Het is niet onmogelijk dat Nigel Farage in opdracht van het Kremlin het pad voor het premierschap van Jeremy Corbyn moet effenen

Het lijkt er steeds meer op dat de Brexit een middel is om de traditionele partijen te vernietigen. Als een virus is het de Britse politiek ingebracht en het lijkt zo geprogrammeerd te zijn dat het elk redelijk compromis uitsluit. Dit roept de vraag op waar dit virus is gefabriceerd. Nigel Farage die onder de bescherming van miljonair Arron Banks in 2016 scoorde met UKIP en in de Europese verkiezingen met de Brexit partij wordt er steeds meer van beschuldigd Russisch geld te hebben geaccepteerd en een Russische ‘asset‘ te zijn, aldus onder meer de voormalige spindoctor van Tony Blair Alistair Campbell. Het is voor het eerst dat dit vermoeden van steun van het Kremlin voor Banks en Farage dat al drie jaar bestaat nu in het openbaar wordt besproken.

Channel 4 News kwam twee weken geleden met een reportage die vragen stelde bij de snelle opbouw van de Brexit Party en de vraag met welke fondsen de partij gefinancierd werd. Channel 4 News ging in de reportage in op die vraag en kwam uit bij geldschieter Arron Banks die in 2016 ook al sponsor was van de Leave-campagne bij het EU-referendum. De vraag is nog steeds niet beantwoord of Banks zijn eigen geld daaraan besteedde of een doorgeefluik was voor buitenlands geld. In dit gevat Russisch geld. Farage en Banks deden in 2016 schimmig over de herkomst van de financiering en doen dat in 2019 opnieuw over de Brexit Party.

De frontrunner om de conservatieve premier Theresa May op te volgen is op dit moment niet Boris Johnson zoals investeerder en analist Thanos Papasavvas meent, maar minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt. Hij meent dat het nastreven van een ‘no deal’ politieke zelfmoord zou zijn, aldus een artikel in The Guardian. Met deze uitspraak probeert Hunt redelijkheid uit te stralen en neemt hij afstand van Johnson die zich als harde Brexiteer doet kennen. Hunt maakt dezelfde inschatting als Papasavvas, namelijk dat het Lagerhuis zoals het al eerder deed een ‘no deal’ opnieuw zal afwijzen en dit tot vervroegde verkiezingen zal leiden. Opmerkelijk is dat de geharnaste minister van Defensie Gavin Williamson die zich hard en kritisch tegenover de Russische Federatie opstelde onlangs werd ontslagen omdat hij vertrouwelijke informatie over het Chinese Huawei zou hebben gelekt. Hij ontkent dit en heeft vergeefs om een diepgaand politieonderzoek gevraagd.

Dit leidt met ‘een grote kans’ naar een premierschap van Labour-leider Jeremy Corbyn van wie eveneens het vermoeden bestaat dat hij een ‘asset’ van het Kremlin is. Weliswaar in een andere periode, namelijk de jaren 1980’s toen hij als spion zou zijn geworven door de Tsjechische geheime dienst StB, maar in zijn uitingen over de NAVO en zijn keuze voor de Brexit heeft Corbyn zich steeds laten kennen als anti-Westers, pro-Russisch en anti-Europees. Corbyn heeft de beschuldigingen ontkend. Zie hier voor mijn commentaar.

Dit draait uit op een scenario dat in een Koude Oorlog-thriller vol raadsels en op het oog tegenstrijdige ontwikkelingen niet zou misstaan. Het  betekent dat de huidige ‘asset’ Farage, of liever gezegd de door het Kremlin aangestuurde ‘asset’ Banks die op zijn beurt de ijdele en verkwistende Farage aanstuurt sinds 2016 door het Kremlin is ingezet om ‘asset’ Corbyn door het creëren van verdeeldheid en chaos premier van het VK te maken. Wat het Kremlin in een onwaarschijnlijk scenario met Donald Trump in 2016 heeft bereikt die net als Corbyn al sinds de jaren 1980s door de toenmalige Sovjet-Unie werd aangestuurd – of op z’n minst als potentieel middel werd gezien om te beïnvloeden – probeert het met Corbyn te herhalen. Juist omdat het niet logisch is dat de rechts-radicale Farage de weg effent voor de links-radicale Corbyn, is het binnen de logica van de contraspionage logisch omdat het zo onwaarschijnlijk en schijnbaar tegenstrijdig is. Het knappe van dit scenario is dat Banks en Farage sterke anti-Corbyn zijn en ondanks zichzelf een kant opgestuurd worden.

