Heldere stem van Sanders én enthousiasme van zijn achterban zijn onvoldoende om het in een vuile strijd van Trump te winnen

Update 8 april 2020: Bernie Sanders heeft aangekondigd zijn campagne op te schorten en dus uit de race te stappen om Democratische uitdager van president Donald Trump te worden. Aldus een bericht in Politico. 

Mijn reactie op de FB-pagina van NRC op het artikel ‘Sanders geeft verlangen naar verandering de helderste stem’ van 24 februari 2020 van Merijn Oudenampsen, Sinan Çankaya en Paul Mepschen:

Het is een wetmatigheid dat in een nominatiestrijd de koploper met de meeste gedelegeerden door de concurrenten aangevallen wordt. Daarom moet er onderscheiden worden tussen de normale, te verwachten aanvallen op Sanders die direct uit het verloop van de nominatiestrijd volgen en de meer ideologische aanvallen. De auteurs laten het maken van dat onderscheid na.

Het is trouwens nog maar helemaal de vraag of Sanders voorverkiezing op voorverkiezing wint. De suggestie van de auteurs is dat hij buiten zijn natuurlijke achterban veel enthousiasme oproept en kan bogen op veel steun. Werkelijk? In Iowa was het Pete Buttigieg die de meeste gedelegeerden (niet de meeste stemmen) achter zich kreeg. In New Hampshire en Nevada won Sanders wel. Maar de omvang van die winst is betrekkelijk. In Nevada gingen van de 691.922 geregistreerde Democraten (stand januari 2020) er in de slotronde van de caucus 101.543 stemmen. Dat is bijna 15%. Daarvan stemde iets meer dan de helft niet op Sanders. Zodat zo’n 93% van de geregistreerde Democraten in Nevada niet op Sanders stemde. In 2016 haalde Sanders onder andere omstandigheden en in een ander deelnemersveld een hoger percentage dan in 2020. Ofwel, Sanders’ resultaten tot nu toe wijzen niet ondubbelzinnig op veel steun, maar vooral op een positieve spin. Waarbij de paradox is dat zowel de conservatieve als de progressieve media om verschillende redenen het belang van Sanders overschatten.

Dus laten we voorzichtig zijn met de interpretatie van de resultaten tot nu toe en daar geen hosanna-verhaal pro-Sanders op bouwen. We weten op dit moment gewoonweg nog niet of Sanders een goede kandidaat is die voldoende aantrekkingskracht heeft om president Trump in de zogenaamde purple states (Pennsylvania, Michigan, Wisconsin, Florida) te verslaan. Dat Sanders het goed doet in blauwe staten als Vermont, Massachusetts, Oregon, New York of California is voor het Electoral College van geen belang omdat daar het verschil met de Republikeinen niet wordt gemaakt.

Laten we kijken wat we wel weten. Sanders’ zwakte is zijn radicalisme. Hij profileert zich nog steeds als ‘socialist’, terwijl hij zich in interviews en toespraken soms, maar niet altijd verklaart als ‘democratisch socialist’. Volstond hij maar door te verwijzen naar de Deense verzorgingsstaat. Maar zo rechtlijnig en gedisciplineerd is hij niet. Dat geeft op z’n minst een gemengd beeld af wat hem kwetsbaar maakt voor aanvallen van Trump en de rechtse pro-Trump media.

Bevat de Sanders Campagne wel voldoende wereldwijsheid? Want hoe slim is het voor een kandidaat om in de VS dat sinds Emma Goldman in de jaren 1910 geen socialistische traditie heeft gekend als personal branding het etiket ‘socialist’ te blijven gebruiken? Want dat doet Sanders tot nou toe. Dat gaat dus niet om Sanders’ beleid, maar om de marketing van zijn beleid. Dat kent tot nu toe onnodige zwakheden. Wellicht dat de stroomlijning daarin nog tijdig verandering brengt. Maar zeker is dat niet. De auteurs wijzen terecht op de inhoud van Sanders’ beleid en de ongelijkheid in de VS, maar laten de presentatie ervan buiten beschouwing. En in de beeldvorming wordt de strijd om de twijfelende kiezers beslist.

