WNL praat anti-democratische acties van Trump goed

Over het item ‘Wordt Trump opnieuw president van Amerika? ‘Hij weet iets te raken bij mensen‘ van 8 oktober 2021 van WNL heb ik fundamentele kritiek. Het praat Trumps daden goed en doet net alsof er niet iets enorm verkeerd is aan het handelen van deze voormalige president. Vooral na zijn verkiezingsnederlaag van november 2020 heeft Trump tegen de democratische rechtsstaat gehandeld. Dat alleen al diskwalificeert hem als kandidaat-president in 2024. WNL vult een rechts narratief in waarin Trump en de alt-right beweging worden genormaliseerd.

WNL kiest hiermee bewust partij voor Trump en tegen de Amerikaanse democratie. Het item is des te raadselachtiger omdat de aanwezige Amerikadeskundige Koen Petersen objectief is en kennis van zaken heeft. Maar zijn expertise wordt door WNL misbruikt om de eigen rechtse agenda te volgen. Dat is niet alleen slechte journalistiek, maar ook onaardig tegenover deze gast.

Onderzoek van PEW Research maakt trouwens duidelijk dat slechts 44% van de Republikeinen wil dat Trump in 2024 opnieuw de Republikeinse presidentskandidaat is. Dus de kop bij de video ‘Veel Republikeinen staan nog achter Trump‘ is betrekkelijk en van bedenkelijk allooi. Democratische en Onafhankelijke kiezers staan vanzelfsprekend nog afwijzender tegenover hem. Trump die naast het Witte Huis ook de Senaat in 2020 verloor is in realiteit niet de potentiële winnaar die WNL in hem wil zien. Trump is een verliezer die zijn partij in gijzeling heeft genomen.

De redactie van WNL laat door de presentator met de verkeerde vragen te voeren dit item ontsporen richting onnozelheid en promotie van een rechtse agenda. De meest positieve typering van dit item is nog gemakzucht en lamlendigheid. Het is de strategie van WNL: bot door weg te kijken van de urgentie zodat kritiek vanzelf oplost in nietszeggendheid. Het item had beter niet uitgezonden kunnen worden. Mijn reactie bij de video op YouTube:

Wat een verkeerde framing van WNL. Wat wil het daar mee zeggen? Er komt elke dag weer nieuwe informatie naar buiten dat Trump na zijn verlies in november 2020 met illegale middelen een georkestreerde actie voerde om de uitslag te verwerpen. Tot en met het dagelijks bewerken van het ministerie van Justitie en afzonderlijke staten.

Maar welke framing kiest WNL? De electorale aantrekkingskracht van Trump. Alsof een historisch programma aandacht besteedt aan de electorale aantrekkingskracht van Adolf Hitler in de zomer van 1933. Is dat de essentie van wat er nu gebeurt in de Amerikaanse politiek? Volgens WNL blijkbaar wel. Of het heeft in een redactie die dit programma voorbereidt een automatische piloot die niet verder denkt dan de eigen neus lang is.

Het echte nieuws is uiteraard dat Trump met illegale middelen de uitslag wilde verwerpen en daar letterlijk alle middelen voor uit de kast haalde. De passende framing is dat zo iemand niet thuishoort in de Amerikaanse politiek. Trump organiseerde een opstand tegen de Amerikaanse democratie en hoort thuis in de gevangenis.

Het nieuws van zo’n item van WNL zou moeten zijn waarom Trump nog niet gedagvaard is of zelfs in de gevangenis zit. Hij is een anti-democraat die de Amerikaanse samenleving helpt verdelen en verzwakken. De mainstream media die dit niet noemen verzakken hun plicht als poortwachters van de democratie. WNL maakt zich tot deelgenoot aan het belangrijk maken van Trump en het bagatelliseren van zijn opzet om de Amerikaanse democratie omver te werpeen.

In de negen maanden sinds 6 januari 2021 is gedetailleerd en uitgebreid aangetoond wat de ondermijnende rol van Trump was in de bestorming van het Capitool en het bewerken van bestuurders op landelijk en staatsniveau. Media als WNL behoren dit te weten of ze zouden over dit onderwerp moeten zwijgen. 

Het grote raadsel en de actualiteit van de laatste week is waarom de minister van Justitie Merrick Garland zo terughoudend en voorzichtig opereert. Dat resulteerde er afgelopen week zelfs in dat Trump in een interview Garland hiervoor prees. Dat is het nieuws, niet wat de reactie van WNL ervan probeert te maken.

Media praatten vanaf het begin Trump (en Baudet) goed. Kritiek kreeg geen kans. Wat het ergst is, ze hebben er blijkbaar niks van geleerd

Nu in de VS Trumps presidentschap ten einde loopt en op 20 januari 2021 eindigt klinkt er steeds meer kritiek op de media. Zij hebben Trump de gelegenheid gegeven om zijn praatjes te communiceren zodat hij de macht kon grijpen, terwijl het vanaf het begin duidelijk was dat het om een gestoord en gevaarlijk individu ging. Door passend handelen hadden media de kritiek op Trump een meer prominente plek moeten geven. Pas later kwamen de media met kritiek op hem. Hoewel dat soms ferm was, werd de kritiek van psychiaters verzwegen en niet doorgegeven.

Overigens valt ook de zogenaamde deskundigen die de media ‘voeden’ met ‘content’ heel wat te verwijten. Zij hebben de media op het verkeerde been gezet. In veel gevallen wilden ze de ernst van het gevaar van Trump niet zien en voorspelden ze dat hij wel binnen de lijntjes zou kleuren.

