unie. Het principe van manipulatie is in 70 jaar niets veranderd. Wees alert. 

Foto’s: Uit ‘Photo Manipulations in the USSR’, 2012 door kulichik.

Hoe kan Oekraïne de informatieoorlog van Rusland winnen?

De Pools-Oostenrijkse hoofdredacteur Jakub Parusinski van de Kyiv Post looft z’n eigen nieuwsbron. Hij merkt in een opinieartikel over de informatieoorlog op dat hoewel Oekraïne militair de overhand krijgt over de door Rusland gesteunde opstandelingen de strijd nog lang niet over is. Des te meer omdat velen, onder wie de Russische analist Dmitry Zovortny menen dat het lot van president Putin nauw verbonden is met Oekraïne.

Parusinski: ‘But even as Ukraine gains the edge in its military conflict with Russia, the information battle continues to be one of David against Goliath. Whether it’s through the state media giant Russia Today, soft power campaigns or diplomatic backchannels, the Kremlin has implemented what some commentators have dubbed “the biggest information special operation” to date. As a result, many in Europe and beyond see the Russian annexation of Crimea as justified and believe that Moscow simply wants to protect the rights of Russian speakers (overlooking the fact that they enjoy greater freedom in Ukraine than in Russia), rather than trying to sabotage Ukraine’s westward turn.’

Met als oplossing de bewustwording van de nieuwsconsument vroeg ik me afgelopen tijd af hoe Oekraïne de informatieoorlog van Rusland kan winnen: ‘Het Kremlin maakt alle middelen vrij om op internet, in kranten en op televisie haar visie te geven. Zoals het echte propaganda betaamt met inzet van vermeend neutrale journalisten en analisten die echter rechtstreeks vanuit het Kremlin aangestuurd worden. Europese media en nieuwsconsumenten lezen dat als ‘objectieve’ informatie. En worden met valse informatie opgescheept.’

Parusinski komt niet echt met een oplossing hoe de Russische propaganda die dus ongekend van omvang is beantwoord moet worden. Want Kyiv Post mag dan een redelijk onafhankelijke en succesvolle nieuwsbron zijn, het legt het in bereik en middelen af tegen de Russische zenders. Tegenpropaganda is de valkuil van propaganda. Hetzelfde wat Rusland doet, maar dan van de andere kant. Maar dat past niet bij een democratie in wording als Oekraïne. Maar hoe komt het land zonder voldoende geloofwaardige nieuwsbronnen die de publieke opinie van het Westen of Rusland bestrijken de oorlog door? Dat laatste is er trouwens nog lastiger op geworden. Rusland blokkeert sinds vandaag alle Oekraïense websites. Een ongelijke publicitaire strijd.

Foto: Oekraïense soldaat op wacht in Sloviansk, 7 juli 2014. Credits: AFP Photo/ Genya Savilov.

Maidan, het tekort van Oekraïne en de Russische propaganda

Tegenstanders van ‘het Westen’ die het conflict in Oekraïne zien als een coup van fascisten zullen het afdoen als een gekleurd verslag. Zo wordt een als neutraal bedoeld artikel van een Oekraïense mensenrechtengroep  dat relevante vragen stelt ongewild onderdeel van de informatieoorlog. Typerend daarvoor is dat mensen met tegengestelde meningen niet meer met elkaar in gesprek kunnen gaan omdat ze zelfs de feiten betwisten.

In de bespreking in de NRC van de documentaire ‘Maidan’ van Sergei Loznitsa verbaast de van origine (Wit)-Russische filmmaker zich erover ‘hoeveel westerse journalisten geloof hechten aan de propaganda van Putin’. Hij had vaak het idee dat die journalisten waren gehersenspoeld. Loznitsa verklaart de tegenstand van Rusland uit de precedentwerking: ‘En wat gebeurd is, vormt natuurlijk  een prachtig voorbeeld voor Rusland -daarom is Poetin ook zo nerveus over de gebeurtenissen in Oekraïne. De Russische propaganda van nu is vergelijkbaar met die op de ergste momenten van de Stalin-terreur in de jaren dertig’. Loznitsa heeft weinig vertrouwen in de opstelling van het Westen: ‘Is er in het Westen wel voldoende moed en eergevoel om voor de mensen in Oekraïne op te komen?’ Moed en eergevoel, veel Westerlingen zullen zich afvragen waar-ie het over heeft.