Trump buigt voor Putin en slaat zijn land en wereld met stomheid

Cenk Uygur analyseert wat president Trump zei op de persconferentie na afloop van zijn ontmoeting in Helsinki met president Putin. Van progressieven tot conservatieven kreeg Trump voor zijn uitspraken forse kritiek, zoals nog nooit tijdens zijn presidentschap. Trump zou de belangen van de VS hebben uitverkocht, gechanteerd worden door het Kremlin en vooral de belangen van de Russische Federatie dienen. De bewijzen stapelen hiervoor stapelen zich in deze persconferentie op. Dit is zelfdestructief gedrag van Trump, zowel wat zijn persoonlijkheid als politieke geloofwaardigheid betreft. Trump leeft in zijn eigen werkelijkheid die steeds minder met die van de VS samenvalt en steeds meer pathologische kenmerken vertoont. Zijn abnormaal beschadigend gedrag beschadigt de belangen van zijn land. Vraag is of herstel nog mogelijk is bij deze president. Daar lijkt het niet op, want Trump lijkt zich steeds meer in te graven in zijn eigen werkelijkheid.

Maar wie stuurt hem weg? De Republikeinse partij adoreert Trump als een cultheld en de Democraten zijn in de minderheid. De afweging of de verwachte Democratische zege in de tussentijdse congresverkiezingen van november 2018 niet te laat komt om deze Trump te stoppen die Amerikaanse belangen uitverkoopt en de wereldorde deconstrueert is nu de vraag die de komende maanden beantwoord moet worden. De klokt tikt.

Reactie van regering-May op de aan het Kremlin toegeschreven gifgasaanval op Russische ex-mol Skripal is ferm en slap tegelijk

De reactie van de regering-May op de gifgasaanval in Salisbury op de voormalige Russische mol Sergei Skripal en zijn dochter wordt afwisselend ferm en slap genoemd. Dat is niet met elkaar in tegenspraak. Het is kan allebei kloppen. May reageert ferm en slap tegelijk. Het ligt eraan voor welk gebruik haar reactie bedoeld is.

Het idee van een slappe reactie wordt niet zozeer door de actualiteit bepaald, maar door de economische en politieke bewegingsruimte die May en haar regering geacht wordt te hebben. In de reportage van BBC Newsnight wijst John Sweeney op de contacten die er bestaan tussen de Britse politiek en de vrienden van president Putin in Londen. Voor Politico borduurt Leonid Ragozin in een opinie-artikel hierop voort: ‘De waarheid is dat het Rusland van Putin een integraal onderdeel is van het westerse politieke en financiële stelsel. Wat een eeuwig conflict lijkt, is in feite een gezellige symbiose, waarbij elke kant de ander voedt.’

May speelt op dit moment een ferme reactie doordat zij binnen haar partij zwak staat vanwege gekissebis over de richting van de Brexit. Daarnaast kan door het terugtrekken van de Noord-Ierse coalitiepartner DUP of dissidente parlementsleden in het Lagerhuis elk moment haar regering de meerderheid verliezen. Dan dreigen verkiezingen. Dan moet May sterk staan in haar partij waar rivalen de messen slijpen. Ook tegenover Labour die met leider Jeremy Corbyn electoraal in haar nek hijgt. May reageert nu ferm op de aanval met gifgas die waarschijnlijk in opdracht van het Kremlin is uitgevoerd. Als die verontwaardiging uitgewerkt is, dan zal er niks veranderd blijken te zijn. Of de Britse economische en politiek elite moet de Russische elite economisch en juridisch aan willen pakken. Maar dan moet het zichzelf aanpakken. Zo’n daad van opofferingsgezindheid zal de hoogste kringen vreemd zijn en valt in de huidige omstandigheden niet te verwachten. Maar wie weet.

