Gerasimov wordt veldcommandant in Oekraïne

Het rommelt in de militaire leiding van de Russische Federatie. De verantwoordelijke commandant voor Oekraïne generaal Sergey Surovikin wordt opgevolgd door generaal Valeri Gerasimov, de chef van de Russische generale staf.

Dat is voor beide generaals een degradatie. Ondanks de ruime middelen van het tweede leger ter wereld lijkt geen enkele Russische generaal in Oekraïne een doorbraak te kunnen forceren.

De Russische Federatie heeft zich in een oorlog begeven die het niet kan winnen. In de oorlog van de Russische Federatie tegen Oekraïne die al sinds 2014 woedt maar in februari 2022 door een grootschalige invasie van Russische troepen werd uitgebreid, maakt het Kremlin strategische fouten waar Carl von Clausewitz in zijn publicaties 200 jaar geleden al op heeft gewezen.

Zo staat het hele Russische volk niet achter de oorlog, maar wordt die steun met dwang en propaganda afgedwongen, is de invasie in februari 2022 met te weinig overmacht uitgevoerd en is het conflict geen geïsoleerd conflict tussen twee partijen, maar mengen derde partijen zich er in. Het Westen staat nu op het punt om Oekraïne van Duitse tanks te voorzien.

Bellingcat’s Christo Grozev gaat in op de onderdrukking van de Russische oppositie en de vergiftiging van Alexei Navalny en zijn naaste betrokkenen door Russische veiligheidsdiensten.

Grozev meent ook dat president Poetin met de benoeming van Gerasimov de kant van het militaire establishment kiest tegen Wagner-chef Jevgeny Prigozhin die continu ageert tegen de minister van Defensie Shoigu en chef van de generale staf Gerasimov. Hij claimt met zijn troepen in Oost-Oekraïne een succesvol offensief bij Bakhmut te voeren dat al maanden aan de gang is.

Wagner heeft in gevangenissen gedetineerden geworven die nu bij Bakmut de dood in worden gedreven, maar het zet ook goed getrainde en uitgeruste troepen in die moeten doen wat de troepen van het Russische leger niet lukt. Namelijk gebied veroveren op de Oekraïners.

Binnenkort in het Europees theater: ‘Dead End; the Kremlin, cradle of crime’?

Poster van fim ‘Dead End‘. United Artists, 1937.  Geregisseerd door William Wyler met een hoofdrol voor Humphrey Bogart. Credits: Dr. Macro.

Er klinken geluiden om president Poetin te vervangen. Hij is deels oorzaak, maar deels ook gevolg van een kapot politiek systeem. Dat moet gerepareerd worden. Zijn vervanging alleen zou de huidige problemen waarmee de Russische Federatie worstelt niet oplossen. Mogelijk wel leiden tot een afname van de kille agressie die Oekraine nu treft.

Voordeel van de invasie die nu wereldwijd veroordeeld wordt is dat de hele wereld het ware gezicht van de leiders in het Kremlin ziet. Een naam voor een film over de huidige oorlog zou kunnen luiden: ‘Dead End; the Kremlin, cradle of crime‘ (= doodlopend; het Kremlin, bakermat van de misdaad).

Daarbij komt de vraag waarom de Russen militair hun kaarten zo slecht uitspelen in Oekraïne. De vraag is door militaire experts nog niet beantwoord om het om een slecht leger met een slechte voorbereiding gaat of om een goed leger met een slechte voorbereiding.

De paradox is dat de afschrikking die Poetin nu in stelling heeft gebracht, door de tactische, logistieke, ethische en morele problemen van de Russische invasiemacht tegelijk wordt geneutraliseerd. Was het Westen voorheen nodeloos bevreesd voor een leger dat minder waard is dan het leek? Het stellen van die vraag alleen al vermindert het prestige van en de angst voor de Russische Federatie. Mogelijk is dat het te veel op techniek en te weinig op moderne tactiek, organisatie en mentaliteit vertrouwt. Bestond de reus op lemen voeten vooral uit marketing, misleiding en mannetjesmakerij?

We schieten er dus niks mee op als Poetin wordt vervangen door iemand uit zijn entourage. Hooguit als tussenfase van een half jaar om hem naar de uitgang te begeleiden. Met een overgangsfiguur als de Poolse generaal Jaruzelski.

Belangrijk voor de Russische Federatie en haar inwoners is dat het zich op de toekomst richt en niet langer op het verleden. Zodat welzijn en welvaart van de bevolking prioriteit krijgen en een moderne en gediversifieerde economie opgebouwd wordt.

