Nieuwe ‘Mussert of Moskou’ in het land van minderheden: Boris Johnson of Jeremy Corbyn

Wat levert het op voor de inwoners van het Verenigd Koninkrijk als ze de clowneske premier Boris Johnson met de overtuiging van een lege huls inwisselen voor de radicaal-linkse en aarzelend opererende Jeremy Corbyn? Niets. De Britse politiek is al sinds 2016 op zoek naar een meerderheid, maar kan die niet vinden. De politieke klasse is tussen en binnen partijen verdeeld, heeft de grote lijn uit het oog verloren en beperkt zich door het zetten van rode lijnen die een compromis uitsluiten. De Brexit is een puzzel die op dit moment niet opgelost kan worden. De Britse politieke klasse heeft zich overbodig gemaakt, maar wil dat vanwege gezicht- en machtsverlies uiteraard niet toegeven. Daarom moddert het verder met een uitvergroot gevoel voor drama, mannetjesmakerij, zelfmedelijden, verbolgenheid en miskenning op weg naar niets. Of, overgave aan de VS.

Zo wordt door Brexiteers een nieuw referendum uitgesloten omdat het ondemocratisch zou zijn. Waarom dat zo zou zijn is niet op voorhand duidelijk. In een tweet schreef ik deze week: ‘You mean a third referendum. The first was in 1975 when the British population with a majority of more than 67% voted yes for membership of the EC. Why would the second referendum in 2016 be more democratic than a possible third referendum in 2019? You do not reason consistently.’ De grote verbale theatraliteit van de Engelsen werkt tegen hen. dat gaat met hen op de loop. Argumenten zijn ondergeschikt aan de brille. Politici schitteren in zelfoverschatting.

Om een No-Deal uittreden uit de EU op 31 oktober 2019 te voorkomen met waarschijnlijk rampzalige gevolgen is het nodig dat het beleid van Johnson gestopt wordt. Maar de verdeeldheid om Johnson te stoppen lijkt te groot om dat te voorkomen. De Liberaal Democraten aarzelen om Corbyn te steunen omdat ze hem te radicaal en te weinig verbindend vinden. Corbyn zal vanwege de vijandschap en verbittering in de Britse politiek naar verwachting hoe dan ook geen steun van dissidente Conservatieve parlementariërs krijgen zodat hij geen meerderheid achter zich krijgt in het Lagerhuis. Corbyn doet in het landsbelang evenmin een stap opzij om een nestor als Kenneth Clarke (Tories) of Harriet Harman (Labour) waarnemend premier te laten zijn. Het land van minderheden koerst met een No-Deal van Johnson en een No-Heal van Corbyn richting afgrond.

Foto: ‘Mussert of Moskou?’. NSB-affiche 1940. Collectie: Koninklijke Bibliotheek/Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie

Moskouse politie zet meer dan 1400 demonstranten vast. Navalny naar ziekenhuis vanwege onverklaarbare allergische reactie

De Russische Federatie is in naam een democratie. Maar de leiders van dit land maken het voor onafhankelijke waarnemers onmogelijk om dit nog langer te geloven. Het land zinkt weg in autoritarisme. Meer dan 1400 demonstranten werden in Moskou op zondag met geweld door de oproerpolitie gearresteerd. Ze gingen de straat op in reactie op het besluit van de stedelijke autoriteiten om onafhankelijke kandidaten niet toe te laten tot de lokale verkiezingen op 8 september. Overigens is dat niks nieuws. Oppositieleider Alexei Navalny die afgelopen woensdag tot 30 dagen gevangenisstraf werd veroordeeld omdat hij zou hebben opgeroepen tot protest is overgeplaatst naar een ziekenhuis. Hij kreeg een ‘acute allergische reactie’ en heeft last van ‘opzwellingen in het gezicht en rode huiduitslag’, aldus een bericht op Nu.nl. De leiders in het Kremlin lijken de schaamte voorbij en klampen zich vast aan de macht. De Russische Federatie is nu ook in schijn niet langer een democratie. De dalende populariteit van president Vladimir Putin voedt de paniek bij de autoriteiten.

In navolging van Trump geeft Republikeinse partij zich over aan Kremlin. Helsinki dreigend dieptepunt in diplomatie. Wat te doen?

