‘Never Trumper’ Steve Schmidt noemt Trump een imbeciel en idioot

Amerikanen houden graag van overdrijving. Ooit zou hun land het meest exceptionele land ter wereld zijn geweest omdat het op een idee van gelijkheid voor allen zou zijn gebaseerd. Dat is potsierlijk. Ondanks de politieke, economische, mentale, medische en sociale neergang onder president Trump is de VS nog steeds niet tot inzicht gekomen en denkt het nog steeds een gidsland met een missie te zijn geweest. Vanwege hun economische en militaire macht kan de VS de eigenwaan volhouden dat het exceptioneel is. Dat zelfbeeld komt voort uit projectie. Wereldse macht ontstaat zonder tegengeluid in isolatie en wordt aangewakkerd door het christendom. Het is niet gebaseerd op een opdracht of een bijzondere geschiedenis. Zo’n claim van exceptionalisme kan elk land zichzelf voorhouden, maar wordt daarmee nog geen waarheid die authentiek is.

Steve Schmidt is een voormalige Republikeinse strateeg die onder meer heeft gewerkt in de campagnes van president George Bush, California Gouverneur Arnold Schwarzenegger en presidentskandidaat John McCain. De laatste zadelde Schmidt in 2008 op met het onzalige plan om Sarah Palin als kandidaat voor het vice-presidentschap te nomineren. Zelden viel een lichtgewicht als Palin zo snel door de mand. Schmidt heeft zich vanaf het begin verzet tegen Trump. Samen met andere conservatieve, (ex)-Republikeinse Never Trumpers als Rick Wilson en George Conway hebben ze het Lincoln Project opgericht dat als voornaamste doel heeft om president Trump en het Trumpisme bij de stembus te verslaan. Deze Never Trumpers hebben tijdens Trumps presidentschap aansluiting gevonden bij de Democratische partij en de media waar kritiek klinkt op Trump, zoals de kwaliteitskranten, CNN en het ooit progressieve MSNBC. Die samenwerking bracht Perry Bacon op de politieke site FiveThirty Eight op 5 mei 2020 tot het artikel ‘How ‘Never Trumpers’ Crashed The Democratic Party’ waarin hij stelt dat ze een factie van de Democratische partij zijn geworden en hielpen om Bernie Sanders naar de marge te verdringen. Bacon vermoedt dat ze weer overstappen als Trump zwaar verliest.

Het is dus logisch dat Steve Schmidt zich op MSNBC in het programma van Joy Reid keert tegen Trump. De Never Trumpers spreken zich samen met progressieve Democraten als parlementslid Maxine Waters in de publiciteit het felst uit tegen Trump. Dat is de rolverdeling. Ze kunnen vrij schieten vanaf de flanken op de regering-Trump. Omgekeerd dient het Democratisch leiderschap de continuïteit te bewaken en is het kwetsbaar voor aanvallen van de rechtse media en de Republikeinse partij. Schmidt keert zich al weken hard tegen de aanpak van de coronacrisis door Trump die hij als rampzalig kwalificeert: ‘Donald Trump is de slechtste president die dit land ooit heeft gehad. Ik zeg dat niet uit overdrijving – dat is hij. Maar hij is een consequente president. Hij heeft dit land in drie korte jaren naar een zwakke plek gebracht die gewoon onvoorstelbaar is als je nadenkt over waar we nu zijn vanaf de dag dat Barack Obama zijn ambt verliet.’ Hij vervolgt door Trump een imbeciel en idioot te noemen. Dat zijn volgens hem de precieze woorden om het gedrag en de acties van Trump te beschrijven. ‘We hebben nog nooit een niveau van incompetentie gezien, een zo onthutsend niveau van onbekwaamheid van wie dan ook in de geschiedenis van het land.’ Overdreven?

Gary Johnson heeft weer Aleppo-moment. Hij kan geen enkele buitenlandse leider noemen

Chris Matthews van MSNBC vroeg presidentskandidaat Gary Johnson van de Libertarian Party wie zijn favoriete buitenlandse leider is. Johnson moest het antwoord schuldig blijven. Zelfs de leiders van de buurlanden Justin Trudeau (Canada) of Enrique Peña Nieto (Mexico) bij wie Donald Trump laatst met veel ketelmuziek op bezoek ging wist Gary Johnson niet te noemen. Hij merkte op dat hij opnieuw een Aleppo-moment had. In een ander interview bleek hij geen idee te hebben wat ‘Aleppo’ was. Johnson heeft nu in de peilingen zo’n 6-8% steun.