De voorwaarde daarvoor is democratisering, herstel van rechtsstaat en politiek systeem, autonomie voor de regio’s en een eind aan de Russificering.

Een tweede paradox is dat de Russische agressie eraan meehelpt om Oekraïne tot eenheid te brengen vanwege de externe dreiging die het land verenigt, terwijl duidelijk wordt dat de veelvolkerenstaat die de Russische Federatie is bestaat uit een allegaartje van volkeren, naties, religies en taalgroepen die in enkele eeuwen bijeen zijn gesprokkeld tijdens het Russische kolonialisme. Ze wachten nog steeds op dekolonisatie en een lossere greep van het Russisch imperialisme uit Moskou.

De Russische Federatie loopt 70 jaar achter op de golf van dekolonisatie die vanaf 1950 over de wereld trok en zou die achterstand moeten beseffen. Poetins idee tot herkolonisatie van de gebieden die tijdens het uiteenvallen van de Sovjet-Unie soeverein werden staat haaks op de 20e eeuwse geschiedenis. Het was notabene de Russische Republiek die de stekker uit de Sovjet-Unie trok.

Symbool in binnen- en buitenland van een nieuwe richting die het land inslaat zou de vrijlating van oppositieleider Alexei Navalny zijn die in alle vrijheid een politieke partij moet op kunnen zetten. Uitgeweken critici zouden terug moeten kunnen keren naar hun land om het te helpen opbouwen. Ook om uit te leggen wat het begrip democratie inhoudt.

Een Waarheids- en Verzoeningscommissie zoals Zuid-Afrika die kende onder leiding van bisschop Tutu kan helpen om de spoken uit het verleden te bezweren en de weg naar de toekomst in te slaan. Spoken die nu steeds door Poetin opgeroepen worden zodat zijn hersenschimmen het land teisteren en veranderen in een illusie. Een 21e eeuwse fata morgana.

Progressieve en conservatieve tegenstanders van Trump bundelen krachten en gaan strijd aan tegen kiezersonderdrukking. Maar is er niet meer nodig, zoals een gecoördineerd programma van ‘Smart Voting’?

Schermafbeelding van deel open brief ‘An Open Letter in Defense of Democracy;
The future of democracy in the United States is in danger‘ die verschijnt in The Bulwark en The New Republic, 27 oktober 2021.

Een artikel in Raw Story meldt dat progressieven en conservatieven zich in een open brief verenigen om de kiezersonderdrukking en het terzijde schuiven van de democratie waarbij Republikeinse gedelegeerden los van de uitslag het resultaat bepalen te bestrijden. Dat is het eind aan de Amerikaanse democratie. De linkse Noam Chomsky en de rechtse Bill Kristol hebben hun naam onder de brief gezet.

De brief die klinkt als een alarm verschijnt in het linkse The New Republic en het rechtse The Bulwark en maakt duidelijk dat krachten zich moeten verenigen om de liberale democratie te redden.

De intentie om de democratie te redden is uiteraard goed. Het gevaar van Trump en zijn Republikeinen is levensgroot. Ze bedreigen de democratie niet, maar zijn die nu al actief aan het ontmantelen zodat ze in 2022 en in 2024 in het frame kunnen stappen dat ze nu creëeren en eruit bestaat dat ze niet kunnen verliezen en de Democraten niet kunnen winnen.

Maar het middel van een open brief kan niet opgevat als meer dan een schot voor de boeg. Het is een wekroep om wakker te worden, maar nog geen doelmatig middel om de uitverkoop van de democratie door Trump en zijn kornuiten te voorkomen. Daar is meer voor nodig. Veel meer.

De verwijzing naar Alexei Navalny’s idee van ‘Smart Voting’ is minder vergezocht dan het lijkt. Dat vond plaats in de autoritaire omgeving van de Russische Federatie die zich met snelle schreden richting dictatuur spoedt. In de VS gebeurt op dit moment in een parallelle politiek-bestuurlijke omgeving hetzelfde.

Het misverstand is de beeldvorming die Trump dekking geeft. De vrije pers, de Democratische partij en rechters die zich niet laten intimideren doen vermoeden dat er genoeg veerkracht is om terug te slaan tegen een autoritair bewind van Trump, maar dat is allemaal waardeloos als de Republikeinen in 2022 het Huis winnen en in 2024 het Witte Huis. Mijn reactie bij het artikel in Raw Story:

This is an open letter that is much needed because democracy is in danger at the hands of Trump and his hijacked Republican party. But it’s a start. Not more than that.