In niet-Trumpiaanse geledingen van de Amerikaanse samenleving nemen de zorgen over de topontmoeting van president Trump met de Russische president Putin in Helsinki op 16 juli toe. De vrees bestaat dat het net als de recente ontmoeting in Singapore met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un een publiciteitsshow wordt waarbij de inhoud bijzaak is. Met als gevolg dat Kim of Putin concessies afdwingen en hun punten kunnen scoren. Waarbij de belangen die op het spel staan met de Russen vele malen groter zijn. Opvallend is dat er geen gespreksnotulen worden gemaakt, zodat ‘dompteur’ Putin de ‘afgerichte’ Trump kan sturen zonder dat dit naar buiten komt. Verontrustend is dat afgelopen week Republikeinse senatoren voor Trump in Moskou het pad effenden met Chamberlain-achtige retoriek en gedrag dat geen ruimte laat voor actie om de nu al geconstateerde Russische inmenging in de tussentijdse verkiezingen van november 2018 te stoppen.

Het zijn uiteraard progressieve Democraten die zich zorgen maken, evenals vrouwen en minderheden, maar ook ‘echte’ conservatieven die zich in de Republikeinse partij misplaatst voelen en voormalige leden van de inlichtingendiensten die weten wat er achter de schermen gebeurt in het Kremlin. Wat we zien gebeuren is zo absurd, onbegrijpelijk en buitensporig -en breekt zo met decennia van traditionele Amerikaanse politiek en diplomatie- dat het er alleen maar merkwaardiger op wordt dat dit zich voor onze ogen afspeelt zonder dat iemand kan ingrijpen om de definitieve ‘devaluatie’ van de VS te keren. Bestaat de Deep State eigenlijk wel?

DDS doet aan erg vrije nieuwsgaring: ‘Russische Federatie zet twee Nederlandse ambassadeurs uit’. Met nog meer alternatieve analyse

Lars Benthin van DDS weet meer dan wie dan ook. Hij stelt in een artikel dat de Russische Federatie in reactie op de Nederlandse uitwijzing van Russische spionnen twee ambassadeurs heeft uitgezet. Dat was weer een reactie op de aanslag met zenuwgas in het Britse Salisbury op de Russische ex-spion Sergei Skripal en zijn dochter dat volgens de regering May door het Kremlin is georkestreerd. Maar naar verluidt heeft Nederland slechts één ambassadeur in Moskou, Renée Jones-Bos. Het is overigens tamelijk normaal dat een land in een ander land slechts een ambassadeur heeft. De alternatieve feiten van DDS bereiken nieuwe hoogten.

Lars Benthin meent dat we ‘gelukkig nog niet’ in een nieuwe Koude Oorlog zijn aanbeland. Maar ook dat is nog maar helemaal de vraag. De relatie tussen de VS en de Russische Federatie is op dit moment slechter dan die tijdens de regering Bush of Obama ooit was. Verschil is dat president Trump wel actie onderneemt zoals het leveren van dodelijke verdedigingwapens (Javelin) aan Oekraïne of het aanscherpen van de sancties, maar dat in de publiciteit klein houdt. Om welke reden dan ook. Wie dat verschil niet ziet laat zich misleiden.

Bij Benthins constatering dat het Westen een harde confrontatie met de Russische Federatie niet uit de weg gaat en ‘zo veel mogelijk doet om weer ruzie te krijgen met de supermacht’ vallen ook de nodige vraagtekens te zetten. Of de economisch zwakke Russische Federatie trouwens een supermacht genoemd kan worden valt te betwijfelen. Het is eerder een ‘Opper-Volta met raketten’, zoals Sergei Aleksasjenko zegt. Of het uitzetten van spionnen een ‘harde confrontatie’ is valt ook niet zo makkelijk in te zien. Het is een tamelijk normale maatregel met in dit geval alleen een vreemde aanleiding. Om het een harde confrontatie te mogen noemen lijkt meer nodig, zoals economische of militaire maatregelen die hout snijden en echt pijn doen. Dat is nu niet het geval. De reacties van Trump op het buitenlands beleid van de Russische Federatie wijzen erop dat hij er alles aan doet om geen ruzie met Putin te krijgen. Dus ook deze constatering van Benthin is twijfelachtig.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Rusland betaalt met gelijke prijs terug: zet twee Nederlandse ambassadeurs uit’ van Lars Benthin voor DDS, 30 maart 2018.