Russische Federatie zadelt Europa op met complex minderwaardigheidscomplex

De in het Westen ervaren agressieve houding van het Kremlin is vooral bedoeld voor binnenlands gebruik in de Russische Federatie. Het kan geen toeval zijn dat de moord op Skripal en zijn dochter enkele weken voor de presidentsverkiezingen plaatsvond. De Russische Federatie kent geen vrije verkiezingen. De oppositie is uitgeschakeld en wordt niet eens toegelaten tot het politieke systeem.

Het is eenzijdig en valt in de huidige omstandigheden niet te winnen voor westerse landen. Het Kremlin beroept zich in het Westen op redelijkheid en overleg en zet daar een schappelijk gezicht op, maar is in eigen land autoritair en spijkerhard. Dat is schieten vanuit een vesting waar iedereen wordt geweerd.

Westerse landen hebben geen antwoord op die agressie. Vanwege het vredesdividend hebben ze hun defensie niet op orde. Niet doelbewust, maar uit naïviteit. Zelfs de krijgsmacht van een economisch belangrijk land als Duitsland hangt met draadjes en elastiekjes aan elkaar. NAVO is een schim van wat het 25 jaar geleden was. Door de militaire macht van de VS is NAVO nog altijd indrukwekkend. Dat is echter geen samenwerking, maar een Amerikaanse alleengang. Het maakt de EU afhankelijk van de luimen van een wispelturige president Trump. Zelfs in dat besef versterken de EU-lidstaten nauwelijks hun defensie. Schort het aan hun mentaliteit om voor zichzelf op te willen komen?

Het ergste is de verdeeldheid die het Kremlin bij radicaal-links en radicaal-rechts koopt in het Westen. Maar ook bij het bedrijfsleven (Shell, Gasunie). Dat kan in bepaalde gevallen als landverraad worden gezien. Maar zo wordt het tot nu toe in de westerse publieke opinie niet genoemd. Dat uitblijven van een publiek debat hierover is merkwaardig en onverklaarbaar. Wellicht heeft het te maken met de naweeën van de invasie van Irak en de toenmalige greep naar de macht van de neoconservatieven. Ze ageren nog steeds op de achtergrond en velen wil er niet mee geassocieerd worden. Maar als de vijand van het Kremlin gezien blijft worden als het neoconservatisme, dan neutraliseert dat elke opbouwende kritiek die rechtstreeks de meelopers (radicaal-links, radicaal-links, bedrijfsleven en zakenvrienden) aanspreekt op hun gebrek aan solidariteit voor de eigen zaak.

Tekenend is dat in Europa sociaal-democraten (in de traditie van Clement Attlee of voor Nederland Jacques de Kadt en Joop den Uyl die afstand tot de communisten namen), Groenen en links-liberalen het meest principieel en standvastig zijn in het doorzien van de beweegredenen van het Kremlin. In Duitsland is de in de DDR opgegroeide christen-democraat Angela Merkel iemand die de Russische motieven in haar genen voelt, en daarnaar handelt.

Bij de kritiek op het Kremlin voegen zich nu in het Verenigd Koninkrijk de conservatieven, maar dat is een flinterdunne basis. Als er vanwege commercieel belang zaken valt te doen met Russische bedrijven of oligarchen, dan zijn de Tories zo weg en geven ze de voorkeur aan hun portemonnee. Net als de VVD in Nederland hebben ze geen principes die het recht en de ethiek boven het machtsevenwicht stellen. Vanuit andere motieven geldt dat ook voor de rechter- (Peter Mandelson) en linkerflank (Corbyn en de basisbeweging Momentum) van Labour. Soft left tegenover hard left. Er blijft zo binnen de twee grootste Britse partijen weinig ruimte voor ethische politiek.

Zo winnen de schreeuwers met de grootste mond evenals de profiteurs die zich door die mond om laten kopen. Het is een somber beeld.

De tragiek is dat dit toegeven aan intimidatie door de Russische Federatie onwerkelijk is omdat het in werkelijkheid een zwak en machteloos land is. Het ligt op de knieen, maar weet dat drommels goed te verbergen. Bij een nucleair of conventioneel militair conflict is het in de minderheid. De Russische Federatie is publicitair een groot Potemkin-dorp dat het niet gaat om het opbouwen en duurzaam maken van het eigen land, maar om het verzwakken van andere landen. De Russische Federatie is een complex minderwaardigheidscomplex zonder echt geloof in eigen kracht. De tragiek die het Westen treft vanwege de Russische agressie volgt uit de tragiek van de Russische Federatie zelf. Dat is de echte tragiek van een land dat op zoek is naar een doel. Ten koste van ons.