In Nederland was het Willem Post die op 15 november 2016 een opinie-artikel in NRC plaatste dat kopte: ‘Het zal wel meevallen met Trumps dwaze avonturen’. In een commentaar van 17 november 2016 antwoordde ik: ‘Het gaat vreselijk worden. Het zou ook de Nederlandse media sieren dat ze de berichtgeving over Trump niet normaliseren. Of sussende opinies zoals die van Willem Post die volgen uit een fikse portie wensdenken niet publiceren zonder disclaimer. Media moeten niet meegaan in de suggestie dat ‘het allemaal wel zal meevallen’ met president Trump. Het gaat naar alle waarschijnlijkheid niet meevallen, maar tegenvallen.’ En tsjonge, wat viel het tegen met Trump en hoe zat Post ernaast met zijn opgepimpte autoriteit. Maar zoals zo vaak, terugkijken is er bij deskundigen en media niet bij en zelflerend vermogen dat als zodanig wordt benoemd ontbreekt.

In Nederland gebeurde hetzelfde met Thierry Baudet. Hij is ook een gestoord individu met krankzinnige denkbeelden die in het begin van zijn opkomst door de media tamelijk ongefilterd werden doorgegeven. Pas later kwam er kritiek op Baudet, maar toen was zijn naam al gevestigd en kon de journalistiek zich alleen nog maar afvragen hoe het deze tovenaarsleerling groot had helpen maken en wat voor schade aan de democratie het door eigen naïviteit had berokkend. Ook dat besef leidde niet tot een publieke reflectie op het eigen falen.

De paradox is dus dat er van buiten de gevestigde media fundamentele kritiek klinkt op de gevestigde media die hun functie van poortwachter van de democratie niet naar behoren hebben vervuld, maar de media zelf niet tot inzicht komen die wordt omgezet in een beleidsverandering. Of wat nog kwalijker is, ze zijn wel degelijk tot dat inzicht gekomen, maar doen er om economische of politieke redenen niets aan. Hoe dan ook is het resultaat hetzelfde: oorverdovende stilte en het ontbreken van publieke reflectie op het eigen handelen.

Dat is zorgwekkend, omdat de media in het geval van Trump (in de VS) en Baudet (in Nederland) niets geleerd lijken te hebben. Het wachten is op de volgende rechts-radicale politicus die door de zogenaamde ‘linkse’, maar in werkelijkheid ‘rechtse’ media die de status quo en de gevestigde belangen onderschrijven, op het schild wordt gehesen. Het is zelfs de journalistiek niet gegeven om niet de fouten van de vorige oorlog te herhalen. Laat staan dat het al een antwoord op de volgende oorlog kan voorzien door deductie van wat zich nu vroegtijdig aankondigt.

Om geloofwaardig te blijven is een fundamenteel debat binnen de media nodig dat reflecteert op het veranderde medialandschap en de radicalisering van de politiek en dat verder gaat dan een kritisch stuk van een goedwillende ombudsman ergens achter in een krant als aflaat voor een schoon geweten. Dat is te mager om serieus te zijn.

Foto: Schermafbeelding van deel eigen commentaar ‘Media praten Trump nu al goed. Met voorop wensdenkende Amerika-deskundigen die weten dat hij binnen de lijntjes blijft’ van 17 november 2016.

Baudet stapt in de kuil die hij voor zichzelf gegraven heeft. Het verweesde partijkader aast op reïncarnatie van FVD

De kritiek op het fascistische gedachtengoed van de jongerenafdeling JFVD kan op twee manieren opgevat worden. Namelijk dat FVD de consequentie van de eigen overtuiging niet begrijpt. De uitwassen zijn geen uitzondering, maar regel binnen FVD waar voormalig-partijleider Thierry Baudet -die tot gisteren de touwtjes in handen had- een representant bij uitstek van is. Baudet is teruggetreden als partijvoorzitter en heeft geen formele macht meer binnen de partij. Men kan ook zeggen dat dit racistische, anti-semitische gedachtengoed door de rechts-conservatieve bestuurders niet gedragen wordt. Ze zijn door toedoen van de in ongenade gevallen partijorganisator Henk Otten geworven en maken het kader van de partij uit.

Het naar de marge dringen van Baudet en de top van de JFVD is de revanche van het ooit door het partijbestuur gestopte project om de lokale partijorganisatie op te bouwen en een zekere autonomie te geven. Het provinciale denken van het kleine gebaar én een reactionaire mening heeft genoegdoening gehaald op de internationale rechts-radicale beweging die in luchtkastelen, vergezichten en toekomstfantasieën denkt.

Het partijkader trok nooit de consequentie uit de boreale praatjes van partijleider Baudet die het gedachtengoed van FVD vormden. Het kader leverde op het gebrek aan realisme van Baudet het eigen realisme in. Tuk op een functie, een financiële bonus of aanzien in de politiek. Door het recente terugtreden van Baudet toont dit opportunisme nog krampachtiger dan het al was. Het  slaat nu indirect terug via het al te erge gedachtengoed van JFVD en haar vertegenwoordiger Freek Jansen.

De rot bij FVD zit niet in de jongerenafdeling, maar in de top. En die top bestond niet alleen uit Baudet, maar ook uit types als Beukering. Cliteur, Hiddema, Van der Linden, Nanninga, Roos, Rooken, Fentrop en Eppink. Ze kiezen nu eieren voor hun geld en zweren hun recente verleden als leden van een partij met bedenkelijke meningen af door die meningen achteraf te veroordelen. Maar dat werkt niet met terugwerkende kracht. Ze zijn allen besmet en zullen dat stigma nooit meer kwijtraken. Waar Baudet nog iets heeft van een -weliswaar idioot denkende- dwarsligger hangt rond het partijkader van FVD dat nu de de macht probeert te grijpen de tragiek van de middelmaat, de berekening en het eigenbelang.