There must be a sequel. The blueprint for this gives the idea of ​​’Smart Voting’ of the Russian opposition politician Alexei Navalny.

That consisted of, because the Kremlin has now eliminated all counter voices, that the most promising candidate against a candidate from Putin’s party received the support of the entire opposition.

For the US situation, that could mean that progressive candidates support a moderate Never Trump Republican who presents himself as an Independent, or vice versa. Many cross connections are possible. Also think of candidates like Senator Murkowski and Romney who oppose Trump from within.

The aim is that as few pro-Trump Republicans as possible who want to push democracy aside or that silently approve are elected in Congress and lower forums.

The open letter can therefore only be seen as a start. Civil society must act itself and not put all its faith in the Democratic party. Although the latter currently forms the only backbone of democracy, it is too little to save democracy.

Civil society organizations, media and opinion leaders must unite and report it to the American public on a day-to-day basis. Relying on politics alone is too risky.

The organizers behind the open letter should therefore go further than they are doing now. Nice words and good intentions are not enough.

Using Navalny’s ‘Smart Voting’ concept, they must set up an operating company to maximize their chances of defeating pro-Trump Republican candidates in the November 2022 midterm elections. Navalny’s chief of staff Leonid Volkov can be hired as an advisor for the American version of ‘Smart Voting’.

Apple en Google verwijderen Navalny’s app na druk Kremlin. Amerikaanse techbedrijven werken tegen de democratie in, maar worden door westerse landen niet aangepakt

Herinneren we ons nog de verhalen over de Arabische lente? De Amerikaanse techbedrijven als Twitter, Facebook, Apple en Google zouden de democratisering helpen doordat demonstranten zich meer dan tevoren konden organiseren via sociale media. De Arabische lente waar het inmiddels 10 jaar later winter is. Zelfs in het meest democratische Arabische land met de meeste persvrijheid Tunesië is het parlement opgeschort en heeft de pas gekozen president Kais Saied plannen om de grondwet bij te schaven.

Inmiddels hebben leiders van autoritaire regimes als Turkije, China, de Russische Federatie zich gewapend tegen de democratisering via internationale sociale media. Ze hebben de afgelopen 10 jaar Apple, Twitter, Facebook, Apple en Google en ander techbedrijven herhaaldelijk onder druk gezet. De wetmatigheid is dat de bedrijven om economische redenen inbinden. Ze staan niet aan de kant van de democratisering, maar aan de kant van de repressie.

Voor voorbeelden van techbedrijven die inbinden na druk van autoritaire regimes: Over Turkije, zie hier en hier en hier. Over India, zie hier. Over China, zie hier en hier.

Schrijnend is niet alleen dat Amerikaanse techbedrijven als Twitter, Facebook, Apple en Google zwichten voor politieke druk van Ankara, Beijing of Moskou, maar dat landen als China en de Russische Federatie zonder tegenstand van de techbedrijven de sociale media actief kunnen gebruiken om tweedracht en chaos te zaaien in democratische landen. Amerikaanse sociale media kunnen zo door kwaadwillenden probleemloos worden gebruikt voor het verspreiden van desinformatie en het zich als buitenstaander mengen in verkiezingscampagnes van landen. Officieel staat Facebook sinds 2019 zelfs desinformatie via politieke advertentie toe. Ondanks herhaalde kritiek daarop en talloze kritische onderzoeken door parlementaire commissies in de VS en het VK verandert er niks.

Het is geen incident, maar een wetmatigheid dat Apple en Google in de Russische Federatie zwichten voor druk van het Kremlin. Zelfs in de niet vrije verkiezingen waar de oppositie niet aan mag deelnemen en van uitgesloten is staat Poetins partij volgens de peilingen op niet meer dan 30%. Dat is een slechte prestatie van een partij die alle machtsmiddelen in eigen hand heeft, maar ondanks dat niet weet te overtuigen. De ‘Smart Vote’-app van Navalny’s organisatie die het stemmen coördineert tegen de kandidaten van Poetins partij ‘Verenigd Rusland’ is verwijderd.

We kunnen voor de zoveelste keer concluderen dat het de Amerikaanse techbedrijven om winstgevendheid en het paaien van de aandeelhouders te doen is. Om democratie geven ze alleen iets als dat hier toevallig mee in lijn is, maar niks als het daar haaks op staat. Apple, Google, Facebook en Twitter zijn koude bedrijven die steeds minder kunnen overtuigen dat ze zich iets gelegen laten liggen aan de democratie en weinig empathie hebben met de samenlevingen waarin ze zijn gevestigd.