Dit is triest. Niet zozeer omdat dit Johnson diskwalificeert die blijkbaar geen elementaire kennis heeft van buitenlandse politiek, maar omdat dit iets zegt over het Amerikaanse politieke systeem en het mentale isolationisme van de Amerikanen. Ze achten zich exceptioneel en de ‘leider van de vrije wereld’. En dat zijn ze ook door hun gigantische militaire overmacht en hun krachtige economische en culturele positie. Maar ook lopen ze soms met gebrek aan kennis als olifanten door de porseleinkast van de wereld. Denk aan president George ‘W’ Bush die in het Midden-Oosten een ramp veroorzaakte door de invasie van Irak. Uiteraard is er in de VS bij universiteiten en politieke instituten nog ruimschoots de beste specialistische kennis over de wereld voorhanden, maar als dat door de politiek steeds minder ingezet wordt dan ontstaat een gevaarlijke situatie.

Op USUncut verwoordde ik mijn commentaar, ook in reactie op die Amerikanen die Johnson niet te zwaar willen vallen over zijn tweede Aleppo-moment. Ze willen de lat niet hoog leggen. Op de achtergrond speelt de strijd om het presidentschap. MSNBC is op de hand van Hillary Clinton. De Republikeinse Joe Scarborough vecht op Morning Joe zelfs dagelijks een vete uit met Donald Trump. De achtergrond is dat uit peilingen blijkt dat de zogenaamde third-party kandidaten Gary Johnson en Jill Stein meer stemmen wegsnoepen bij Clinton, dan bij Trump. Vooral Johnson. Dus zijn supporters vermoeden dat dat de reden voor de vraag van Matthews is. Mogelijk, maar dat neemt niet weg dat Johnson opnieuw zijn onkunde etaleert en door de mand valt.

No, this is not a cheap shot. Gary Johnson isn’t up to the job and poorly prepared. Even an average citizen with serious interest in foreign affairs could name dozens of foreign leaders. The question was not about rocket science, but about basic knowledge and general development. Elementary. Johnson lacks that knowledge and development. 

How is it possible a candidate who lacks elementary knowledge of global affairs has a 6-8% support in the polls? What does that say about the quality of American politics and the way to select candidates? 

It is weird Clinton, Trump, Johnson and Stein are the best the American people can offer. A four wheel drive with square wheels. All four candidates are disastrous. 

My pick: Angela Merkel (Germany), Justin Trudeau (Canada), Nicola Sturgeon (Scotland), Mohammed VI (Morocco) and Dalia Grybauskaitė (Lithuania).

Hoe krijgen Nederlanders weer zelfvertrouwen? Vragen bij een artikel van Joris Luyendijk

‘Wat nu als het Europese Project wankelt omdat het een gebouw is met ondeugdelijke fundamenten? Moeten we er dan nog een verdieping bovenop zetten? En hoe houdt een open samenleving gebaseerd op gelijkheid stand wanneer het jaarlijks tientallen zo niet honderdduizenden immigranten opneemt uit landen zonder enige traditie op het gebied van openheid, gelijkheid of democratisch debat? Zeker wanneer die immigranten ook nog eens meer kinderen hebben dan de autochtone Nederlanders?’ Aldus schrijver Joris Luyendijk in een opinie-artikel in NRC. Met de veelzeggende titel ‘Het zelfvertrouwen is weg, de eigendunk ook’. Hij beschrijft hoe Nederlanders door alles wat van buiten op hun land afkomt het zelfvertrouwen in hun eigen bestaan hebben verloren, en daarmee ook het het geloof in de maakbaarheid van de samenleving. In de kieren van de ontstane onzekerheid wroeten partijen als de PVV en SP die de toon van ongenoegen en afbraak zetten.