In gesprek met Raymond van den Boogaard legt de Oekraïense schrijver Jurko Prochasko een ander accent wanneer-ie de invloed van de propaganda van het Kremlin probeert te verklaren: ‘Men [=West-Europa] heeft moeite zich een land met zo’n slechte reputatie als een zelfstandige staat voor te stellen, laat staan dat er een positieve revolutie zou kunnen plaatsvinden.’ Volgens Prochasko kwam de Maidan-opstand op het volgende neer: ‘De Maidan-revolutie was ook een anti-koloniale revolutie, tegen een president, Janoekovitsj, die het land aan Rusland wilde uitleveren. Men beseft in West-Europa te weinig wat de aard is van de anti-liberale contrarevolutie die de Russische president Poetin in gang heeft gezet, zowel in eigen land als naar buiten toe’.

‘Human Rights in Ukraine‘ besluit ‘Coffins and Questions about Russian nationals fighting in Donbas’ met de conclusie dat zelfs de manipulatoren worden gemanipuleerd: ‘Hundreds – or thousands – of men with sophisticated weapons and seemingly endless supplies of ammunition are able to devote all their time [and some have paid with their lives] in a part of the country where most of the population have difficulty making ends meet. Even if money which former president Viktor Yanukovych took with him when he fled to Russia is being used for these purposes, it cannot buy the Russian military technology – and the military know-how from people like FSB instructor Sergei Zhdanovich – provided to the Kremlin-backed militants in Donbas.  This is the issue, not any particular group of so-called insurgents who are only pawns in this dangerous game.’

Een verklaring voor de inwerking en invloed van de Russische propaganda is ook dat Oekraïne een verdeeld en slecht georganiseerd land is dat nog geen definitief afscheid heeft genomen van het Sovjet-denken en de corruptie er nog lang niet verslagen is. Dat vraagt tijd. Publicitaire middelen die Oekraïne kan inzetten tegen het machtige Russische propaganda-apparaat dat sinds 2008 is opgebouwd zijn klein. Zodat het Kremlin in West-Europa de verslaggeving over dit conflict kan domineren. Pogingen lukken wel om de beelden met slachtoffers en geweld dat RT of andere Russische nieuwszenders presenteren als Oekraïens, maar die uit vorige conflicten op andere plekken geknipt zijn te weerleggen, maar vervolgens bereikt deze nuancering het westerse publiek onvoldoende. Het is net als de militaire strijd zelf. De Oekraïense strijdkrachten hebben onvoldoende materiaal en zijn te slecht voorbereid om nu krachtig tegen de separatisten op te treden.

Foto: Still uit ‘Maidan’ (2014) van Sergei Loznitsa. Zie IMDB voor gegevens over de documentaire.

Beroerde journalistiek over Oekraïne. Waarom zo onzorgvuldig?

Er is merkwaardigs aan de hand met de berichtgeving van RT over de beschieting van een regeringsgebouw in het Oost-Oekraiense Loehansk waarbij 7 doden vielen. Het zegt niet exact te weten wie de dader is, maar schuift toch de schuld in de schoenen van Kiev. Beelden en commentaar zijn niet in lijn met de redactionele accentuering die eenduidig naar Oekraïne wijst. Daarna mag commentator Neil Clark volledig losgaan tegen ‘het Westen’. Het YouTube-kanaal van RT meldt: ‘The Ukrainian military has reportedly conducted an air raid in the eastern city of Lugansk, hitting a local administration building.’ Maar in andere berichtgeving zet RT alleen gebeurtenissen naast elkaar: ‘The blast came as Kiev deployed fighter jets to the city in eastern Ukraine.’ Gelijktijdigheid van gebeurtenissen zegt immers nog niks over de partij die het gebouw beschoot.

Info Resist (pro-Maidan) geeft een andere reden. Ooggetuigen zouden hebben verklaard dat pro-Russische separatisten met een draagbaar luchtverdedigingssysteem (MANPADS) een Oekraïens vliegtuig probeerden neer te halen, maar uit onhandigheid per ongeluk het gebouw raakten. Gezien de geringe schade aan het gebouw is deze laatste verklaring aannemelijk omdat er slecht een raam in het gebouw vernietigd is. Aanval met een vliegtuig dat een raket afschoot zou meer schade aan het gebouw hebben aangebracht.

