Ook als Trump niet voor impeachment wordt veroordeeld, blijft hij gebrandmerkt als leider van de opstand tegen de Amerikaanse democratie

Het ging er heftig aan toe, die 6de januari 2021 in het Capitool in Washington DC. Pro-Trump opstandelingen drongen het parlementsgebouw binnen en riepen om vice-president Mike Pence en Huisvoorzitter Nancy Pelosi. Ze reageerden op de maandenlange retoriek van Trump dat de verkiezingen gestolen waren en op een oproep die dag van Trump om naar het Capitool te gaan.

De impeachment zittingen in de Senaat die vandaag in de derde dag zijn aanbeland tonen overduidelijk aan dat parlementsleden serieus voor hun leven moesten vrezen. De reconstructie van de gebeurtenissen laat zien dat het weinig had gescheeld of parlementsleden waren gevangen genomen door de opstandelingen. Wat er dan was gebeurd is onduidelijk. Maar de massa toonde zich tamelijk militant, doelbewust, zelfverzekerd en had de overtuiging dat Trump de actie had gelegitimeerd. Video’s tonen een vluchtende vice-president Mike Pence, senator Mitt Romney en de meerderheidsleider in de Senaat Chuck Schumer die in veiligheid worden gebracht door de Capitol Police, de politie van Washington DC en de veiligheidsdiensten.

Het effect van de impeachment zittingen is ongewis. De afzetting is pas geldig als 2/3de van de aanwezige senatoren zich daarvoor uitspreekt. Maar omdat dit niet geheim gebeurt lijkt het er sterk op dat de Republikeinse senatoren bang zijn voor de gewapende bendes en individuen die Trump volgen en de Republikeinse basis in hun staat en daarom niet voor impeachment durven te stemmen. Het is veelzeggend dat Pence met zijn familie naar het buitenland is gegaan voor vakantie en zich tot nu toe niet publiekelijk heeft uitgesproken over de gebeurtenissen, terwijl Trump toch een prijs op z’n leven had gezet.

Op een stuk of vijf Republikeinse senatoren na zwichten de Republikeinen dus voor de bedreiging die nog steeds door Trump wordt aangewakkerd. Of voegen ee naar Trumps retoriek omdat ze hopen door zijn steun een betere positie te kunnen verwerven. Een tussenoplossing tussen niet voor kunnen stemmen vanwege de bedreigingen en niet tegen kunnen stemmen vanwege de ernst van de opstand die door Trump werd geïnitieerd is de mogelijkheid dat ze zich van stemming onthouden. Dat kan. Als 55 senatoren (50 D en 5 R) voor afzetting stemmen en 18 Republikeinse senatoren zich van stemming onthouden en 27 tegen stemmen, dan is er de benodigde 2/3 meerderheid voor afzetting van Trump. Inclusief het verbod voor hem om ooit nog president te worden. Artikel I, sectie 3 van de grondwet spreekt over overeenstemming van 2/3de van de ‘aanwezige’ senatoren.

Ook als er in de Senaat geen 2/3de meerderheid is om Trump te veroordelen, dan is dit hoofdstuk van de opstand en poging tot staatsgreep van 6 januari 2021 nog lang niet gesloten. Het bewijsmateriaal dat nu door de Democratische aanklagers wordt gepresenteerd lijkt overtuigend genoeg om te dienen voor een zaak die het ministerie van Justitie onder leiding van de nog te benoemen minister Merrick Garland tegen voormalig president Trump kan aanspannen. De Democraten hebben in elk geval tot de volgende tussentijdse verkiezingen in 2022 de parlementaire ruimte om Trump en zijn meelopers in het parlement erop te blijven wijzen hoe ze gefaald hebben en de Republiek bewust in gevaar hebben gebracht. De Republikeinen kunnen met afleidingen en misleidingen proberen te suggereren dat er niks aan de hand was, maar hun zaak wordt er met de dag zwakker op.

Foto: Schermafbeelding van een deel van Artikel I, sectie 3 van de grondwet van de VS.

Trump neemt afscheid en wordt opgevolgd door Biden. Wat te verwachten?

Ook in zijn afscheidstoespraak is president Trump wat hij is. Niet iemand van grote inzichten zoals president Eisenhower die in zijn befaamde afscheidstoespraak van januari 1961 waarschuwde voor het militair-industriële complex, maar een individu van het kleine gebral en de prullerige leugens. Hoe het verder gaat met Trump zullen we de komende maanden zien. Hem wachten talloze rechtszaken en afbrokkelende invloed op de Republikeinse partij. Zakenpartners en banken hebben afstand van hem genomen na zijn oproep van 6 januari 2021 om naar het Capitool te trekken. Maar de staatsgreep is mislukt. Mede als gevolg daarvan lijkt hij de greep op zijn bedrijf en bezit kwijt te raken.