Sanders recente uitglijer om de bestrijding van het analfabetisme in het Cuba van Fidel Castro als verworvenheid te presenteren is opnieuw van een ongelukkige wereldvreemdheid. Het is van een zelfde domheid als te verwijzen naar de treinen die Mussolini op tijd liet rijden en de Autobahnen die Hitler liet aanleggen. Het is een historisch feit, maar het getuigt van een gemankeerd politiek gevoel om dat in een campagne naar voren te brengen. Terwijl Sanders notabene weet dat hem dat kwetsbaar maakt. Het roept vragen op over Sanders politieke handigheid en gogme. Zo’n opmerking over Castro is ook electoraal onhandig omdat het de Democratische Latino-kiezers in Zuid-Florida tegen het hoofd stoot. De Democraten moeten hoogstwaarschijnlijk Florida winnen om Trump te kunnen verslaan.

De verwijzing van de drie auteurs naar Hillary Clinton als centrumkandidaat is ongelukkig. Want de suggestie is dat zij in 2016 verloor omdat zij een centrumkandidaat was. Maar dat is nog maar helemaal de vraag. Het gaat voorbij aan andere factoren in de campagne van 2016. Zoals de interventie die zonder precedent was van toenmalig FBI-directeur James Comey die op een persconferentie naar buiten bracht dat Clinton onderzocht werd. Terwijl het onderzoek tegen Trump door de FBI niet naar buiten werd gebracht. Daarnaast was Hillary Clinton een arrogante politicus die een slechte campagne voerde met een uitstraling dat zij recht had op het presidentschap. Dat werkte niet. Verder waren er de ontelbare onregelmatigheden die nog niet eens volledig in kaart zijn gebracht. Zoals honderden miljoenen dollars aan Saoedisch en Golfstaten-geld dat illegaal naar de campagnekas van Trump stroomde en de inmenging van de Russische Federatie via hacks en sociale media die eveneens onrechtmatig was. De Republikeinse partij blokkeerde in de herfst van 2016 bij monde van de meerderheidsleider in de Senaat Mitch McConnell een onderzoek naar de buitenlandse inmenging door de federale overheid. Zodat de toenmalige regering Obama geblokkeerd werd om te handelen. Desondanks kreeg Clinton zo’n drie miljoen meer stemmen dan Trump. Maar dat zijn overbodige stemmen waar nu ook deels het enthousiasme voor Sanders op wordt gebaseerd.

Mogelijk wint Bernie Sanders de Democratische nominatie en kan hij Trump verslaan, de meerderheid in het Huis vasthouden en die in de Senaat veroveren. Want zonder dat laatste zal hij hoe dan ook vleugellam zijn. De drie auteurs hebben het grooste gelijk van de wereld dat de ongelijkheid in de VS te groot is geworden en dat de rijken en vermogenden via hun greep op de politiek hun eigenbelang veiligstellen. Dat is onaanvaardbaar en onhoudbaar. Daarom moet de Amerikaanse politiek hervormd waren. Voor het belang van de burgers, het land en de sociale vrede. Trouwens te beginnen met het herroepen van de Citizens United-uitspraak van het Hooggerechtshof die het grote geld in de politiek introduceerde.

Maar de drie auteurs maken een vreemde sprong als ze uit het gelijk dat Sanders heeft concluderen dat hij ook gelijk zal krijgen. Want daar zijn heel andere kwaliteiten voor nodig in een campagne die naar verwachting vuiler en gemener zal zijn dan in 2016. En nog meer buitenlandse inmenging zal kennen dan vier jaar geleden. Enthousiasme en een heldere, rechtvaardige stem zijn onvoldoende om het te winnen van een opgehitste achterban en een liegende, bedriegende, valse stem die met de modernste technische analyse en middelen onder de aandacht wordt gebracht. Je zou bijna denken dat de wereldvreemdheid die Sanders tot nu toe vertoont is overgeslagen naar drie auteurs in Nederland. Wat je noemt multiculturalisme.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Sanders geeft verlangen naar verandering de helderste stem’ van Merijn Oudenampsen, Sinan Çankaya en Paul Mepschen in NRC, 24 februari 2020.

Mitch McConnell is geen Russische spion, maar een politicus waar alles mis aan is

Is de meerderheidsleider in de Senaat Mitch McConnell een ‘Russian asset’ zoals wordt gesuggereerd? Dat betekent dat iemand door de Russische inlichtingendiensten is geworven, op de loonlijst ervan staat en via de geheime dienst aangestuurd wordt vanuit het Kremlin. Nee, natuurlijk is McConnell geen ‘Russian asset’. Hij is eerder een destructieve, kortzichtige, opportunistische, egoïstische politicus die zijn eigenbelang voor dat van zijn partij of land zet. Hij verkwanselt een hoogwaardig bezit of ideaal voor korte-termijngenot.