Per saldo dienen de Amerikaanse techbedrijven de democratie niet, maar laten ze zich steeds meer kennen als actieve instrumenten om die te beschadigen. Het is een wonder waarom ze daar nog steeds weg mee kunnen komen en waarom westerse regeringen dat blijven tolereren en niet doortastend ingrijpen.

Kritiek op Duits-Amerikaanse afspraak om Nord Stream II niet te blokkeren blijft van alle kanten aanhouden

FILE PHOTO: The logo of the Nord Stream 2 gas pipeline project is seen on a large diameter pipe at Chelyabinsk Pipe Rolling Plant owned by ChelPipe Group in Chelyabinsk, Russia February 26, 2020. REUTERS/Maxim Shemetov/File Photo.

De Nord Stream II gaspijplijn waarin het Russische Gazprom een meerderheidsbelang heeft is een hoofdpijndossier. De pijplijn die door de Oostzee van de Russische Federatie naar Duitsland loopt is voor meer dan 90% voltooid. Nord Stream II is een splijtzwam tussen bondgenoten. Tussen de VS en Duitsland, tussen Duitsland én Polen en de Baltische landen, tussen Duitsland en de VS én Oekraïne.

Waarschijnlijk is het door het Kremlin niet met die bedoeling opgezet, maar als een project om staatsgeld om te ploegen van de staatskas naar medestanders en partners van de regering én de EU-lidstaten te verdelen. Dat laatste is goed gelukt. Critici beweren dat de hoge kosten van 9,5 miljard euro die op de korte en middenlange termijn niet terugverdiend kunnen worden aangegeven dat het geen economisch, maar een politiek project is. Enkel voorstanders die er economisch van hopen te profiteren zoals Duitsland en Nederland geven schoorvoetend toe dat het ‘een economisch project met politieke implicaties’ is.

Het is onverklaarbaar dat er zoveel wordt geïnvesteerd in een project dat het verbruik van fossiele brandstoffen bevordert, terwijl de klimaatakkoorden beogen om dat verbruik al in 2030 fors te verminderen met het doel om CO₂-emissies terug te dringen.

Een artikel van Politico geeft aan dat in de Amerikaanse Senaat bij beide partijen weerstand blijft bestaan tegen het beleid van de regering Biden om de pogingen op te geven om de aanleg van de pijplijn te blokkeren. De VS zou bij monde van vertegenwoordigers van het ministerie van Buitenlandse Zaken Oekraïne hebben verzocht publiekelijk geen kritiek meer te uiten op de Duits-Amerikaanse afspraken over Nord Stream II. Daar is Oekraïne niet gelukkig mee. Het ziet het als de omgekeerde wereld. Als land dat naar het Westen beweegt wordt het gestraft, terwijl de Russische Federatie dat door ondermijning en inmenging het Westen blijft provoceren wordt beloond.

Vooral in de Senaat krijgt deze kniebuiging van de VS voor Duitsland waar de Russische Federatie van profiteert en Polen en Oekraïne schade van ondervinden kritiek.

Een hoorzitting in de Senaatscommissie voor International Betrekkingen is veelzeggend. In gesprek met de genomineerde Karen Donfried voor onderminister voor Europese en Euraziatische Zaken merkte volgens een ander artikel van Politico commissievoorzitter Bob Menendez (Democraten) op dat het Witte Huis de Russische Federatie sancties had moeten opleggen voor haar rol in de vergiftiging van oppositieleider Alexei Navalny in 2020. Omdat dit tijdens Trumps presidentschap gebeurde is dit een tamelijk vrijblijvende opmerking en een verhuld verwijt aan de Republikeinen. Maar de op 20 januari 2021 aangetreden regering Biden stelde geen krachtige sancties in tegen de oligarchen in Poetins omgeving toen Navalny op 17 januari 2021 terugkeerde naar zijn land en kort daarna op valse gronden naar een strafkolonie werd verbannen.

Hoe aanhoudend groot het chagrijn en het onbegrip in de Senaat zijn om vanwege de relatie met Duitsland de sancties te beëindigen tegen Nord Stream II maakt een verklaring van 20 juli 2021 van de belangrijkste Republikein (‘ranking member’) Jim Risch in die Senaatscommissie Internationale Betrekkingen duidelijk:

Verklaring ‘RISCH ON U.S.-GERMANY DEAL ON NORD STREAM 2‘ van Jim Risch in de Senate Foreign Relations Committee, 20 juli 2021.