President Joe Biden was vice-president onder president Barack Obama en zijn kabinet wordt wel Obama III genoemd. Dat wordt op het eerste gezicht echter niet ondersteund door de feiten omdat Biden onder druk van zijn partij naar links is opgeschoven. Verder mist Biden de drang tot zelfprofilering en zelfverheerlijking van Obama én Trump om voortdurend op de voorgrond te treden. Over Obama of Romney in 2012 zei ik in een commentaar het volgende: ‘Mijn identificatie met de kandidaten ontbreekt. Lood om oud ijzer. Merkwaardig is dat de Nederlanders en de Nederlandse media nog even positief staan tegenover president Obama als 4 jaar geleden. Terwijl het perspectief verschoven is.’ Daarom hoop ik dat weer 4 jaar later de media Biden even kritisch volgen als ze -te laat en te halfslachtig- Trump volgden. Ik heb de bewieroking van Obama nooit begrepen.

In het commentaar ‘Donald Trump kan zomaar president worden. Of dictator’ van 22 juli 2016 schreef ik het volgende:
‘Donald Trump gaf een afsluitende toespraak van 75 minuten op de Republikeinse conventie in Cleveland. Gitzwart en negatief, zonder hoop en met weinig beleidsvoornemens hoe het land gerepareerd kan worden om het weer op de rails te zetten. Nog los van het feit dat Trump geen idee heeft hoe een democratie werkt, welke instituties daarin samenwerken en waaruit het politieke handwerk bestaat om iets voor elkaar te krijgen. Het blijven grote woorden. De macht van de president is relatief klein, zoals president Obama ervaren heeft. Hoewel hij zich soms verschool achter die machteloosheid vanwege zijn besluiteloosheid. Maar in de praktijk zijn de marges voor een president klein en rechtvaardigen ze niet het beeld van almacht dat Trump schetst.

Als Trump al beleidsvoornemens schetst, zoals over de NAVO, dan zijn ze zo wereldvreemd en onrealistisch dat ze nooit gerealiseerd kunnen worden omdat internationale verdragen en afspraken ze in de weg staan. Intussen zorgen ze voor onrust en onzekerheid. Trump zaait verdeeldheid. Zijn toespraak ging niet over het bereiken van een ideale wereld (utopie), maar over het schetsen van een wereld met akelige kenmerken (dystopie). Hij begint steeds meer te lijken op de hoofdpersoon Charles Lindbergh uit de roman ‘The Plot Against America‘ (2004) van Philip Roth. Diens antisemitisme uit 1940 is vervangen door Mexicanen- en moslimhaat. De roman die 12 jaar geleden als waarschuwing opgevat kon worden dreigt realiteit te worden.

Trump wordt door vele Amerikanen gehaat, maar hetzelfde geldt voor zijn belangrijkste opponent Hillary Clinton die in de peilingen geen afstand van hem kan nemen. Volgende week is de Democratische conventie en te verwachten valt dat de Democraten wel hoop bieden en Trumps ongeschiktheid zullen benadrukken. Maar toch tekent zich het onheilsscenario af van een Amerikaanse president die alle kenmerken van een fascistische leider vertoont. Europese rechts-nationalistische politici als Geert Wilders en Nigel Farage steunen Donald Trump en zeggen zich met hem te identificeren. Die identificatie verraadt wie ze werkelijk zijn.

Het blijft jammer dat Bernie Sanders geen kandidaat namens de Democratische partij is. Dan zou tegenover Trump met zijn historische lage favorable ratings een kandidaat in het veld gebracht worden die positieve gevoelens bij grote delen van het electoraat losmaakt. Niet zo gehaat wordt als Trump en Clinton. Amerikanen moeten in november hun president kiezen. Dat kan zomaar Trump worden. De strijd binnen de Republikeinse partij kan het verschil maken. Veelzeggend is dat de Koch broers die 900 miljoen in de campagnes stoppen zich distantiëren van lokale kandidaten die zich met Trump verbinden, zoals Ron Johnson ervoer volgens een bericht in de Huffington Post. Een derde kandidaat als Gary Johnson kan zich ook nog in de race mengen.

Nate Silver zegt in een afrondende reactie op Trumps toespraak dat er geen peil is te trekken op de uitkomst: ‘Trump could become president, obviously. Or he could lose by 15 points. I’m not sure we really know a lot more than when the general election unofficially started six weeks ago.’ De race is onvoorspelbaar met een onvoorspelbare kandidaat en twee kandidaten die door grote delen van het electoraat diep gehaat worden. Europa moet op het ergste voorbereid zijn: een presidentschap van Trump. Een dictator als vriend. Awesome.’ 