In de tekst voegt de auteur er nog ‘het ongebreideld progressief optimisme’ aan toe. Hoe dat ‘progressief’ opgevat moet worden raakt de kern van de terugblik die Luyendijk bedrijft en waaruit hij uitspraken over het hedendaagse Nederland afleidt. Linkse politiek is het in elk geval niet omdat deze in Nederland nog nooit een meerderheid van de bevolking achter zich heeft gehad. Hoewel daar tegenin gebracht kan worden dat in de drie decennia voor de Fortuyn-opstand van 2002 in Nederland een linkse culturele hegemonie leidend was. Wat wil zeggen dat een progressieve invalshoek die uitging van de universele waarden in combinatie met de maakbare samenleving het publieke debat domineerde. Bijzonder aan dat Nederland van 1973 tot 2002 dat zich trots op de borst klopte als gidsland was nu juist dat dit geloof niet tot de linkse politiek beperkt bleef.

Een voorbeeld van een overblijfsel van die oude tijd is het Liberaal Manifest (Om de Vrijheid) van de VVD dat onder leiding van Geert Dales werd opgesteld. Het was progressiever dan menig programmapunt in het programma van de huidige SP of PvdA. Het zag het licht in 2005 toen het wereldbeeld al gekanteld was en verdween dan ook in een lade. Het Manifest is veelzeggend als tijdsbeeld dat het geloof in een maakbare samenleving beschrijft: ‘Wat wij wel onvoorwaardelijk van immigranten kunnen en moeten verlangen is naleving van de kernnormen en aanvaarding van de kernwaarden van onze moderne samenleving. Dan betreft het zaken als: de grondwet en de rechtsstaat, de vrijheid van het individu, de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, het non-discriminatiebeginsel, de vrijheid van meningsuiting, tolerantie en het geweldsmonopolie van de staat. Dit zijn de voorwaarden waaronder een moderne samenleving van vrije burgers kan functioneren.’

En lees dan nogmaals wat Joris Luyendijk zegt: ‘En hoe houdt een open samenleving gebaseerd op gelijkheid stand wanneer het jaarlijks tientallen zo niet honderdduizenden immigranten opneemt uit landen zonder enige traditie op het gebied van openheid, gelijkheid of democratisch debat?’ Deze woorden zijn een echo van de opmerkingen die de 80-jarige Brits-Amerikaanse filosoof Larry Siedentop in een interview in NRC maakt over immigratie: ‘De islam bijvoorbeeld heeft een typisch op regels gebaseerde cultuur, terwijl Europa een christelijk liberale cultuur en samenleving heeft die op principes gebaseerd is waar het individu met een eigen verantwoordelijkheid centraal staat. Die twee opvattingen botsen, dat levert problemen op’.

Analyses zijn nog geen oplossingen voor praktische politiek. Essentieel is dat ‘de kernwaarden van onze moderne samenleving’ uit het Liberaal Manifest tegelijk botsen met open én dichte grenzen. Dat eindigt dus in polderen met half open grenzen wat weliswaar in strijd is met de kernwaarden, maar het beste van twee werelden tracht te realiseren. Haalbaar aan het begin van een oplossing om het zelfvertrouwen in Nederland te herwinnen en de onzekerheid terug te dringen is standvastige politiek die hoofdlijnen uitzet en zich er voor lange tijd aan houdt. Maar dat rekent weer buiten de EU die de lidstaten de soevereiniteit heeft ontnomen.

Hoe dan ook begint een oplossing bij de bewustwording bij brede groepen in de samenleving dat radicale oplossingen niet werken omdat het schijnoplossingen zijn. Nederland moet terug naar het geloof in de moderne samenleving om onzekerheid en chagrijn van zich af te schudden. Hoe misplaatst dat geloof ook is.

Foto: Schets, Bevrijdingspostzegels 1944, Drie soldaten. Ontwerp: Johannes Bernardus Romein.

Oude tijden herleven: Nederland gidsland. Stop op wapenexport naar Saoedi-Arabië

Nederland gidsland is dat iets van voor de Fortuyn-revolte van 2002? Godzijdank niet, Nederland heeft nog steeds een geweten en kan als het wil een voorbeeld zijn voor andere landen. Zoals bij het terughoudend omgaan met wapenexport. Het doet de nationale trots opzwellen. Nederland is zeker geen onbelangrijke wapenexporteur. Het stond in 2014 op de 11de plaats van grootste wapenexporterende landen ter wereld. In Nederland is alles in alle opzichten nu eenmaal handel. Maar er past uiteraard een kanttekening. Want de Nederlandse wapenexport naar Saoedi-Arabië is klein, zoals een bericht in het FD verduidelijkt. Daar kunnen de Nederlandse politiek en economie zich geen buil aan vallen. Het is dan ook briljant om met een wapenstop naar Saoedi-Arabië een gunstige pers te halen. Subliem is om daarvoor het foute Saoedi-Arabië uit te kiezen.