Op 22 november schreef ik in een reactie op FB over een tweet van Nanninga waarin zij de denkbeelden van de JFVD aanviel en de in haar ogen te slappe reactie van de partijleiding daarop: ‘Mogelijk is de aanval van Nanninga op de JFVD een trage, zijdelingse coup die in enkele stappen het einde van Baudet aankondigt. De vraag wat de aantrekkingskracht is van FVD zonder Baudet en zijn sycofanten die zich niet meer van hem los kunnen maken ligt nu open en bloot ter beantwoording. Wat resteert er na de sanering van FVD?’

Niemand die op dit moment het antwoord weet. Baudet is en blijft een tovenaarsleerling die het vak van politicus niet in de vingers kreeg en zich daar evenmin voor interesseerde. Maar die wel kiezers wist te werven door tegen de politiek te trappen. De politicus die ooit beweerde dat hij nooit politicus zou worden omdat hij daarvoor niet de kwaliteiten bezit, bevestigt opnieuw zichzelf goed te kennen door nu terug te treden. Hij is geen politicus. Hij liet voortdurend uitkomen van onderwerpen waarover hij zich uitsprak geen verstand te hebben. Dat is dodelijk voor een politicus die geen politicus wil zijn, maar toch ook weer wel. Maar zoals gezegd, dat trekt wel buitenstaanders aan die eveneens niets van de politiek moeten hebben. Dorknopers als Joost Eerdmans die nu hun kans op het partijleiderschap schoon zien zijn volstrekt ongeschikt om FVD een doorstart te geven.

Met de onzin over de COVID-19 pandemie en het omarmen van extreme complotdenkers als Willem Engel van wie zelfs gematigde systeemcritici vinden dat ze te ver gaan heeft Baudet in de herfst van 2020 definitief zijn geloofwaardigheid verloren. Dat hij er krankzinnige meningen op nahield was niet het breekpunt, maar wel dat dit zo scherp en ondubbelzinnig naar buiten kwam. Baudets gezicht was niet meer te redden. Baudet verdiende niet alleen een nul voor argumentatie, maar ook een nul voor het aanvoelen van het inspelen op de malcontenten of de buitenstaanders. Baudet had zijn magie verloren binnen zijn eigen partij. Hij betwijfelde de ernst van een pandemie vanwege de tamelijk succesvolle bestrijding in Europa en het onderzoek van de medische sector en ziekenhuizen in het vinden van de optimale behandeling. De opportunisten binnen FVD sprongen vervolgens op Baudet toen het duidelijk was dat Baudet ernstig verzwakt was.

Baudet speelde zijn vak en bleef daardoor altijd aan de buitenkant zonder tot de kern van de politiek door te dringen. De vraag die blijft hangen is drieledig: miste hij de ambitie om de politiek in de vingers te krijgen, miste hij de startkwalificatie om de politiek onder de knie te krijgen of had hij vanaf het begin door handige, maar selectieve navolging van Franse en Amerikaanse voorbeelden te extreme meningen om te fungeren in een partij met anderen, ook als dat nalopers en opportunisten waren?

Foto: ‘Op internet circulerende parodieën (memes) van bestaande beelden tonen Thierry Baudet. De lijsttrekker van Forum voor Democratie is onder meer afgebeeld met het alt-right-stripfiguurtje Pepe the frog. In Den Bosch droeg Baudet een stoffen kikker op zijn schouder.’ In: NRC, 16 maart 2017.

Amerikaanse typologie van het conservatisme vertaald naar de Nederlandse rechtse partijen (CDA, VVD, SGP, PVV, FVD)

Het is aardige hersengymnastiek om politiek rechts in de VS te vertalen naar Nederland. Het verschil is dat de Republikeinse partij een coalitie is van allerlei soorten conservatisme en rechts-radicalisme, terwijl deze stromingen in Nederland verkaveld zijn en apart een thuis vinden in afzonderlijke partijen. Het lijkt te gaan om drie (of vier) afzonderlijke groeperingen waartussen belangrijke verschillen bestaan. Ze vinden niet exclusief, maar wel overwegend onderdak binnen de Republikeinse partij.

Juist dan wordt de vergelijking interessant. Zeker als het gaat over de levensvatbaarheid en rekbaarheid van aparte stromingen. Vraag is hoe ze in een Nederlandse situatie in samenhang elkaar kunnen versterken of verzwakken. Die inschatting geeft een beeld over de levensvatbaarheid en de groeimogelijkheden van de afzonderlijke Nederlandse rechtse partijen.

Rechtse partijen vertegenwoordigd in de Tweede Kamer zijn bekeken vanuit het centrum: CDA, VVD, SGP, PVV en FvD. 50Plus en de afscheidingen die daar uit zijn ontstaan zijn te gefragmenteerd en programmatisch te vluchtig om serieus in te kunnen schatten. Het liberale D66 dat economisch rechts is en cultureel progressief valt niet op te vatten als een partij waar het conservatisme of het rechts-radicalisme doorslaggevend is.

Een onderzoek uit 2014 van PEW Research Center geeft de belangrijkste feiten van de politieke typologie. Aan de rechterkant gaat het om ‘Standvastige conservatieven’ (SC) en ‘Zakelijke conservatieven’ (ZC). In de SC is religieus rechts van conservatieve witte evangelicals dominant die zijn te verenigen rond ethisch-medische standpunten tegen abortus of euthanasie en tegen het homohuwelijk en gendergelijkheid. In de ZC zijn fiscale conservatieven dominant voor wie een terugtredende overheid, economisch vermogen en belastingvoordeel belangrijk zijn.