De regering Biden maakt de afweging dat de relatie met Duitsland dat het als haar belangrijkste Europese bondgenoot ziet essentieel is. Duitsland heeft zich afgelopen jaren met haar energiepolitiek in een lastige positie gemanoeuvreerd. De regering Merkel heeft in 2011 afscheid genomen van kernenergie (‘Energiewende’) en moet de meer vervuilende manieren van opwekking van energie, zoals bruinkool afbouwen vanwege de afspraken van het Parijse klimaatakkoord van 2015.

Tweet van GK aan de Duitse Ambassade in Nederland, 20 juli 2021.

Naar aanleiding van een afscheidsinterview van de Duitse ambassadeur in Den Haag Dirk Brengelmann in NRC stuurde ik bovenstaande tweet naar de Duitse ambassade. In dit interview in NRC komt Nord Stream II ter sprake. Het is jammer dat de interviewer niet doorvraagt als Brengelmann zegt dat Nord Stream II onderdeel is van een brede energiemix. Dat is aantoonbaar onjuist. De positie van de Duitse politiek in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven is bepaald om goedkoop Russisch gas af te nemen. Voor dat economisch belang heeft Duitsland de relaties met de VS en met landen als Polen en Oekraïne beschadigd. Het zijn niet alleen de Nederlanders die niet kunnen incasseren, maar ook de Duitsers.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Interview; ‘Nederlanders kunnen uitdelen, maar minder goed incasseren’ van Stéphane Alonso in NRC, 18 juli 2021.

Wat Duitsland doet in de relatie met het Kremlin is schipperen, je zou het Duits polderen kunnen noemen. In het geval Navalny waren het Russische initiatieven die de vergiftigde oppositieleider in Duitsland deden belanden. Inderdaad had kanselier Merkel de behandeling in een Duits ziekenhuis aangeboden, maar of dat gezien kan worden als een naar voren stappen uit de schaduw van de Russische Federatie valt te betwijfelen. Het lijkt op een krijgsmacht die uitsluitend een medische ploeg naar een oorlog wil afvaardigen, maar geen militairen en daarna ook nog eens zichzelf op de borst klopt om te zeggen dat het stoer gehandeld heeft. Daarom klinken de woorden van ambassadeur Brengelmann zo vals.

Duitsland is samen met het minder belangrijke Nederland de stoorzender geweest in het opzijzetten van de randvoorwaarden van het EU-beleid inzake diversiteit en energie-onafhankelijkheid van het Third Energy Package (2018). Vraag is of andere landen daar Duitsland mee weg laten komen. Het is niet onmogelijk dat Annalena Baerbock de kandidaat van de Groenen voor het kanselierschap door de fundamentele kritiek van de Groenen op de geopolitieke en milieu-aspecten van Nord Stream II samen met aandacht voor de klimaatproblematiek (de recente overstromingen) gebruikt om zich uit een geslagen positie terug in de race voor het kanselierschap te vechten. De kritiek tegen Nord Stream II is nog lang niet definitief verstomd en lijkt alleen nog maar toe te nemen.

Media hebben moeite om ontwikkelingen rond Navalny op waarde te schatten

Dat het slecht gaat met de gezondheid van de Russische oppositieleider Alexei Navalny is duidelijk. Hij is in hongerstaking gegaan en eiste de afgelopen weken medische verzorging die hem door de autoriteiten in het Kremlin onthouden wordt. Dat zou te maken hebben met de eerdere vergiftigingspoging die toegeschreven wordt aan de Russische geheime dienst GRU. Het zou een kwestie van dagen zijn voordat hij overlijdt.

Maar er zijn twee tegenbewegingen. Namelijk de dreiging van sancties van de VS en de EU die aangescherpt worden als Navalny in gevangenschap overlijdt en het protest van Navalny-aanhangers die komende woensdag 21 april massaal de straat opgaan. President Poetin is door landen als de VS, Frankrijk, Duitsland en de supranationale EU gewaarschuwd dat hij verantwoordlijk zal worden gesteld voor de dood van Navalny.