Laten we met president Biden optimistisch naar de toekomst kijken. Hij geeft prioriteit aan het bestrijden van de COVID-19 pandemie die Trump heeft laten liggen en die tot nu toe in de VS meer dan 400.000 doden heeft gekost. Waarvan relatief veel leden van minderheidsgroepen. Biden geeft ook prioriteit aan het opnieuw opbouwen van allianties in de buitenlandse politiek. Vraag is of de EU dat een voorzichtige ambitie ontwikkelt om autonoom te zijn maar daartoe voorlopig de middelen mist, samen met de VS gaat optrekken tegen China. Dat dat tegen de Russische Federatie gaat gebeuren leidt geen twijfel. Trumps genegenheid voor president Poetin was het raadsel van Trumps presidentschap dat nog steeds op een verklaring wacht.

Maar de grootste prioriteit voor Biden is het bewaren van de sociale vrede en het verenigen van het land. Hoe krijgt hij het gedaan om het puin van de Trump jaren op te ruimen en tegelijk een nieuwe start voor de VS te realiseren? In het verlengde daarvan ligt de hervorming van het politieke systeem dat zich in 2020 als kwetsbaar en gedateerd deed gelden en aan een serieuze reparatie toe is. Maar de Republikeinse partij blokkeert die hervorming omdat ze daartoe hun kiezersonderdrukkende middelen moeten opgeven en dit ten koste van hun invloed gaat. Dat is de patstelling die Biden moet overwinnen. Joe Biden zal zich naar verwachting opstellen als een teamspeler die anderen de ruimte geeft en Trumps ADHD-gedrag en geldingsdrang mist. Zijn karakter om te verbinden heeft de VS nu nodig. Biden is ‘an honest guy’ die zelfs in zijn grootspraak vergeven wordt.

Leon de Winter is gevangene van radicale standpunten over Trump

Het is een steeds groter genoegen om in De Telegraaf de columns over de Amerikaanse politiek van Leon de Winter te lezen. Reden daarvoor is dat hij een fervente verdediger van president Trump is die steeds verder in het nauw wordt gebracht in het Oekraïne-schandaal. Ofwel, de Quid pro quo voorwaarde waarin Trump op ontoelaatbare wijze (wapen)hulp aan Oekraïne verbond met binnenlandse politiek, te weten onderzoek door Oekraïne naar zijn binnenlandse Democratische mededinger Joe Biden en diens zoon Hunter. Volgens de grondwet een reden voor afzetting. Daarom moet De Winter steeds absurdere wendingen nemen om Trump te verdedigen. In zijn betoog moet hij noodgedwongen steeds grotere gaten laten vallen omdat hij om de feiten heen moet navigeren. Die steeds smallere en krom beredeneerde weg roept een boosaardig plezier op over het ongeluk van De Winter die zich met zijn columns over dit onderwerp in de hoek heeft gebokst en daar niet meer uit kan komen. Hij verdedigt een verloren zaak. Niet dat al vaststaat dat Trumps impeachment slaagt. Dat wordt door de machtsverhoudingen in de Senaat beslist. Wel op verstandelijk niveau waar De Winter zich ongeloofwaardig opstelt. Het is begrijpelijk dat De Telegraaf deze columns vanwege het amusementsgehalte handhaaft. Daarnaast biedt het inzicht in een sociologisch experiment van een opiniemaker die te ver geradicaliseerd is om nog betrouwbaar te zijn. Dan gaat een politieke column over in absurdisme en parodie.

In zijn column ‘Trump moet weg om doofpot ‘Russiagate’’ van 29 oktober 2019 grossiert De Winter in talking points die hij leent van de hardcore verdedigers van Trump. Ook zij laten de feiten uit hun meningen volgen. Wat overigens niet wil zeggen dat alle Republikeinen ‘gelovigen’ in Trump zijn. Gematigde Senatoren als Mitt Romney of Ben Sasse komen voorzichtig met kritiek op Trump vanwege zijn Quid pro quo in de Oekraïense affaire die door getuigenissen van talloze (voormalige) overheidsfunctionarissen in niet publieke hoorzittingen in het Huis onweerlegbaar en objectief zijn vastgesteld. De meeste Republikeinse wetgevers lijken niet tot de voorhoede van critici of de achterhoede van hardcore verdedigers als Mark Meadows, Jim Jordan of Devin Nunes te behoren. Het is de grote middengroep die afwacht, het niet met Trumps optreden eens is, maar bang is om bij tegenspraak door hem op Twitter afgestraft te worden. Overigens hebben al bovengemiddeld veel Republikeinen aangekondigd in 2020 op te stappen. Hun verwachting is blijkbaar dat de Democratische meerderheid in het Huis niet in gevaar komt en de Republikeinse meerderheid in de Senaat wel.