Interessant en toepasbaar op de opkomst van Donald Trump en alt-right is de opkomende groep van ‘Jonge Buitenstaanders’ (JB) zonder een sterke loyaliteit aan de Republikeinse Partij die in feite een hekel te hebben aan beide politieke partijen. Ze registreerden zich als ‘sociaal progressief’, voorzover ze geen voorstander zijn van een verbod op abortus of het homohuwelijk en niet bijzonder religieus zijn. Maar zoals Amanda Marcotte in een artikel voor Salon verklaart delen ze wel het racisme van de traditionele conservatieven. Ze ziet daarnaast een sterk anti-feministisch sentiment bij deze groep.

Volgens Marcotte zijn de Jonge Buitenstaanders  overgelopen naar de Republikeinen, maar is dat effect waarschijnlijk tijdelijk omdat het direct volgt uit Trumps eigen manier van politiek bedrijven. Deze groep is immers niet per definitie Republikeins, maar is door Trump binnengehaald op standpunten over seksisme, racisme, schoppen tegen het politieke en economische establishment en allerlei complottheorieën. Het valt te betwijfelen of een Republikeinse partij een leider kan vinden die het Trumpisme zonder een ongeremde en ongedisciplineerde Trump even geloofwaardig weet te presenteren.

Wat ontbreekt in Marcotte’s analyse is dat de Zakelijke conservatieven binnen de Republikeinse partij naar de marge zijn gedrongen of zelfs de partij hebben verlaten. In elk geval de opinieleiders van deze stroming en niet zozeer de kiezers. Mede als gevolg van Trumps schoppen tegen het politieke en economische establishment en de overheid. Deze stroming heeft sinds 2016 binnen de partij ernstig aan macht ingeboet. Dat uit zich onder meer in het loslaten van de begrotingsdiscipline die onder Trump volledig uit de hand is gelopen. Dat staat haaks op de geest van het traditionele fiscale conservatisme.

Wie deze driedeling vertaalt naar de Nederlandse rechtse partijen moet eerst een uitbreiding maken naar een vierdeling. Kiezersonderzoek leert namelijk dat de Buitenstaanders bij PVV en vooral FVD eerder oud of van middelbare leeftijd zijn dan jong. Dat leidt tot de groep Oudere Buitenstaanders (OB).

Dat leidt tot de volgende inschatting van de verdeling van de stromingen: CDA: ZC/SC; VVD: ZC; SGP: SC; PVV: JB/OB; FVD: OB/JB. De overeenkomst tussen PVV en FVD is dat de zakelijke elite en religieus rechts er geen onderdak vinden, ondanks Baudets pogingen om in te breken bij de SC via de SGP. Het verschil tussen PVV en FVD is dat eerstgenoemde overwegend laagopgeleide kiezers trekt die sociaal progressiever zijn dan de kiezers van FVD.

Voor de levensvatbaarheid en groeimogelijkheden van Nederlandse rechtse partijen betekent dit dat de PVV en FVD kwetsbaar zijn omdat ze veel Buitenstaanders trekken met weinig partijloyaliteit. Mede omdat PVV en FVD, net als de Republikeinse partij in het geval van Trump, sterk afhankelijk zijn van de respectievelijke leiders Wilders en Baudet kan de ballon van PVV of FVD leeglopen als het succes van de leiders is uitgewerkt. VVD en SGP hebben een duidelijk profiel in het bedienen van respectievelijk de Zakelijke conservatieven en de Standvastige conservatieven die electorale zekerheid bieden. Het CDA is onhelder in haar profiel wat deze partij kwetsbaar maakt. Niet omdat aparte standpunten niet binnen een partij te verenigen zijn, maar omdat er in het Nederlandse politieke landschap partijen zijn die zich met het accent op één standpunt scherper en helderder kunnen profileren.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘The crackpot factor: Why the GOP is worried about turning out the vote after Trump; Future GOP candidates lack Trump’s secret sauce for attracting new voters — his appeal with Crank-Americans’ van Amanda Marcotte op Salon, 18 november 2020.

Waarom adverteert de Volkskrant op de rechts-radicale nieuwssite TPO?

Stel je voor dat in de Hersteld Hervormde Kerk van Staphorst reclame wordt gemaakt voor de diensten van een naburige katholieke kerk. Of de plaatselijke slager de folder van de natuurwinkel met vegetarische producten verspreidt. Of de perschef van de Voetbalbond voetballers oproept om lid te worden van de Schietbond.

De onaannemelijke voorbeelden zijn theoretische hersengymnastiek. In de praktijk zullen ze niet voorkomen.

Zo’n voorbeeld komt in de praktijk voor. Op de rechts-radicale nieuwssite TPO (The Post Online) dat meer meningen dan feiten in de berichtgeving doet en een continue campagne voert om de politieke leider van FvD Thierry Baudet te promoten valt op de voorpagina bovenstaande banner/ reclame voor de Volkskrant te lezen.