Betalen met sex voor rijlessen. Dat kan in Nederland constateren Amerikanen afgunstig

Nou horen we het eens van een ander, Nederland blijft een progressief land. Aldus Kyle Kulinski op Secular Talk. En als Amerikanen dat zeggen telt het dubbel. Want Nederlanders kijken graag op naar de VS. Het doet er niet eens meer toe of het bericht klopt. In de beeldvorming scoort Nederland. Wordt het weer een gidsland dat het ooit was? Het gaat slechts om de rijschool rijbewijs-goedkoopste-in-natura die rijlessen in ruil voor sex aanbiedt. De rijschool zegt ‘Het uiterlijk is niet van belang. Hierop word niet geselecteerd.’ Of hiermee de instructeur of de leerling wordt bedoeld is onduidelijk. Waarschijnlijk de laatste. Volgens de ministers Van der Steur (Justitie) en Schultz van Hagen (Infrastructuur) is de betaalmethode niet strafbaar en geen prostitutie, maar wel ongewenst. Hè, dat is jammer, Nederland is toch niet het gidsland zoals Amerikanen graag zien.

Foto: ‘Rijbewijs mogelijk door betalen in natura‘

PBS NewsHour over seksuele voorlichting op Nederlandse scholen

In sommige landen wordt Nederland nog als gidsland gezien. Terwijl kijkend in de spiegel Nederland wat anders meent te zien. Verstrikt in chagrijn, geklaag en ontevredenheid. Maar is Nederland misschien toch nog steeds gidsland? PBS NewsHour laat zien hoe twee betrokken leraressen op een kleuterschool en op de St. Jan de Doperschool in Utrecht les in liefde geven. Seksuele voorlichting dus. Over lentekriebels bij jonge kinderen.

Tussen expansie en agressie van VS en Rusland. Hoe kleuren we onze geschiedenis in?

De wetenschappelijk discussie over de moderne geschiedenis van Rusland is een debat tussen doven. Zeker als wetenschappers zich in de politieke arena begeven en stelling nemen. Er lijken maar 2 posities mogelijk: veroordeling van Russische agressie of veroordeling van Amerikaanse expansie. Complicatie is dat er nog een andere scheidslijn door het debat loopt, namelijk een neorealistische invalshoek die alle terugbrengt tot een gevecht om de macht en ethiek zoals deze is vastgelegd in verdragen en handvesten als secundair ziet.

De Russische positie verdient begrip omdat in te zien valt dat het land zich omcirkeld voelt. Of dat nou een realiteit of een hersenschim is. Gezien de relatieve onbelangrijkheid van de Russische economie en de stokkende ontwikkeling van een staat die nog niet eens alle gebieden van het eigen territorium ontwikkeld heeft is dat trouwens een merkwaardig uitgangspunt. Zowel van de vermeende omcirkelaar die uit niets een vijandbeeld creëert en daarmee Rusland groter maakt dan het is. Als van de vermeende omcirkelde die om binnenlandse redenen de oorlogsretoriek opklopt om de positie van een machtscentrum te vestigen.

In terugblikken op de oorzaak van de Russisch-Oekraïense oorlog van 2014-2015 geeft de bronvermelding uitsluitsel over de stellingname. Als iemand verwijst naar de ‘offensieve neorealist’ John Mearsheimer dan houdt dat een veroordeling van de Amerikaanse buitenlandse politiek sinds president Clinton in en een veroordeling van de expansie van de NAVO in Europa sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie. Iemand die verwijst naar het Handvest van de VN 1945, de Helsinki Final Act 1975 of het Boedapester Memorandum 1994 trekt de ethische kaart en maakt verdragen en afspraken geen afgeleide van het machtsspel tussen landen vanwege het idee dat in de geopolitiek tussen landen een evenwicht vooral tot stand komt als gevolg van de botsing van de macht. Zo iemand gaat uit van soevereiniteit en internationale grenzen van staten.