De 77-jarige Mitch McConnell is een interessant fenomeen omdat in hem alles samenkomt dat niet deugt aan de partijpolitiek van de VS. Te weten de macht van het grote geld waarmee politici door bedrijven worden gekocht, corruptie, het gebrek aan principes en ruggengraat, het bewust verkeerd interpreteren van de grondwet en het failliete politiek bestel waarbij een minderheid in rurale gebieden mede door trucks en manipulatie een meerderheid domineert. Mitch McConnell is een van de minst populaire politici van het land.

Een ander bewijs ervoor dat McConnell niet in de zak van de Russen zit is dat ze op sociale media enthousiast de hashtag ‘MoscowMitch’ verspreiden. Het Kremlin wil vooral de VS verzwakken. Dat is de Russen bij president Trump goed gelukt. Kortzichtige politici als McConnell doorzien dat niet of laten hun eigen korte-termijn belang prevaleren. Als dat in de toekomst betekent dat landen als Iran of China een Democratische kandidaat gaan steunen en aan de overwinning helpen zoals het Kremlin in 2016 met Trump deed, dan staan Republikeinen als Mitch McConnell met lege handen omdat er door hun toedoen geen voldoende maatregelen zijn genomen om de democratie van de VS te beschermen. Het Amerikaanse imperium dat economisch en militair sterk blijft, verzwakt politiek en sociaal sneller dan kort geleden voor mogelijk werd gehouden.

Toenemende binnen- en buitenlandse zorgen over fascisme in VS

Ooit begrepen wat de Duitstalige filmregisseurs Ernst Lubitsch, Fritz Lang, Billy Wilder, Fred Zinneman of Otto Preminger in de VS deden? Losgeknipt van hun moedertaal? Ze werden opgenomen vanwege hun meerwaarde. Ze kwamen graag naar dat beloofde land omdat ze in hun land van herkomst geen kansen kregen.

Dat was jarenlang de logica en het winstmodel van de VS. Talenten van andere landen in kunsten, wetenschappen en economie voegden waarde toe aan de VS. Zo kon de VS profiteren van de talenten die op kosten van andere landen waren opgekweekt. Ze werden weggekocht of wisten zelf hun weg te vinden.

Hoe anders is dat onder president Trump die een wit, christelijk nationalisme predikt waar geen plek is voor religieuze of etnische minderheden? Trump is hoe dan ook binnen 1,5 of 5,5 jaar weg. Maar wat is er dan van dat open land geworden dat zich ooit afficheerde als exceptioneel en grootste democratie ter wereld?

De democratische instituties kraken in hun voegen. Openbaar bestuur en gerechtshoven worden gepolitiseerd. De partijpolitiek is tot op het bot verziekt, niet functioneel en in de greep van big money. Een minderheid van de bevolking van meer dan 40% juicht als groupies de racistische uitspraken van Trump met instemming toe.

Bondgenoten slaan het met verbazing gade hoe een land met zichzelf op de loop gaat. In een cultbeweging. Regeringsleiders als premier Theresa May of kanselier Angela Merkel keuren Trumps racistische uitspraken af.

De dorpsgek is niet alleen de baas, maar niemand in zijn omgeving kan nog een matigende invloed op hem uitoefenen. Het gaat van kwaad tot erger. Hoe beïnvloedt dat het (zelf)beeld van een land waar de hemel de limiet was? Voor nu, maar ook voor de toekomst over 10 of 20 jaar? Wat wordt er nu kapotgemaakt?

Het antwoord op dit ontluikend fascisme is geen radicalisering zoals de geschiedenis van de Weimar Republiek leert, maar samenwerking in het centrum. Dat moet lukken als de Democratische partij handig opereert. Een andere historische parallel is het fenomeen van de ‘Innere Emigration’. Tijdens Hitler trokken kunstenaars en wetenschappers zich uit lijfsbehoud terug in eigen kring. Nu is het omgekeerd, aanhangers van het witte, christelijke nationalisme die in Trump een woordvoerder vinden nemen afstand van hun land en voeren de VS vanuit hun eigen kring in een ‘inner emigration’ die haaks staat op de ziel van het land. Hoelang blijven banken en multinationals stil als dit racisme steeds harder gaat klinken? Zijn Apple en Google de Krupp van nu? Zo probeert een binnenlandse minderheid een meerderheid haar wil op te leggen. Dat kan demografisch niet lukken, maar hoelang de worsteling duurt is onduidelijk. De zielenstrijd is pas begonnen.