De plaatsing van de advertentie van de Volkskrant op TPO roept de volgende vragen op:
1) Waarom adverteert DPG Media (waar de Volkskrant een onderdeel van is) op TPO? Of liever gezegd, waarom heeft DPG Media via het advertentiebureau dat online reclames plaatst niet aangeven dat TPO een ongewenste omgeving voor reclames van de Volkskrant is?
2) Wat is de logica van DPG Media om een concurrent op de mediamarkt financieel te helpen?
3) Wat is de logica van TPO om eigen lezers te confronteren met een advertentie van de Volkskrant dat als exponent van de linkse kerk wordt geafficheerd? Ontstaat zo niet een geloofwaardigheidsprobleem voor TPO? Ontstaat in het verlengde ervan bij de lezers van TPO niet het besef dat het financieel wel slecht met TPO moet gaan als het blijkbaar gedwongen wordt om een advertentie van de Volkskrant te plaatsen om het hoofd boven water te houden?
4) Waarom schat DPG Media niet in dat de associatie van de Volkrant met TPO ongewenst is en zijdelings publicitair averechts kan uitpakken? Deze blogpost is daar een voorbeeld van. TPO opereert ver buiten de gevestigde journalistiek en promoot complotdenken en een anti-overheidsbeleid.
5) Denkt DPG Media werkelijk dat de kloof overbrugbaar is om lezers van TPO te werven? Ofwel, denkt DPG Media dat het eigen advertentiebudget optimaal besteed wordt door lezers van TPO (dat haaks staat op de koers van de Volkskrant), als (tijdelijk) abonnee te werven?
6) Geeft deze advertentie van de Volkskrant op TPO niet het failliet van online adverteren op internet aan waar adverteerders klaarblijkelijk geen controle meer hebben over de omgeving waarin hun advertentie verschijnt?

Foto: Schermafbeelding van 20 oktober 2020 van advertentie voor de Volkskrant op voorpagina van TPO.

Jan Roos weet niet waarover hij praat. Met column over Trump verliest hij het laatste restje geloofwaardigheid dat hij nog bezat

Mijn reactie bij de column ‘Trump wint met historische zege straks groots van verwarde bejaarde Biden’ van Jan Roos op DDS. De column wekt medelijden op met een opinieleider die blijkbaar gedwongen wordt om zijn kletspraatjes te verkopen, maar geen idee heeft waarover hij praat en door niemand serieus genomen wordt:

Jan Roos is een clown. Hij noemt nieuws nepnieuws en noemt nepnieuws nieuws. Jan Roos keert het om. Jan Roos veegt feiten van tafel en boetseert met de overgebleven kruimels zijn fantasieverhaal. Jan Roos is het gezicht van 2020. Dat is het gezicht van iemand die aandacht wil en zijn meningen verkoopt zonder dat hij zelf gelooft wat hij zegt.

Het is te veel eer om Roos’ meningen te weerleggen omdat ze zulke aantoonbare onzin bevatten. Want het gaat hem duidelijk niet om het weergeven van de waarheid, maar om het vertroebelen ervan. Maar goed, ook Jennifer Griffin van Fox News heeft het bericht van Jeffrey Goldberg van The Atlantic over Trumps uitspraken dat gesneuvelde militairen ‘losers’ en ‘suckers’ zijn bevestigd. Vele critici en mensen die Trump al lang kennen hebben bevestigd dat dit past in het patroon van Trumps denken.

In zijn nieuwe boek ‘Rage’ tekent Bob Woodward op dat president Trump op 7 februari 2020 tegen hem in een (getaped) gesprek zei dat COVID-19 vijfmaal dodelijker is dan een gewone griep. Waar laat dat complotdenkers als Willem Engel of andere voormannen van deze tegenbeweging die op sociale media carrière maken door onwaarheden over COVID-19 te verkondigen? Onder meer met de claim dat een gewone griep dodelijker is dan COVID-19. Als Trump meent dat COVID-19 vijfmaal dodelijker is dan de griep, hoe brengen deze complotdenkers dan hun mening over Trump en COVID-19 in harmonie?

Sinds eind januari 2020 wordt Trumps beleid inzake de bestrijding van COVID-19 dagelijks aangevallen. Door onder meer Democraten, ex-Republikeinen en medische experts in zijn regering die door Trump op een zijspoor zijn gezet omdat ze de waarheid vertellen die Trump alleen tegen Bob Woodward bevestigt maar publiekelijk ontkent. Ofwel, Trump spreekt zichzelf tegen. Het is onzin van Roos dat Trump niet kan worden aangevallen op zijn beleid. Trump wordt continu aangevallen op zijn beleid. Roos heeft zitten slapen, begrijpt niets van de Amerikaanse politiek of liegt bewust.

Het is niet ondenkbaar dat Trump de verkiezingen van 3 november wint. Maar het wordt onwaarschijnlijk geacht dat hij de meeste stemmen krijgt. Ook in 2016 kreeg Hillary Clinton ongeveer 2,1% of 2,9 miljoen stemmen meer dan Trump. Roos’ bewering dat in 2016 uit de peilingen zou blijken dat Clinton met 97% zekerheid zou winnen is onjuist. Het is onduidelijk op welke data hij zich baseert. De meest gezaghebbende verkiezingstatisticus van de VS Nate Silver voorspelde op 8 november 2016 dat Clinton 71,4% en Trump 28,6% kans had om te winnen. Nu is die inschatting ongeveer hetzelfde, hoewel Trump het iets slechter doet met 25% tegen 75% kans voor Biden om te winnen.

Het probleem met het Amerikaanse electorale systeem waarbij niet de meeste stemmen gelden, maar via een getrapt systeem per staat kiesmannen worden gekozen, is dat het een vertekening van 3% in het voordeel van de Republikeinen heeft. Dat komt onder meer door de bovengemiddelde weging van het platteland waar overwegend Republikeinen wonen. Daarbij komt nog het actieve programma van kiezersonderdrukking en -ontmoediging van de Republikeinen, de desinformatiecampagne van de Russen op sociale media en specifiek voor 2020 het bewust afbreken door de regering-Trump van de Posterijen die het stemmen per post moeten faciliteren.