Foto: Chemists at war

Reacties in Westminster op de vergiftiging van Skripal: Afwijkend gedrag van Corbyn en getoonde daadkracht over partijlijnen heen

Labour-leider Jeremy Corbyn kreeg vandaag veel kritiek op zijn opstelling in het Britse Lagerhuis over de vergiftiging van de Russische mol Sergei Skripal in Salisbury. Die kritiek kwam van buiten zijn partij, maar ook van zijn eigen backbenchers. In een opinie-artikel voor Washington Examiner is Tom Rogan duidelijk, volgens hem heeft Corbyn zichzelf vernietigt en speelt hij in de handen van de propaganda van het Kremlin: ‘Corbyn speelde perfect in de handen van Russische propagandaberichten en bewees opnieuw dat hij een Kremlin-stroman is’. Onlangs kwamen er geruchten in het nieuws dat Corbyn een communistische spion was die in 1986 door de Tjsjechische geheime dienst geworven zou zijn. Corbyn en zijn woordvoerders ontkennen de aantijgingen, maar kunnen de schijn niet wegnemen. Hoe dan ook kan Corbyns pro-Russische opstelling door zijn tegenstanders binnen en buiten Labour telkens weer aangegrepen worden om zijn positie te verzwakken.

Premier Theresa May had evenmin een goede dag. Ze speelde daadkracht, maar het bleef een afzichtelijk toneelstuk waarbij ze de daad onvoldoende bij het woord voegde. Luke Harding legt in een artikel in The Guardian de vinger op de pijnlijke plek. May had meer kunnen doen om haar te lauwe reactie als toenmalig minister van Binnenlandse Zaken op de moord door het Kremlin op Aleksandr Litvinenko te corrigeren. Ze kan wel ferm willen optreden, maar ze mist de middelen daartoe. Haar land is nog eens extra verzwakt door de naderende Brexit wat het zwakker maakt dan het al was: ‘Nothing May has announced is likely to deter Putin from future adventures similar to what happened in Salisbury. Justly or not, he will interpret May’s remarks on Wednesday as proof of what he concluded long ago: that Britain is lacking in allies and weak.’

Zo resteert een verwarrend beeld van een Russische staat die tegen burgers in een ander land een zenuwgas gebruikt dat uniek verwijst naar de Russische Federatie. Gesteld dat het om novichok gaat. Dat zenuwgas werd volgens de Britse expert in chemische wapens Hamish de Bretton-Gordon uitsluitend ontwikkeld en geproduceerd in Shikhany, Midden-Rusland. Geruchten dat bij de ontmanteling van de Sovjet-Unie in de chaos (chemische) wapens zijn zoekgeraakt worden weersproken. Ze zouden steeds onder strikte controle van de Russische militaire inlichtingendienst GRoe hebben gestaan en onregelmatigheden zijn nooit gemeld.

De inzet door het Kremlin van novichok kan daarom vergeleken worden met het afvuren van een kogel waar de naam van de afzender op staat gegraveerd. Vooral omdat het nationale onderzoekscentrum op het gebied van chemisch oorlogsvoering Porton Down slechts 12 kilometer van Salisbury verwijderd is kon ontdekking door analyse niet uitblijven. De aanslag op Skripal en zijn dochter was een provocatie, zelfs een vernedering van de Britten die tot nu toe niet passend beantwoord is. Hoewel de echte reactie door de regering May wellicht nog kan komen en bestaat uit geheime acties die de daders alsnog met gelijke munt terugbetaalt.