Zowel de agressie in de Amerikaanse buitenlandse politiek van de laatste 25 jaar als het zelfbeeld van de VS dat het exceptioneel is verdienen kritiek. ‘It is extremely dangerous to encourage people to see themselves as exceptional, whatever the motivation’, schreef de Russische president Putin in september 2013 in een ingezonden brief in de New York Times. Putin heeft gelijk over de VS, maar poetst weg dat hij niet anders doet dan Rusland als exceptioneel voor te stellen. Sprekend in de Duma in maart 2014 over het Westen en vooral de VS: ‘They have come to believe in their exclusivity and exceptionalism, that they can decide the destinies of the world, that only they can ever be right. They act as they please: here and there, they use force against sovereign states, building coalitions based on the principle “If you are not with us, you are against us.”’

De slotsom? Rusland en de VS claimen dat ze exceptioneel zijn, maar zijn dat vooral in grofheid en arrogantie jegens andere landen. Russische agressie tegenover kleinere landen in de eigen achtertuin vanwege een claim op deze landen is ongewenst. Het gooit internationale verdragen van 1945 tot 1994 uit het raam, en trekt Europa daarmee op onbekend terrein. Over de uitbreiding van de NAVO zijn rond 1990 nooit afspraken in verdragsvorm gemaakt tussen de toenmalige leiders van het Westen en de Sovjet-Unie. Volgens Helsinki 1975 kan het ene land de soevereiniteit van een ander land niet weggeven. Centraal-Europese landen hebben vanuit hun ervaring met de Sovjet-Unie vaak tegen de zin van West-Europa en de VS aangedrongen op opname in de NAVO. Dat gaf verzwakt Rusland het excuus in handen dat het omcirkeld en bedreigd werd en zich wapenen moest. Dit aan Russische leiders gegeven voorwendsel is de grote fout van de recente Europese geschiedenis.

Foto: Opschrift in de middelste toren van het Amerikaanse slagschip USS New Jersey dat operationeel was van 1942 tot 1991: ‘Those who oppose will meet me; Democracy at any cost’.

Wees alert op Russische propaganda in het Westen. Denk zelf na!

Of het overzicht van Ruslands propaganda-machine in het Westen nou volledig is en klopt, kan ik niet nagaan. Want de propaganda van Rusland wordt beantwoord met tegenpropaganda van Oekraïne. Dus elke bewering moet aan twee kanten gewogen worden. Maar de laatste is bescheidener van omvang en minder ‘vermanteld’ (=verhuld) in het medialandschap. Simpelweg omdat Rusland haar propaganda in jaren heeft kunnen opbouwen, er meer financiële middelen voor beschikbaar kan stellen en meer politiek macht heeft. Niet alleen op het slagveld is Oekraïne een dwerg die het op moet nemen tegen de regionale grootmacht Rusland.

De Oekraïnse televisiejournalist Dmytro Tuzov maakt een prikkelende vergelijking in een artikel voor Euromaidanpress: ‘With all due respect, TV in Russia teaches to hate Ukraine so passionately, until the dying breath and loss of common sense. This technology has become absolute. This is the way Hitler taught to hate Jews once. For everyone. For the very fact that they existed in the world. Of course, enlightenment will come to the Russians sooner or later. Putin and his regime are not eternal. The only question is how many more people will suffer in this undeclared war of the empire for influence and resources in the east of Ukraine.’

Dat zegt iets over de werking van de Russische propaganda die de inwoners van de Russische Federatie elk tegengeluid ontneemt door het de richting van patriottisme en exceptionalisme op te duwen. Opvallend analoog met hoe exceptioneel de VS zichzelf zien. Beide landen zijn verre van exceptioneel, alleen in hun zelfbeeld, zelfbedrog en gebrek aan relativeringsvermogen van eigen kwaliteiten tamelijk bijzonder. Waar de VS vanuit sterkte lijken te opereren en zelfverzekerd genoeg lijken om tegengeluiden niet te blokkeren, zet Rusland de propaganda vanuit zwakte in. Het overdondert, overschreeuwt en laat geen enkel tegengeluid toe.