De Winter hanteert de tactiek van Trumps hardcore verdedigers. Hij gaat niet in op tegenwerpingen, maar stort los van het tegengeluid in vaste en snelle bewoordingen zijn pregefabriceerde meningen uit. Daarbij gaat hij voorbij aan feiten die in tegenspraak zijn met zijn mening en nuanceringen die zijn betoog verzwakken. Zo doet De Winter het voorkomen alsof er een harde tegenstelling Democraten-Republikeinen is die alles verklaart. Die tegenstelling is er uiteraard, maar die is minder scherp dan De Winter suggereert. Ontelbare Republikeinen hebben in de afgelopen jaren afstand van Trump genomen of kritiek op hem geuit. Zij gaan juist voorbij aan de binaire partijpolitiek die De Winter in navolging van Trump als allesoverheersend voorstelt.

Donald Trump is schuldig aan het uitverkopen van de belangen van zijn land en zijn onderhorigheid aan de Russische president Vladimir Putin waardoor hij de nationale veiligheid van de VS in gevaar brengt en de invloed en het prestige ervan heeft aangetast. Naar verluidt is Trump al sinds de jaren 1980 ‘bezit’ van de Russen. De Winter verwijst naar het Steele Dossier. Het is onjuist dat alle constateringen eruit niet kloppen. Wel is door deskundigen op het gebied van inlichtingendiensten zoals John Schindler vanaf de publicatie geopperd dat de uitleg dat de Russen compromitterend materiaal van Trump met prostituees in een Moskouse hotelkamer hebben vermoedelijk Russische desinformatie is om Trumps werkelijke rol te verdonkeremanen. Die bestond uit het witwassen van illegaal geld van Russische criminelen en politici uit de kringen van het Kremlin via Westers vastgoed. Dat verklaart dat Trump keer op keer van faillissement werd gered door geld uit de landen van de voormalige Sovjet-Unie. Dat is de structurele Quid pro quo die al tientallen jaren bestaat en ten grondslag ligt aan de Oekraïense Quid pro quo met president Zelenski en vice-president Biden.

De claim van De Winter dat het Mueller-rapport Trump heeft vrijgesproken van samenzwering en obstructie in ‘Russiagate’ is in strijd met de waarheid. Speciale aanklager Robert Mueller heeft in zijn rapport 11 gevallen van potentiële obstructie opgesomd. Door die obstructie en de tegenwerking in het onderzoek door Trump die overal rode lijnen aanbracht die Mueller niet mocht overtreden is de onderste steen over de samenwerking van Trump met het Kremlin niet boven gekomen. Door Trumps obstructie en de onjuiste, partijdige weergave van de resultaten van het Mueller-rapport door Justitieminister William Barr, waar De Winter op voortborduurt, is in de publiciteit succesvol het beeld gevestigd dat Trump niet heeft samengezworen met het Kremlin. Dat is onterecht. Zoals gezegd heeft Mueller die zich terughoudend opstelde Trump niet vrijgepleit van obstructie.

De Winter verwijst naar het boek ‘The plot against the president’ van journalist Lee Smith. Veelzeggend is dat De Winter de ondertitel niet noemt. Die luidt: ‘The True Story of How Congressman Devin Nunes Uncovered the Biggest Political Scandal in U.S. History’. Het boek van Lee Smith geeft de visie van Trumps hardcore verdediger Devin Nunes. Hij was tot januari 2019 de invloedrijke voorzitter van de House Permanent Select Committee on Intelligence. Om ethische redenen werd hij in april 2017 vanwege geheime coördinatie met het Witte Huis van het Rusland-onderzoek gehaald. Daarna voerde Nunes zijn parallelle onderzoek uit dat er vooral uit bestond om de officiële onderzoeken te dwarsbomen. Als de media geen aandacht besteden aan dit boek dat overigens pas op 29 oktober verschenen is, dan komt het niet door de journaliste Lee Smith, maar door de complottheorieën van Devin Nunes over de zogenaamde ‘deep state’ die als afleiding dienen voor de politieke én juridische onderzoeken (SDNY) naar het onrechtmatig en crimineel handelen van Donald Trump.

Waarom Leon de Winter in zijn columns zulke rechts-radicale standpunten deelt en Trump en zijn hardcore verdedigers in bescherming neemt is tamelijk onbegrijpelijk. Maar het is ook begrijpelijk als men beseft dat hij nu eenmaal ooit die weg van de complottheorieën ingeslagen is en zonder gezichtsverlies niet meer om kan keren. Hij heeft dus geen andere keuze dan die weg verder in te gaan. Zodat het er steeds absurder en vermakelijker op wordt. De Winter noemt ‘een onderzoek’ ‘een doofpot’, en ‘een doofpot’ ‘een onderzoek’. De Winter noemt ‘ondermijning van de democratie’ ‘democratie’, en ‘democratie’ ‘ondermijning van democratie’.