In de niet erg transparante Russische Federatie is het echter lastig om actuele informatie te krijgen over de gezondheid en de behandeling van Navalny. Typisch is dat de Franstalige tak van hetzelfde France 24 nog voordat het bovenstaande Engelstalige verslag op YouTube werd geplaatst zegt dat Navalny op maandagochtend naar een ziekenhuis is verplaatst in de buurt van de gevangenis. Dat zegt de correspondent onder voorbehoud, want niets is nog compleet duidelijk. Het kan ook een afleiding zijn van het Kremlin om de druk van de ketel te halen. De correspondent baseert zich op een bericht van de Russische persbureau Interfax. Maar hoe betrouwbaar is dat? Tekent het wel of niet noemen van het bericht van Interfax het verschil tussen de Angelsaksische en Franse journalistiek en de waarde die wordt gegeven aan bronnen?

In dit verband was het opmerkelijk dat Nieuwsuur in de uitzending van zondagavond 18 april 2021 een item aan Navalny besteedde en zowel de presentator als de correspondente in Moskou niet de recente ontwikkelingen noemden van de VS en Europese landen die president Poetin waarschuwden voor de gevolgen als Navalny zou komen te overlijden. Het bulletin van 20.00 uur van het NOS-journaal van die dag deed dat evenmin, maar zou nog overvallen kunnen zijn door de actualiteit. Dat excuus gold niet meer voor Nieuwsuur. Dat is niet zoals journalistiek werkt die actueel wil zijn en essentiële ontwikkelingen niet vermeldt.

Kan het Westen het leven van Navalny redden door te dreigen met sancties?

De Russische oppositieleider Alexei Navalny is op oneigenlijke gronden veroordeeld en door de Russische leiders in een strafkamp gestopt. Waar tuberculose heerst. Daar wordt hem medische verzorging onthouden. Navlany is in hongerstaking gegaan en valt elke dag een kilo af. Dat kan hij niet lang volhouden.

De voormalige Amerikaanse ambassadeur in Moskou Michael McFaul meent dat de positie van president Poetin minder sterk is dan het lijkt. Aan het eind van het interview met MSNBC zinspeelt hij op nieuwe sancties die de VS en zijn westerse bondgenoten kunnen instellen als Navalny het niet overleeft.

Maar het is de vraag hoever Duitsland en Frankrijk mee willen gaan met de VS dat voor harde sancties pleit. Er is minder westerse eensgezindheid dan McFaul suggereert. De economische betrekkingen van de Europese landen met de Russische Federatie zijn ook hechter dan die van de VS.

Te denken valt aan het definitieve afblazen van de aanleg van gaspijplijn Nord Stream II, het blokkeren in het Westen van tegoeden en bezittingen van Russische pro-Poetin oligarchen en ‘vrienden’ van Poetin, en het volledig isoleren van de Russische energie- en financiële sector.

Als westerse landen het leven van Alexei Navalny willen redden, dan moeten ze via diplomatieke landen het Kremlin nu laten weten hoe de sancties fors uitgebreid zullen worden als hij overlijdt in de gevangenis. Dat wordt er des te overtuigender op als de Europese landen de harde houding van de Amerikaanse president Joe Biden steunen. Maar zoals gezegd, het is de vraag of landen als Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Nederland zich met meer dan symbolische mooie woorden die economisch niets kosten in willen spannen voor Navalny.

Uit Den Haag klinkt in het openbaar tot nu toe geen enkel kritisch geluid in de richting van het Kremlin. De Nederlandse politiek is vooral met zichzelf bezig in een opperste oefening in narcisme en navelstaren.

Zo blijkt uit een brief van minister Blok en minister Van ’t Wout van 2 april 2021 aan de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken bij de beantwoording van kamervragen van D66 en GroenLinks dat deze ministers Nord Stream II beschouwen ‘als een commercieel project, waarbij het zich rekenschap geeft van de geopolitieke aspecten’. Zelfs belabberde uitlegkunde kan deze onrealistische houding niet goedpraten. Het is vluchtgedrag van een Nederlandse regering die neutraal zegt te zijn, maar dat door haar steun aan bedrijven als Shell en de Gasunie die zich actief opstellen als verlengstukken van de energiepolitiek van de Russische Federatie niet is.

Het is wachten op een minister van Buitenlandse Zaken van D66 om deze selectieve blindheid te beëindigen. Voor Navalny komt deze regeringswissel in Den Haag waarschijnlijk te laat. Als Den Haag al verder kan kijken dan de eigen navel.

Met troepenbewegingen verhoogt Kremlin druk op Oekraïne. Is het een afleiding voor Nord Stream II en Navalny?