Sommige westerse media reageren verwarrend. Nu.nl zegt in een titel: ‘Doden bij luchtaanval op Loehansk’ en zegt in de tweede alinea: ‘Russische media ter plaatse meldden dat er ook veel gewonden zijn gevallen bij de aanval door een Oekraïens gevechtsvliegtuig.’ Pas in de derde alinea staat: ‘In Kiev wordt tegengesproken dat een vliegtuig een aanval heeft uitgevoerd. De autoriteiten in de Oekraïense hoofdstad stellen dat de explosie binnen in het gebouw was en moet zijn veroorzaakt door pro-Russische milities.’ Dit is tegenstrijdig en rechtvaardigt geen titel die eenduidig naar een van de partijen als schuldige wijst. Algemene westerse media die geen Rusland-specialisten in hun staf hebben opereren met blind vertrouwen in dit conflict. Ze volgen eerder de propaganda van een van de partijen dan de geijkte journalistieke codes. Wat Nu.nl doet is een schande voor de professionaliteit van Nederlandse media en zet nieuwsconsumenten op het verkeerde been.

Foto: Schermafbeelding van reportage van RT.

Hoe kan Rusland de propagandaoorlog over Oekraïne winnen?

De informatieoorlog woedt in het Oekraïne-conflict. Der Spiegel Online zet alles op en rijtje en legt uit hoe Rusland de propagandaslag heeft gewonnen. Het Kremlin maakt alle middelen vrij om op internet, in kranten en op televisie haar visie te geven. Zoals het echte propaganda betaamt met inzet van vermeend neutrale journalisten en analisten die echter rechtstreeks vanuit het Kremlin aangestuurd worden. Europese media en nieuwsconsumenten lezen dat als ‘objectieve’ informatie. En worden met valse informatie opgescheept.

Uiteraard staat de Russische propaganda niet op zichzelf en is opgezet als weerwoord op vooral Amerikaanse media die het standpunt van het Witte Huis geven. Het conflict in Georgië in 2008 was voor het Kremlin een les toen het de informatieoorlog verloor. Wat Moskou nu doet is in sterk contrast met onafhankelijke Europese nieuwsmedia die in elk geval streven naar verslaggeving die uitgaat van de feiten zoals ze zijn om daar duiding aan te geven, zonder dat de journalistiek ondergeschikt wordt gemaakt aan een politiek doel.

Hoe de invloed van de Russische propaganda doorwerkt heb ik hier de afgelopen maanden aan vele reacties gemerkt. Ik was het er niet zozeer mee oneens, maar was er stomverbaasd over hoe redelijk geïnformeerde nieuwsconsumenten die zich doorgaans bedachtzaam opstellen ineens praatten over neo-nazi’s en fascisten in Kiev en ontkenden dat Rusland een geheime oorlog in Oost-Oekraïne was begonnen met inzet van speciale troepen. Eveneens verbaasde me het uitblijven van medestanders die op z’n minst erkenden dat de Russische propaganda werkzaam was. Zonder wellicht nog te weten wat in de schemeroorlog nou precies waar was.

Nu beide mythes zijn doorgeprikt door de uitslag van de presidentsverkiezingen waarbij de ‘fascisten’ nauwelijks steun kregen en de centrumpartijen wonnen, en de betrokkenheid van strijders uit de Russische Federatie voor het eerst in het openbaar is toegegeven door het Kremlin zelf blijft de invloed van de Russische propaganda in het Westen werkzaam. Het leidt bij het brede publiek niet tot het inzicht hoe Rusland de publiciteit bespeelt en naar z’n hand zet. Da’s een grootste prestatie van de Russen die zo meesterlijk de Europese publiek opinie bespelen. Met als hoogtepunt de steun van extreem-rechtse partijen voor Putin.

Dat roept vragen op hoe westerse mediaconsumenten toegerust zijn om door professioneel georkestreerde informatieleugens heen te prikken. Het maakt niet uit of dat Britse en Amerikaanse propaganda over de oorlog in Irak is, of Russische propaganda over Oekraïne. Het kritische vermogen van westerse consumenten schiet tekort. Ze weten door de complexiteit hun weg niet meer te vinden binnen de berichtgeving door feiten op te sporen en te wegen. Da’s voor velen een te zware opgave en vraagt om media-educatie voor jongeren in het onderwijs, maar ook voor educatie van het brede publiek. Zodat ze niet in fabeltjes gaan geloven door zich te wapenen in de informatieoorlog. De nieuwe rol van de kritische nieuwsconsument is om geen enkele autoriteit op voorhand te geloven en zich te wenden tot nieuwsbronnen die nog steeds uitgaan van de feiten.

Foto: President Vladimir Putin en de pers.