De Winter keert de waarden om. Er valt trouwens heel wat af te dingen op zijn politieke inzichten. Dat komt omdat hij Trumps talking points volgt en de mentale flexibiliteit mist om daarvan af te wijken. Zo meent hij dat vice-president Mike Pence en Justitieminister William Barr bij afzetting van Trump zullen blijven zitten. Maar ook zij zijn onderhand in het schootsveld gekomen. De dynamiek die ontstaat als Trump tot aftreden wordt gedwongen, ook als hij met een schikking (plea deal) aftreedt om zijn vastgoedbedrijf te redden, zal naar verwachting zo immens zijn dat ook medestanders als Barr of Pence meegetrokken worden in Trumps val. Dan komt er weer ruimte voor integere Republikeinen die de erfenis van Trumps sektebeweging mogen opruimen. Dan wordt ook Leon de Winter verlost van zijn radicalisme dat hem nu zo doof maakt voor feiten. 

Foto: Schermafbeelding van deel column ‘Trump moet weg om doofpot ‘Russiagate’’ Van Leon de Winter in De Telegraaf, 29 oktober 2019

Democraten brengen impeachment procedure Trump in stemming. Dat stelt Republikeinen voor keuze welke waarden te volgen

MSNBC geeft een overzicht van commentaren in haar programma’s van 28 oktober 2019. Het geeft de stand van zaken weer in het impeachment onderzoek van president Trump. Hoewel het procedureel niet nodig is brengt Huisvoorzitter Nancy Pelosi op 31 oktober om politieke redenen het onderzoek in stemming. Republikeinen suggereerden ten onrechte dat Democraten in het geheim en zonder mandaat handelden in de hoorzittingen. Met die talking points gingen de meest Trumpgezinde Republikeinen de media af. Een formele stemming neemt dat bezwaar weg. Omdat de Democraten in de meerderheid zijn zal dit aangenomen worden.

Het idee was dat een stemming Democratische afgevaardigden in Republikeins leunende districten kwetsbaar maakte, maar de laatste weken was het bewijs van onrechtmatig handelen door Trump door getuigenissen van Kurt Volker, Bill Taylor, Fiona Hill en naar verwachting vandaag Alexander Vindman zo overweldigend dat deze Democratische afgevaardigden niet echt meer in de gevarenzone zitten. Het zijn nu de Republikeinen die voor het blok worden gezet. Blijven ze het onrechtmatig, onconstitutioneel en chaotisch handelen van Trump goedkeuren met het risico dat ze met hem de dieperik ingetrokken worden, richten ze zich op het behoud van Republikeinse posities in Huis en Senaat of steunen ze actief de oppositie binnen de Republikeinse partij tegen Trump? Die nu voorzichtig van gematigde Senatoren als Romney, Sasse, Collins en Murkowski komt.

Trump verliest in de tussentijdse verkiezingen van 2018

De tussentijdse verkiezingen in de VS zijn ook weer geweest. De spin doet nu het werk zodat het er per definitie verwarrend op wordt wie nou eigenlijk gewonnen heeft. Zo wordt iedereen winnaar en verliezer. Het doorslaggevend feit is dat de Republikeinen de meerderheid in het Huis hebben verloren door verlies in de voorsteden en die in de Senaat hebben uitgebreid. Voor het eerst sinds 2016 heeft president Donald Trump het niet langer alleen voor het zeggen en dient hij rekening te houden met de Democraten in het Huis.

Dat is verlies. Des te meer omdat het voorzitterschap van Huiscommissies naar de Democraten gaat, zodat daar het Rusland-onderzoek niet langer geblokkeerd kan worden. Speciale aanklager Robert Mueller ligt genoeg op stoom met zijn onderzoek om het Huis nog nodig te hebben, eigenlijk uitsluitend voor het verdedigen van zijn positie. Via de belastingdienst IRS dreigen vanuit het Huis Trumps belastingaangiften geopenbaard te worden zodat zijn vermenging van zakendoen en criminaliteit duidelijk wordt. Vox geeft een overzicht van mogelijke onderzoeken. Het verlies in de Senaat was ingecalculeerd omdat vele Democratische zetels op het spel stonden. In 2020 geldt het omgekeerde en moeten Republikeinen vele van hun zetels verdedigen, zodat zij zich in een nadelige positie bevinden. Het oneerlijke van het Amerikaanse kiesstelsel is dat de Democraten met 44 miljoen tegen 33 miljoen Republikeinse kiezers toch Senaatszetels verloren.

Voor de langere termijn is de demografische ontwikkeling van de VS van belang. Het land wordt steeds minder wit en steeds diverser. Minderheden worden electoraal belangrijker, hoewel de Republikeinen deze ontwikkeling succesvol vertragen door kiezersonderdrukking (in onder meer Georgië, Florida, Nebraska) en het herindelen van kiesdistricten, de zogenaamde gerrymandering. Daarbij komt ook nog eens een oneerlijk kiesstelsel dat de Democraten ernstig benadeelt. Maar uiteindelijk kan deze ontwikkeling niet gestuit worden.