Republikeinse fundamentalistische christenen zeggen voor apartheid te gaan met de stichting van hun thuisland Liberty State

Iedereen heeft recht op onverdraagzaamheid en domheid. Republikeinse, conservatieve christenen niet in de laatste plaats. Ze willen de 51ste staat van de VS stichten: Liberty. Hun thuisland. Gelegen aan de westkust moet het delen van Washington, Oregon en Idaho, Montana en Wyoming omvatten. Het is een raadsel op zich waarom het overwegend Democratisch stemmende Washington en Oregon betrokken worden in de stichting van een fundamentalistische staat. Het zou minder onrealistisch zijn om het te beperken tot Idaho, Montana en Wyoming. Ook daar zitten addertjes onder het gras. Want de Democratische gouverneur van Montana Steve Bullock heeft twee weken geleden aangekondigd voor zijn partij presidentskandidaat voor 2020 te willen zijn.

Het gaat om positionering en marketing in de Amerikaanse politiek waar het grote geld een overheersende rol speelt. Marginale, Republikeinse, conservatieve christenen profileren zich en proberen zich met hun idee van een thuisland bekend te maken bij de geldschieters. In de hoop op financiële ondersteuning. Zoals van de Koch broers, Sheldon Adelson of Robert Mercer die Republikeinen met een rechts-conservatieve agenda met honderden miljoenen dollar steunen. Liberty State is politiek echter onhaalbaar en slechts een middel om geld uit de sponsormarkt te halen en de eigen relevantie voor de rechts-conservatieve agenda te verkondigen.

De geschiedenis herhaalt zich, maar nooit op dezelfde manier, zo luidt de wetmatigheid. In 1980 kwamen Kees van Kooten en Wim de Bie in hun respectievelijke creatie van F. Jacobse en Tedje van Es tot een indeling van Nederland in thuislanden. De provincies werden verdeeld onder de etnische groepen en de Randstad ging naar ‘de blanken’. In 1980 was de apartheid in Zuid-Afrika nog op een hoogtepunt en was deze sketch daar een spottend commentaar op, zoals een artikel op Historiek in herinnering brengt. Bijna 40 jaar later is de harde werkelijkheid van Zuid-Afrika en de satire van de Tegenpartij blijkbaar doorgedrongen tot enkele rechts-radicale christenen in de VS. Hun virtuele thuisland heet Liberty. Mijn commentaar bij het artikel:

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Republicans attend rally to carve out new Christian state: ‘It’s either going to be bloodshed or Liberty State’ op RawStory, 24 mei 2019.

Diagnose Russische inmenging: behandelplan om Amerikaanse democratie weerbaar te maken moet nog geschreven worden

Brian Williams praat met counterintelligence-expert Malcolm Nance over twee rapporten die aantonen hoe Russische diensten die onderdeel waren van het Russische veiligheidsapparaat in 2016 via sociale media de Amerikaanse presidentsverkiezingen konden beïnvloeden. En volgens steeds meer deskundigen op een beslissende wijze. Zeer waarschijnlijk in samenwerking met binnenlandse, Amerikaanse medewerkers die de Russen van informatie voorzagen. Wat is het behandelplan van een zieke, weerloze democratie die met weinig middelen uit evenwicht kon worden gebracht? Wat is hier aan de hand? Aan welke ziekte leidt de Amerikaanse democratie? Is het alleen aan de oppervlakte of in de kern verrot? Ik vermoed het laatste en wees in een reactie bij deze video op de negatieve rol van het grote geld. Hier valt meer te lezen over het arrest Citizens United v. FEC van 2010 dat de poorten voor het grote geld in de Amerikaanse politiek openzette.

Trump must be fired if the results of the Mueller investigation justify it. All directions point more and more in that direction. It is to be hoped that he will not get away with a secret deal without criminal prosecution and public trial. Because the US does not learn anything from that. That concerns the current development.