Propaganda van RT of Voice of Russia is duidelijk herkenbaar. Lastiger is het de minder opzichtige variant te herkennen. Een commentator die het goede beoogt, kan door de context voor het tegendeel worden gebruikt. Pas samenhang geeft betekenis. Twijfelaars worden het best overtuigd door propaganda die niet als zodanig herkenbaar is. Met deze overwegingen in het achterhoofd moeten we media-uitingen beoordelen. Feit dat een opinieleider een harde lijn niet expliciet onderstreept, maar evenmin bekritiseert kan duiden op propaganda. Tussen die twee posities vindt propaganda plaats. Daarmee is het echter nog lang niet altijd propaganda. Daar is die samenhang voor nodig. Voorzichtigheid is geboden om iets tot propaganda te bestempelen. Omgekeerd moeten we evenmin naïef zijn om te denken dat propaganda niet op onvermoede plekken opduikt. Om dat te duiden helpt een schema dat de Russsiche propaganda-machine in het Westen in kaart brengt. Wees alert.

Foto: Deel van een schema van de Russische propaganda in het Westen door het pro-Oekraïense ‘East of Brussels’.

Vice-premier Asscher steunt kritiek op Nigeria en Saoedi-Arabië. Zo suggereert hij

De Nigeriaan Mubarak Bala is atheïst, maar mag dat in Nigeria niet zijn. Z’n familie heeft hem in een gekkenhuis op laten nemen omdat Bala op sociale media verklaarde atheïst te zijn.Voor zijn atheïsme dat volgens moslims gelijk zou staan aan ‘waanzin’ is hem zelfs onder dwang medicatie opgedrongen, hoewel de artsen hebben gezegd dat hij geen psychische problemen heeft. Ook in het Wahabistische Saoedi-Arabië staat de gedachtenpolitie erg scherp afgesteld, wat in 2012 en 2013 het geval van de blogger Hamza Kashgari duidelijk maakte die zich op straffe van gevangenisstraf op Twitter niet vrij over de islam mocht uitspreken.

In een NRC-artikel over de slechte mensenrechtensituatie in Saoedi-Arabië dat meer kritiek billijkt memoreren Paul Cliteur en Adjiedj Bakas dat vice-premier Lodewijk Asscher onlangs toelichtte dat in de Nederlandse grondwet komt te staan dat Nederland een democratische rechtsstaat is. Dat ontbreekt nu. Asscher meent dat ‘in de internationale rechtsorde de ‘drieslag’ democratie-rechtsstaat-mensenrechten de standaard is‘. O ja, ook in Nigeria of Saoedi-Arabië? Gaat Asscher namens het kabinet nu de kritiek van burgers, kamerleden en maatschappelijke organisaties op landen die de ‘drieslag’ democratie-rechtsstaat-mensenrechten in de wind slaan aanmoedigen? Het zou jammer zijn als vice-premier Asscher het bij mooie woorden alleen liet.

Hoewel de PVV het niet altijd nauw neemt met de Nederlandse rechtsstaat en de rechten van alle burgers heeft het nog steeds meer gelijk dan het kabinet waar het om de kritiek op islamitische landen gaat. In een brief over het jihadisme in De Volkskrant schrijft Wilders: ‘Tien jaar geleden al waarschuwden Ayaan Hirsi Ali en ik dat Saoedi-Arabië extremistische organisaties, moskeeën en scholen financiert. We waarschuwden dat honderden islamitische strijders in Europa klaarstaan om terreuracties te plegen. We waarschuwden voor de naïviteit en de lafheid, de weigering doelgericht te reageren. We konden slechts rekenen op hoon en afkeer.’

Wilders heeft gelijk in z’n kritiek dat Saoedi-Arabië terreur exporteert en de drieslag democratie-rechtsstaat-mensenrechten er niets betekent. Hoewel het Wilders eerder om islamkritiek gaat dan om de verdediging van burgers of rechtsstaat doet dat niks af aan z’n kritiek. In een beschamende episode eerder dit jaar heulde het politieke en economische establishment van Nederland mee met de kritiek van de Saoedische regering op Wilders vanwege de stickeractie ‘De islam is een leugen, Mohammed een boef, de koran is gif’. Toenmalig VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes praatte in de media zelfs de Saoedische dictatuur goed. Bevreesd voor een boycot wrongen politici en bestuurders van bedrijven zich in de meest vernederende bochten voor de machthebbers in Ryad die niks moeten hebben van de drieslag democratie-rechtsstaat-mensenrechten. Hetzelfde geldt voor de Nigeriaanse regering dat geen recht afdwingt en Mubarak Bala aan z’n lot overlaat.