Democraten kijken naar de toekomst en geven deze ontwikkeling goed weer door de diversiteit in de selectie van hun kandidaten, terwijl de Republikeinen daarin achterblijven. Het actuele effect van de verbreding in de Democratisch partij is dat deze diversiteit in de partij geïntroduceerd wordt. Centristen staan er tegenover radicalen. Omdat de onderzoeken tegen Trump alle Democraten tevreden stellen omdat ze niet raken aan partijfinanciering of de partijorganisatie valt te verwachten dat de Democraten daar vol op gaan inzetten.

Het kan best dat er geen sprake was van een ‘blue wave’ van Democratische overwinningen, maar de Republikeinen hebben wel verloren. Ondanks een oneerlijk kiesstelsel en manipulatie van het electorale proces. President Trump voerde campagne in regio’s die hij toch al in zijn zak had en liet de kwetsbare voorsteden lopen waar vooral witte vrouwen hem massaal de rug toekeerden. Toch is het bizar en zelfs beschamend dat een president die zich zo racistisch en kleinerend naar minderheden opstelt een grote minderheid van het electoraat achter zich heeft verzameld. De positie van speciale aanklager Robert Mueller is versterkt door zijn dekking in het Huis. Nu de radiostilte van de campagne achter de rug is zal hij naar verwachting met aanklachten of dagvaardingen komen tegen mensen uit de naaste omgeving van Trump.

Vraag is of de Republikeinse partij nu meer de partij van Trump is, zoals Amerika ‘deskundige’ Willem Post denkt. Dat is een gemengd beeld. De luis in de pels Senator John McCain is overleden, maar Mitt Romney maakt zijn entree als Senator in Utah en zou wel eens de nieuwe John McCain kunnen worden die zich tamelijk onafhankelijk opstelt. Hoe dan ook zal Trumps grip op het Congress kleiner worden door de Democratische winst in het Huis en het valt te bezien welke dynamiek dat oplevert. De president flirtte eerder onsuccesvol met de Democratische leiders in het Congres. Met de nieuwe meerderheidsleider in het Huis Nancy Pelosi die een middenkoers vaart moet Trump het in principe goed kunnen vinden, hoewel de onderzoeken in het Huis een goede samenwerking vermoedelijk in de weg zitten. Zodat Trump weliswaar zijn grip op grote delen van de Republikeinse partij mag verstevigen, maar hij daar door het toegenomen belang van de Democraten in het Huis en de demografische en electorale vooruitzichten daar uiteindelijk minder profijt van heeft.

Foto: ‘Anti-integration protest at Little Rock, 1959 © Library of Congress’.

Conservatieve religie als electoraal wapen van Trump. Ideologische hardliners als Robert Jeffress en Mike Pence volgen in zijn spoor

Het gaat van kwaad tot erger met de regering Trump. Door onderzoeken sterk in de verdediging gedrongen radicaliseert Trump steeds meer en valt hij terug op zijn basis van witte, evangelische mannen. Trump praat zijn basis die ongeveer 40% van het electoraat omvat steeds meer naar de mond. Daarbij vermengt hij politiek en religie. Voormalig Republikeins presidentskandidaat en mormoon Mitt Romney heeft kritiek op dominee Robert Jeffress van de First Baptist Church en Fox News medewerker die door Trump werd uitgenodigd om de opening van de Amerikaanse ambassade in Jeruzalem te zegenen. Jeffress is een controversieel religieus leider die onder meer zegt dat islam en mormonisme ‘culten en “een ketterij uit de hel van de hel” zijn’.

Trump legitimeert om electorale redenen de radicale versie van het Amerikaanse christendom. Met uitsluiting van ‘andersdenkenden’, of dat nou atheïsten, moslims, joden of mormonen zijn en in strijd met een beleid om religieuze en niet-religieuze groepen met elkaar te verbinden. Tel daarbij op de oerconservatieve, katholieke, bekrompen fanatieke vice-president Mike Pence die meent wat hij over religie zegt en afgelopen weekend in een toespraak op Hillsdale College beweerde dat ‘meer Amerikanen in God geloven sinds Trump president is’. The Land of the Free wordt onder invloed van Trump en zijn acolieten steeds intoleranter en verdeelder.

Donald Trump is niet normaal, dus normaliseer hem niet

Normalisering is het woord waar het om draait. President-elect Trump wordt vanwege de wil van mensen en instituties om in harmonie met hun omgeving te zijn als normaal beschouwd. Naast ‘deskundigen’ die zich naïef op het verkeerde been laten zetten. Maar Trump is niet normaal, hij is abnormaal. Hij is onvergelijkbaar met ‘gewone’ conservatieve presidentskandidaten als Richard Nixon, John McCain of Mitt Romney. Donald Trump overtreedt de lijn van de normaliteit en sleept de VS daarin mee. Vanuit een rechts-nationalistische overtuiging, opportunisme of een psychisch verdedigingsmechanisme wordt Trump als normaal voorgesteld.