A more interesting question is why American democracy and the electoral system could become so vulnerable. How could it be that the Kremlin could buy and possess the presidency at relatively low cost. Why is American democracy so defenseless? The answer to that question indicates the way to make American democracy resilient, powerful and strong.

That answer should reflect on the power of social media and the undermining role of companies like Facebook, Twitter or Google that do not take responsibility and need to be dealt with under criminal law. But as instruments they never give the complete and ultimate answer.

This should rather be sought in the participation of citizens at the higher levels of politics and the decisive role of the money in both large parties.

The role of big money must be reduced and the participation of ordinary citizens in politics must be increased. This makes the politics and the electoral system resilient and able to cope with unlawful interference of foreign actors, such as the Russian Federation in cooperation with domestic traitors who surrender their country to a foreign power.

Het is een cliché, maar de crisis van de westerse democratie biedt kansen. Hoe dan ook via herschikking van de politieke macht

Tegenstanders van de westerse alliantie beleven gouden tijden. In Frankrijk zorgen de protesten van de Gele hesjes voor instabiliteit en ondermijning van de positie van president Macron. Het Kremlin zou de protesten actief voeden via (sociale) media, aldus het Duitse t-online. De conservatieve commentator en anti-Trumpiaan Max Boot weet zeker dat het Kremlin deze protesten voedt. In het Verenigd Koninkrijk koerst premier May af op een nederlaag in het Lagerhuis in een stemming op 11 december over de Brexit. Wat de uitkomst ook is, de instabiliteit is immens in Westminster. De Britten zijn vooral met zichzelf bezig. Het is zelfs niet uitgesloten dat de radicaal-linkse, anti-Navo en anti-EU leider van Labour Jeremy Corbyn in 2019 May’s opvolger wordt. In de VS zijn er de onderzoeken naar de geheime samenwerking of zelfs samenzwering van president Trump en de rechtszaken tegen oud-medewerkers van hem (Manafort, Flynn, Cohen) door speciale aanklager Robert Mueller, lokale aanklagers (Southern District of New York) en grand jury’s. Trumps positie is kwetsbaar en een afzettingsprocedure in het Huis van Afgevaardigden komt naderbij omdat hij van misdaden wordt beschuldigd en daarop of juridisch of politiek geantwoord moet worden. Een patstelling en een constitutionele crisis dreigt waarbij Trump van geen wijken wil weten, maar hij evenmin nog krachtig en gecoördineerd kan handelen.

Of het aan het meesterschap van kanselier Angela Merkel te danken is dat Duitsland tot nu toe de dans ontspringt van de maatschappelijke onrust en het opdringen van linkse en rechtse populisten is de vraag. Duitsland is een tamelijk decentraal geleid land waar de regio’s veel autonomie hebben. Maar waar in het Verenigd Koninkrijk dezelfde autonomie van Schotland, Wales of Noord-Ierland zich tegen de centrale macht keert, lijkt dat in Duitsland (nog) niet het geval. Daarnaast gaat het in Duitsland economisch goed en is de welvaart evenwichtiger verdeeld dan in Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk of de VS waar meer echte armoede onder de bevolking heerst. Nederland gaat het als Duitse ‘buitenprovincie’ vergelijkbaar goed als Duitsland.

Dat buitenlandse agitatoren kunnen inbreken in westerse samenlevingen is een teken aan de wand. Het middel daartoe is propaganda van buitenlandse media die in het Westen sociale media als Facebook en Twitter gebruiken om hun desinformatie te verspreiden. Nog steeds zijn deze Amerikaanse techbedrijven niet bereid om hun journalistieke verantwoordelijkheid te nemen en vol in te zetten op het blokkeren van nepnieuws. Maar het is de voedingsbodem voor de desinformatie die het verschil maakt, niet het middel daartoe.

Het wordt al jaren als waarschuwing én voorspelling van de daken geschreeuwd dat het een wonder is waarom de bevolkingen van westerse landen zo apathisch blijven onder de verslechtering van hun positie. Sinds de jaren ’80 zijn de voorzieningen van de verzorgingsstaat afgebouwd, is de gelijkheid én het aandeel van de vergoeding voor arbeid in de samenleving afgenomen, en hebben grensoverschrijdende financiële instellingen en multinationals succesvol de macht gegrepen door de politiek op te kopen en zich door belastingontwijking en afspraken over belastingbetaling te verrijken en zich door die vinger in de pap boven de orde te plaatsen.