Als Jeremy Corbyn een communistische spion was, dan nog is het onduidelijk hoe die onthulling de Britse politiek beïnvloedt

Voormalig NSA-medewerker en deskundige op het gebied van inlichtingendiensten en contraspionage John Schindler weet het zeker. De leider van het Britse Labour Jeremy Corbyn was een communistische spion. Dat schrijft hij in zijn column voor Observer. Schindler baseert zich op een rapport van The Sun waarvan hij toegeeft dat het een tabloid is die niet altijd zorgvuldig met details omgaat. Maar het rapport is waardevol omdat het gebaseerd is op gegevens van de Tsjechische geheime politiemacht StB. Die bestond tot 1990 en hield zich bezig met activiteiten die tegen de staat gericht worden of als westers werden beschouwd. Corbyn werd door de StB-spion Jan Dymic in 1986 geworven, zoals blijkt uit diens rapport dat in de StB-archieven is terug te vinden. Het artikel van The Sun wordt op Wikipedia al als bron opgevoerd bij het lemma StB en zegt over Corbyn ‘dat hij een agent voor de StB was onder de codenaam COB’. Labour ontkent de aantijgingen.

Er zijn uiteenlopende redenen te bedenken voor het feit dat het bericht in The Sun wordt geplaatst. Het kan te maken hebben bij de interne strijd binnen Labour waarbij Corbyn met steun van de basisbeweging en het Corbyn-vehikel Momentum een radicaal-linkse koers is ingeslagen en gematigde sociaal-democraten binnen de partij zijn gemarginaliseerd. Ze denken na over hergroepering buiten de partij, maar hebben evenmin de hoop opgegeven om Corbyn als partijleider te wippen. Daarnaast is Corbyn onduidelijk over de gevolgen van de Brexit of de wenselijkheid van een tweede referendum en laat hij de achterban in het ongewisse over Labours positie over de interne markt en de douane-unie. Het lek in The Sun kan ook te maken hebben met de strijd met de Conservatieven die net als Labour in een richtingenstrijd tussen radicaal (Jacob Rees-Mogg) en gematigd zijn gewikkeld. Het effect van de onthulling is lastig in te schatten in een geradicaliseerd Labour.

Foto: Schermafbeelding van deel artikelJeremy Corbyn Was a Communist Spy’ van John Schindler in Observer, 15 februari 2018.

Surkov Leaks en Glazyev Tapes tonen inmenging Kremlin bij oorlog in Oekraïne aan. Maar Westerse media zwijgen

In een artikel voor Open Democracy besteedt Andreas Umland aandacht aan de Surkov Leaks en de Glazyev Tapes. Deze hacks tonen de betrokkenheid van het Kremlin bij het organiseren van de opstand in Oost-Oekraïne aan.  Ze weerleggen de suggestie dat het in Oekraïne een burgeroorlog betreft en bevestigen de inmenging en orkestratie van het Kremlin in een heuse Russisch-Oekraïense oorlog. Die alleen in het Westen nauwelijks die naam mag hebben. Vladislav Surkov en Sergey Glazyev zijn beide officieel adviseur van Putin.

De onthullingen tonen de nauwe betrokkenheid van medewerkers van president Putin aan in de aanloop naar de recente ontwikkelingen van februari en maart 2014 in Oekraïne, en kort daarna. Ze maken duidelijk dat de zogenaamde burgeroorlog in de zogenaamde Volksrepublieken Donetsk en Loehansk en op de Krim geen reactie was op de Oekraïense opstand (Euromaidan), maar er aan vooraf ging. Met andere woorden, het was een door het Kremlin met behulp van Russische speciale troepen georganiseerde en op touw gezette geheime operatie die tot bezetting door Russische troepen van grote delen van Oekraïne had moeten leiden. Maar dat mislukte omdat de Russisch sprekende Oekraïeners niet warm liepen voor deze agitatie door het Kremlin. Hun ‘bedreiging’ zou een voorwendsel voor een militaire invasie zijn geweest. De ‘burgeroorlog’ was plan B.

Umland stelt de vraag waarom de lekken in de Westerse media zo weinig aandacht kregen. De wereld gonsde de afgelopen maanden over de door WikiLeaks gelekte Podest Emails die de kansen van Hillary Clinton op het presidentschap hielpen verkleinen. Volgens Amerikaanse inlichtingendiensten een actie waarbij Russische hackers en overheidsdiensten waren betrokken. Westerse media pikten dat gretig op. Maar de Surkov Leaks en de Glazyev Tapes kregen weinig tot geen aandacht. Terwijl ze belastender zijn dan de Podesta Emails.