Kremlin laat regisseur Kirill Serebrennikov onder huisarrest plaatsen. Wat zegt dat over de rechtsstaat in Russische Federatie?

Update 15 april 2019: Een bericht op Meduza: ‘Moscow’s Meshchansky District Court ordered a comprehensive financial inspection in the case against several employees of “Seventh Studio,” a high-profile Russian theater organization led by the award-winning director Kirill Serebrennikov. The defendants are accused of embezzling 133 million rubles (over $2 million) in state-allocated funds, but the case against them contains a number of inconsistencies. Numerous high-profile figures in the Russian arts have argued that the case against Seventh Studio is politically motivated.’ Eind goed, al goed? 

De bekende Russische regisseur en directeur van het Gogol Centrum Kirill Serebrennikov is op 22 augustus door een Moskouse rechtbank onder huisarrest geplaatst. Hij wordt beschuldigd van verduistering, maar dat wordt algemeen gezien als een smoes om hem en andere kunstenaars te beschadigen. Het protest vanuit artistieke kringen tegen wat als een niet functionerende rechtsstaat, intimidatie en willekeur wordt gezien is groot. Het huisarrest van Kirill Serebrennikov leidt tot een trieste balans met een slotrekening die doet denken aan de terreur van Stalin tegen de avant-garde en experimentele kunst. De geschiedenis begint zich in de Russische Federatie te herhalen. Dat is een slecht teken voor de bevolking. Het land glijdt af naar de dictatuur.

Glenn Greenwald toont aan dat beschuldigingen tegen Snowden bedrog zijn. Maar hiermee is de kwestie nog niet afdoend beslist

De vraag of Edward Snowden een Russische spion is valt vooralsnog niet te beantwoorden. Op 25 januari 2017 stelde ik dat in een commentaar aan de orde aan de hand van een boekbespreking door Charlie Savage van‘How America Lost Its Secrets: Edward Snowden, the Man and the Theft’ van Jay Epstein. Mijn conclusie: ‘Het blijft vooral speculatie of Edward Snowden een Russische spion is. Harde bewijzen ontbreken, maar ook ondersteunend bewijs. Van de andere kant valt evenmin te bewijzen dat Snowden geen Russische spion is. Maar zolang er geen harde bewijzen zijn is het onterecht om Snowden een Russische spion te noemen.’

Ik vervolgde: ‘Tekenend voor de makkelijke manier van argumenteren van de Snowden-bashers is de gezaghebbende informatie-analist John Schindler die op z’n site ‘The XX Committee’ de erkenning door de hoge spion Franz Klintsevich als bewijs geeft.

Schindler verwijst ook steeds naar het hoofd van de Duitse BND Gerhard Schindler als bewijs dat Snowden een spion is die gerund zou worden door het Kremlin. Maar Gerhard Schindler komt helemaal niet met hard bewijs. Hij noemt Snowden een verrader. Dat is een mening of observatie, geen bewijsvoering.’

Glenn Greenwald die in 2013 samen met Laura Poitras de onthullingen van Edward Snowden de wereld in bracht komt nu met aanvullend ontlastend bewijs in een artikel voor The Intercept. Theorieën die de schuld van Snowden zouden moeten aantonen beweerden dat hij eind mei 2013 11 dagen niet traceerbaar zou zijn geweest en in die tijd geheime informatie aan de Chinese of Russische inlichtingendiensten zou hebben gegeven. Die theorie werd gretig in de pers gedeeld. Greenwald toont aan de hand van notarieel vastgestelde documenten aan dat Snowden niet onvindbaar was, maar gewoon zijn intrek had genomen in het Mira Hotel in Hong Kong waar Greeenwald, Poitras en Guardian-journalist Ewen MacAskill dagenlang met hem spraken.

Snowden is een middel geworden. Snowden is een lakmoesproef voor politieke correctheid. Snowden is een richtpunt voor kritiek op het autoritaire bewind van Putin en ondersteuning voor bestedingen van de Amerikaanse veiligheidsindustrie. Of juist het tegenovergesteld om het Amerikaanse neoconservatisme in de beklaagdenbank te zetten. Zo wordt ‘Snowden’ een valkuil van politieke meningen die nog weinig met het handelen van de historische persoon Edward Snowden te maken hebben. In Nederland is journalist Hans de Vreij iemand die de theorie van Schindler volgt en zo zijdelings de Amerikaanse veiligheidsindustrie steunt.