Wat in Frankrijk gebeurt hoeft geen verloren crisis te zijn als die tot iets goeds leidt. Met een nieuw Deltaplan en herschikking van de politieke macht. Het kan landen wakker schudden dat ze zich moeten versterken tegen de binnen- en buitenlandse vijanden die erop uit zijn om de EU te ondermijnen. Maar streven naar autonomie, zelfbewustzijn en in het eigen algemeen belang handelen zijn niet altijd de randvoorwaarden van de EU. Dat maakt de afhankelijkheid van Russisch gas (Gazprom) via de aanleg van gaspijplijn Nord Stream II duidelijk die in tegenspraak is met het Third Energy Package van de EU. Deze tegenstrijdigheid is giftig omdat het bedrijven die de Europese politiek hebben gekaapt zijn die het energiebeleid bepalen. Dat is in een echte democratie onaanvaardbaar. Het is ook de vraag of de EU niet al door zowel binnenlandse verdeeldheid en dissidenten (Hongarije, Polen, Italië) of afhankelijkheid van multinationals en banken te ver is afgegleden om nog te redden in haar huidige vorm. Hoe dan ook kan het besef van urgentie dat westerse landen zelfstandig en hard moeten vechten voor het behoud van de eigen democratie krachten mobiliseren die nu nog slapen.

Foto 1: ‘Les investigations portent sur les conditions dans lesquelles certains comptes ont été créés ainsi que sur l’activité suspecte de sites. LP/Yann Foreix’ (‘De onderzoeken betreffen de voorwaarden waaronder bepaalde accounts zijn aangemaakt en de verdachte activiteit van sites’). Artikel ‘Gilets jaunes : enquête sur une possible ingérence étrangère’ (‘Gele hesjes: onderzoek naar mogelijke buitenlandse inmenging’) in Le Parisien, 8 december 2018. 

Foto 2: ‘Gilets jaunes’ met Russische vlag van de DNR op de Parijse Champs-Élysées in Fdesouche, 8 december 2018.

 

Facebook ligt onder vuur. Het pakt de problemen niet aan, maar vertraagt, ontkent en leidt af. Grijpen de toezichthouders in?

Facebook ligt onder vuur door een achtergrondartikel in The New York Times. In haar programma praat Stephanie Ruhle met journaliste Kara Swisher. Het blijkt dat Facebook onder leiding van de algemeen directeur Sheryl Sandberg een campagne voerde om de kritiek op het bedrijf af te leiden en de omvang van de problemen te verhullen. Dit roept opnieuw de vraag op of Facebook verantwoordelijkheid neemt en werkelijk geconstateerde problemen van nepnieuws en inmenging van buitenlandse overheden probeert te verhelpen. Of dat het eenzijdig gericht blijft op groei. Ruhle stipt in het interview de grip van het grote geld op de Amerikaanse politiek aan. Minderheidsleider Chuck Schumer is in de Senaat verdacht aardig voor Facebook. Andere Senatoren zijn kritischer, maar of ze genoeg druk kunnen zetten om Facebook in beweging te krijgen en niet opnieuw weg te laten komen met smoesjes is de vraag. Dit onderwerp raakt ook direct aan Nederland.

Hoe uitsluitend is de tegenstelling tussen identiteitspolitiek en sociaal-economische politiek? Vraag én antwoord aan Ian Buruma

Reactie op het artikel ‘Democraten, zoek het redelijke midden’ van Ian Buruma in de NRC van 8 november:

Mee eens dat in het centrum de meeste stemmen zijn te halen voor de Democraten. Dat wezen de tussentijdse verkiezingen uit, waar gematigde kandidaten het het beste deden. Velen zien daarin voor 2020 een goede uitgangspositie voor voormalig vice-president Joe Biden. Dat is niet het hele verhaal. Ian Buruma beperkt zich tot de tegenstelling radicaal-gematigd en gaat niet in op andere tegenstellingen die erop van invloed zijn.