Het is merkwaardig dat als het lekken betreft die het Kremlin in diskrediet brengen Westerse media zo goed als zwijgen. Een verklaring kan zijn dat Russische veiligheidsdiensten professioneler opereren dan Oekraïense. Ook door het verschil aan middelen en financiën. Of dat bij Westerse establishment media te weinig expertise en menskracht voorhanden zijn om Russisch-talige berichten correct te duiden. Gevoegd bij het feit dat de aandacht ervoor commercieel weinig oplevert. Ook oppert Umland dat het mogelijk is dat een deel van de Oekraïense politiek of overheidsdiensten geen belang heeft bij openheid. Want dat er nog steeds mollen hoog in de Oekraïense politiek en overheid opereren die nog in hoge mate ge-Sovjetiseerd is leidt geen twijfel.

De EU in Brussel en in de hoofdsteden van de EU-lidstaten zou er verstandig aan doen om beter dan nu te beseffen en in het openbaar te erkennen hoe veelomvattend de inmenging van het Kremlin in Oekraïne is. En hoe ondermijnend dat uitpakt. Daardoor kan dit land maar steeds geen goede start maken op weg naar democratisering en hervorming. Deels heeft Oekraïne dat aan zichzelf te wijten, maar deels wordt dat veroorzaakt door de Russische militaire interventies en de Russische inmenging tot op het hoogste niveau in de Oekraïense politiek. De EU moet beseffen dat de afspraken van Minsk niet bedoeld kunnen zijn om een agressor te belonen. Het Kremlin als partij die zegt geen partij te zijn in Oekraïne claimt een speciale status voor de zogenaamde Volksrepublieken die het zelf heeft gecreëerd op het grondgebied van een ander land. Dat is volkenrechtelijk onaanvaardbaar. Zelfs in de pragmatische of neorealistische opvatting van geopolitiek.

Pavlensky sticht symbolisch brand bij Russische geheime dienst. Kunst die telt?

Kan een vuurtje bij het kantoor van de geheime dienst kunst zijn? De Russische kunstenaar Petr Pavlensky die bekend is om zijn onorthodoxe politieke performance kunst, zoals Meduza hem in een verslag beschrijft, heeft vanochtend vroeg brand gesticht bij het kantoor van de FSB aan het Loebjanka Plein in Moskou. De FSB is de opvolger van de KGB.

Pavlensky en twee aanwezige journalisten werden in bewaring genomen door de politie. De journalisten werden later vrijgelaten nadat ze gehoord waren als getuige. Pavlensky werd aangeklaagd voor wanorderlijk gedrag en vandalisme. Indien hij veroordeeld wordt wacht hem mogelijk drie jaar gevangenis. Pavlensky omschreef zijn daad als protest tegen de eeuwigdurende terreur van de Russische speciale politie vanuit de reflex om voor zijn eigen leven op te komen.

In de periode van Halloween en Guy Fawkes Night geeft Pavlensky het bestrijden van de duisternis en het verdrijven van het kwaad met het licht een politieke betekenis. Het beroep op de kunst geeft hem de ruimte om tot deze actie over te gaan. In een steeds autoritairder en in zichzelf gekeerde Russische samenleving die oude vijandbeelden oppoetst. Pavlensky kan niet zwijgen en schreeuwt met zijn symbolische actie uit dat niet iedereen de staatsmacht accepteert. Hij scherpt aan en hoopt anderen hun werkelijkheid in een ander licht te tonen. Precies dat is kunst. Petr Pavlensky houdt het licht brandend.

Starink memoreert Mironov die Strelkov aanvalt: Jij en Putin richten Rusland ten gronde.

ls

Laura Starink besteedt op haar weblog aandacht aan een tweegesprek op de Russische televisie van 14 december 2014 dat aan haar aandacht was ontsnapt: ‘In de talkshow Polit-Ring maakt de Russische schrijver Boris Mironov, voorheen minister van Perszaken, gehakt van de Moskouse ex-FSB’er Igor Strelkov, die er (ook hier weer) prat op gaat als ‘Russische vrijwilliger’ met een groep commando’s vanuit de Krim de opstand in de Donbas te hebben ontketend.’ Zeer de moeite waard voor iedereen die zich wil informeren over de koers en de bedoelingen van het zittende bewind in Moskou. Mironov maakte volgens Starink korte metten met de fabeltjes van de Russische propaganda. Mironov tegen Strelkov: ‘Het zijn jij en Poetin die Rusland te gronde richten. Snap je wel dat je uit bent op een derde wereldoorlog? Ben je wel goed bij je hoofd?’ Aanbevolen.