In een update bij genoemd Intercept-artikel zegt Greenwald dat Schindler hem op Twitter heeft geblokkeerd : ‘former NSA employee Schindler, who responded by blocking me on Twitter and then suggesting that both myself and the Intercept are controlled by Putin’. De beschuldigingen over en weer vliegen in het rond zonder te landen. Ik ben het eens met Greenwald dat er geen bewijs is dat aantoont dat Snowden een Russische spion is, maar ik acht het mogelijk dat dat bewijst nog ooit aan de oppervlakte komt. Alleen aan de hand van de openbare bronnen is dat naar mijn idee op dit moment niet vast te stellen. Op de achtergrond speelt ook het probleem dat gespecialiseerde, geprofileerde journalisten als Schindler of Greenwald in hun eigen bubbel zitten en vanuit hun invalshoek gelijk hebben, maar toch het overkoepelende beeld niet goed weergeven.

Mijn reactie bij het artikel van Greenwald: ‘You are right about John Schindler who is spreading allegations without proof about Snowden who should be in the pocket of the Kremlin. The only references he gives are 1) Franz Klintsevitch, Russian senior and deputy chairman of the defense and security committee who is part of the Russian security industry and therefore by definition not impartial and 2) Former head of the German BND Gerhard Schindler who calls Snowden a traitor, but not a Russian agent (‘Ich habe gesagt, dass Snowden ein Verräter ist und sich in die Hand der russischen Geheimdienste begeben hat. Dabei ist er zu ihrem Handlanger geworden’). http://www.berliner-zeitung.de/25148756‘. Het laatste woord over Snowden is nog niet gevallen.

Foto: The Mira Hotel, Hong Kong.

Schaduwboksen tussen Washington, Parijs, Brussel en Moskou. Marine Le Pen bezoekt Rusland maand voor presidentsverkiezing

Met nog een maand te gaan tot de eerste ronde op 23 april zijn er nog 43% zwevende kiezers in de Franse presidentsverkiezingen. Vergeleken met de Nederlandse verkiezingen waar op een gegeven moment 2 op de 3 kiezers zweefde is dat weinig. Marine Le Pen bezoekt vandaag Moskou. Onduidelijk is of ze een gesprek heeft met president Vladimir Putin. Mede door de onthullingen van FBI-directeur James Comey over een onderzoek naar de vermeende samenzwering tussen Trump en de Russische regering weet het Kremlin dat ook haar verborgen handelingen worden gevolgd. Een bericht in Le Parisien geeft een aanwijzing wat Le Pen komt doen, namelijk de Russische regering ervan overtuigen dat zij de enige kansrijke kandidaat is. Mogelijk is ze ook uit op Russisch geld om haar campagne te financieren. Het Front National teert op dit moment grotendeels op geld van het Europarlement dat het oneigenlijk aanwendt. Omdat het Front de EU wil verlaten zal die inkomstenbron opdrogen. Het Kremlin zet ook in op de Republikeins-conservatieve François Fillon.

Het is de paradox van het extremisme, het Kremlin wil het Westen verzwakken, maar er tegelijk zaken mee doen. Russische energiereuzen Gazprom en Rosneft kopen niets voor een EU die door een onvoorspelbare Marine Le Pen in chaos wordt gestort. En de belangen van de Russische Federatie en de inner circle van Putin beschadigt. Want de Russische Federatie drijft grotendeels op de afzet van olie en gas in de EU. Zoals Donald Trump een onvermoede dynamiek heeft losgemaakt die zich tegen het Kremlin keert. De strategen in Moskou zullen dat willen voorkomen. Ze kunnen Le Pen niet afvallen, maar zullen haar evenmin onomwonden steunen.