Het verwijt dat Democratische congresleiders als Nancy Pelosi en Chuck Schumer treft is dat ze ‘corporate’ zijn. Hillary Clinton die met haar januskop van linksig lullen en rechts vullen bij velen haar geloofwaardigheid verspeelde is daar het treffende voorbeeld van. Deze Democraten zitten in het ergste geval in de zak van het bedrijfsleven of schurken daar op z’n minst tegen aan. In dit verband is het veelzeggend dat de grootste Democratische sponsor Tom Speyer die zich kan meten met Republikeinse sponsors als Sheldon Adelson en de Koch broers zich niet alleen ziet als ‘kingmaker’, maar ook zelf ambities heeft om presidentskandidaat te worden in 2020. Hetzelfde schijnt te gelden voor Mike Bloomberg. Dit tekent de gebreken van het politieke bestel van de VS, namelijk de allesbepalende macht van het grote geld en miljardairs die de politiek opkopen. De financiering gaat via zogenaamde ‘Super PACs’ die nauwelijks aan voorwaarden zijn gebonden en sinds 2010 door enkele gerechtelijke uitspraken almachtig zijn en het politieke systeem in bezit hebben genomen.

Buruma neemt niet in overweging dat identiteitspolitiek van radicaal-links ook een antwoord is op de macht van het grote geld binnen de Democratische partij. Ofwel, identiteitspolitiek is meer dan identiteitspolitiek. De allesbepalende rol van sponsors als Steyer en Bloomberg trekt de partij naar rechts omdat deze miljardairs met hun economische belangen de status quo verdedigen. Identiteitspolitiek valt daarom op te vatten als een reactie uit machteloosheid én een afleiding. Want wie beseft geen invloed te hebben op sociaal-economische factoren als inkomensverschillen en machts- en eigendomsverhoudingen omdat dat voorbehouden is aan het bedrijfsleven en rijke sponsors die op een hoger politiek niveau opereren kiest uit chagrijn en opstandigheid eieren voor z’n geld in de wel toegestane en haalbare invloed op de sociaal-culturele identiteitspolitiek. Als het niet voor zichzelf is als witte man, dan voor anderen met wie men zich identificeert. De macht gebruikt die identiteitspolitiek als afleiding en uitlaatklep om het debat over sociaal-economische aspecten te blokkeren.

De aan de Democratische partij gelieerde ‘onafhankelijke’ Senator Bernie Sanders die door de ‘corporate’ Democraten niet echt wordt vertrouwd, laat staan in het hart wordt gesloten, probeert de sociaal-economische en sociaal-culturele aspecten te integreren. Vanwege de focus en achtergrond van zijn supporters kan hij niet om de identiteitspolitiek heen en is dat trouwens ook een prima middel om kiezers mentaal aan hem te binden. Maar de hoofdzaak voor Sanders is de verandering van sociaal-economische aspecten. In de zin dat de VS egalitairder wordt in de aloude traditie van de Europese sociaal-democratie. Veelzeggend is dat de ‘Britse’ broer van Bernie, Larry Sanders in 2001 de Labour partij verliet omdat die volgens hem onder Tony Blair te ver naar rechts ging. Lees: te dicht tegen het bedrijfsleven aanschurkte. Dat is ook de overtuiging van Sanders en progressieve Democraten als Senator Elizabeth Warren of Keith Ellison.

De identiteitspolitiek van radicaal-linkse kandidaten als Alexandria Ocasio-Cortez die zich in de hemisfeer van Sanders bevinden kan opgevat worden als meer dan identiteitspolitiek alleen. Hoewel ze dat zelf niet in het openbaar toegeven. Het is ook de beschermende laag om harde sociaal-economisch aspecten door de maag te krijgen en in het organisme te laten belanden. Identiteitspolitiek hoeft geen doel op zichzelf te zijn en staat in sommige gevallen wel, maar in andere gevallen geenszins haaks op gematigde politiek. Daarom kan op termijn identiteitspolitiek die deels ontstaat uit machteloosheid en deels uit berekening, samengaan met een gematigd sociaal-economisch programma dat probeert in te breken in een dichtgetimmerd politiek bestel waarin de ‘gewone burgers’ op de belangrijkste sociaal-economische aspecten zijn buitengesloten.