De inschatting is dat Joe Biden om gelijk te eindigen met Trump om deze redenen een vertekening van flink meer dan 3% moet wegwerken. Dat tekent gelijk het probleem van de opiniepeilers om deze aspecten in hun modellen te vangen. In 2016 was er nog de complicatie van de ‘derde’ kandidaten Jill Stein (Greens) en Gary Johnson (Libertarians) die voornamelijk stemmen bij de Democraten weghaalden. Zo haalde Stein in een staat als Michigan meer stemmen dan het verschil tussen de winnende Trump en Clinton was. Zonder Steins deelname had Clinton zeer waarschijnlijk deze staat en nog twee andere swing states gewonnen waar in totaal het verschil in stemmen ongeveer 70.000 was.

Het is begrijpelijk dat Jan Roos in de aandacht wil staan. Hij heeft nog wat goed te maken. Zijn eigen politieke carrière werd een grote mislukking. Het is echter niet te verwachten dat lezers zijn mening als een serieuze analyse beschouwen en anders lezen dan amusement. Roos is een symbool van zijn tijd. Hij kletst uit zijn nek en probeert zijn gebrek aan kennis over en inzicht in de Amerikaanse politiek om te keren door zichzelf te overschreeuwen. Jan Roos is het gezicht van 2020. Van de lachende clown die van binnen huilt. Om zichzelf.

Foto: Schermafbeelding van deel column ‘Trump wint met historische zege straks groots van verwarde bejaarde Biden’ van Jan Roos op DDS, 4 september 2020.

Alt-right van de Lage Landen uit zich met open brief over het vrije debat

‘Gun de ander wat jij jezelf gunt’ is een treffend uitgangspunt voor de open samenleving. Soms claimen opinieleiders die leus aan te hangen, terwijl ze in hun doen en laten het omgekeerde doen. Mooie woorden kosten niks. Mooie woorden kunnen bij nader inzien vals klinken.

Nu is er een open brief van rechtse opinieleiders die pleit voor het vrije debat. Daar kan in theorie niemand tegen zijn, maar wie het zeggen maakt verdacht. Het leidt tot publicitaire acrobatiek die onwaarachtig toont. Of de open brief veel thermiek krijgt om geloofwaardig op te stijgen en overtuigend te landen kan daarom betwijfeld worden. Vermoedelijk landt de brief uitsluitend bij de achterban van FvD en PVV.

Zo is er dus een brief waar inhoudelijk weinig op aan te merken valt. De brief spreekt zich uit tegen de ‘cancel culture’. Dus de uitsluiting van deelnemers aan het publieke debat omdat ze de verkeerde mening of de verkeerde huidskleur zouden hebben. Dat is ongewenst en dient bestreden te worden.

Wat de brief ongeloofwaardig maakt is de subtekst ervan. Ofwel, de verborgen, impliciete betekenis ervan die niet wordt genoemd, maar als bekend wordt verondersteld. Rechtse propaganda wordt vermomd als ruimdenkende, liberale, humane grootmoedigheid.

Hoe moeten we de partijen die zich uiten in het actuele antiracisme-protest onderscheiden en welke rol spelen de ondertekenaars van deze open brief? Welnu, er is een kleine (links)-radicale voorhoede die zich militant en onverdraagzaam opstelt. Die verdient kritiek zoals die in de brief verwoord wordt. Maar de meerderheid van de demonstranten die zich uitspreekt tegen (uitingen van) racisme is niet radicaal, maar deel van de ‘zwijgende meerderheid’. In de VS is president Trump verrast door de breedte van het protest tegen racisme zodat hij daar geen passend antwoord op heeft.

De ‘framing’ van de brief door de koppeling van het antiracisme-protest aan radicalisme is daarom niet zo zinvol. De brief bestrijdt iets wat er in werkelijkheid niet is. Op sociale media wordt dat een ‘stropop’ genoemd. De brief dient zo maar één doel, namelijk de mobilisatie en bolstering van de eigen achterban én een poging om de beeldvorming te beïnvloeden door een idee van kracht en eengezindheid te geven.

Een bijverschijnsel van de brief is dat het een inkijkje biedt in de alt-right achtige beweging van Nederland en Vlaanderen. De beweging voelt zich vermoedelijk sterk genoeg om met een open brief collectief uit de kast te komen. Dat is het nieuwsfeit van deze open brief, niet de inhoud ervan die niet past bij de afzenders ervan.

NB: Initiatiefnemers van de brief zijn Bart Collard en Raisa Blommestijn. Ze zijn beide verbonden aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid; Instituut voor Metajuridica; Rechtsfilosofie van de Universiteit Leiden. De eerste is gepromoveerd bij Paul Cliteur en de laatste werkt onder supervisie van Afshin Ellian aan een proefschrift.

 

PVV’er Harm Beertema verklaart zich tot ‘cultuurchristen’. Wat betekent dat?