Foto; Schermafbeelding van tweet van Laura Starink, 13 september 2015.

Oliver Stone krijgt kritiek op zijn uitleg van de Maidan-opstand

10604643_901387473218886_1664496716787648418_o

De Amerikaanse filmregisseur Oliver Stone heeft zich nooit beziggehouden met Rusland of Oekraïne, maar vooral met Amerikaanse onderwerpen. Zoals JFK en Nixon. Nu draait Stone een documentaire over de vorige Oekraïense president Viktor Janoekovitsj die in februari 2014 naar Rusland vluchtte vanwege de Maidan-opstand. Opzet was een film over president Vladimir Putin, maar dat kreeg Stone niet rond. Op zijn Facebook-pagina plaatste Stone op 30 december een verklaring die hem het verwijt van naïviteit opleverde. Vooral wegens zijn standpunt dat de Maidan-opstand volledig opgehangen kon worden aan de CIA en daarom weinig waard zou zijn: ‘A dirty story through and through, but in the tragic aftermath of this coup, the West has maintained the dominant narrative of “Russia in Crimea” whereas the true narrative is “USA in Ukraine.”

Omdat het past binnen het frame van de Russische propaganda wordt Stone’s uitleg er niet geloofwaardiger door. In een nieuwe reactie verdedigt Stone zich tegen kritiek door toe te geven dat Janoekovitsj wellicht de meest corrupte Oekraïense president ooit was en het goed mogelijk is dat een meerderheid van de Oekraïners hem kwijt wilde, maar stapt hij opnieuw in het frame van de Russische propaganda door zich over de Maidan-doden af te vragen: ‘Why for instance are so many policemen dead and wounded, and yet no one has investigated this in the new government?’ Een terechte vraag met een simpel antwoord. Het komt door de corruptie in Oekraïne, de nog overal aanwezige Russische spionnen, en het volledig gebrek aan doelmatigheid van de overheid. De echte redenen waarom een meerderheid van de Oekraïners aansluiting bij de EU zoekt.

In een open brief aan Oliver Stone weerlegt de Canadees-Oekrainse historicus Stephen Velychenko Stone’s lezing van de Maidan-opstand. Hij schetst in een rondgang langs gebeurtenissen uit de moderne geschiedenis dat geheime diensten altijd onderdeel uitmaken van opstanden maar deze daarmee nog niet gediscrediteerd zijn. Velychenko meent dat een film die slechts focust op de aanwezigheid van een geheime dienst en die van andere landen buiten schot laat goedkope propaganda bedrijft. Hij zegt een kritische blik op de Amerikaanse regering en bedrijven te hebben, maar: ‘But I am among those who do not allow their critical view of the US and corporate power to blind them to the reality of Stalinist or Putinist Russia.’ Ofwel, wat hier al ontelbare keren gezegd is, de agressie van de VS wast de agressie van Rusland in en jegens Oekraïne niet schoon.

Oliver Stone is een filmregisseur die fictiefilms met een documentaire-achtig voorkomen maakt die gebaseerd zijn op waar gebeurde verhalen. Stone’s handelsmerk is het mengen van fictie en non-fictie die een nieuwe lezing van de geschiedenis probeert te geven. Op zijn best leidt dat tot de reactie ‘aannemelijk dat het zo gebeurd had kunnen zijn’ en op zijn slechts tot ‘onwaarschijnlijk’. Mogelijk heeft Stone de publiciteit gezocht door het afgeven van een verklaring die zo controversieel was opgesteld dat die wel reacties uitlokken moest. Niet ongewoon in de filmwereld. Maar nu Stone komt met een documentaire over Janoekovitsj roept dat andere tegenkrachten op dan Stone in de VS gewend is. Vraag is hoe hoog Stone deze keer de lat wil leggen.

Foto: Oliver Stone en Viktor Janoekovitsj in Rusland, december 2014.