Identiteitspolitiek is voor links-radicalen binnen de Democratische partij nu het enige beschikbare middel om via een omweg de partij te bevrijden uit de greep van centrum-rechtse, ‘corporate’ Democraten die vanuit een oogpunt van camouflage en afleiding zich eveneens -weliswaar halfslachtig en onoprecht- omhullen met de mantel van de identiteitspolitiek. Het is aan het toekomstige leiderschap van de Democratische partij om het middel (identiteitspolitiek) te scheiden van het doel (sociaal-economische gelijkheid). Hoewel emancipatie van minderheden op zichzelf een doel is dat gezien de lastige politieke situatie echter beter op een indirecte en minder polariserende wijze bereikt kan worden door vol in te zetten op de verbetering van de economische positie (zorg, arbeidsmarkt, belastingsysteem, onderwijs, huisvesting) van alle burgers. Links én rechts.

Identiteitspolitiek gaat niet uitsluitend om emancipatie van individuen, maar betreft als hoogste doel ook de emancipatie van de samenleving. Dat laatste is zwaarwegender. Het zal binnen afzienbare tijd niet lukken om dat te realiseren omdat nooit iemand vrijwillig macht opgeeft. Sociaal-culturele identiteitspolitiek van individuen zal daarom voorlopig nog blijven bestaan als afleiding voor machtigen en als uitlaatklep voor onmachtigen. Datzelfde geldt ook voor radicaal-rechts. Laten we hoe dan ook beseffen dat identiteitspolitiek niet altijd is wat het lijkt en best kan dienen om het redelijke midden te bereiken. Dat nu voor burgers via eigen actie onbereikbaar is door een gecorrumpeerd politiek systeem. Als het bereiken ervan niet via de kortste en in beginsel de meeste eigenlijke weg kan, loopt het via de omweg van de identiteitspolitiek.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Democraten, zoek het redelijke midden’ van Ian Buruma in NRC, 8 november 2018.

Michael D’Antuono biedt met kunst weerstand in tijdperk Trump

Beeldend kunstenaar en politiek activist Michael D’Antuono (‘the Norman Rockwell of the Resistance’) probeert met zijn kunst en publicitaire uitingen president Trump en de Republikeinse partij (GOP) te bestrijden. Want de kunstenaar is van mening dat president en partij zich misdragen en het belang van het land niet dienen. Dat gaat zelfs zover dat dissidenten als niet-patriottisch worden voorgesteld met de opzet ze tot zwijgen te brengen. Maar is het niet eerder andersom? Namelijk dat dissidenten de echte patriotten zijn die de politieke leiding van het land corrigeren omdat het afgedwaald is. Of enkele billboards met kritische voorstellingen van Trump en zijn medestanders het verschil maken valt te betwijfelen. De echte strijd wordt nu op verschillende fronten juridisch uitgevochten. Michael D’Antuono maakt indirect twee zaken duidelijk. Namelijk dat kunst als het wil er echt toe doet en dat strijdbaarheid en opkomen voor democratie en rechtsstaat hoe dan ook zinvol is. Of het nou loont of niet. Michael D’Antuono’s homepage Art and Response geeft achtergronden en details.

Respecteer de vlag met Jon McNaughton. Vleierij van Trump door een kunstenaar

De grip die rijke sponsors op de Amerikaanse politiek hebben bevat een zekere logica. Met hun geld dwingen ze maatregelen af waarvan zij of hun bedrijven profiteren. Zo steken de Koch broers 400 miljoen dollar in de tussentijdse verkiezingen van november 2018 en laten ze Republikeinse wetgevers naar hun pijpen dansen. De belastingwetten die het begrotingsoverschot fors laten oplopen en waar de gewone Amerikanen op termijn niet van profiteren zijn op het lijf van de bedrijven geschreven. En feitelijk ook door die bedrijven gedicteerd.

Onbegrijpelijk wordt het als burgers in de gunst van het Witte Huis proberen te komen en zich onderwerpen zonder dat ze weten daarvoor beloond te worden. Dat is geen berekening, gezond verstand of burgerschap, dat is vleierij en overgave. Ook een gok. Het is toewijding die overgaat in kruiperigheid. Geen prettig gezicht.

Kunstenaar Jon McNaughton probeert in de gunst van president Trump te komen met een werk waarop hij de president met een Amerikaanse vlag in een voetbalstadion afbeeldt. Op een toelichting op YouTube bij dit fragment zegt hij: ‘I respect America. I respect the flag, the anthem, and the President; because he doesn’t back down to those who do not.’ De reactie op dit zoetsappige werk kan niet uitblijven in het gepolariseerde Amerikaanse debat. McNaughton wordt belachelijk gemaakt op sociale media. Dat verdient hij met zijn kunst.