Spanningen tussen Oekraïne en de Russische Federatie lopen op. De al sinds 2014 sluimerende ‘situatie’ tussen deze twee landen die naargelang de positie van de beschouwer wordt gekarakteriseerd als conflict, burgeroorlog of oorlog tussen twee landen, kan deze zomer in een volgende fase belanden. Het scenario bestaat dat Russische troepen die aan de grens met Oekraïne worden verzameld het gebied Cherson ten noorden van de Krim bezetten. Dan zullen de VS reageren zoals de ministers Tony Blinken en Lloyd Austin en president Joe Biden hebben aangekondigd.

De timing van de opgevoerde Russische druk is opvallend. Juist wanneer de politieke dekking van de Amerikaanse president Donald Trump wegvalt en de regering Biden aangeeft komende agressie van Moskou te zullen beantwoorden voert het Kremlin de druk op Oekraïne op. Dat voelt niet logisch. Vaker is beweerd dat president Poetin tactisch sterk en strategisch zwak is. Hij grijpt dan naar acties die hem op de korte termijn dienen, maar op de lange termijn verzwakken.

Als de Russische dreiging met de uitbreiding van het conflict of de oorlog tegen Oekraïne moet dienen als afleiding, dan zijn er twee heikele kwesties die daarvoor in aanmerking komen.

De aanleg van gaspijplijn Nord Stream II door de Oostzee die voor 90% voltooid is en de VS onder druk van de Senaat met sancties probeert te blokkeren heeft de VS in conflict met Duitsland gebracht. Want dat land wil dat Nord Stream II voltooid wordt zodat er goedkoop aardgas naar Duitsland kan stromen. Maar in Duitsland is de positie van kanselier Merkel er mede door een zwakke aanpak van de COVID-19 pandemie niet beter op geworden. Tevens heeft Duitsland zich hiermee vervreemd van opponenten van Nord Stream II, zoals Polen, de Baltische landen en Oekraïne. De paradox is dat Nord Stream Ii de verdeeldheid en de rancune binnen de EU groter maakt en het Kremlin optimaal profiteert van een conflict binnen de EU of tussen de VS en de EU als het de eigen gaspijplijn met een meerderheidsbelang van het Russische Gazprom tot inzet maakt. Zonder dat het uiteraard de bedoeling is van het Kremlin dat de aanleg van Nord Stream II werkelijk gestopt wordt. Om dat alles af te dekken kan Oekraïne als afleiding dienen. Want dat zet dezelfde agressie van dezelfde landen om naar een ander onderwerp.

De veroordeling op valse gronden van oppositieleider Alexei Navalny en diens opsluiting in een strafkamp waar hem medische zorg onthouden wordt en hij bewust wordt geïntimideerd en gekweld is een kwestie waar het Kremlin in het Westen veel kritiek voor krijgt. Het trekt zich er niks van aan, maar zal het toch niet prettig vinden dat de eigen rechteloosheid zo duidelijk in de openbaarheid komt. Dat doorbreekt de schijn dat de Russische Federatie een functionerende democratie is. Dat wordt er alleen maar erger op nu Navalny in hongerstaking gaat wat publicitair betekent dat als het Kremlin hem blijft treiteren en medische hulp blijft weigeren zijn mogelijke dood direct in de schoenen van president Poetin zal worden geschoven. De reactie van de VS, het VK en de EU zal dan niet uitblijven.

Het is goed denkbaar dat het Kremlin nu al de spanning in Oekraïne opbouwt als ruilmiddel voor wat komen gaat. Wat het nog niet exact weet. Maar de opties zijn beperkt. Enerzijds als afleiding voor Navalny en anderzijds als wisselgeld om de druk van de ketel te halen en Navalny’s dood te neutraliseren en Nord Stream II te redden.

Biden noemt Poetin publiekelijk een moordenaar

President Joe Biden bevestigt in een interview dat de Russische president Vladimir Poetin een moordenaar is en een diplomatieke crisis tussen de VS en de Russische Federatie lijkt geboren. De spanningen lopen op. Nu komt aan de oppervlakte wat door vier jaar presidentschap van Trump is onderdrukt. En is verergerd door de samenzwering van Trump met het Kremlin.

De Russische Federatie heeft weinig mogelijkheden om terug te slaan. Het speelt economisch in de tweede divisie en kan alleen door gemeen spel de schijn ophouden dat het overeind blijft. Als Biden dat aanpakt, dan verliest de Russische Federatie de mogelijkheid om nog langer de schijn op te houden dat het meetelt.

