Annegret Kramp-Karrenbauer waarschuwt de sociaal-democraten voor een ‘constitutionele crisis’ als ze Von der Leyen niet steunen

De intellectuele eerlijkheid en inhoud van Merkel beoogde opvolger Annegret Kramp-Karrenbauer werden op de proef gesteld door haar uitspraak op een persconferentie die ze op het CDU-hoofdkwartier gaf samen met de Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz. Ze zei dat de afwijzing door de Sociaal-democraten van de beoogde voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen ‘mogelijk’ leidt tot een ‘constitutionele crisis’ (‘Verfassungskrise’). Dat is onzinnig. Ook in politiek opzicht omdat ze regeringspartner SPD provoceert. Wat tevens meespeelt is dat Kramp-Karrenbauer de beoogde opvolger van Von der Leyen als Defensieminister is.

Kramp-Karrenbauer verwart een constitutionele crisis uit onkunde of bewuste misleiding met een politieke crisis. Dat laatste is echter van een andere orde. Het niet steunen van Von der Leyen is een normaal politiek meningsverschil dat valt binnen de perken van de praktische politiek. Een politieke crisis kan opgelost worden door overleg. Een constitutionele crisis speelt niet op het niveau van praktische politiek, maar op dat van de grondwet. Dat kan ontstaan als de uitvoerende macht, een president, geen gehoor geeft aan de wetgevende macht, een parlement, en er een patstelling ontstaat en een debat over de grenzen aan en de werking van de grondwet. Daar is in dit geval geen sprake van. Kramp-Karrenbauers waarschuwing voor een constitutionele crisis is gekunsteld, onhandig en onterecht. Niet de SPD, maar zij stelt zich op als een destructieve kracht.

Kandidatuur Ursula von der Leyen krijgt kritiek en roept vragen op over de procedure hoe de leiders van de EU worden geselecteerd

De Duitse kanselier Angela Merkel zegt dat de Duitse Defensieminister Ursula von der Leyen vertrouwen geniet en geknipt is om voorzitter van de Europese Commissie te worden. Het Europarlement moet in meerderheid instemmen met de voordracht. Het is geen uitgemaakte zaak dat zij een meerderheid achter zich krijgt. Vooral Sociaal-democraten en Groenen zijn teleurgesteld omdat het systeem van de Spitzenkandidaten in een onderonsje van enkele regeringsleiders is getorpedeerd. Von der Leyen krijgt kritiek en geniet juist geen vertrouwen zoals Merkel suggereert. Als Defensieminister wordt ze beschuldigd van verkwisting en mismanagement, zoals niet toevallig in een artikel in Politico wordt gememoreerd. Zij is geen topkandidaat, maar deelnemer van het B-Team die vanwege haar lidmaatschap van de goede partij wordt genomineerd.

Merkels argumenten dat Von der Leyen pro-EU is en vrouw is klinken zo minimaal dat het erop lijkt dat Merkel evenmin gelooft dat deze Duitse minister een sterke kandidaat is. Naast Von der Leyen zijn andere kandidaten in het pakket evenmin optimaal. Aan Christine Lagarde (voor de ECB) en Josep Borrell (buitenlandcoördinator) hangen zulke nadelen dat het vooral vragen oproept over de procedure om leiders van de EU te benoemen.

Wat nu op tafel ligt is slecht. Als het Europarlement het hard wil spelen en in meerderheid dwars gaat liggen, dan kan de EU terug naar de tekentafel om betere leiders te benoemen. Hoe dan ook was de procedure die naar Von der Leyen leidde verre van optimaal. De leiders van belangrijke West-Europese lidstaten hebben zich gecompromitteerd en bemoeit met een procedure die niet de hunne was en die ze om zeep hebben geholpen. Ze hebben de chaos eerder vergroot dan verkleind. Dit vergroot de roep om democratisering van de EU.