Aantijging dat Snowden Russische spion is wacht nog steeds op publieke onderbouwing. Charlie Savage antwoordt Jay Epstein

Sargasso verwijst in een bericht naar een bespreking door Charlie Savage in The New York Review of Books van ‘How America Lost Its Secrets: Edward Snowden, the Man and the Theft’ van Jay Epstein. Savage is kritisch op Epstein die stelt dat Snowden een Russische spion is. Hoewel Epstein toegeeft dat Snowden kan zijn begonnen als klokkenluider om te eindigen als spion. De wrok en verbittering die in sommige geledingen van de Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten bestaat over de onthullingen van Snowden in The Guardian en andere media in 2013 kan niet onderschat worden. Epsteins boek is er de weerslag van. Mijn commentaar:

Het blijft vooral speculatie of Edward Snowden een Russische spion is. Harde bewijzen ontbreken, maar ook ondersteunend bewijs. Van de andere kant valt evenmin te bewijzen dat Snowden geen Russische spion is. Maar zolang er geen harde bewijzen zijn is het onterecht om Snowden een Russische spion te noemen.

Dat hij in Moskou is gestrand is valt vooral ex-president Obama en zijn toenmalige Justitieminister Eric Holder te verwijten die Snowdens paspoort introkken op diens vlucht naar Latijns-Amerika. Juist op het moment dat hij in Moskou moest overstappen. Zij leverden hem over aan de Russen. Wat je noemt een uitermate domme manier van handelen. Wat is de logica dat ze hem kwijt wilden in het land dat Snowden het meest onbereikbaar maakte en het best beschermde? ik wacht nog op een verklaring hiervoor.

Tekenend voor de makkelijke manier van argumenteren van de Snowden-bashers is de gezaghebbende informatie-analist John Schindler die op z’n site ‘The XX Committee’ de erkenning door de hoge spion Franz Klintsevich als bewijs geeft.

Schindler verwijst ook steeds naar het hoofd van de Duitse BND Gerhard Schindler als bewijs dat Snowden een spion is die gerund zou worden door het Kremlin. Maar Gerhard Schindler komt helemaal niet met hard bewijs. Hij noemt Snowden een verrader. Dat is een mening of observatie, geen bewijsvoering.

Snowden kan als een ethische spion gezien worden die met zijn onthullingen naar buiten kwam om de geheime massaspionage van burgers door de NSA te openbaren. Dat hebben de westerse informatiediensten Snowden nooit vergeven. Ze doen er alles aan om hem via de media in diskrediet te brengen. Snowden heeft meermalen aangegeven dat hij tegen zijn zin in de Russische Federatie verblijft. Hij wil zich voor een Amerikaanse rechtbank verantwoorden als hem een openbaar en eerlijk proces wordt toegezegd. Niet een enkele reis naar de kerker onder verwijzing van de Espionage Act 1916 zonder recht op weerspraak. Maar de regering-Obama wilde hier niet aan.

Zo weten we nog steeds niet 100% zeker of Snowden een held of een verrader is. De te simpele bewijsvoering van de Snowden-bashers doet vermoeden dat ze met hun goed georganiseerde netwerk na 3,5 jaar nog steeds niet bewezen hebben dat Snowden een Russische spion is. Terwijl inlichtingen hun expertise is. Dat laat voorlopig de optie open dat Snowden waarschijnlijk geen Russische spion is.

Foto: Schermafbeelding van deel van boekbespreking door Charlie Savage van Jay Epstein. ”How America Lost Its Secrets: Edward Snowden, the Man and the Theft’ in The New York Review of Books, 9 februari 2017.

Russisch-Oekraïense oorlog: 2014- 20??. Leed in de Donbas

Einde van het jaar. Kersttijd. Een moment voor bezinning. Over oorlog. Een oorlog die zoals alle oorlogen geen zin heeft voor de mensen in huizen, boerderijen en appartementen. Over het leven en de dood. Over mensen in Oost-Oekraïne die willen overleven. Maar door de politiek in de steek zijn gelaten. In een oorlog tussen Oekraïne en de Russische Federatie die niets anders dan leed en ellende heeft opgeleverd. En daarom beter niet begonnen had kunnen worden vanwege de zinloosheid. Een oorlog tussen de twee meest corrupte landen van Europa. De grotere genereert problemen en de kleinere kan ze niet oplossen. Het is altijd hetzelfde liedje. Gewone mensen worden vermalen. Is er een oplossing voor deze oorlog? Wordt het 2017, 2018, 2019 voordat er iets verandert onder druk van EU of VN? Doden blijven vallen. Wat een onkunde in de hoofdsteden.