BBC Newsnight praat met David Remnick die in de nacht van Trumps verkiezing het artikel ‘An American Tragedy’ schreef voor The New Yorker. Het deed stof opwaaien. Remnick denkt er nu nog steeds hetzelfde over. Donald Trump wordt genormaliseerd en zijn kwaadaardig nationalisme ten onrechte gebagatelliseerd.

Amerikanen wacht niets anders dan Trump en zijn medestanders slim en volhardend te bestrijden. Wanhoop  of neerbuigend op hem neerkijken is niet het juiste antwoord. Progressief Amerika -dat overigens niet per definitie door de Democratische partij wordt vertegenwoordigd- moet niet buigen voor Trump, maar de strijd met hem aanbinden. Zoals alle rechts-populisten of -nationalisten de pas moet worden afgesneden. De eerste en beslissende stap is om ze niet als normaal te beschouwen. Dat zijn ze niet en zullen ze nooit worden.

Trump kon verkiezingen winnen omdat Clinton ze verloren heeft

De meeste analyses over de winst van Donald Trump slaan de plank mis. Trumps winst wordt voorgesteld als een waterscheiding en intrede in een nieuw tijdperk. Waarin het populisme oprukt. Dat is deels zo, maar feiten wijzen ook op iets anders. Cijfers laten zien dat de Republikeinse kandidaat Mitt Romney in 2012 meer stemmen (60.933.504) behaalde dan Donald Trump in 2016 (60.116.240). Dat laatste aantal kan nog licht stijgen. Romney kreeg in 2012 47,2% en Trump in 2016 47,3% van het totaal aantal stemmen.

Dat is tamelijk constant. Gelijkmatiger dan de analyses doen vermoeden. Komende kiezersonderzoeken zullen er waarschijnlijk op duiden dat Trumps achterban is geradicaliseerd. Doordat gematigde Republikeinen thuisbleven of op Clinton stemden en de thuisblijvers en sociaal achtergestelden op Trump stemden. Maar door dat stuivertje wisselen werd het totaal aantal stemmen op de Republikeinse kandidaat er niet groter op.

Het verschil ziet hem in het aantal stemmen voor de Democraten. Vergeleken met de steun voor president Obama in 2012 nam dat in 2016 af met bijna 5,5 miljoen. Dat waren thuisblijvers die zich er niet toe konden zetten om op Clinton te stemmen. Onder wie veel jonge en progressieve kiezers die Clinton afstootte omdat ze een neoliberale koers voer en geen handreiking deed naar de linkervleugel van de partij. Waarschijnlijk ook niet mocht doen van haar sponsors. De teleurstelling in Obama kan trouwens ook een rol hebben gespeeld.

Hoe dan ook hebben de Democratische partij (DNC) en kandidaat Hillary Clinton een wanprestatie geleverd. Vooral door haar nominatie, maar ook door een campagne die de sterkte van Trump onvoldoende erkende. Dat kwam doordat Clinton al kort na 2012 de macht in de partij overnam -dus kaapte- en opponenten werden ontmoedigd. Of geen eerlijke strijd kregen door manipulatie van de partijleiding die tot een verlengstuk van Clintons campagne was geworden. Zoals uit de door WikiLeaks gelekte Podesta Emails blijkt.

De gematigde anti-establishment kandidaat Bernie Sanders werd daarvan het memorabele slachtoffer. Uit alle peilingen bleek dat hij een betere kans maakte om van Trump te winnen dan Clinton. Vooral omdat hij de witte, laagopgeleide kiezer in de oude industriegebieden beter aansprak dan Clinton. Deze groep kiezers bleek beslissend voor winst in het Electoral College. Mede omdat de marges in de swing states klein waren. Als per staat 1% niet had gekozen voor Trump maar voor Clinton, dan had dat tot winst van laatstgenoemde geleid, zoals Nate Silver voor FiveThirtyEight beredeneert. Trump won in gebieden van Clinton waar Sanders ook van haar had gewonnen. Sanders had ook de gematigde Democratische kiezers kunnen vasthouden.

Trump heeft de verkiezingen niet gewonnen, maar Clinton heeft ze verloren. Zij is er door kortzichtigheid en zelfoverschatting verantwoordelijk voor dat de VS en de wereld straks opgescheept zitten met een clowneske, ongekwalificeerde en onberekenbare president. Populisme en een sfeer van anti-establishment waren een factor in de verkiezingen, maar moeten niet overschat worden. Trump en Clinton verloren een deel van de traditionele achterban van hun partij. Deze twee historisch impopulaire kandidaten maakten de verkiezingen atypisch. De les is dat een radicale anti-establishment kandidaat als Trump beter bestreden kan worden met een gematigde anti-establishment kandidaat als Sanders, dan met een establishment kandidaat als Clinton.

