Beschuldigingen tegen Assange verjaren. Maar hij blijft opgesloten in ambassade

Interview op 3 augustus 2015 van de Zweedse televisie met Thomas Olsson, de Zweedse advocaat van Julian Assange. (Klik op Ondertiteling Engels). Morgen en komende week verlopen drie van de vier beschuldigingen tegen Assange omdat hij nog steeds niet geïnterviewd is en het nu te laat is. Een voorwaarde voor vervolging.

De Zweedse aanklager Marianny Ny weigerde jarenlang Assange op niet-Zweedse bodem te interviewen en Assange weigerde naar Zweden te komen omdat hij uitlevering naar de VS vreesde. Tegen hem is nooit een aanklacht ingediend en daarom was hij formeel nooit verdachte. De vierde aanklacht wegens verkrachting verjaart in 2020 zodat er niets voor Assange verandert. Hij kan de Ecuadoriaanse ambassade in Londen niet verlaten op het gevaar af uitgeleverd te worden aan Zweden voor het vooronderzoek in de verkrachtingszaak.

Olsson probeert druk op de Zweedse aanklager te zetten door te stellen dat ook in deze vierde beschuldiging een oplossing gevonden dient te worden. Opmerkelijk is dat Assange al sinds juni 2012 in de Ecuadoriaanse ambassade verblijft en de aanklager hem zo goed als genegeerd heeft. Des te opvallender omdat de Zweedse aanklager er geen probleem in ziet andere verdachten wel via Skype of op vreemde bodem te interviewen.

Voor Assange geldt een uitzondering. Velen zien in de starre en vertragende opstelling van de Zweedse aanklager en politiek een een-tweetje tussen Zweden en de VS om Assange in zijn actieradius te belemmeren en hem minder doelmatig te maken in zijn werk voor WikiLeaks. Bij uitlevering naar de VS wacht Assange een geheime jury in Virginia die al in december 2010 een aanklacht wegens spionage tegen hem heeft opgesteld.

Pussy Riot ontmoet Assange in Londen. Dissidenten onder elkaar

Vandaag slikten Julian Assange en zijn advocaten een bittere pil door de uitspraak van het Zweedse hof van beroep. The Guardian vat het samen. Het Europees arrestatiebevel dat op initiatief van aanklager Marianne Ny tegen hem is uitgegaan -ongebruikelijk omdat er geen aanklacht tegen hem loopt- wordt niet ingetrokken. Zodat Assange zich genoodzaakt ziet in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen te blijven waar hij nu al 885 dagen verschanst zit. Assange heeft vermoedens dat uitwijzing naar Zweden gevolgd zal worden door een uitleveringsverzoek van de VS. Een grand jury in Virginia heeft in het geheim in december 2010 een zaak wegens spionage tegen hem voorbereid. Hij wordt verdacht van seksuele intimidatie van twee vrouwen in Zweden, wat-ie ontkent. Er zijn vele tegenstrijdigheden. Het betreft dus een onderzoek in een mogelijke zaak.

De uitspraak biedt Assange ook perspectief, hoewel dat pas later speelt. De aanklagers krijgen een tik op de vingers van het hof omdat ze zich onvoldoende inspannen om te zaak tot een goed einde te brengen: ‘The Court of Appeal notes, however, that the investigation into the suspected crimes has come to a halt and considers that the failure of the prosecutors to examine alternative avenues is not in line with their obligation – in the interests of everyone concerned – to move the preliminary investigation forward.’ Aanklagers konden de zaak blijven vertragen vanwege de scheiding der machten die bemoeienis van de politiek verhindert. Door de uitspraak van het hof is dat veranderd omdat het een aanwijzing vanuit de rechterlijke macht zelf is.

Pussy Riot en Julian Assange zitten in het kamp van de tegenbeweging en zijn door hun marginale positie gedwongen elders bescherming te zoeken. Het chiasme van de dissident. Edward Snowden kan er nog aan toegevoegd worden. Hij verblijft gedwongen in de Russische Federatie omdat tijdens een overstap in Moskou zijn paspoort door de regering-Obama werd ingetrokken en hij strandde. Pussy Riot, Julian Assange en Edward Snowden zijn voorstanders van informatievrijheid en transparantie, een ruime interpretatie van de vrijheid van meningsuiting en tegenstanders van de inperking van burgerrechten door spionage van burgers. Maar Snowden geniet bescherming van president Putin, Assange maakte in 2012 een reeks praatprogramma’s met niet-Russische dissidenten die op de Russische propagandazender Russia Today werden uitgezonden terwijl Pussy Riot felle oppositie tegen het regime van Putin voert. Onmin hebben ze gemeenschappelijk.

Assange 1000 dagen zonder aanklacht opgesloten. Past dat een rechtsstaat?