Obama moet Edward Snowden terug naar de VS halen

De Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden reisde drie jaar geleden van Hong Kong naar Latijns-Amerika via Moskou. Daar werd zijn paspoort op 22 juni 2013 door de Amerikaanse regering ingetrokken. Tegen zijn zin gestrand in de Russische Federatie. Hij wil graag naar de VS terugkeren en wil zelfs een straf ondergaan, maar vindt het ministerie van Justitie niet bereid tot onderhandelingen over redelijke voorwaarden. Reden was dat Snowden geheime documenten over spionageactiviteiten van de NSA en GCHQ aan journalisten gegeven had. Onder wie onderzoeksjournalist en activist Glenn Greenwald die toen nog voor The Guardian werkte.

Edward Snowden zei te handelen vanuit het algemeen belang en de nationale veiligheid van de VS en haar bondgenoten niet te hebben geschaad. Bewijzen hiervan zijn de afgelopen drie jaar niet geleverd, maar de beschuldigingen hielden niet op. Zoals de invloedrijke publicist John Schindler die niet ophoudt te beweren dat ‘Snowden is overgelopen naar Moskou’ (defected to Moscow) zonder dat hij daarvoor enig bewijs heeft.

Het bracht me tot de volgende reactie bij een recent artikel: ‘This author is stubborn in the case of Edward Snowden. He knows he is wrong. A flaw in a spotless article. Snowden did not defect to the Russian Federation. His passport was revoked by the American government when travelling to Latin America. Snowden had no intention to stay in the Russian Federation. But due to the decision by president Obama he had to against his will. A rather bad decision which handed Snowden over to the Russians. But Snowden had no secret information with him because he had left it in Hong Kong and handed over to Glenn Greenwald, Laura Poitras and The Guardian. Maybe a correction is appropriate, John Schindler? Or is it asked too much?‘

Het is teveel gevraagd van Schindler en hardliners die het niet willen begrijpen en graag hun vooroordelen bevestigd zien. Het lot van dissidenten als Julian Assange of Edward Snowden is dat ze door hun eigen land in de steek worden gelaten en geïsoleerd zijn. Ook cultureel. Wat moeten ze doen om zich te handhaven? Het is inzichtelijk hoe verschillend ze ermee omgaan. Ze hebben verschillende uitgangspunten, want Assange heeft in WikiLeaks een organisatie die hij in de lucht wil houden. Dat kost geld en vraagt compromissen. Assange die in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen asiel heeft gekregen zoekt toenadering tot de vijanden van zijn vijanden waarmee hij samenwerkingsverbanden smeedt. Zo maakte Assange in 2012 voor de Russische propagandazender Russia Today een 12-delige serie over dissidenten. Of liever gezegd, anti-Westerse dissidenten. Assange verloor hiermee aan geloofwaardigheid en onafhankelijkheid en werd door onder meer Luke Harding gezien als bruikbare idioot van het Kremlin. Assange gunt Trump het voordeel van de twijfel.

Snowden houdt meer afstand. Hij blijft naar alle kanten kritisch en dat tekent zijn rechtvaardigheidsgevoel. Hij zou een rechtlijnige Nederlandse calvinist kunnen zijn. Hij is onafhankelijk en niet bang te hand te bijten die hem voedt. Zoals hij in bovengenoemde tweet president Putin bekritiseert die opnieuw de mensenrechten inperkt en daarmee zijn land steeds meer de kant van de dictatuur opvoert. The Washinton Post citeert in een bericht Snowdens reactie of hij repercussies vreest: ‘People ask if I fear retaliation for my criticism. I do. But it did not stop me from criticizing the @WhiteHouse, and will not stop me here’ zo schreef hij gisteren.

Snowden is de lakmoesproef van Putin, maar ook van het Westen. Hij heeft zich gepositioneerd als moreel kompas dat zich door niemand laat omkopen of beïnvloeden, maar zijn oordeel over de zaak geef. In zijn geval de opbouw van de controlestaat in zowel de VS als de Russische Federatie. Ondanks de druk van neo-conservatieve politici en media zou de in januari 2017 aftredende president Barack Obama de intellectuele onafhankelijkheid moeten nemen om Snowden een goede pleidooi overeenkomst te bieden met een lichte straf. Iemand als Snowden is te waardevol om geen rol te spelen in de VS. Als moreel geweten voor allen.

Foto: Tweet van Edward Snowden, 7 juli 2016.