Aan nazi-kopstuk Hermann Göring wordt onterecht de uitspraak toegeschreven ‘Wenn ich Kultur höre … entsichere ich meinen Browning”. Het is afkomstig uit het aan Hitler opgedragen toneelstuk Schlageter (1933) van Hanns Johst. Soms, maar niet te vaak moet ik aan de uitspraak denken omdat ik in militaire dienst als ziekenverzorger als persoonlijk wapen ter zelfverdediging een Browning had. Als ik het me goed herinner is deze revolver nauwkeurig tot op 20 meter. Dat vergde oefenen op de schietbaan. Radicaal-rechtse politici van tegenwoordig hebben weer een andere reflex. Hoewel ze ook op de kunst kunnen schieten. Maar daarmee kunnen ze zich niet onderscheiden, want alle Nederlandse politici schieten op de kunst. Ze beschouwen zich als vrijzinnig, maar tevens als iets wat ze ‘cultuurchristen’ noemen. Dat schijnt de tegenvoeter te zijn van een even vaag en onscherp omschreven begrip waar niemand van begrijpt wat het is, het ‘cultuurmarxisme’. Deze rechtse rakkers zijn te gedistingeerd om nog praktiserend of gelovig christen te zijn, maar om politieke redenen staan ze welwillend tegenover het Christendom. Daar komen ze graag voor uit. Hoewel het louter politieke marketing en toneelspel is en ze geen klap menen van hun zogenaamde liefde voor het christendom.

De gewaardeerde onderwijswoordvoerder van de PVV in de Tweede Kamer is Harm Beertema. In antwoord op een tweet van ‘AtheistKlaas’ zegt hij een cultuurchristen te zijn die vindt dat er niks mis is met het bijzonder onderwijs. Nee, dat zijn doorgaans prima scholen. Vraag is niet of er iets mis is met het bijzonder onderwijs, maar of het door de overheid bekostigd moet worden. Dat is dus iets heel anders. Van deze vraag over de bekostiging van het bijzonder onderwijs hebben de vrijzinnige partijen in het parlement de sleutel in handen. Maar ze geven telkens die sleutel uit handen en laten zich afbluffen door de confessionele partijen. Een meerderheid van VVD, D66, PVV, PvdA en GroenLinks durft niet te staan voor de eigen principes, terwijl het de confessionele partijen dat ruiterlijk gunt. Het raadsel is waarom een partij als de PVV de bekostiging van salafistische scholen steunt, terwijl het zich laat kennen als een verklaard tegenstander van de islam.

Het is juist dat het Christendom een positieve rol heeft gespeeld in de Europese Verlichting. Hoe dan ook zou het merkwaardig zijn als een religie die 20 eeuwen overheersend aanwezig is geweest op een continent geen stempel zou hebben gedrukt op de identiteit ervan. Door de eeuwen heen heeft het Christendom echter ook een negatieve rol gespeeld. Denk aan het tegenwerken van de wetenschap, de strenge tucht tegenover afwijkende meningen en de allesverzengende claim van het alleenrecht op de waarheid. De argumentatie van Beertema klopt daarom niet. Het christendom is de katalysator geweest die Europa heeft gemaakt tot wat het is. In dat proces verdwijnt het christendom. In Nederland verklaart nu nog ongeveer 38% van de bevolking tot de belangrijkste christelijke stromingen te behoren. De waarden van Europa zijn ontstaan, terwijl het Christendom langzaam verdwijnt. Of zich in nieuwere vormen manifesteert die ver af staan van de traditie.

Voor meer commentaren over de relatie van radicaal-rechtse politiek en het (conservatieve) christendom zie:
– Rechtse christenen worstelen met de vraag of ze zich kunnen verbinden met het populisme van ‘messias’ Thierry Baudet (6 juli 2019).
– SGP’er Both drukt conservatieve christenen tegen de borst en verkiest aanval op ‘goddelozen’ boven verdediging van rechtsstaat (14 december 2017).

Foto: Tweet van Harm Beertema, 20 mei 2020 (met eigen reactie).

Ab Gietelink foetert in petitie tegen maatregelen ter bestrijding van coronavirus en knoopt er z’n argwaan en politieke agenda aan vast

Mijn reactie bij een voordracht op Café Weltschmerz van theatermaker Ab Gietelink waarin hij de petitie ‘Hef coronamaatregelen op’ op petities.nl van hem als petitionaris en Café Weltschmerz als organisatie uitspreekt.

Ab Gietelink wil de coronamaatregelen snel opheffen. Ok. Maar wat dan? Hiermee gaat het virus niet weg. Het blijkt dodelijk.

Ab Gietelink verzoekt om een koerswijziging richting een snelle normalisering van de samenleving door het opheffen van de maatregelen, terwijl het coronavirus nog rondwaart onder de bevolking. Hoe kan de samenleving normaliseren als het virus nog besmettelijk is en mensen blijft besmetten?

Ab Gietelink probeert de bestrijding van het coronacrisis te framen als ‘repressie’. Dus als onderdrukking. Maar onderdrukking van wat? Juist onderdrukking van het coronavirus. Dat is het idee.

Ab Gietelink maakt duidelijk waar hij het niet mee eens is, maar biedt geen alternatief. Wat stelt hij concreet voor aan maatregelen? Dat zegt hij niet.

Ab Gietelink is tegen en laat zijn ongenoegen gelijk opgaan met het gebruik van adjectieven: zware repressie, neerwaartse spiraal, destructieve beleid, astronomische kosten, diepe crisis, desastreuze gevolgen, onaanvaardbare inperking, enzovoort.

Ab Gietelink onderbouwt zijn stelling niet als hij suggereert dat er werkzame medicijnen zijn die onterecht worden verboden. Wat zou het belang van diverse overheden als de Chinese, Amerikaanse, Duitse, Japanse, Canadese, Franse of Nederlandse zijn om werkzame medicijnen tegen het coronavirus te verbieden?

Ab Gietelink gaat voorbij aan het feit dat er tot nu toe weinig bekend is over de werking en de bestrijding van het coronavirus. Op enkele landen na als Zuid-Korea en Taiwan die voorbereid waren vanwege eerdere virus-uitbraken varen wereldwijd alle overheden grotendeels blind bij het bestrijden van het virus. Het is vallen en opstaan.