Dat is psychologisch onverteerbaar voor Poetin die het moet hebben van de schijn om een krachtige leider van een machtig land te zijn. Wat hij dus in werkelijkheid niet is. Als hij dan ook nog eens voor de wereldpers door president Biden een moordenaar wordt genoemd worden zijn prestige én zelfbeeld nog verder aangetast. In autoritaire landen als de Russische Federatie is het een taboe om publiekelijk kritiek te uiten op het leiderschap. Biden weet hoe hij Poetin in zijn ego kan raken.

Hiermee geeft Biden aan Poetin drie signalen af. 1) Dat het tijdperk Trump definitief voorbij is en Poetin niet meer de poppenspeler van de Amerikaanse president is. 2) Dat Poetin niet meetelt als volwaardig en door westerse landen niet serieus wordt genomen, maar als een crimineel wordt beschouwd. 3) Dat de Russische inmenging in de Amerikaanse politiek niet ongestraft blijft en dat de VS beslist wat voor maatregelen het neemt.

Interessant is wat er niet wordt gezegd. De aanleg van gaspijplijn Nord Stream II zorgde de afgelopen week in de Amerikaanse Staat voor veel debat. De Republikeinse senator Ted Cruz verweet de regering Biden te soft te handelen en kostbare tijd verloren te laten gaan nu Nord Stream II in de laatste constructiefase is aanbeland. Als het geblokkeerd moet worden is dat nu. Maar Biden wil de relatie met Duitsland niet verpesten door het hard te spelen. Tegelijk kan Biden evenmin de aanleg van Nord Stream II toestaan omdat er in de Senaat overweldigende steun van beide partijen tegen de aanleg is.

Naar verluidt heeft Duitsland de VS vorig jaar al om willen kopen met een miljard dollar wisselgeld, maar daar ging Trump niet op in. Een compromis is moeilijk te vinden. Een beetje Nord Stream II bestaat niet. Zo beschouwd is de beschadiging van Poetin als crimineel de akte in een toneelstuk waarvan de afloop nog onduidelijk is. Absurd is het in ieder geval. De moordenaar is bekend, maar of hij moet boeten moet nog blijken

Sancties verwacht van EU en VS als reactie op behandeling van Navalny door Kremlin

De Indiase Hindustan Times geeft een fragment uit de persconferentie van het Amerikaanse State Department van 1 maart 2021. NBC’s Andrea Mitchell stelt de woordvoerder enkele vragen over de reactie van de VS en de samenwerking van dit land met de EU in de kwestie van de tweeënhalf jaar strafkolonie van de Russische oppositieleider Alexei Navalny.

Woordvoerder Ned Price benadrukt de goede coördinatie van zijn land met de EU. Hij zegt dat de VS en hun bondgenoten veroordelen dat de oppositie in de Russische Federatie om politieke redenen het zwijgen wordt opgelegd. Hij voegt eraan toe dat ze de kwestie als uiterst urgent behandelen.

Dat is een verschil met de regering Trump die het Kremlin geen strobreed in de weg legde. De regering Biden komt naar verluidt vandaag met sancties tegen individuen, aldus een bericht van Reuters. Wellicht worden er nog andere sancties aan toegevoegd. Oud-ambassadeurs als Michael McFaul en Victoria Nuland, die genomineerd is als Under Secretary of State for Political Affairs, pleiten voor een harde koers tegen het Kremlin dat volgens waarnemers een autoritaire koers is ingeslagen. Daarbij past volgens deze critici als antwoord geen poging tot verzoening omdat dit nutteloos is, maar confrontatie.

Wat voor sancties zullen worden opgelegd door de EU wordt naar verwachting ook vandaag duidelijk. Naar verwachting zullen ze weinig om het lijf hebben en zijn ze al uitgewerkt voordat ze ingevoerd zijn. Niet de hoogste functionarissen als president Vladimir Poetin, minister Lavrov, minster Sergej Sjojgoe of de oligarchen die het Kremlin steunen zullen worden geraakt. Evenmin zal aan politiek gevoelige projecten zoals gaspijplijn Nord Stream II pijn worden gedaan.

De EU heeft publicitairs wel iets goed te maken door het recente rampzalige optreden van buitenlandcoördinator Josep Borrell in Moskou die werd geschoffeerd door zijn Russische collega Sergei Lavrov. Maar het valt te bezien of de EU tot daadkracht in staat is en de wil en eensgezindheid heeft om door te pakken. Regelgeving is het voor- en nadeel van de EU. Het beperkt het improvisatievermogen en de daadkracht, maar schraagt het beleid van kleine stappen. Het buitenlandbeleid van de EU krijgt langzaam vorm, maar om te overtuigen is meer nodig dan reageren op anderen.