Waarom wil de God van Nederland terreur en repressie van islamstaten goedpraten? Het verstand van politiek en bedrijven staat stil als religie aan het woord is. Maar er is nu hoop voor atheïsten, andere rechtelozen en slachtoffers van terreur in Nigeria of Saoedi-Arabië: de ‘drieslag’ van vice-premier Asscher. Het Nederlandse kabinet ziet in de internationale rechtsorde democratie-rechtsstaat-mensenrechten voortaan als standaard.

Dus als Asscher, Rutte en Timmermans doen wat ze zeggen, dan zetten ze vanaf nu in de buitenlandse politiek en handel democratie-rechtsstaat-mensenrechten voorop. Niet langer gewin, maar principes. Met als voordeel dat het Nederlandse establishment weer een rechte rug kan zetten en niet meer diep door het stof gaat voor landen die de internationale rechtsorde met voeten treden. Wordt Nederland opnieuw gidsland? 

VS denken uitzonderlijk te zijn, maar zijn alleen in dat denken uitzonderlijk

De Russische president Vladimir Putin schreef een brief die afgelopen woensdag in de New York Times werd geplaatst. Hij richt zich direct tot de VS en de Amerikanen. Minister Frans Timmermans kwalificeerde gisteren bij Nieuwsuur de brief als hypocriet. Door hun steun aan het regime van Assad hebben de Russen bewust gewerkt aan de uitbreiding van de Syrische burgeroorlog en de destabilisatie in het Midden-Oosten. De brief heeft een politiek belang van misleiding en is vals omdat het oorzaak en gevolg bewust door elkaar haalt.

Maar president Putin handelt niet op alle niveaus onwaarachtig. Hij vertelt in de laatste alinea een waarheid. Die is kostelijk en lijkt een diepe frustratie te verbergen. Hij raakt een snaar die bij vele landen gevoelig zal resoneren. Putin zet terechte vraagtekens bij de Amerikaanse claim dat hun land uitzonderlijk is: ‘And I would rather disagree with a case he made on American exceptionalism, stating that the United States’ policy is “what makes America different. It’s what makes us exceptional.” It is extremely dangerous to encourage people to see themselves as exceptional, whatever the motivation.’ De Amerikaanse arrogantie die ons vertelt een missie te hebben en daarom boven verdragen, afspraken en verboden verheven te zijn irriteert velen.

De kritiek van New Gingrich op Vladimir Putin is terecht. Rusland is geen rechtsstaat en heeft een politiek systeem dat elk tegengeluid uitsluit. Rusland verkracht keer op keer de burgerrechten en is een falende staat waar rechten handelswaar zijn. Maar het veroordelen van de boodschapper is nog geen weerlegging van het feit dat zijn boodschap niet klopt. Hoe had het Amerikaanse establishment gereageerd als niet de corrupte Putin, maar de leiders van Nieuw-Zeeland, Nederland, Noorwegen of Canada dezelfde kritiek hadden geuit?

Nederland profileerde zich tot de Fortuyn-revolutie als gidsland. Politiek, maatschappelijke organisaties, dominees en burgers verkeerden in de waan dat Nederland een opdracht had. Van God gegeven. Het dacht voorop te lopen om anderen de weg te wijzen. Over euthanasie, het homohuwelijk, vrije samenlevingsvormen, ontwikkelingshulp of het drugsbeleid. Dat idee het beter te weten en exceptioneel te zijn zorgde bij andere landen voor irritatie. Die fase is voorbij. De dominee is ingehaald door de koopman en de boekhouder. Niet toevallig werd Nederland lange tijd gezien als het meest Atlantische, pro-Amerikaanse land van het continent.

De VS is nog niet tot inzicht gekomen en denkt nog steeds een gidsland met een missie te zijn. Vanwege hun economische en militaire macht kunnen de VS ook de eigenwaan volhouden dat ze exceptioneel zijn. Maar dat zelfbeeld komt voort uit hun wereldse macht, ontstaat zonder tegengeluid in isolatie, wordt aangewakkerd door het christendom, maar is niet gebaseerd op een opdracht of een bijzondere geschiedenis. De claim van exceptionalisme kan elk land zichzelf voorhouden, maar wordt daarmee nog geen waarheid die authentiek is.

Foto: Michel Kichka