Ab Gietelink overdrijft als hij suggereert dat het parlement akkoord is gegaan met de ontwrichting van maatschappij, rechtsstaat en economie, maar heeft gelijk dat het parlement het beleid van de regering Rutte inzake de bestrijding van het coronavirus beter moet controleren.

Ab Gietelink mist de kans om boven zichzelf uit te stijgen door zijn visie op de coronacrisis vergezeld te laten gaan met realisme en haalbaarheid. Met zijn overdrijving, wantrouwen en barokke taalgebruik maakt hij een parodie van een complotdenker die als een Don Quichot vanuit zijn studeerkamer de windmolens van de wereld bestrijdt. Ab Gietelink ziet de schimmen van zijn geest aan voor zijn vijanden. Ab Gietelink maakt fictie van de werkelijkheid.

Foto: Schermafbeelding van deel petitie ‘Hef coronamaatregelen op’ op petities.nl van Ab Gietelink (petitionaris) en Café Weltschmerz (organisatie), 23 april 2020.

Is Max Pam toegetreden tot de categorie van de complotdenkers?

Er zijn soorten complottheorieën. Illustratief is het gesprek ‘Is complot denken een gevaar?’ van Joost Niemöller met Robert Bor voor de rechtse omroep in wording Ongehoord Nederland. Hierbij komen twee soorten complotdenken aan de orde. Die van gekkies zoals Graancirkel-denker Janet Ossebaard die niet toevallig in een andere video van Ongehoord Nederland een week eerder haar onbewezen stellingen over het coronavirus mocht presenteren. Volgens een bericht van Pointer van NCRV-KRO kreeg Ossebaard samen met panelleden Sid Lukkassen en Ybeltje Berckmoes ruimte om zonder tegenspraak ‘28 onjuiste en onbewezen beweringen over het coronavirus‘ naar voren te brengen. Bor en Niemöller veroordelen gekkies als Ossebaard en in iets mindere mate ex-televisiepresentator Robert Jensen omdat deze complotdenkers afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van het rechtse geluid waar zij voorstander van zijn. Bor noemt zichzelf ‘conservatief’. In hun analyse veroordelen ze het complotdenken van Ossebaard, omdat dit hun rechtse denken besmet en een kwade naam geeft. Bor en Niemöller zijn vertegenwoordigers van een rechts denken dat redelijker en minder gestoord overkomt, maar toch diepgaand wantrouwend is over de werking van politiek en macht.

Er tekent zich zo een glijdende schaal aan in het complotdenken. 1) Aan de uiterste zijde van krankjorum staan types als Janet Ossebaard die totaal zijn doorgeslagen en wild om zich heenslaan met ontoetsbare aannames. Dat zijn ook de mensen die een direct verband suggereren tussen het coronavirus en het 5G-netwerk. In Duitsland is de advocate Beate Bahner iemand die op het raakvlak van psychose en complotdenken opereert. 2) Vervolgens komt er een categorie met mensen als Robert Jensen die nog het besef hebben dat er een waarheid is, hoewel die vervolgens op een grove manier ingevuld wordt met alternatieve feiten. 3) Dan is er de categorie waartoe Sid Lukkassen behoort. Hij tracht zijn denken te voorzien van een sausje van autoriteit, maar faciliteert anderen in hun complotdenken. Dit is de gevaarlijke categorie complotdenkers die zelf uit de wind blijft, maar de opgebouwde positie en autoriteit gebruikt om complotdenkers te steunen. De activistische journalist Wierd Duk behoort ook tot deze categorie. 4) Joost Niemöller behoort tot de categorie die zegt de grenzen van het complotdenken goed te beseffen, maar zich daar toch niet helemaal aan kan onttrekken zoals zijn stellingname over de MH17 aantoont. Zo lijkt hij op een spijtoptant-complotdenker. Of Niemoller zichzelf geloofwaardigheid probeert te geven door de analyse van het complotdenken te gebruiken om aan geloofwaardigheid te winnen of dat hij werkelijk de kaf van het koren wil scheiden binnen het rechtse complotdenken is de vraag. Hoe dan ook is zijn poging om de rechtse Augiasstal uit te mesten interessant.

Een nieuwe ster aan het firmament van het complotdenken lijkt Max Pam. Dat is merkwaardig voor een geestverwant van Karel van het Reve die juist achter de waarheid kijkt en complotten probeert door te prikken. In zijn Volkskrant–column ‘De werkelijkheid achter het corona­virus is te vergelijken met die achter het neerhalen van de MH17’ combineert Pam in bovenstaand citaat realisme, geopolitiek denken en gezond cynisme met een klein beetje complotdenken. Pam gebruikt een klassiek stijlmiddel van de complotdenker, namelijk de dubbel ontkenning als hij zegt: ‘De ontkenning dat het lab er helemaal buiten staat en dat hier sprake is van een complottheorie, heeft geen enkele betekenis.’ Nee, maar de ontkenning van Pam heeft die betekenis evenmin. Vraag is in welke categorie Pam ingedeeld moet worden. Want hij lijkt eerder op een toevallige complotdenker dan op de structurele complotdenkers als Ossebaard, Jensen, Lukkassen of Niemöller. Vooralsnog lijkt Pam zich in het vagevuur van het complotdenken te bevinden. Als twijfelgeval.

Foto: Schermafbeelding van deel column ‘De werkelijkheid achter het corona­virus is te vergelijken met die achter het neerhalen van de MH17’ van Max Pam in de Volkskrant, 21 april 2020.