De les voor partijen in andere landen die verkiezingen wachten is duidelijk. Mits de leiders mentaal de omslag kunnen maken en niet als konijnen gevangen zitten in de lampen van hun eigen partijpolitieke en persoonlijke belangen. Paradox van partijpolitiek is dat het continuïteit biedt die nodig is om de democratie te schragen, maar door partijbelangen onvoldoende flexibel is om op bedreigingen van buitenaf slagvaardig te reageren.

Foto: Hillary Clinton, 2015.

Kasparov: Putin zonder twijfel gevaarlijkste man ter wereld

Garry Kasparov gaat lekker tekeer in de talkshow van Bianna Golodryga voor Yahoo News. Het is niet nodig om het met Kasparov eens te zijn om zijn interessante kijk op president Putin en Rusland toch te erkennen. Nadeel is dat hij geradicaliseerd is en wel erg vanuit een rechts-conservatieve hoek praat. Maar daarmee is wat hij zegt nog geen onzin. Kasparov meent dat Putin een groter gevaar is voor de wereld dan ISIS. Een waarheid als een koe omdat Rusland een groot aantal nucleaire wapens heeft. Wie de Nederlandse media en de paniekreacties over ISIS volgt zou bijna denken dat ISIS de grootste bedreiging voor de wereldvrede is.

De wetmatigheid van een niet-democratische leider als Vladimir Putin is volgens Kasparov het continu creëren van onrust en onveiligheid. Om als sterke man aan de macht te blijven. Hij meent ook dat door staatscontrole en staatspropaganda het lastig te zeggen is wat de exacte steun voor Putin is. Volgens hem zeker geen 80 of 85%. Putin die het na-oorlogse systeem van Europese veiligheid verbrak. Kasparov ziet bij het Europese establishment zwakke knieën en een gebrek aan ruggengraat wat het indammen van de Russische agressie betreft. De reactie van de VS en de EU was te laat en te zwak. Maar als het de bestaande sancties tot maart 2015 in stand weet te houden, dan vermoedt Kasparov dat de sancties invloed op de bevolking zullen hebben.

Foto: Schermafbeelding uit interview van Bianna Golodryga voor Yahoo News met Garry Kasparov. Zie voor interview hier (onderin).

Commissie Halsema voor goed bestuur: boeven met boeven vangen

Econoom gespecialiseerd in onder meer fusies en overnames Marco van Kalleveen wordt lid van de commissie Halsema die een gedragscode voor behoorlijk bestuur in de semipublieke sector op moet gaan stellen. Afgelopen woensdag stuurde minister Henk Kamp van Economische Zaken een brief naar de kamer. De commissie geeft haar advies uiterlijk 1 oktober 2013. Naast voormalig leider van GroenLinks Femke Halsema en Van Kalleveen maken publicist Maxim Februari en CDA’er Doekle Terpstra deel uit van de commissie.

Over het lidmaatschap van Van Kalleveen stelt SP’er Ronald van Raak kamervragen aan de ministers Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Henk Kamp van Economische Zaken. Marco van Kalleveen was vanaf maart 2010 vicepresident in Londen van Bain Capital en is nu partner van Bain & Company. Voormalig Republikeins presidentskandidaat Mitt Romney is een van de oprichters van private equity-bedrijf Bain Capital dat uit Bain & Company ontstond. Hij kwam tijdens zijn campagne in problemen omdat-ie van het keihard saneren van bedrijven rijk was geworden en gezorgd zou hebben dat werknemers op straat kwamen. De beschuldigingen konden echter nooit hardgemaakt worden door de Democraten. De altijd bestuurlijk-correcte Van Raak laat er geen misverstand over bestaan dat-ie de benoeming van Van Kalleveen in een commissie voor goed bestuur onbegrijpelijk en ongepast vindt: ‘Moet de keuze voor Marco van Kalleveen worden opgevat als een uitnodiging aan de pyromaan om de brand te blussen of als een poging om boeven met boeven te vangen?‘

Boeven met boeven vangen is zo gek nog niet. Van Kalleveen heeft in een boevenomgeving geopereerd. Bij Bain Capital gaat geld voor alles. Maar de vraag is of Marco van Kalleveen een goede of een slechte boef is. Probleem van minister Kamp is dat-ie iemand in de commissie moest hebben die inzicht, praktische ervaring en achtergrondinformatie meeneemt. Daartoe meende de minister te moeten zoeken in de schemerige wereld van de private equity en duistere deals die langs de randen van de wet scheren. Op dat niveau speelt bestuur en toezicht in de semipublieke sector zich af lijkt Kamp te zeggen. Is er een alternatief voor Van Kalleveen?

Foto: The Simpsons: McBain Capital.