Julian Assange viert vandaag een bedenkelijk jubileum. Hij zit 1000 dagen zonder aanklacht ‘opgesloten’. Wat betekent dat-ie niet vrij is in z’n bewegingen en voor 100% met de transparantie-organisatie WikiLeaks bezig kan zijn. De juridische strijd en z’n asiel in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen binden hem financieel, fysiek, organisatorisch en intellectueel. Het ondermijnen van z’n doelmatigheid is de opzet van de VS. Zoals de VS twee weken geleden de partner van Glenn Greenwald op Heathrow door de Britse veiligheidsdienst 9 uur liet vasthouden. Reden was niet een dreiging van terrorisme en evenmin intimidatie, maar het duidelijk maken aan kritische onderzoeksjournalisten dat ze zich bezig dienen te houden met hun eigen veiligheid en dat van hun bronnen. Dat kost tijd. Zodat ze afgeleid worden van hun onderzoek en minder doelmatig kunnen zijn.

Hoe triest is het dat iemand 1000 dagen zonder aanklacht opgesloten zit? Wat zegt dat over de rechtsstaten Zweden, VS en VK die dat in gang hebben gezet? Op 7 december 2010 werd Assange met eigen medewerking gearresteerd in Engeland. Aanleiding was een arrestatiebevel van Interpol dat niet om politionele redenen, maar onder politieke druk tot stand kwam. Dit leidde tot een Europees arrestatiebevel dat de Zweedse aanklaagster Marianne Ny deed uitgaan. Voor het onderzoek naar een overtreding die alleen Zweden kent en een maximale boete van 545 euro heeft. Als genadeklap blokkeerden Amerikaanse betaalmaatschappijen zonder juridische grond WikiLeaks zodat het 95% van haar inkomsten verloor. Beroep was niet mogelijk.

Sinds herfst 2010 hebben Assange, zijn advocaten en de Ecuadoriaanse regering herhaaldelijk aangeboden om Assange via een videoverbinding te laten getuigen in het Zweedse politie-onderzoek of hem onder garantie van de Zweedse regering naar Zweden te laten reizen. Dat laatste werd op onjuiste gronden door de regering-Reinfeldt geweigerd en over het eerste logen Zweedse aanklagers dat het niet mogelijk was. Leden van de conservatieve Zweedse regering, zoals minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt, hebben nauwe banden met de neo-conservatieven en het militaire apparaat van de VS. President Obama is niet krachtig genoeg om over die schaduwen heen te springen. Zweden en de VS hebben er belang bij om de zaak tegen Assange aan te laten slepen. Ze hebben geen argumenten om ‘m te veroordelen. Hun doel is de effectiviteit van WikiLeaks verminderen. Nu al 1000 dagen lang. Nederland dat zou kunnen bemiddelen laat het gebeuren.

Verrassing voor Assange

De ontwikkelingen rond WikiLeaks voorman Julian Assange nemen bizarre vormen aan. Met eigen medewerking is-ie vandaag gearresteerd in Engeland. Aanleiding was een arrestatiebevel van Interpol met de aanklacht sex crimes.

Volgens Assanges advocaat Mark Stephens wordt Assange niet beschuldigd van verkrachting, maar van sex by surprise. Een overtreding die alleen Zweden kent en een maximale boete van 5000 kronen heeft. Da’s ongeveer 545 euro. Het lijkt met molestatie te maken te hebben. Vraag is of dat zwaar genoeg is voor een Europees arrestatiebevel.

Naar de werkelijke reden blijkt het gissen. Maar Zweden kent een in Europees verband uitzonderlijke juridische bescherming van vrouwen. Daarom hoeft er niet bij voorbaat aan Amerikaanse druk gedacht te worden. Toch blijft het merkwaardig dat een betrekkelijk lichte zaak tot een Europees arrestatiebevel kan leiden. Misschien is het chaotisch opereren van het Zweedse Openbaar Ministerie wel de werkelijke reden voor Assange’s arrestatie.

Marianne Ny is de Zweedse aanklaagster die het Europese arrestatiebevel heeft doen uitgaan. Wat de grond precies is wordt niet duidelijk, hoewel het gaat om verdenking van sexual crimes. Mevrouw Ny zegt de ondervraging van Assange in Zweden te willen voortzetten. Ze zegt geen tijd of mogelijkheid te hebben om Assange in Engeland te verhoren.

Ny verwijst voor de aanklacht mede naar Hoofdstuk 4, On Crimes against Liberty and Peace, sectie 7 van de Zweedse Strafwet die zegt: A person who physically molests or by discharging a firearm, throwing stones, making loud noise or other reckless conduct molests another, shall be sentenced for molestation to a fine or imprisonment for at most one year.

Foto: Zweedse hoofdaanklager Marianne Ny sprak tegen journalisten op het hoofdbureau van politie in Göteborg, december 2010